Bijna 1/3de van de Belgische KMO’s zegt onvoldoende sterk te staan om de crisis te overleven. Deze alarmerende situatie zorgt voor veel stress bij minstens 1 op 2 KMO zaakvoerders. KMO’s zijn dan ook erg pessimistisch. Minder dan 15% heeft nog vertrouwen in het beleid van de Europese, Federale of gewestelijke beleidsmakers en 2 op 3 stelt resoluut dat het barslecht gesteld is met het ondernemingsklimaat in ons land. De KMO’s, ondervinden het meeste hinder van de kost op arbeid, de hoge energieprijzen, de complexe wetgeving en de administratieve lasten. Een beter ondernemingsklimaat is volgens de KMO leiders afhankelijk van lagere loon- en sociale lasten, betere economische vooruitzichten, minder administratieve verplichtingen, meer flexibiliteit en inzet van werknemers en een betere afstemming van het onderwijs op de arbeidsmarkt. Het is verrassend dat een aanpassing van de loonindex of meer autonomie voor de gewesten erg laag scoren als factoren die groei ten goede zouden komen. Een lichtpunt is dat 36% van de KMO’s nog steeds de intentie heeft om de komende zes maanden te rekruteren.

1. interim | inhouse services | search & selection | hr services
Tempo Team
Persvoorstelling
KMO onderzoek
13 december 2012
www.tempo-team.be

2. interim | inhouse services | search & selection | hr services
Opzet
Belgische KMO’s gaan zwaar gebukt onder de economische crisis. Voor
Tempo-Team is het, als belangrijke partner van KMO bedrijven, belangrijk
om ook in deze moeilijke tijden onze klanten bij te staan in hun HR
management. Tijdens crisisperiodes is de vraag naar flexibiliteit en
strenge kostenbeheersing groot. Vandaar deze studie naar:
• impact crisis op KMO’s
• belangrijkste pijnpunten en meest gewenste maatregelen
Om een vinger aan de pols te houden met (arbeids-) marktperceptie
KMO’s. Deze zijn immers het draagvlak van onze economie en
arbeidsmarkt.
www.tempo-team.be

3. interim | inhouse services | search & selection | hr services
Methodologie
• Representatieve steekproef
– 388 KMO’s
– Vlaamse KMO’s (n=256 of 66,32%)
– Waalse KMO’s (n=130 of 33,68%)
– Evenwichtige spreiding over bedrijfsgrootte, sector en regio
• Kwantitatief onderzoek door onafhankelijk onderzoeksbureau
• Onderzoek uitgevoerd in opdracht van Tempo-Team in november 2012
www.tempo-team.be

4. interim | inhouse services | search & selection | hr services
Resultaten
www.tempo-team.be

5. interim | inhouse services | search & selection | hr services
KMO’s in crisis
Vreest de crisis Zegt door de crisis Vindt het
niet te overleven: onder zeer hoge ondernemings-
Waalse KMO = druk te staan en klimaat in België
33% de leiden onder de slecht
stress Vlaamse KMO =
Vlaamse KMO =
27% 75%
Waalse KMO =
69%
www.tempo-team.be
5

6. interim | inhouse services | search & selection | hr services
Vertrouwen
63%
Jobzekerheid bedrijf
17%
58%
Toekomst bedrijf
17%
17%
Arbeidsmarkt
44%
15%
Economische beleid v/d EU
44%
15%
Economisch beleid van de VL/WL/BRU regering
50%
10%
Economisch beleid v/d federale regering
58%
0% 20% 40% 60% 80%
Vertrouwen Weinig vertrouwen
www.tempo-team.be

7. interim | inhouse services | search & selection | hr services
Verwachte heropleving economie
Waalse KMO’s optimistischer dan
nooit
meer Vlaamse KMO’s
2013
6% 62% Vlaamse KMO’s verwacht pas
9%
heropleving vanaf 2015
1 op 2 Waalse KMO’s verwacht
na 2014 2014
heropleving voor einde 2014
59% 26%
www.tempo-team.be

