Κοινωνία της Γνώσης

1. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ, ΤΜΧΠΠΑ
ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ: ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΙ ΧΩΡΟΣ
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
Μέρος 7ο
(οι σημειώσεις αυτές σε σημεία μπορούν να κατανοηθούν σωστά μόνο με τη φυσική
παρακολούθηση της διδασκαλίας και των συζητήσεων, καθώς και με το διάβασμα
συμπληρωματικού υλικού)
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Πολυτεχνική Σχολή – ΤΜΧΠΠΑ
Π. Δ. Σκάγιαννης, Καθηγητής - Π. Ροδακινιάς, ΕΔΙΠ – Χ. Σταθάκη, Υπ. Διδάκτορας
ΜΑΘΗΜΑ: Νέες Τεχνολογίες & Χώρος

2. ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ
 Νέο οικονομικό
περιβάλλον
 Οικονομία βασισμένη
στη γνώση
 Ανάπτυξη και χρήση
ΤΠΕ μαζί με καινοτομία
σε όλα τα επίπεδα
 Αυξημένη σημασία
πολιτικών
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Πολυτεχνική Σχολή – ΤΜΧΠΠΑ
Π. Δ. Σκάγιαννης, Καθηγητής - Π. Ροδακινιάς, ΕΔΙΠ – Χ. Σταθάκη, Υπ. Διδάκτορας
ΜΑΘΗΜΑ: Νέες Τεχνολογίες & Χώρος
Πηγή: https://www.slideshare.net/SD_Paul/science-and-
technology-capacity-and-the-knowledge-society
Κοινωνικός μετασχηματισμός
Πρώτες
ύλες –
Αγροτικά
προϊόντα
Προϊόντα
Πληρο-
φορίας
Προϊόντα
Γνώσης
Βιομηχα-
νικά
προϊόντα
Τεχνολογία
Δίκτυα
Οικονομική
Ανάπτυξη
Καινοτομία
Αγροτική
Κοινωνία
Βιομηχανική
Κοινωνία
Κοινωνία της
Πληροφορίας
Κοινωνία
της Γνώσης
Ο όρος «Οικονομία της Γνώσης» αφορά στη συνολική οικονομική δομή
που αναδύεται και όχι σε ένα ή σε συνδυασμό από αυτά τα φαινόμενα.

3. Η οικονομία της γνώσης αναδύεται μέσα από δύο καθοριστικούς παράγοντες:
Την αύξηση της σημασίας της γνώσης στην οικονομική δραστηριότητα
 Τεχνολογική επανάσταση (ΤΠΕ)
 Αυξανόμενος ρυθμός τεχνολογικής αλλαγής
‐ Νόμος του Moore
Την αυξανόμενη παγκοσμιοποίηση της οικονομικής δραστηριότητας
 «Απορρύθμιση»
‐ Εθνικό και διεθνές επίπεδο
 Επανάσταση στον τομέα των ΤΠΕ
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Πολυτεχνική Σχολή – ΤΜΧΠΠΑ
Π. Δ. Σκάγιαννης, Καθηγητής - Π. Ροδακινιάς, ΕΔΙΠ – Χ. Σταθάκη, Υπ. Διδάκτορας
ΜΑΘΗΜΑ: Νέες Τεχνολογίες & Χώρος

4. Κεντρικός ρόλος της γνώσης σε όλες τις φάσεις της ανθρώπινης Ιστορίας
Ανάδειξη της γνώσης σε βασική παράμετρο της παραγωγικής διαδικασίας 
Οικονομία της Γνώσης
Η αυξημένη σημασία της γνώσης οφείλεται, κυρίως, στην αλματώδη ανάπτυξη
των υπολογιστικών δικτύων και, ιδιαίτερα, του ΙΝΤΕΡΝΕΤ:
 Αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα
 Νέες υπηρεσίες και προϊόντα
 Βελτιωμένες εξυπηρετήσεις και σχέσεις
 Διεθνοποίηση
 Συνεργασία
 Μειωμένο κόστος
 Διαφοροποίηση
Οικονομία της Γνώσης ….. «όπου η δημιουργία και εκμετάλλευση της γνώσης
παίζει κυρίαρχο ρόλο στην παραγωγή πλούτου».
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Πολυτεχνική Σχολή – ΤΜΧΠΠΑ
Π. Δ. Σκάγιαννης, Καθηγητής - Π. Ροδακινιάς, ΕΔΙΠ – Χ. Σταθάκη, Υπ. Διδάκτορας
ΜΑΘΗΜΑ: Νέες Τεχνολογίες & Χώρος

