2. Մոլեկուլային-կինետիկ տեսությունը
բացատրում է մակրոսկոպական մարմինների
ջերմային հատկաությունները՝ հիմնվելով այն
պատկերացումների վրա, որ բոլոր
մարմինները կազմված են ատոմներից և
մոլեկուլներից, որոնք կատարում են անկանոն
(քաոսային կամ ջերմային) շարժում: Այս
տեսության խնդիրը մակրոսկոպական
համակարգի ֆիզիկական հատկությունները
բացատրելն է և համակարգի բնութագրերը
հաշվարկելը՝ դրանք արտահայտելով
համակարգի մասնիկների բնութագրերի և
նրանց շարժման
առանձնահատկություններով:
3. Նյութի մասնիկների՝ ատոմների և
մոլեկուլների կատարած անկանոն,
քաոսային շարժումն ընդունված է
անվանել ջերմային շարժում:
4. Նյութի կառուցվածքի մոլեկուլային-
կինետիկ տեսության հիմքում ընկած են
հետևյալ երեք դրույթները.
Նյութը կազմված է մասնիկներից՝ ատոմներից և
մոլեկուլներից:
Ատոմները և մոլեկուլները անընդհատ, քաոսային
(ջերմային) շարժման մեջ են:
Նյութի մասնիկները փոխազդում են իրար հետ:
Մոլեկուլային-կինետիկ տեսության բոլոր
դրույթները բազմիցս ապացուցվել և հաստատվել
են փորձով:
5. ԲՐՈՈՒՆՅԱՆ ՇԱՐԺՈՒՄ
Մոլեկուլների գոյության և նրանց
քաոսային շարժման ամենահամոզիչ
ապացույցներից մեկը բրոունյան շարժուն
է, որն առաջին անգամ դիտել է Ռոբերտ
Բրոունը 1827թ.: Մանրադիտակով
ուսումնասիրելով ջրի կաթիլը՝ Ռ. Բրոունը
ուշադրություն է դարձրել դրա մեջ
լողացող գետնամուշկի սերմերի անկանոն,
երբեք չդադարող շարժմանը:
6.
7. Տարբեր նյութեր ինքնաբերաբար,
այսինքն՝ առանց արտաքին գործոնների
ազդեցության, միախառնվում են
(լատիներեն «դիֆուզիա»՝ տարածում
բառից):
Դիտել փորձը
8. Դիֆուզիայի արագությունը կախված է ներթափանցող
նյութերի խտությունից: Որքան փոքր է նյութի խտությունը,
այնքան մեծ են միջմոլեկուլային հեռավորությունները,
ուստի և փոխադարձ ներթափանցումն ավելի արագ է:
Դիֆուզիայի արագությունը կախված է նաև նյութի
ագրեգատային վիճակից: Հեղուկների և պինդ մարմինների
խտությունները գրեթե նույն կարգի մեծություններ են,
սակայն հեղուկներում դիֆուզիան ընթանում է մի քանի
հազար անգամ ավելի արագ, քան պինդ մարմիններում:
Ջերմաստիճանի բարձրացմանը զուգընթաց դիֆուզիայի
արագույթունը մեծանում է, որը պայմանավորված է
մոլեկուլների ջերմային շարժման արագությունների
մեծացմամբ:
9. Ավոգադրոյի
հաստատունը ֆիզիկական
մեծություն է, որը թվապես
հավասար է նյութի
մեկ մոլում գտնվող
կառուցվածքային միավորների
(մոլեկուլների, ատոմների, իոննե
րի և այլն) քանակին։
Սահմանվում է որպես ատոմների
թիվը 12 գրամ մաքուր ածխածնի
իզոտոպում։ Ընդունված
նշանակումը՝ NA, երբեմն նաև՝ L։
Ավոգադրայի հաստատունի
արժեքը՝
Ավոգադրո Ամեդեո
(09.08 1776 - 09.07 1856)
10. Նյութի քանակ v(նյու) անվանում են տվյալ
մարմնում պարունակվող մոլեկուլների N թվի և
Ավոգադրոյի NA հաստատունի հարաբերությունը՝
Գիտենալով նյութի քանակը v-ն տվյալ բանաձևով
կարող ենք հաշվել մարմնում պարունակվող
մոլեկուլների թիվը՝ :
Միավորների ՄՀ-ում, որպես նյութի քանակի
միավոր ընդունված է մոլը: Մեկ մոլը նյութի այն
քանակն է, որը պարունակում է Ավոգադրոյի
հաստատունին հավասար թվով մոլեկուլ:
11. Օգտ. աղբյուրներ՝
• https://wikipedia.org
• Ֆիզիկա 11-րդ դասարանի դասագիրք
◦ Ռաֆայել Վարդանյան
◦ «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր
