1. Công dân có những quyền : cư trú, làm ăn sinh sống, lao động, học tập, nghỉ ngơi, quyền
bầu cử, ứng cử vào các cơ quan nhà nước… Công dân có nghĩa vụ lao động, xây dựng bảo vệ tổ
quốc. Mỗi công dân đều bình đẳng trước pháp luật.
-Ý thức công dân : Ý thức công dân là phạm trù tinh thần, nói lên trình độ nhận thức về
quyền lợi và nghĩa vụ của người dân đối với nhà nước và được thể hiện bằng nhận thức và hành vi
cụ thể trong cuộc sống của mỗi người.
Ý thức công dân là một sản phẩm tinh thần được hình thành nhờ có giáo dục và sự từng
trải của cá nhân trong hoạt động thực tiễn và đây là một phẩm chất quan trọng của nhân cách.
1.2. Nhiệm vụ giáo dục ý thức công dân :
Nhiệm vụ giáo dục ý thức công dân trong nhà trường bao gồm :
- Giáo dục ý thức chính trị.
- Giáo dục ý thức pháp luật.
- Giáo dục ý thức đạo đức.
23
Thứ nhất, về giáo dục ý thức chính trị;
Ý thức chính trị là bộ phận của ý thức xã hội, là hệ tư tưởng của xã hội và cũng là ý thức
của từng cá nhân.
Ý thức chính trị là ý thức về quyền lợi giai cấp, về sự tồn vong và giàu mạnh của đất nước,
về vai trò của đất nước trong mối quan hệ với các quốc gia trên thế giới.
Giáo dục ý thức chính trị cho học sinh là giáo dục ý thức về chủ quyền dân tộc, về sự tồn
tại và toàn vẹn lãnh thổ, về sự giàu mạnh của đất nước; ý thức về việc thực hiện đường lối, chủ
trương, chính sách của Đảng và Nhà nước; ý thức về quyền lợi và nghĩa vụ của công dân; ý thức
về nghĩa vụ quân sự bảo vệ tổ quốc.
Trong nội dung của ý thức chính trị thì hệ tư tưởng của giai cấp chi phối toàn bộ đời sống
tinh thần, kinh tế, văn hoá của xã hội, chi phối ý thức cá nhân trong các mối quan hệ xã hội.
Thứ hai, về giáo dục ý thức pháp luật;
Nói đến pháp luật là nói đến luật – đó là những quy tắc, chuẩn mực xã hội được ghi thành
các điều luật, được cả xã hội thừa nhận và thực hiện.
Trong xã hội có giai cấp, ý thức pháp quyền của các giai cấp có khác nhau nhưng luật
pháp chỉ có một.
Luật pháp là ý chí của giai cấp cầm quyền trong việc duy trì trật tự xã hội. Nhà nước quản
lý đất nước bằng pháp luật, đó là nhà nước pháp quyền.
Ý thức pháp luật là một bộ phận của ý thức xã hội, là hệ thống các quan niệm về quyền
lợi, nghĩa vụ của công dân trong xã hội, trên cơ sở của những quy tắc được xã hội thừa nhận, thể
hiện tính hợp pháp hay không hợp pháp của các hành vi cá nhân. Ý thức pháp luật là sản phẩm
của giáo dục và sự tự nhận thức của cá nhân về pháp luật thể hiện qua hành vi của công dân.
Giáo dục ý thức pháp luật bao gồm :
- Ý thức về nghĩa vụ công dân đóng góp xây dựng các bộ luật.
- Đấu tranh để pháp luật được thực hiện công bằng, phấn đấu cho một nhà nước pháp
quyền.
- Ý thức về nghĩa vụ công dân trong việc thực hiện luật pháp.
- Ý thức về quyền lợi công dân được nhà nước bảo hộ pháp luật.
Thứ ba, về giáo dục ý thức đạo đức;
Đạo đức về bản chất là những quy tắc, những chuẩn mực trong quan hệ xã hội, được hình
thành và phát triển trong cuộc sống, được cả xã hội thừa nhận và tự giác thực hiện.
Đạo đức là quy tắc sống tuy không ghi thành văn bản nhưng có vị trí, có ý nghĩa to lớn
trong đời sống nhân loại. Đạo đức có giá trị định hướng cho cuộc sống của mỗi cá nhân và điều
chỉnh hành vi của mỗi cá nhân, của cả xã hội, đưa xã hội đến văn minh hiện đại.