Supply department in general raju nandkar deputy collector

1. यशवंतराव च हाण वकास शासन बो धनी (यशदा), पुणे
सादर करण: राजीव नंदकरराजीव नंदकर,, उपिज हा नवडणूक अ धकार , हंगोल
MSc(Agri.), MBA(BII)
अ न व नागर पुरवठा व ाहक संर ण वभाग
द.12.01.2020

2. पुरवठा वभागाची मु य
उ द टे.
 ल य नधा रत सावज नक वतरण यव था मजबूत करणे.
 जीवनाव यक व तू रा त दराने सहज उपल धतेची खा ी करणे.
 सावज नक वतरण यव थेसाठ साठवण मतेची न मती करणे. सावज नक वतरण यव थेसाठ साठवण मतेची न मती करणे.
 ाहक संर ण अ ध नयम १९८६ ची अंमलबजावणी क न ाहकां या हताचे
संर ण व संवधन करणे.
2

3. पुरवठा वभागाची रचना
1. रा य ाहक आयोग व िज हा ाहक मंच यांची कायालये
2. मुंबई ठाणे े ातील शधापुरवठा यं णा
3. वभागीय आयु त व िज हा धकार यांचे पातळीवर ल पुरवठा कायालये
4. संचालक, नागर पुरवठा (गोदाम आ ण वाहतूक), मुंबई4. संचालक, नागर पुरवठा (गोदाम आ ण वाहतूक), मुंबई
5. पुरवठा आयु तांचे कायालय मुंबइ
6. नयं क, वैधमापनशा , मुंबई यांचे अ धप याखाल ल वभागीय व िज हा
कायालये
7. व ीय स लागार व उपस चव यांचे कायालय
3

4. पुरवठा वभागाचा इ तहास
 १९५७ ल नधा रत सावज नक वतरण णाल सु झाल
 कृ षी, अ न व सहकार वभागातून पुरवठा वभाग वतं क न माच, १९६५ म ये
अ न व नागर पुरवठा वभागाची न मती कर यात आल
 क शासना या कमान सामा यक काय मांतगत ग रबांना क थानी मानून
दा र य रेषेखाल ल कु टुंबांना सवलती या दराने अ नधा य पुर व याची योजना
 क शासना या कमान सामा यक काय मांतगत ग रबांना क थानी मानून
दा र य रेषेखाल ल कु टुंबांना सवलती या दराने अ नधा य पुर व याची योजना
रा यात द.१ जून,१९९७ पासून सु कर यात आल .
 द.१ मे,१९९९ पासून तहेर शधाप का योजना लागू कर यात आल आहे. या
अनुषंगाने रा याम ये सव शधाप काधारकांना पुढ ल नकषा माणे तीन रंगा या
शधाप का वतर त कर यात येतात.
4

5. तीन रंगा या शधाप का
अ) पवळया शधाप कांसाठ नकष
 ल य नधा रत सावज नक वतरण यव थे या (बी.पी.एल.) लाभा याना पवळया
रंगा या शधाप के साठ :-आयआरडीपी या सन १९९७-९८ या याद त समा व ट
असणे व कु टुंबाचे वा षक उ प न .१५,०००/- या मया दत असले पा हजे.
 कु टुंबातील कोणतीह य ती डॉ टर, वक ल, थाप य वशारद, चाटड अकाऊ टट
नसावी.
 कु टुंबातील कोणतीह य ती यवसाय कर, व कर कं वा आयकर भरत नसावी कु टुंबातील कोणतीह य ती यवसाय कर, व कर कं वा आयकर भरत नसावी
कं वा भर यास पा नसावी.
 कु टुंबाकडे नवासी दूर वनी नसावा.
 कु टंबाकडे चार चाक वाहन नसावे.
 कु टुंबातील य ती या नावे एकू ण दोन हे टर िजरायत कं वा एक हे टर हंगामी
बागायत कं वा अधा हे टर बारामाह बागायत (दु काळी तालु यात या या दु पट
े ) जमीन नसावी.
5

6.  शासन नणय द.९.९.२००८ अ वये रा यातील सव वडी कामगार तसेच सव
पारधी व को हाट समाजा या कु टुंबांना आ ण शासन नणय द.२९.९.२००८ व
२१.२.२००९ अ वये प र य या व नराधार ि यांना ता पुर या व पात
बी.पी.एल. शधाप का दे याचा नणय घेतला होता. यानंतर द.१७.०१.२०११
या शासन नणया वये याम ये सुधारणा कर यात आल आहे.
6
या शासन नणया वये याम ये सुधारणा कर यात आल आहे.
 शासन नणय द.१७.३.२००३ अ वये बंद पडले या कापड गर या, सूत
गर या, साखर कारखाने इ. मधील कामगारांना पवळया शधाप कांचे लाभ
ता पुर या व पात दे याचा नणय घेतला आहे.

7. तीन रंगा या शधाप का
ब) अं योदय अ न योजना
 1)रा यात अं योदय अ न योजना १ मे,२००१ पासून सु कर यात आल आहे. या
योजने अंतगत अं योदय कु टुंबांना दरमहा ३५ कलो धा य (गहू व तांदूळ) गहू
.२.०० त कलो व तांदूळ .३.०० त कलो या दराने दे यात येतो.
या योजनेसाठ खाल ल वगातील कु टुंबे पवळया शधाप का धारकातून
नवड यात येतात:-१) भू मह न शेतमजूर, अ पभूधारक शेतकर , ामीण कारागीर
या योजनेसाठ खाल ल वगातील कु टुंबे पवळया शधाप का धारकातून
नवड यात येतात:-१) भू मह न शेतमजूर, अ पभूधारक शेतकर , ामीण कारागीर
उदा. कुं भार, चांभार, मोची, वणकर, लोहार, सुतार तसेच झोपडप ट तील र हवासी,
व श ट े ात रोजंदार वर काम क न उपिज वका करणारे नाग रक जसे हमाल,
मालवाहक, सायकल- र ा चाल वणारे, हातगाडीव न मालाची ने-आण करणारे, फळे
आ ण फु ले व े ते, गा डी, कच यातील व तू गोळा करणारे तसेच नराधार व
अशा कारे इतर काम करणारे शहर तसेच ामीण भागातील य तींची कु टुंबे.
7