5. Παράγοντες που επηρεάζουν την αυξανόμενη σημασία της γνώσης στην οικονομία:
o Εξελίξεις στις ΤΠΕ που επιτρέπουν την παγκόσμια διάχυση της πληροφορίας και
διευκολύνουν την πρόσβαση σε αυτήν
o Ραγδαία αύξηση του ρυθμού της επιστημονικής και τεχνολογικής ανάπτυξης
o Παγκοσμιοποίηση του ανταγωνισμού που οδηγεί σε μείωση του κόστους
o Διαφοροποίηση της ζήτησης που οφείλεται στην αύξηση των εισοδημάτων και
στην αλλαγή των καταναλωτικών προτύπων
Κλάδοι που παράγουν
(κυρίως) γνώση:
 Software
 Hardware
 Βιοτεχνολογία
Επαγγέλματα που σχετίζονται
με την παραγωγή γνώσης
 Επιστήμονες
 Μηχανικοί
 Προγραμματιστές
Κλάδοι που
σχετίζονται άμεσα με
τη γνώση
 Τραπεζικές
υπηρεσίες
 Εκπαίδευση
 Ιατρική
Καταναλωτικά Προϊόντα βασισμένα στη γνώση:
o Προϊόντα γνώσης: περιοδικά, φωτογραφίες, βιβλία, μουσική…
o Ψηφιοποιημένες διαδικασίες: εξειδικευμένες υπηρεσίες αναζήτησης, matching ...
o Ψηφιοποιημένα φυσικά αγαθά: καρτ ποστάλ, νέα, οδηγίες, εισιτήρια, φόρμες…
o Αγαθά και υπηρεσίες ενισχυμένα μέσω της γνώσης: συστήματα ασφαλείας, «έξυπνες»
συσκευές…
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Πολυτεχνική Σχολή – ΤΜΧΠΠΑ
Π. Δ. Σκάγιαννης, Καθηγητής - Π. Ροδακινιάς, ΕΔΙΠ – Χ. Σταθάκη, Υπ. Διδάκτορας
ΜΑΘΗΜΑ: Νέες Τεχνολογίες & Χώρος

6. Ενδιαφέροντα Στοιχεία: http://www.youtube.com/watch?v=rvQQxPN1j-Y
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Πολυτεχνική Σχολή – ΤΜΧΠΠΑ
Π. Δ. Σκάγιαννης, Καθηγητής - Π. Ροδακινιάς, ΕΔΙΠ – Χ. Σταθάκη, Υπ. Διδάκτορας
ΜΑΘΗΜΑ: Νέες Τεχνολογίες & Χώρος
 Ένας σύγχρονος επεξεργαστής είναι περίπου 3 εκ. φορές γρηγορότερος από έναν
επεξεργαστή των αρχών της δεκαετίας του ΄80
 Ένα μοντέρνο πολυτελές αυτοκίνητο ενσωματώνει περισσότερη υπολογιστική ισχύ
από τον ΑPOLLO 11
 Η παραγωγή προστιθέμενης αξίας από κλάδους έντασης γνώσης στον ΟΟΣΑ είχε
ετήσιο ρυθμό αύξησης της τάξης του 7% μεταξύ 1985 και 1994, όταν ο μέγιστος
ρυθμός αύξησης για ένα κλάδο συνολικά δεν ξεπερνούσε το 5%
 Σε ανεπτυγμένες οικονομίες, το ποσοστό των εργαζόμενων που θεωρούνται
εργαζόμενοι γνώσης ξεπερνά το 60% (εργαζόμενοι που χειρίζονται σύμβολα και όχι
μηχανές): designers, δάσκαλοι, ερευνητές, αρχιτέκτονες, επαγγελματίες πληροφορικής.
 Το Ίντερνετ ξεκίνησε ως ένα ειδικό ερευνητικό δίκτυο. Το 1989 υπήρχαν 159.000
συνδέσεις σε όλο τον κόσμο. Το 1999 υπήρχαν 43 εκατομμύρια. Σήμερα είναι
δισεκατομμύρια.
 70% της παραγωγής ενός νέου αυτοκινήτου μπορεί να αποδοθεί σε στοιχεία
βασισμένα στη γνώση, όπως το styling και το λογισμικό

7. Χαρακτηριστικά της Οικονομίας της Γνώσης
• Κωδικοποίηση της γνώσης που οδηγεί σε εμπορευματοποίηση της γνώσης
• Διαταραχή της ισορροπίας του αποθέματος της γνώσης – σχετικό έλλειμμα άρρητης
γνώσης
• Οι ΤΠΕ ευνοούν την διάχυση της πληροφορίας (και όχι την επαναδημιουργία της)
μειώνοντας το κόστος παραγωγής γνώσης
• Η γνώση (συνήθως) δεν εξαντλείται με την κατανάλωση
• Η κωδικοποίηση της γνώσης δημιουργεί πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα
• Αύξηση της σημασίας των συστημάτων καινοτομίας και της δύναμής τους για
διάχυση της γνώσης
• Ο αυξημένος ρυθμός κωδικοποίησης της γνώσης οδηγεί σε μία μετατόπιση της
έμφασης προς τις άρρητες ικανότητες
• Η μάθηση είναι κρίσιμη τόσο για τα άτομα όσο και για τους οργανισμούς
• Μάθηση μέσα από την εκπαίδευση (explicit), όσο και μέσα από την πράξη (learning
by doing, learning by using και learning by interacting)
• Οργανισμοί μάθησης – Δικτυωμένοι οργανισμοί
• Η μετάβαση προς ένα σύστημα βασισμένο στη γνώση μπορεί να κάνει τις ατέλειες
της αγοράς συστημικές
• Ανάγκη για νέα οπτική, τα «συμβατικά» οικονομικά μπορεί να μην αρκούν
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Πολυτεχνική Σχολή – ΤΜΧΠΠΑ
Π. Δ. Σκάγιαννης, Καθηγητής - Π. Ροδακινιάς, ΕΔΙΠ – Χ. Σταθάκη, Υπ. Διδάκτορας
ΜΑΘΗΜΑ: Νέες Τεχνολογίες & Χώρος

8. Ρητή και Άρρητη Γνώση
 Η πληροφορία δεν μεταφράζεται αυτόματα σε γνώση – η πληροφορία γίνεται γνώση όταν μπορεί
να κατανοηθεί και να αξιοποιηθεί
 Ρητή (Κωδικοποιημένη) Γνώση: αποκτάται μέσα από επίσημη εκπαίδευση και κατάρτιση.
Περιγράφεται με ακρίβεια και μπορεί να μεταδοθεί
 Άρρητη Γνώση: αποκτάται μέσα από την εμπειρία και είναι δύσκολο να περιγραφεί και να
μεταδοθεί . Άρρητη γνώση ως ανταγωνιστικό πλεονέκτημα
 Άλλη κατηγοριοποίηση της γνώσης: know‐what, know‐why, know‐how, know‐who και know‐where
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Πολυτεχνική Σχολή – ΤΜΧΠΠΑ
Π. Δ. Σκάγιαννης, Καθηγητής - Π. Ροδακινιάς, ΕΔΙΠ – Χ. Σταθάκη, Υπ. Διδάκτορας
ΜΑΘΗΜΑ: Νέες Τεχνολογίες & Χώρος
Κατανόηση
Έρευνα Απορρόφηση Πράξη Διάδραση Στοχασμός
Ένωση των
συνόλων
Δημιουργία
ενός συνόλου
Συνένωση
των μερών
Συγκέντρωση
των μερών
Δεδομ
ένα
Γνώση
Σοφία
Πληρο
φορία
Εμπειρία
Νεωτερισμός
Συγκείμενο
(context)
Πηγή: Kaźmierczak, 2017: https://www.semanticscholar.org/paper/Skills-and-Capabilities-in-the-Knowledge-Society-
Ka%C5%BAmierczak/5e067291deab2bae9a1ba1740da38ea9a79f1b6c

9. Παγκοσμιοποίηση
 Παγκοσμιοποίηση οικονομικών
δραστηριοτήτων χωρίς
προηγούμενο
 Ευνοείται από την άρση εμποδίων
και την απορύθμιση
 Αφορά σε Άμεσες Ξένες Επενδύσεις,
μεταφορά κεφαλαίων, εμπορία
αγαθών και υπηρεσιών και
μεταφορά τεχνολογίας.
Χαρακτηριστικά της παγκοσμιοποίησης
 Εξάρτηση των διεθνών ροών αγαθών και υπηρεσιών,
επενδύσεων, τεχνολογίας και μεταφοράς κεφαλαίων
 Παγκόσμιες και όχι τοπικές αγορές
 Παγκοσμιοποιημένος ανταγωνισμός
 Αύξηση της σημασίας της κλίμακας
 Αυξημένη σημασία της εξωστρέφειας
Παγκοσμιοποιημένη παραγωγή σημαίνει και αλλαγή
στην στόχευση και την μεθοδολογία
 Σημαντικές εθνικές και περιφερειακές δομικές αλλαγές
 Ευελιξία, δικτύωση, clustering στην οργάνωση της
οικονομικής δραστηριότητας
 Αυξημένη σημασία του χρόνου και του χρονισμού
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Πολυτεχνική Σχολή – ΤΜΧΠΠΑ
Π. Δ. Σκάγιαννης, Καθηγητής - Π. Ροδακινιάς, ΕΔΙΠ – Χ. Σταθάκη, Υπ. Διδάκτορας
ΜΑΘΗΜΑ: Νέες Τεχνολογίες & Χώρος

10. Μετάβαση προς την Οικονομία της Γνώσης
 Η φάση της μετάβασης: με διαφορετικό βαθμό προσαρμογής και διαφορετικές
προσεγγίσεις
 Βασικοί κλάδοι: Βιοτεχνολογία, ΤΠΕ, Ηλεκτρονικά / Μικροηλεκτρονικά, Λογισμικό
(Ενέργεια, Τεχνολογία Υλικών) – διάχυση της καινοτομίας σε όλους τους κλάδους
 Παραγωγή: μετάβαση της εξάρτησης της παραγωγής από τη φυσική εργασία σε
εργασία γνώσης – ανθρώπινοι πόροι ως ο βασικός παραγωγικός πόρος – Ευέλικτη
οργάνωση
 Εξατομίκευση προϊόντων / υπηρεσιών: δυνατότητες χωρίς προηγούμενο
 Παγκοσμιοποιημένη παραγωγή / Παγκοσμιοποιημένος ανταγωνισμός: παγκόσμια
παρουσία, υπεργολαβίες, απορύθμιση, πολυεθνικές εταιρίες, πληθώρα αγορών,
αξιοποίηση τοπικών πλεονεκτημάτων με διεθνοποιημένη στόχευση
 Πνευματικά δικαιώματα: από τις πατέντες στα πνευματικά δικαιώματα
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Πολυτεχνική Σχολή – ΤΜΧΠΠΑ
Π. Δ. Σκάγιαννης, Καθηγητής - Π. Ροδακινιάς, ΕΔΙΠ – Χ. Σταθάκη, Υπ. Διδάκτορας
ΜΑΘΗΜΑ: Νέες Τεχνολογίες & Χώρος

11. Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Πολυτεχνική Σχολή – ΤΜΧΠΠΑ
Π. Δ. Σκάγιαννης, Καθηγητής - Π. Ροδακινιάς, ΕΔΙΠ – Χ. Σταθάκη, Υπ. Διδάκτορας
ΜΑΘΗΜΑ: Νέες Τεχνολογίες & Χώρος
Συστήματα ανοιχτά στη
γνώση – νέες δεξιότητες
– μεταβαλλόμενες
ανάγκες. Συνεχής
κατάρτιση / δια βίου
μάθηση.
Ενίσχυση της Ε&Α –
αυξημένες ικανότητες
καινοτομείν – διάχυση
της καινοτομίας με
ταχύτατους ρυθμούς –
ικανότητας αφομοίωσης
τεχνολογίας και
δικτύωση (δίκτυα
καινοτομίας / γνώσης) –
Οργανισμοί μάθησης
Άμεση σύνδεση με την
εξέλιξη στις ΤΠΕ – οι
ΤΠΕ δεν είναι ούτε
παράγουν από μόνες
τους γνώση – δεν
αρκούν για να μιλάμε
για νέο οικονομικό
«παράδειγμα» ‐
Αποτελεσματική χρήση
– Χάσματα και (νέες)
ανισότητες – Δεξιότητες
ΤΠΕ Επιχειρηματικότητα
- Καινοτομία
Εκπαίδευση –
Δια βίου μάθηση
Οδηγοί της ανάπτυξης στην Οικονομία της Γνώσης