8. interim | inhouse services | search & selection | hr services
Top 10 factoren met grootste negatieve impact voor
KMO’s
Kost van arbeid (hoge loonkost) 68%
Opvallende verschillen
Energieprijzen 66%
Complexiteit wetgeving Hoge arbeidskost:
64%
(Fiscaal, Sociaal en andere) Vlaamse KMO’s (71%) versus
Administratieve lasten en
59%
Waalse KMO’s Walen (62%).
loonadministratie
Te hoge werkloosheidsuitkeringen
(t.o.v. het basisloon)
54% Complexe wetgeving:
Vlaamse KMO’s 69% versus
Economische crisis 54%
Waalse KMO’s 55%
Belasting op bedrijfswagens 50%
Tekort aan werknemers (niet de juiste
Economische crisis:
45%
profielen vinden) Waalse KMO’s (59%) versus
Betalingstermijnen klanten 44%
Vlaamse KMO’s (50%)
Loonindexering 39%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%
www.tempo-team.be

9. interim | inhouse services | search & selection | hr services
Top 10 factoren met minste negatieve impact voor
KMO’s
Teveel aan werknemers
Opvallende verschillen
71%
Handelsbarrières voor export 66% Achteruitgang export:
Waalse KMO’s 69% versus
Achteruitgang van de export 61%
Vlaamse KMO’s 58%
Werknemers die langer moeten werken 59%
Vergrijzing van de werknemers 59% Aanbod onderwijs en vorming:
Nakend eenheidsstatuut voor arbeiders
Vlaamse KMO’s 51% versus
57%
en bedienden Waalse KMO’s 40%
Problemen met Infrastructuur/logistiek 56%
Loopbaan verlening:
Gebrek aan innovatie 52%
Vlaamse KMO’s 62% versus
Vertegenwoordiging van de KMO’s in
het sociaal overleg
49% Waalse KMO’s 52%
Aanbod onderwijs en vorming 47%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%
www.tempo-team.be

10. interim | inhouse services | search & selection | hr services
Meest prioritaire maatregelen
Opvallende verschillen
80%
69%
70% Meer Waalse KMO’s (62%)
hechten belang aan korting
60% 58%
op sociale lasten, dan
Vlaamse KMO’s (56%)
50%
40%
32% Vlaamse KMO’s (72%) geven
30% 26% meer prioriteit aan admini-
stratieve vereenvoudiging
20% 16%
dan Waalse KMO’s (62%)
10%
0%
Gelijkschakeling van hetinnovatie en/of versoepeling voor het de sociale lasten bij nieuween kredieten met overheid, fiscaliteit, enz
Overheidssteun voor sociaal statuut export
Overheidssteun van zelfstandigen metverkrijgen vanvan de administratie voor
Korting op dat van werknemers
Vereenvoudiging financiering aanwervingen
www.tempo-team.be

11. interim | inhouse services | search & selection | hr services
Aanpassing loonindexering
Behoud index in ruil voor minder sociale
lasten
51% Opvallende verschillen
Jaarlijkse index op basis van de economische
groei
35%
Enkel indexatie van het nettoloon 33%
Afschaffen van de index:
Vlaamse KMO’s 20% versus
Een vast indexbedrag, ongeacht het loon 22% Waalse KMO’s 11%
Behoud index mits aanpassing van de
indexkorf
19%
Index op basis loonstijgingen
Jaarlijkse index op basis van loonstijging in
buurlanden
19% buurlanden:
Behoud index in ruil voor meer
werknemersflexibiliteit
18% Vlaamse KMO’s 23% versus
Waalse KMO’s 15%
Afschaffing van de index 16%
Toepassing van een index zonder
energiekosten
9%
Index op basis van economische
Behoud index in ruil voor invoering langere
werkweek
8% groei: Vlaamse KMO’s 43%
Indexering hoeft niet aangepast 7%
versus Waalse KMO’s 36%
Behoud index in ruil voor loonsverlaging 6%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%
www.tempo-team.be

12. interim | inhouse services | search & selection | hr services
Aanpassing loonindexering per gewest
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10% Brussel
Vlaanderen
0%
Wallonië
www.tempo-team.be

13. interim | inhouse services | search & selection | hr services
Hefbomen voor nieuwe groei en tewerkstelling
Factoren die bij verbetering groei en tewerkstelling creëren
Loon en sociale lasten 75% 25%
Slechte economische vooruitzichten 64% 36%
Administratieve verplichtingen 57% 43%
Attitude en flexibiliteit van de werknemers 56% 44%
Gebrek aan afstemming tussen het onderwijs en de
arbeidsmarkt
53% 47%
Houding van de vakbonden 50% 51%
Arbeidsmarkttekorten 46% 54%
Indexering 45% 55%
Hoge energieprijzen 43% 57%
Politieke onzekerheid 38% 62%
Toename in autonomie voor de gewesten
(Vlaams, Waals, Brussels Gewest)
31% 69%
Verlenging duur loopbaan voor pensioen 31% 69%
Toenemende vergrijzing 25% 75%
Impact Geen impact 0% 20% 40% 60% 80% 100%
www.tempo-team.be

14. interim | inhouse services | search & selection | hr services
Hefbomen voor nieuwe groei en tewerkstelling
Factoren die bij verbetering groei en tewerkstelling creëren: Waalse KMO’s
schatten impact aanzienlijk hoger in dan Vlaamse KMO’s
Loon en sociale lasten 70%
85%
Slechte economische vooruitzichten 57%
76%
Administratieve verplichtingen 48%
75%
Attitude en flexibiliteit van de werknemers 51%
67%
Gebrek aan afstemming tussen het onderwijs en de 41%
arbeidsmarkt 75%
Houding van de vakbonden 41%
67%
Arbeidsmarkttekorten 35%
67%
Indexering 39%
59%
Hoge energieprijzen 31%
65%
Politieke onzekerheid 28%
57%
Toename in autonomie voor de gewesten 27%
(Vlaams, Waals, Brussels Gewest) 39%
Verlenging duur loopbaan voor pensioen 27%
39%
Toenemende vergrijzing 16%
42%
Vlaamse KMO's Waalse KMO's 0% 20% 40% 60% 80% 100%
www.tempo-team.be

15. interim | inhouse services | search & selection | hr services
Hefbomen voor nieuwe groei en tewerkstelling
85%
Loon en sociale lasten 71%
78%
76%
Slechte economische vooruitzichten 58%
67%
70%
Administratieve verplichtingen 52%
60%
67%
Attitude en flexibiliteit van de werknemers 53%
49%
72%
Gebrek aan afstemming tussen het onderwijs en de arbeidsmarkt 44%
58%
65%
Houding van de vakbonden 42%
56%
65%
Arbeidsmarkttekorten 37%
53%
59%
Indexering 40%
47%
64%
Hoge energieprijzen 34%
45%
59%
Politieke onzekerheid 29%
41%
Toename in autonomie voor de gewesten (Vlaams, Waals, Brussels 37%
27%
Gewest) 36%
37%
Verlenging duur loopbaan voor pensioen 27%
36%
Wallonië
38%
Vlaanderen Toenemende vergrijzing 16%
40%
Brussel
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%
www.tempo-team.be

16. interim | inhouse services | search & selection | hr services
Rekruteringsintenties (komende 6 maanden)
Opvallende verschillen
6%
De intentie om te rekruteren is het
grootst bij de Vlaamse KMO’s
(38%) vergeleken
Aanwerven
36% met de Waalse KMO’s (32%).
Niet aanwerven
Ontslaan 62% Vlaamse KMO’s verwacht
58%
pas heropleving na 2014
www.tempo-team.be

17. interim | inhouse services | search & selection | hr services
Conclusies
www.tempo-team.be

18. interim | inhouse services | search & selection | hr services
Vlaamse KMO’s Belangrijke politieke
Kost van agendapunten in
hebben meeste
Waalse KMO’s arbeid, administratie KMO-debat worden
vertrouwen in eigen
worden het hardst ve lasten en door KMO’s qua
bedrijf, maar zijn
getroffen door de complexe impact veel lager
meest negatief over
crisis: zij voelen de regelgeving zijn kop ingeschaald:
beleid. Ze zijn ook
impact veel sterker van jut; toch zegt 1
veel pessimistischer Loonindexering;
aan dan Vlaamse op 3 KMO’s de
of verwachten vergrijzing;
KMO’s komende 6 maanden
minder heil van eenheidsstatuut;
te rekruteren
relance maatregelen autonomie gewesten
www.tempo-team.be
18

19. interim | inhouse services | search & selection | hr services
Dank u!
www.tempo-team.be