8. तीन रंगा या शधाप का
ब) अं योदय अ न योजना
 २) वधवा, अपंग, दुधर आजार त व ६० वषावर ल वृ द यांना उ प नाचे नि चत
साधन नाह व सामािजक आधार नाह असे कु टुंब मुख असलेल कु टुंबे
 ३) एकटया रहात असले या वधवा, अपंग, दुधर आजार त व ६० वषावर ल वृ द
यांना उ प नाचे नि चत साधन नाह व सामािजक आधार नाह असे.
४) सव आ दम जमातीची कु टुंबे (मा डया, कोलाम, कातकर ) ४) सव आ दम जमातीची कु टुंबे (मा डया, कोलाम, कातकर )
 ५) या कु टुंबाचे मुख कु ठरोगी कं वा बरा झालेला कु ठरोगी असेल या कु टुंबाना
योजनेचा लाभ मळू शके ल.
 ६) अं योदय अ न योजने या र द होणा या शधाप का अ य पा कु टुंबांना
वतर त करताना एचआय ह / ए स बाधीत नाग रकांना ाधा य दे यात येते.
8

9. तीन रंगा या शधाप का
क) के शर शधाप के साठ नकष
 खाल ल अट ंची पूतता करणा या कु टुंबांना के शर शधाप का दे यात
येतातकु टुंबाचे एक त वा षक उ प न .१५,०००/- पे ा जा त परंतु १ ल
कं वा यापे ा जा त नसावे.
 कु टुंबातील कोणाह य तीकडे चारचाक यां क वाहन नसावे. (टॅ सी चालक कु टुंबातील कोणाह य तीकडे चारचाक यां क वाहन नसावे. (टॅ सी चालक
वगळून)
 कु टुंबातील सव य तीं या नावे मळून ४ हे टर कं वा यापे ा जा त बारमाह
बागायती जमीन असू नये.
9

10. तीन रंगा या शधाप का
ड) शु शधाप कांसाठ नकष
 या कु टुंबातील सव य तींचे मळून एक त वा षक उ प न १ ल कं वा
यापे ा जा त असेल कं वा या कु टुंबातील कोणाह य तीकडे चार चाक
यां क वाहन असेल कं वा या कु टुंबातील सव य तीं या नावे मळून चारयां क वाहन असेल कं वा या कु टुंबातील सव य तीं या नावे मळून चार
हे टरपे ा जा त बारमाह शेतजमीन असेल अशा कु टुंबांना शु शधाप का
दे यात येतात.
10

11. तीन रंगा या शधाप का
इ) क य अ नपूणा योजना
 रा यात क य अ नपूणा योजनेची अंमलबजावणी १ ए ल,२००१ पासून सु
कर यात आल . ह योजना १०० ट के क पुर कृ त आहे. या योजने अंतगत ६५
वष कं वा यावर ल नराधार ी/पु ष यांना दरमहा १० कलो धा य मोफत
दे यात येते. या योजनेचा लाभ दे यासाठ लाभाथ पा ता नकष व हतदे यात येते. या योजनेचा लाभ दे यासाठ लाभाथ पा ता नकष व हत
कर यात आले आहेत. याम ये ामु याने या य तींना क वा रा य
पुर कृ त योजने अंतगत पे शन योजनेचा लाभ मळत नाह अशी य ती
यासाठ पा आहे. क शासनाकडून या योजनेअंतगत संपूण रा यासाठ
१,२०,००० इतका इ टांक मंजूर कर यात आला आहे.
11

12. तीन रंगा या
शधाप का
 क याणकार सं था, वस तगृहे, आ मशाळा इ याद सं थांना बीपीएल
दराने धा य वतरणाची योजना (आ थापना शधाप का )
 रा यातील क याणकार सं थांना धा याचे वतरण कर याक रता क शासन
बी.पी.एल. दराने अ न धा याचे (गहू व तांदूळ) अ त र त नयतन मंजूर करते. या
वभागा या द.२६.४.२००२ रोजी या शासन नणयानुसार सदर धा याचे वतरण
कर यात येते. सदर शासन नणयातील थम प र छेदातील अ. .१ ते ११ येथीलकर यात येते. सदर शासन नणयातील थम प र छेदातील अ. .१ ते ११ येथील
शासक य मा यता ा त सं थांना या योजने अंतगत आ थापना शधाप के वारे
धा य पुर व याक रता शासन तराव न िज हा नहाय नयतन मंजूर कर यात येते.
तुत योजने अंतगत आ थापना शधाप का धारकांना दरमहा त लाभाथ १५
कलो धा याचे ा त नयतना या माणात वतरण कर यात येते.
 क शासनाने माहे ए ल, २०१३ ते स टबर २०१३ या कालावधीकर ता रा यास
दरमहा ४५०० मे.टन गहू आ ण १९०० मे.टन तांदूळाचे नयतन मंजूर के ले यास
अनुस न रा य शासनाने द.३.६.२०१३ या प ा वये सव े ीय कायालयांना
नयतन उपल ध क न दले आहे.
12

13. तीन रंगा या
शधाप का
 नयं त साखर वाटप योजना
 क शासनाने फे ुवार , २००१ पासून फ त दा र य रेषेखाल ल कु टुं बयांनाच
साखरेचे वाटप कर याचा नणय घेतला आहे. रा यात सावज नक वतरण
यव थेअंतगत फ त दा र य रेषेखाल ल कु टुं बयांनाच नयं त साखरेचे वतरण
कर यात येत आहे. सावज नक वतरण यव थेअंतगत दा र य रेषेखाल लकर यात येत आहे. सावज नक वतरण यव थेअंतगत दा र य रेषेखाल ल
कु टुं बयांना अ धक साखर मळावी याक रता तमानशी ४२५ ॅम ऐवजी ५००
ॅम प रमाण ठर व यात आले आहे. सावज नक वतरण यव थेअंतगत वाटप
करावया या नयं त साखरेचा करकोळ व चा दर क शासन नि चत करते.
द.१ माच,२००२ पासून नयं त साखरेचा करकोळ व दर .१३.५० त
कलो असा आहे.
13

14. के रोसीनचे वाटप व वतरण
 रा यात घाऊक तसेच करकोळ के रोसीन व चे दर िज हयाम ये िज हा धकार आ ण
मुंबई-ठाणे शधावाटप े ात नयं क, शधावाटप संचालक, नागर पुरवठा मुंबई हे नि चत
करतात. स यःि थतीत मुंबई-ठाणे शधावाटप े ातील के रोसीनचे करकोळ व चे दर
.१५.०५ त लटर आ ण इतर िज हयात सुमारे .१५.०५ ते १६.२२ त लटर या
दर यान आहेत.
वशेष सवलती या दराने के रोसीनचा पुरवठा
 क शासना या धोरणानुसार १६ जून, १९८८ पासून रा यातील ड गराळ भागाक रता वशेष
सवलती या दराने के रोसीनचा पुरवठा कर यात येत आहे. सदरहू योजना धुळे, ना शक,
ठाणे, पुणे, सातारा, र ना गर , संधुदुग, सांगल , को हापूर, अहमदनगर आ ण रायगड या
११ िज हयातील ६२ तालु यात कायाि वत कर यात आलेल आहे.
14

15. के रोसीनचे वाटप व वतरण
 के रोसीन परवानाघारकांचे क मशन
१. घाऊक परवानाधारक - .४३८.२४ त क. ल.
२. अधघाऊक परवानाधारक - .२०० त क. ल.
३. करकोळ/ हॉकस परवानाधारक - .२५० त क. ल.
 के रोसीनचा गैरवापर होऊ नये यासाठ या उपाययोजना के रोसीनचा गैरवापर होऊ नये यासाठ या उपाययोजना
 सावज नक वतरण यव थेतून दे यात येणारे के रोसीन नळया रंगाचे कर यात
आले, यामुळे के रो सनची अफरातफर ओळखणे सोपे जाते,
 रा यात सव सावज नक वतरण यव थेतील के रोसीनचे वाटप के वळ शधा/
पुरवठाप के वर कर यात येत आहे. यासाठ यांचेकडे शधा/पुरवठाप का नाह त
यांना शधा/पुरवठाप का दे या या आ ण या गावात करकोळ व े ते नाह त तेथे
करकोळ व े यांची नयु ती कर या या सूचना सव िज हा धका यांना दले या
आहेत.15

16. के रोसीनचे वाटप व वतरण
 करकोळ व े यांनी के रोसीन वाहतूक करताना पर पर व हेवाट लावू नये
याक रता वारपोच योजनतगत िज हयातील कमीत कमी ५०% गावातील
करकोळ वतरकां या यवसाया या ठकाणापयत के रोसीन पोहोच व या या
सूचना दे यात आले या असून यानुसार अंमलबजावणी सु आहे.
 रा यात के रोसीन वतरणात सुसू ता व सं नयं ण ठेव या या सूचना सव रा यात के रोसीन वतरणात सुसू ता व सं नयं ण ठेव या या सूचना सव
िज हा धकाया ना दले या आहेत. यानुसार के रोसीन परवानाधारकां या
नय मत तपास या कर यात येतात. तसेच के रोसीन परवानाधारक व पे ोल/
डझेल पंपावर अचानक धाडी टाक यात येतात व दोषी य तीं व द आव यक
ती कारवाई के ल जाते.
16

17. आधारभूत कं मत खरेद योजना
 आधारभूत कंमत खरेद योजना
 क शासनाची आधारभूत कं मत खरेद योजना ह शेतक यां या हतासाठ आहे.
 या योजनेअंतगत क शासन नर नराळया पकां या कमान आधारभूत कं मती
जा हर करते व या शवाय आधारभूत कं मती या लाभ हो याचे ट ने, शेतक यांना
हमी भावापे ा कमी कं मतीने (डी ेस सेल) धा य वकावे लागू नये हणूनहमी भावापे ा कमी कं मतीने (डी ेस सेल) धा य वकावे लागू नये हणून
शासनातफ धा याची (एफ ए यू) खरेद कर यात येते.
 महारा रा यात क शासनाची “नोडल एज सी” हणून भारतीय अ न महामंडळ
काम पहाते.
 तर भारतीय अ न महामंडळा या वतीने रा य शासनाकडून महारा रा यात
आधारभूत कं मत खरेद योजनेची शासनमा य अ भकता सं थेमाफत
अंमलबजावणी कर यात येते.17

18. रा य व िज हा तरावर ल ाहक संर ण यं णा
(१) रा य आयोग
 रा यात रा य आयोगाची थापना द.३१ ऑ टोबर, १९८९ पासून कर यात आल . या
आयोगावर अ य व पाच सद य काम करतात.
 यापैक एक या यक सद य व म हला सद य असणे आव यक आहे.
 रा य आयोगा या अ य पद उ च यायालयाचे कायरत कंवा नवृ याया धशांची
नेमणूक कर यात येते.नेमणूक कर यात येते.
 तसेच, या यक सद य पद कायरत/ नवृ िज हा याया धशांची तर सद य पद या
य ती या ठायी कायकु शलता, सचोट व ा व य आहे व यांना अथशा , कायदा,
वा ण य, लेखाशा , उ योग, सावज नक यवहार कंवा शासन यासंबंधी या सम यांचे
पया त ान कंवा अनुभव आहे कंवा यांनी या संबंधीची कायवाह करताना वशेष मता
दश वल आहे अशा य तींची नयु ती कर यात येते.
 या दोन सद यांपैक एक ी सद य असणे आव यक आहे.
18

19. रा य व िज हा तरावर ल ाहक संर ण
यं णा
 सक ट बच (प र मा खंडपीठ)
 रा य आयोगासमोर ल लं बत करणांची सं या वचारात घेऊन रा य ाहक
त ार नवारण आयोगाचे नागपूर व औरंगाबाद येथे सक ट बच (प र मा
खंडपीठ) कायाि वत कर यात आले आहे. नागपूर व औरंगाबाद सक ट बच
कायालयाचा प ाकायालयाचा प ा
19

20. रा य व िज हा तरावर ल ाहक संर ण
यं णा
(२) िज हा मंच
 िज हा मंचावर अ य व दोन सद यांची नेमणूक कर यात येते. िज हा मंचा या
अ य पद कायरत िज हा याया धश कंवा नवृ िज हा यायाधीश कंवा िज हा
यायाधीश हो याची अहता या य तीकडे असेल अशा य तीची नयु ती कर यात
येते.
 मंचावर ल सद यांची रा य आयोगा या सद या माणेच अहता व हत के ल आहे.
रा यात येक िज हयासाठ वतं मंचाची थापना कर यात आल आहे. या शवाय
मुंबई, पुणे, नागपूर, ठाणे व मुंबई उपनगर येथे ाहकां या त ार ंचे माण जा त
अस यामुळे या िज हयाम ये येक एक असे एकू ण पाच अ त र त िज हा मंच
थापन कर यात आले आहेत.
 िज हया या मु यालयाम ये हे मंच कायरत आहेत. स या िज हा तरावर एकू ण ४०
िज हा ाहक त ार नवारण मंच व ता पुर या व पात तीन अ त र त िज हा ाहक
त ार नवारण मंच थापन कर यात आले आहेत.
20

21. रा य व िज हा तरावर ल ाहक संर ण यं णा
 रा य व िज हा मंचाची अ धकार ता
 पये २० लाख ते पये एक कोट पयत या कं मतीचे दावे रा य
आयोगाकडून हाताळ यात येतात तसेच िज हा मंचानी दले या
नणया व द या अ पलांचा नवाडा रा य आयोगास करावा लागतो.
पये २० लाख पयतचे दावे िज हा ाहक त ार नवारण मंचाम ये पये २० लाख पयतचे दावे िज हा ाहक त ार नवारण मंचाम ये
हाताळले जातात.
21

22. ाहक संर ण प रषद
(३) रा य तर य ाहक संर ण प रषद
 महारा ाहक संर ण (सुधारणा) नयम २००४ अंतगत रा य तर य
ाहक संर ण प रषदेची थापना कर यात येते. रा य तर य ाहक
संर ण प रषदेची सद य सं या ३८ असून ाहक संर णाशी संबं धत
असले या व वध शासक य अ धकार तसेच ाहकां या हताचेअसले या व वध शासक य अ धकार तसेच ाहकां या हताचे
त नधी व करणा या य ती/ सं था यांची प रषदेवर नवड के ल
जाते. रा य तर य ाहक संर ण प रषदेचे मा.मं ी, ाहक संर ण हे
अ य असून मा.रा यमं ी, ाहक संर ण हे उपा य आहेत. या
प रषदेचा कालावधी ३ वषाचा व हत कर यात आला आहे.
22

23. ाहक संर ण प रषद
(४) िज हा ाहक संर ण प रषद
 िज हा तरावर िज हा धकार यां या अ य तेखाल महारा
ाहक संर ण (सुधारणा) नयम, २००४ नुसार िज हा तर य ाहक
संर ण प रषदेची थापना कर यात येत असून िज हा ाहक
संर ण प रषेदवर वेगवेगळया तरावर ल ४० शासक य वसंर ण प रषेदवर वेगवेगळया तरावर ल ४० शासक य व
अशासक य सद यांची नवड के ल जाते. िज हा ाहक संर ण
प रषदेची मुदत तीन वष इतक व हत कर यात आल आहे.
23

24. ाहक संर ण प रषद
(५) ाहक क याण स लागार स मती
 रा यात ाहक चळवळीला ो साहन देऊन ह चळवळ ामीण – दुगम
भागात पसर व यासाठ करावया या उपाययोजनांबाबत शासनाला
स ला दे यासाठ एक सद यीय महारा ाहक क याण स लागार
स मतीची थापना कर यात आल आहे. ी. अ ण वसंतराव देशपांडेस मतीची थापना कर यात आल आहे. ी. अ ण वसंतराव देशपांडे
यांची अ य पद नयु ती कर यात आल आहे.
24

25. रा य ाहक हे पलाईन
 रा य ाहक हे पलाईन
रा य शासनाने क शासना या धत वर ाहकांना वनाशु क टेल फोन वारे यां या
सम येबाबत असलेल मा हती/स ला/मागदशन मळ यासाठ रा य ाहक हे पलाईन
कायाि वत के ल आहे. रा य ाहक हे पलाईन कायाि वत कर यासाठ क शासनांकडून
.१६.२५ (अनावत ) . ११.३५ ल आवत असे एकू ण .२७.६० ल एवढे अनुदान उपल ध
25
.१६.२५ (अनावत ) . ११.३५ ल आवत असे एकू ण .२७.६० ल एवढे अनुदान उपल ध
झालेले आहे. रा य शासनाने हे पलाईन कायाि वत कर यासाठ कं झुमस गायड स
सोसायट ऑफ इं डया, मुंबई या सं थेची नवड के ल आहे. रा य ाहक हे पलाईन दनांक
१५ स टबर २०११ पासून कायाि वत कर यात आल असून या वनाशु क हे पलाईनचा
दूर वनी मांक १८०० २२ २२६२ हा आहे.

26. पुरवठा वभाग संब धत कायदे व नयम
 THE ESSENTIAL COMMODITIES ACT, 1955 section 6 and 7
 Kerosene
(Restriction on Use and Fixation of Ceiling. Price)
Order,1993. section
 3. Restriction on use of kerosene supplies under Public Distribution 3. Restriction on use of kerosene supplies under Public Distribution
System-(1)No person shall use kerosene supplied under the Public
Distribution System for any purpose other than cooking and illumination;
 4. Procurement, storage and sale of kerosene under the Public Distribution
System:-
26

27. पुरवठा वभाग संब धत कायदे व नयम
 Petroleum Products
(Maintenance of Production, Storage and Supply) Order,
1999 section
 5. Regulation of supply and distribution of petroleum products
 LIQUEFIED PETROLEUM GAS (REGULATION OF SUPPLY AND LIQUEFIED PETROLEUM GAS (REGULATION OF SUPPLY AND
DISTRUBUTION) ORDER 2000 sections
 4. Restriction on storage and transport of liquefied petroleum gas –
 7. Possession , supply or sale of liquefied petroleum gas equipments. -
27

28. पुरवठा वभाग संब धत कायदे व नयम
 THE ESSENTIAL COMMODITIES ACT, 1955 section 6 and 7
 The National Food Security Act, 2013 (also Right to Food Act)
28

29. पुरवठा वभाग संब धत कायदे व नयम
Kerosene (Restriction on Use and Fixation of Ceiling. Price)
Order,1993. section
3. Restriction on use of kerosene supplies under Public Distribution System
(1)No person shall use kerosene supplied under the Public Distribution
System for any purpose other than cooking and illumination;System for any purpose other than cooking and illumination;
4. Procurement, storage and sale of kerosene under the Public Distribution
System:-
29

30. पुरवठा वभाग संब धत कायदे व नयम
 Liquefied Petroleum Gas (Regulation of Use in Motor Vehicles) Order, 2001
 MOTOR SPIRIT & HIGH SPEED DIESEL. (REGULATION OF SUPPLY,
DISTRIBUTION &. PREVENTION OF MALPRACTICES) ORDER,. 2005
 Motor Spirit and High Speed Diesel (Regulation of Supply, Distribution and
Prevention of Malpractices) Amendment Order, 2007.Prevention of Malpractices) Amendment Order, 2007.
 Public Distribution System (Control) Order, 2001
 Public Distribution System (Control) Order, 2015
30

31.  Petroleum Products
 (Maintenance of Production, Storage and Supply)
Order, 1999 section
5. Regulation of supply and distribution of petroleum products
पुरवठा वभाग संब धत कायदे व नयम
31

32.  LIQUEFIED PETROLEUM GAS -
(REGULATION OF SUPPLY AND DISTRUBUTION)
ORDER 2000 sections
4. Restriction on storage and transport of liquefied petroleum gas –
7. Possession , supply or sale of liquefied petroleum gas equipment's.
पुरवठा वभाग संब धत कायदे व नयम
7. Possession , supply or sale of liquefied petroleum gas equipment's.
-
32

33. Important Orders issued by State
 The Maharashtra Scheduled Articles (Display and Marking of Prices), Order, 1966.
 The Maharashtra Kerosene Dealers Licensing Order, 1966
 The Maharashtra Food grains Rationing (Second) order, 1966.
 The Maharashtra Scheduled Articles (Display of Stocks and Prices by Wholesale
Dealers) Order, 1969
 The Maharashtra Scheduled Commodities (Regulation & Distribution) Order, 1975
 The Maharashtra Scheduled Commodities Retail Dealer's Licensing Order, 1979..
 The Maharashtra Levy Sugar (Regulation & Distribution) Order, 1981
 The Maharashtra Cattle Fodder (Transport Control) Order, 1985.
 The Maharashtra Scheduled Commodities Wholesale Dealers Licensing Order, 1998.
 The Maharashtra Sugar & Khandasari Retail Dealers (Storage Control) Order, 1992
 Maharashtra Scheduled Commodities Retail Dealers Licensing Order, 1979
33

34. कायदे व नयम
 महारा वैध मापनशा (अंमलबजावणी) नयम, २०११
 सावज नक वतरण यं णा ( नयं ण)आदेश, २००१
 सावज नक वतरण यं णा ( नयं ण)आदेश, २०१५
 महारा ाहक संर ण व मागदशन नधी नयम, १९९२
 ाहक संर ण अ ध नयम, १९८६ (अ य व गैर या यक सद य यांची िज हा
ाहक त ार नवारण मंच या पदावर नयु ती कर ता गुणव ा व त ा याद )
जीवनाव यक व तू अ ध नयम,१९५५- दु ती आदेश,२०१३ जीवनाव यक व तू अ ध नयम,१९५५- दु ती आदेश,२०१३
 रा य अ न सुर ा अ ध नयम, २०१३
 रा य अ न सुर ा अ धसुचना, २०१३
 रा य अ न सुर ा अ धसुचना, २०१३ नुसार रा य नहाय लोकसं येची या ती
आधार कायदा, २०१६
 अ धसूचना- द.०८.०२.२०१७- शधाप काधारका या ओळखप अ ध माणनासाठ आधार
मांक आव यक
 अ धसूचना- द.०८.०२.२०१७- (शु धीप क द.६ माच २०१७)
34

35. रा य अ नसुर ा अ ध नयम,२०१३
 त ार नवारण यव था
 रा य अ न सुर ा अ ध नयम, 2013 मधील तरतूद नुसार ह क
असलेले अ नधा य कं वा आहार या या वतरणासंबंधी बाबीम ये
वं चत झाले या य तीची त ार शी व भावी रतीने दुरवं चत झाले या य तीची त ार शी व भावी रतीने दुर
कर यासाठ करण 5 नुसार त ार नवारण यव था काया वीत
करावयाची आहे. सदर अ ध नयमा या कलम 15 नुसार येक
िज यात िज हा त ार नवारण अ धकार यांची नयु ती
कर यात आल आहे. तसेच कलम 16 (1) नुसार रा य अ न
आयोग गठ त कर यात आला आहे.
35

36. रा य अ नसुर ा अ ध नयम,२०१३
 िज हा त ार नवारण अ धकार
 मुंबई- ठाणे शधावाटप े ाकर ता मुंबई, मुंबई-उपनगर व ठाणे या
िज हयातील अ पर िज हा धकार या या काय े ा कर ता
“िज हा त ार नवारण अ धकार ” हणून नयु ती कर यात
आल आहे. उव रत िज यांक रता संबंधीत िज हयांतीलआल आहे. उव रत िज यांक रता संबंधीत िज हयांतील
अ नसुर ा योजनेशी संबंधीत नसलेले अ पर िज हा धकार यांची
“िज हा त ार नवारण अ धकार ” हणून नयु ती कर यात आल
आहे.
36

37. रा य अ नसुर ा अ ध नयम,२०१३
 रा य अ न आयोग
 कलम 16 (1) नुसार अ ध नयमा या अंमलबजावणीवर सं नयं ण
व पुन वलोकना या योजनाथ खाल ल माणे रा य अ न आयोग
गठ त के ला आहे. सदर आयोग अ ध नयमा या कलम 16(6)
नुसार वह त के लेल काय पार पाडणार आहे.नुसार वह त के लेल काय पार पाडणार आहे.
37

38. व वध नमुने व अज
 नमुना 1: नवीन शधाप के साठ अज
 नमुना 8 : यु नटम ये वाढ करणे(नाव वाढ वणे)
 नमुना 9 : यु नट कमी करणे(नाव वगळणे)
नमुना 14 : शधाप के म ये बदल करणे नमुना 14 : शधाप के म ये बदल करणे
 नमुना 15 : शधाप के ची दु यम त मळणेक रता अज
38

39. सेवा ह क अ ध नयम बाबत के लेल कायवाह
बाबत अहवाल
मु दा . 5
अ. . लोकसेवा पुरव याचा कालावधी
1 नवीन शधाप का मागणी 30 दवस
2
शधाप का दु ती (वगळणी, समा व ठ, प ता
बदल)
03 दवस
3 दु यम शधाप का 03 दवस3 दु यम शधाप का 03 दवस
4 नवीन रा तभाव दुकान मागणी 60 दवस
5 रा तभाव दुकानाचे परवाना नुतणीकरण 60 दवस
6 करकोळ रॉके ल व 90 दवस
7 करकोळ व परवाना नुतणीकरण 60 दवस
39

40. नवीन दुकान मंजुर
 ती २००० लोकसंखेसाठ एक दुकान
 महसूल गावासाठ एक दुकान
 वारस कायवाह न होणे ,दुकान र द होणे या मुळे नवीन
दुकान मंजुर कायवाह करावी लागतेदुकान मंजुर कायवाह करावी लागते
 शासन नणय दनांक ०६.०७.२०१७ नुसार स या कायवाह के ल
जाते
40

41. वाटप प रमाण
अ
शधाप का
कार
गहू तांदूळ साखर शेरा
1 अं योदय काड 20 कलो 15 कलो 1 कलो ती काड
2
ाधा य योजना
लाभाथ
3 कलो 2 कलो ती मानसी
3
APL शेतकर
योजना लाभाथ
3 कलो 2 कलो ती मानसी
41

42. वाटप दर
अ शधाप का कार गहू दर तांदूळ दर साखर दर शेरा
1 अं योदय काड 2 पये 3 पये 20 पये
2
ाधा य योजना
लाभाथ
2 पये 3 पये -
3
APL शेतकर योजना
लाभाथ
2 पये 2 पये -
42

43. शधाप का दर
अ. . शधाप का कार मुळ दर
दु यम त
दर
मुदत शेरा
1 शु 20 40 1 म हना
2 के शर 50 100 1 म हना
3 पवळी 10 20 1 म हना
43

44. तपास या नकष (वा षक)
अ. . तप शल िज हा धकार
िज हा पुरवठा
अ धकार
उप
वभागीयअ ध
कार
सहा. िज हा
पुरवठा
अ धकार
तह सलदार
िज हा
तपासणी
अ धकार
नायब
तह सलदार
(महसूल १,२
/ नवडनुक
/ संगायो
तालूका
तपासणी
अ धकार
नायब
तहसीलदार
पुरवठा
एकू ण शेरा
1
व त ध य
दुकान
- 48 192 - 684 168 1152 336 2580
2 करकोळ परवाना - - - - 96 120 120 - 336
44
3
अध घावूक
परवाना
- - - - 24 12 12 - 48
4 घावूक परवाना - 12 12 - - - - - 24
5 गोदाम - 5 16 13 96 8 - 96 234
6 LPG गोडावून - 12 12 - - - - - 24
7 पे ोल पंप - 12 12 - 12 12 - - 48

45. दुकाने तपासणी व आढळून येणारे दोष
करकोळ म यम गंभीर
न दवह व पावती सह न
करणे
न दव या अ यावत नसणे जा त दराने धा य वकणे
फलक न लावणे
पु तक साठा व श लक
साठा तफावत असणे
न दव या न ठेवणे
ा धकार प दुकानांत
नसणे
पाव या न देणे मालाचा अपहार करणे
ा धकार प दुकानांत
नसणे
पाव या न देणे मालाचा अपहार करणे
धा याचे नमुने न ठेवणे
श ा श ा श ा
1. अनामत र कम ज त 1. नलं बत करणे 1. र द करणे
२. ताक त देणे २. दंडा मक कायवाह २. गु हा दाखल करणे
45

46. तहसीलदार यांनी तयार करावयाचे मा सक लेखे
अ लेखे ववरण
1 पीएल ए FORM H 2 जमा खच न दवह
२ पीएल ए FORM PLA
7
रोख लेखा
३ पीएल ए FORM H चलन न दवह
4 पीएल ए FORM R साठा लेखे
5 FORM PLA 9 दान आदेश न दवह
6 FORM PLA 10 धनादेश न दवह
46

47. धुर करण
 धा य सा याला क ड लागते
 दर म हना व तीन म हना फवारणी व धुर करण के ले
जाते
न द क टक नाशक फवारणी न दवह त घेतल जाते न द क टक नाशक फवारणी न दवह त घेतल जाते
47

48. वजन काटे
 घोडी वजन काटा व इले ो नक वजन काटे
वापरले जातात
 वजन काटा माणीकरण के ले जाते
48

49. गोदामातील तुट चे कार
वाहतूक तुट वचाता तुट वतरण तुट आकि मक तुट
वाहतूक ठेके दार गोदामात येते क ड लागून आग
E 1 ला न द होते आठवडी तह यांना बा पीभवन अ तवृ ट
०.०५ ट के यावर कळवावी लागते होवून ह तुट चोर
वसूल के ल जाते २५०० पयत तह नमाण होते यामुळे येते
नल खत करतात
49

50. बारदाना
 ५० कलो बारदाना वापरला जातो
 शलक बारदाना याचे वग करण तीन म ह यांनी के ले जाते
 उपयोगी, न पयोगी व तुकडा बारदाना
 बारदाना बाबत ललाव के ले जातो व व हेवाट लावल जाते
 ५० हजार पये अ धकार िज हा धकार , १.५० ल पयत अ धकार
उपायु त पुरवठा यांना व वर ल शासनास आहेत
50

51. गोदाम मधील व वध न दव या
अ. . न दवह नाव ववरण
1 E -1 योजना नहाय व TP नहाय न द ठेव या जातात
2 E थ पी नहाय व योजना नहाय न द घेत या जातात
3 J आलेला साठा, झालेले वतरण, शलक साठा याचा मेळ
4 H धा य वतरण न दवह असते
5 F गोदाम तुट न दवह5 F गोदाम तुट न दवह
6 L व L 1 हमाल देयक न दवह
7 K जड सं ह न दवह
8 N रकामा बारदाना न दवह
9 O सुतळी न दवह
10 W भरड धा य खरेद न दवह
11 Z 2 खराब धा य न दवह
51

52. तहसील मधील व वध न दव या
अ न दवह नाव ववरण
1 R साठा न दवह
2 R 2 लं बत पर मट न दवह
3 R1 िज हा बाहेर खरेद न दवह
4 G वसुल न दवह
5 H 1 पर मट न दवह
52

53. िज. पु. अ. कायालय मधील व वध न दव या
अ न दवह नाव ववरण
1 A
िज हा वाहतूक त नधी Statement २
व न
2 A 3
मंजूर धा य व वाहतूक त नधी यांनी
पाठवलेले
द या याचा ताळमेळ घे यात येतो
53

54. के रोसीन
 जीवनशक व तू कायदा १९५५ चे तरतुद नुसार शासन व वध
नयं ण आदेश काढते
 Maharashtra Kerosene Dealers Licensing Order, 1966 नुसार
के रोसीन आदेश नग मत कर यात येतात
कं प या –घावूक- अधघावूक – करकोळ परवाना, हॉकस, व त धा य कं प या –घावूक- अधघावूक – करकोळ परवाना, हॉकस, व त धा य
दुकान
 गॅस या कु टुंबा कडे नाह याला के रोसीन दले जाते , कु टुंबात1
सद य असतील 2 लटर 2 सद य असतील तर 3 लटर आ ण 3
पे ा अ धक सद य असतील तर4 लटर के रोसीन दले जाते
54

55. पे ोल पंप व LPG गॅस तपासणी
 Maharashtra scheduled commodities, retail dealers licensing order, 1979
section 14 PSI , any officer of supply department
 Maharashtra kerosene dealers licensing order 1966 section 12 – Licensing
Authority and on behalf of him any inspector
 Kerosene (Restriction on Use and Fixation of Sealing price) Amendment
Order ... Use and Fixation of Ceiling Price) Order, 1993, section 9
inspector and sales officer
 Motor spirit and high speed diesel (Regulation of supply and distribution
& prevention of malpractices) order,2005, 29/12/2005 section 7 gazetted
officer ,DYSP, sales officer
55

56. पे ोल पंप व LPG गॅस तपासणी
 Liquefied Petroleum Gas (Regulation of Supply and
Distribution)Order, 2000 section 13 police inspector
,sales officer, gazeted officer.
 The Maharashtra Solvent Raffinate and
Slop (Licensing) Order, 2007. section 19 nafta DYSP,Slop (Licensing) Order, 2007. section 19 nafta DYSP,
gazzeted officer
 The Prevention of Black-marketing and Maintenance of
Supplies of Essential Commodities Act, 1980 section 18
DYSP, all officers of supply department .
56