12. Τα γραφεία της Google στη
Ζυρίχη
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Πολυτεχνική Σχολή – ΤΜΧΠΠΑ
Π. Δ. Σκάγιαννης, Καθηγητής - Π. Ροδακινιάς, ΕΔΙΠ – Χ. Σταθάκη, Υπ. Διδάκτορας
ΜΑΘΗΜΑ: Νέες Τεχνολογίες & Χώρος

13. Ανθρώπινοι πόροι
 Απασχόληση έντασης γνώσης
(knowledge intensive)
 Νέες δεξιότητες
 Κενό μεταξύ σύγχρονων
αναγκών και δεξιοτήτων των
εργαζόμενων – δεν φτάνει να
δοθεί έμφαση στην
εκπαίδευση των μελλοντικών
εργαζόμενων
 Learning Organisations –
Learning Employees
 Μετεκπαίδευση – κατάρτιση –
δια βίου μάθηση
 Προστιθέμενη αξία
ανθρώπινου δυναμικού –
άρρητη γνώση
 Κεφάλαιο γνώσης
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Πολυτεχνική Σχολή – ΤΜΧΠΠΑ
Π. Δ. Σκάγιαννης, Καθηγητής - Π. Ροδακινιάς, ΕΔΙΠ – Χ. Σταθάκη, Υπ. Διδάκτορας
ΜΑΘΗΜΑ: Νέες Τεχνολογίες & Χώρος
Βασικές δεξιότητες
Επαγγελματικές δεξιότητες
Τεχνολογικές δεξιότητες
Ψηφιακές δεξιότητες
Δεξιότητες αντίληψης
Προσαρμογή από: Johnson D., (2005), Skills for the knowledge worker. http:/
/www.doug-johnson.com/dougwri/skills -for-the-knowledgeworker.html
Ιεράρχηση εργασιακών δεξιοτήτων

14. Κοινωνικά ζητήματα
 Απώλεια Ιδιωτικότητας
 Εξάρτηση της απασχόλησης από
συγκεκριμένες ικανότητες /
δεξιότητες
 Πνευματική ιδιοκτησία vs. ελεύθερη
διακίνηση πληροφορίας
 Νέες μορφές εργασίας (τηλεργασία –
κοινωνική απομόνωση)
 Νέες μορφές ανισότητας – digital
divide
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Πολυτεχνική Σχολή – ΤΜΧΠΠΑ
Π. Δ. Σκάγιαννης, Καθηγητής - Π. Ροδακινιάς, ΕΔΙΠ – Χ. Σταθάκη, Υπ. Διδάκτορας
ΜΑΘΗΜΑ: Νέες Τεχνολογίες & Χώρος
Ο χώρος στην Οικονομία της Γνώσης
 Μείωση / εκμηδένιση της
σημασίας των συνόρων
 Νέες ευκαιρίες / νέες απειλές
 Μεταβαλλόμενες ανάγκες του
σχεδιασμού
 Χωρική ανάπτυξη ‐
παγκοσμιοποίηση

15. Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Πολυτεχνική Σχολή – ΤΜΧΠΠΑ
Π. Δ. Σκάγιαννης, Καθηγητής - Π. Ροδακινιάς, ΕΔΙΠ – Χ. Σταθάκη, Υπ. Διδάκτορας
ΜΑΘΗΜΑ: Νέες Τεχνολογίες & Χώρος
Προτεινόμενοι Σύνδεσμοι
https://www.youtube.com/
watch?v=WFQKE5UMbt8
&t=184s
https://www.youtube.com
/watch?v=l4DL68UTw5k
https://www.youtube.com/
watch?v=1DKZPxWdngc

16. Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Πολυτεχνική Σχολή – ΤΜΧΠΠΑ
Π. Δ. Σκάγιαννης, Καθηγητής - Π. Ροδακινιάς, ΕΔΙΠ – Χ. Σταθάκη, Υπ. Διδάκτορας
ΜΑΘΗΜΑ: Νέες Τεχνολογίες & Χώρος