57. सुतळी
 मा.उपसंचालक, नागर पुरवठा हे यापूव सुटल मागणी नुसार
रा य तरावर ई- न वदा क न ती िज हा नहाय उपल ध क न देत
होते परंतु सुटल ह गे या 4 ते 5 वषा पासून शासनाकडून उपल ध
झाल नाह .
धा य माणीकरणासाठ सुतळीची गरज असते पण आता शासन धा य माणीकरणासाठ सुतळीची गरज असते पण आता शासन
तराव न धा य पोते शव यासाठ एक शवान यं उपल ध क न
दे यात येणार आहे. व यासाठ दोरा ह उपल ध क न दे यात
येणार आहे. यासाठ शासक य धा य गोदामात वज उपल ध क न
आव यक या ठकाणी वज बोड बस व यात यावेत जेणेक न सदर
शलाई मशीन चाल वणे शकय होईल.
57

58. वारस कायवाह व न द सा ाकन
 व त धा य कं वा के रोसीन दुकानदार मयत झा यानंतर वारसाची
कायवाह कर यात येते.
 व त धा य कं वा के रोसीन दुकानदाराने या यानंतर नामांक त
के ले या य तीस दुकान चालव यास देणे हणजे न द सां ाक त होय.
सदर दो ह बाबीसाठ शासन नणय मांक सा व य१०९१/२४२४/ सदर दो ह बाबीसाठ शासन नणय मांक सा व य१०९१/२४२४/
. .६१७८/नापु-२८ दनांक २२ डसबर,१९९७ व शासन नणय मांक
रॉके ल-१५१४/ . .२३२/नापु-२७ दनांक ११ जुन,२०१५
58

59. क याणकार योजना लाभाथ
 शासन नणय मांक सा व य -१००२/१३३७/ . . ९७३/नापु-२८ दनांक
२६.०४.२००२मधील मांक ०१ ते ११वर नमुद के ले या शास कय व
मा यता ा त सं थांना क याणकार योजनेअंतगत आ थापना
शधाप के वारे धा य पुरवठा कर याबाबत नदश दे यात आलेले
आहेत.आहेत.
 त लाभाथ १० क. गहु व ०५ कलो तांदुळ वतर त कर याबाबत
नदश दे यात आलेले आहेत.
59

60. शधाप का वतरण व अपहार
 िज हा धकार कायालयात न दवह ठेवल जाते
 मागणी नुसार तहसील कायालयास वाटप के ले जाते
 तहसील कायालयांनी वतरण न द ठेवणे आव यक
 शधाप का वतरण व ा त झालेल र कम यांचा मेळ िज हा पुरवठा अ धकार
यांना कळवायला लागतो
 अपहार मो या माणावर होतात .
60

61. उ वला गॅस योजना
 मा. धानमं ी, भारत सरकार यांनी सु के ले या धानमं ी उ वला
गॅस योजनेम ये सामािजक व आ थक सव ण 2011 नुसार
लाभाथ हणुन सदर योजनेचा लाभ घेवू शकणार आहेत. सदर
योजनेचा लाभ घे यासाठ खाल ल कागदप ांची व अट ंची पुतता
करत अस यास लाभाथ चे जवळचे गॅस एज सीशी संपक क नकरत अस यास लाभाथ चे जवळचे गॅस एज सीशी संपक क न
सदर योजनेचा लाभ घेता येईल.
61

62. उ वला गॅस योजना
 सदर योजनेचा लाभ घे यासाठ खाल ल अट व शत ची पुतता करणे आव यक
आहे.
1. लाभा याकडे कं वा यांचे कु टुंबातील सद यांकडे यापूव गॅस कने शन
नसावे.
2. सामािजक, आ थक सव ण-2011 या याद म ये नाव असणे आव यक
आहे.आहे.
3. योजनेतंगत गॅस कने शन फ त म हलांचे नावे वतर त कर यात येईल.
4. योजनेम ये अनामत र कम, सुर ा नळी, रेगुलेटर व गॅस सलडर( र त)
मोफत दे यात येईल.
5. योजनेमधील शेगडी घे यास लाभा यास कज हवे अस यास मंजूर झाले
नंतर कज मळते. सदर कजाची परत फे ड पु ढल कालावधीत लाभा यास
येणारे गॅस अनुदानातून कपात के ल जाणार आहे.62

63. भरड धा य खरेद
 भरड धा य हे शासन आदेशानुसार दरवष माहे आ टोबर या
मह नयापासुन डीएमओ यांचेमाफत खरेद क न आप या
ता यातील गोदामात साठ वले जातील.
 याचे शासन आदेश ा त झालेनंतर आपण याची सावज नक
वतरण यव थेनुसार व हेवाट लावतो नसता ई नवेदे वारेवतरण यव थेनुसार व हेवाट लावतो नसता ई नवेदे वारे
व हेवाट लावतो.
63

64. हमाल
 शासक य धा य गोदामाम ये अ नधा य हातालानुक या कामासाठ हमाल
कामगार अ यंत मह वाचा घटक आहे.
 हमालाचे मह वाचे काम:
 वखार महामंडळाकडून आवक होणारे धा य उत न घेणे
 याचे माणीकरण करणे
 थ पी लावणे
धा याचा पाला करणे धा याचा पाला करणे
 थ पी तोडून धा या या गो या फलाटावर आणणे
 वाहनांम ये भाराने
 गोदाम म ये हमाल नयु त कर याक रता आलेले हमाल न दणीकृ त असणे
आव यक असते.
 संबं धताची न दणी ह माथाडी मंडळाकडे करणे आव यक असते.
64

65. 65

66. 66

67. 67

68. 68

69. 69

70. 70

71. 71

72. 72

73. 73

74. 74

75. RAJIV NANDKAR, DEPUTY DISTRICTELECTION OFFICER, HINOGOLIRAJIV NANDKAR, DEPUTY DISTRICTELECTION OFFICER, HINOGOLI
Contact: 9970246417 Email: rsnandkar@gmail.com
75