2. TEHLİKELİ MADDELERİN
PAKETLENMESİ
@Tehlikeli maddeler risklerine ve tehlike
özelliklerine göre farklı şekilde
paketlenmektedirler.
@Paketleme, kullanılacak ambalaj malzemesi ve
ambalaj üzerine konulacak işaret ve yazılar ile
bütünlük oluşturmaktadır.
3. TEHLİKELİ MADDELERİN
PAKETLENMESİ
@Paketlemede yapılacak en küçük hata veya
yanlışlık operasyonun başarısını doğrudan
etkilemektedir.
@Paketleme ve ambalajlar tehlikeli maddelerin
taşıma ve depolama sırasında tehlikelerini ve
risklerini en düşük seviyeye indirebilmek için
tehlikeli maddelerin taşınması ile alakalı ulusal ve
uluslararası yasal düzenlemeler çerçevesinde
belirlenen hükümlere bağlı kalınarak yapılmalıdır.
4. TEHLİKELİ MADDELERİN
PAKETLENMESİ
TAŞINAN TEHLİKELİ MADDENİN PAKET TÜRÜNÜ AÇIKLAYAN NUMARALAR
1 SİLİNDİR
2 AHŞAP FIÇI
3 GALON
4 SANDIK
5 TORBA
6 BİRDEN ÇOK BİLEŞENİ OLAN PAKET
0 HAFİF ALAŞIMLI METAL PAKETLER
5. TEHLİKELİ MADDELERİN
PAKETLENMESİ
TAŞINAN TEHLİKELİ MADDENİN PAKETİNİN MADDESİNİ BELİRTEN HARFLER
A ÇELİK (HER TÜR)
B ALÜMİNYUM
C AHŞAP
D KONTRPLAK
F İŞLENMİŞ AĞAÇ
G FİBER
H PLASTİK MATERYALLER
L TEKSTİL
M KAĞIT, ÇOK KATLI MUKAVVA
N METAL (ÇELİK VE ALÜMİYUM DIŞINDA)
P CAM, PORSELEN VEYA TAŞ KAPLAR
8. TEHLİKELİ MADDELERİN
PAKETLENMESİ
TEHLİKELİ MADDENİN TANIMLANMASI
4C1/X30/S/91
US/BS809
u
n
Un: Tehlikeli sınıfına giren her madde bir UN numarası ile
açıklanır
4: Paketin türü
C1: Paketin maddesi
X: Paketleme grubu
30: Kg olarak maksimum brüt ağırlık
S: Maddenin türü
91: Üretim yılı
US: Üretilen ülke
BS: Üretimine izin veren kuruluş
809: Üretimine izin veren kuruluşun numarası
14. BÖLÜM 4
TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
KULLANILAN ARAÇLAR
•KARAYOLU TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN ARAÇLAR
•DENİZYOLU TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN ARAÇLAR
•DEMİRYOLU TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN ARAÇLAR
15. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
KULLANILAN ARAÇLAR
KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
• AÇIK ARAÇLAR
– En az bir tarafı açık olan araçlardır.
– Maddelerin taşınabilmesi için koruma kaplarının
olması veya iklimsel koşullardan etkilenmemesi
gerekmektedir.
16. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
KULLANILAN ARAÇLAR
KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
• TENTELİ ARAÇLAR
– Paketlenmiş tehlikeli maddeler taşınır.
– Aracın yük taşınan bölümüne su ve yağmur
sızıntısının olmaması gerekir
– Aracın içinin fiziksel etkenlerden etkilenmemesi
gerekir.
17. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
KULLANILAN ARAÇLAR
KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
• ISI KONTROLLÜ ARAÇLAR
– Bu araçların kullanılmasının nedeni bazı tehlikeli
maddelerin taşınırken ısınmaları sonucu ısı ortaya
çıkarmaları veya kendi kendilerine
yanabilmeleridir.
– Bazı ürünlerin parlama derecelerinin düşük olması
da bu araçların kullanılma nedenleri arasındadır.
18. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
KULLANILAN ARAÇLAR
KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
• TANKERLER
– Tek bölümlü olabilecekleri gibi dokuz bölümlü de
olabilirler.
– Alüminyum veya paslanmaz çelikten imal
edilebilirler. Kalınlıkları 3 ila 4,5 milimetre küp
arasında değişir.
19. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
KULLANILAN ARAÇLAR
KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
• TANKERLER
– Tankerler taşıyacakları yükün özelliklerine göre
farklı tip ve özelliklerde üretilmektedirler.
– Tankerler şekilleri itibari ile de farklı tip ve
gruplarda da sınıflandırılmaktadır.
20. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
KULLANILAN ARAÇLAR
KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
• KULLANIM AÇISINDAN TANKERLER
– Sabit tankerler
– Ayrılabilir tankerler
– Basınçlı tankerler
– Emmeli basınçlı tankerler
– Basınçsız tankerler
– Tek bölümlü tankerler
– Çok bölümlü tankerler
21. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
KULLANILAN ARAÇLAR
KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
• SABİT TANKERLER
– En az 1000 litre kapasiteye sahip ve taşıma kabı
araca sabit olan tankerlerdir.
– Dolum ve boşaltım aracın kendi teçhizatları ile
yapılır.
22. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
KULLANILAN ARAÇLAR
KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
• AYRILABİLİR TANKERLER
– Taşıma kabı araçtan ayrılabilen ve araçtan
müstakil bir biçimde taşıma kabına yükleme ve
boşaltma yapılabilen tankerlerdir.
– Taşıma kapları çekiciden ayrılarak sabit tank olarak
da kullanılabilmektedir.
23. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
KULLANILAN ARAÇLAR
KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
• BASINÇLI TANKERLER
– İçinde oluşabilecek yüksek basınca dayanıklı olarak
üretilen tankerlerdir.
– Genel olarak LPG ve LNG gibi maddeler taşınır.
– Dış darbe ve etkilere dayanıklı olarak
üretilmektedirler.
24. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
KULLANILAN ARAÇLAR
KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
• EMMELİ BASINÇLI TANKERLER
– Taşıma kabı içerisinde yüksek basınç yaratacak
tertibatlar bulunur.
– Bu tertibatlar sayesinde taşıma kabı içerisinde
yüksek basınç oluşturularak maddenin araç
içerisine dolumu gerçekleştirilir.
– Boşaltım durumunda ise tam tersi yapılarak
boşaltım gerçekleştirilir.
25. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
KULLANILAN ARAÇLAR
KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
• BASINÇSIZ TANKERLER
– Basınçlı tankerlere oranla daha zayıf ve hassas
tankerlerdir.
– Bu araçlarda yüksek riske sahip olan maddeler
taşınmaz.
– Kaza sırasında ürünün akmasını engellemek için
darbe ile birlikte kapanan vanalar kullanılmaktadır.
26. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
KULLANILAN ARAÇLAR
KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
• TEK BÖLÜMLÜ TANKERLER
– Tek bir ürünün taşınması amacıyla dizayn edilmiş
tankerlerdir.
– Başka bir ürünle taşınması tehlike arz eden ürünler
bu tankerlerle taşınmaktadır.
– Bu araçlara yükleme yapılırken hava sıcaklığı ve
ürünün yoğuşma derecesi dikkate alınarak
yükleme yapılmalıdır.
27. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
KULLANILAN ARAÇLAR
KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
• ÇOK BÖLMELİ TANKERLER
– 2 ile 9 bölme arasında değişen tankerlerdir.
– Birden fazla farklı türde madde taşınacaksa tercih
edilirler.
– Her bir bölüm için ayrı dolum ve boşaltım tertibatı
bulunur.
28. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
KULLANILAN ARAÇLAR
KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
• ÇOK BÖLMELİ TANKERLER
– İç bölüm duvarlarının basınca dayanıklı olması ve
izolasyonlu olması gerekir.
– Bavul tanker de çok bölmeli bir tanker çeşididir.
Tünel ve alt geçitler dikkate alınarak
hazırlanmaktadırlar.
29. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
KULLANILAN ARAÇLAR
KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
• ŞEKİL AÇISINDAN TANKERLER
– Elips tankerler
– Silindir tankerler
• BASINCA DAYANIKLILIK AÇISINDAN
TANKERLER
– 4,10,15 veya 20 Bar basınca dayalı tankerler
30. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
KULLANILAN ARAÇLAR
KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
• TANK KONTEYNERLER
– Taşıma sırasında yükün sabit şekilde durmasını
sağlayan özelliğe sahiptirler.
– En fazla 450 litre taşıma kapasitesine sahiptirler.
– Yanıcı sıvı maddeler, gazlar ve diğer sıvı maddeler
taşınmaktadır.
31. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
KULLANILAN ARAÇLAR
KARAYOLU TAŞIMACILIĞI
• GAZ KONTEYNERLERİ
– MEGC olarak adlandırılan gaz konteynerleri Sınıf 2
içerisinde yer alan gazların taşınmasında
kullanılmaktadır.
– Birden fazla bölüme sahip oldukları için farklı tipte
gazların taşınmasına da elverişlidirler.
– Isının artma riskine karşı izolasyonlu olmalıdırlar.
33. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
KULLANILAN ARAÇLAR
DENİZYOLU TAŞIMACILIĞI
• KURU YÜK GEMİLERİ
– Paketlenmemiş dökme tehlikeli maddelerin
taşındıkları gemilerdir.
– Yüklenecek tehlikeli maddelerin birbirleriyle
etkileşime girmeyecek maddeler olması gerektir.
– Eğer birbirleri ile etkileşime girecek maddeler ise
seperatör ile ayrıştırılmalıdırlar.
34. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
KULLANILAN ARAÇLAR
DENİZYOLU TAŞIMACILIĞI
• KONTEYNER GEMİLERİ
– Paketlenmiş halde taşınan tehlikeli maddeler için
kullanılan gemilerdir.
36. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
KULLANILAN ARAÇLAR
DEMİRYOLU TAŞIMACILIĞI
– Demiryolu taşımacılığında;
• Kuru yükler ve paketli yükler; G Tipi vb. çeşitli tür ve
özelliklerdeki vagonlarla,
• Sıvı ve dökme tehlikeli maddeler; Z Tipi,
• Petrol ve petrol ürünleri, kimyasallar vb. tehlikeli
maddeler; Silo Vagonlarda taşınmaktadır.
37. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
KULLANILAN ARAÇLAR
DEMİRYOLU TAŞIMACILIĞI
– Demiryolu taşımacılığında;
• Kullanılacak tehlikeli madde vagonları çoğunlukla
karbon alaşımlı malzeme veya paslanmaz çelikten imal
edilirler.
• Kimyasal maddelerin taşındığı tank vagonlar izolasyonlu
ve ısı kontrollü olarak üretilmektedirler.
38. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
KULLANILAN ARAÇLAR
VAKA ÇALIŞMASI
• D Uluslararası Taşımacılık İzmir’den Fransa’ya
taşınmak üzere 5 ton Karpit teslim almıştır.
Ürün açık araca yüklenmiş, taşıma sırasında
yağmur yağmış ve bir süre sonra araç ile ürün
yanmaya başlamıştır.
• SORU:
– Örnek olayda operasyonun doğru yapılıp
yapılmadığını, bu operasyon sonucunda ne tür
problemlerin yaşanabileceğini tartışınız.
39. BÖLÜM 5
TARAFLAR VE SORUMLULUKLAR
•SÜRÜCÜNÜN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
•GÖNDERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
•PAKETLEYENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
•YÜKLEYENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
•DOLDURANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
•TAŞIMACININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
•ALICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
40. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
TARAFLAR VE SORUMLULUKLAR
SÜRÜCÜNÜN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
@ Araç sürücüsü araç içerisinde bulunması gereken donanımların
kontrollerinden sorumludur.
@ Herhangi bir eksiklik durumunda şirketinin yetkilisine durumu
bildirmelidir.
@ Sürücü yangın söndürücünün kullanımı konusunda bilgi sahibi olmalıdır.
@ Taşıma esnasında hangi sebeple olursa olsun paketleri açmamalıdır.
@ Sürücü çakmak, metal gibi kıvılcım çıkarabilen bir materyal ile araca
binmemelidir.
41. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
TARAFLAR VE SORUMLULUKLAR
SÜRÜCÜNÜN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
@ Meskun mahallerde zorunluluk olmadığı sürece park etmemelidir.
@ Kaza veya arıza gibi zorunlu hallerde sürücü aracını terk etmemeli; terk
etmek zorunda kalırsa aracın başında bir şirket yetkilisini bırakmalıdır.
@ Aracın temiz olup olmadığını kontrol etmeli temiz olmaması durumunda
araca yükleme yaptırmamalıdır.
42. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
TARAFLAR VE SORUMLULUKLAR
SÜRÜCÜNÜN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
@ Yükleme/Boşaltma sırasında motor kapatılmalıdır.
@ Yükleme alanının yüklemeden önce temizlenmiş olması gerekir.
@ Birlikte yükleme/ Ayrı yükleme kuralları uygulanmalıdır.
@ Taşımanın herhangi bir aşamasında paketlerin açılması yasaktır.
@ Hasarlı olan hiçbir paket yüklenmemelidir.
@ Tehlikeli maddenin paketin dışında olması durumunda yüklemesi
yapılmamalıdır.
@ Boş paketlerin işaretli ve etiketli olmasına dikkat edilmelidir.
@ Yükleme alanına açık ateşle girilmemelidir.
@ Yükleme/Boşaltma yerinde sigara içilmesi yasaktır.
@ Yük güvenliğini sağlamak, yükleme tonajlarına uymak zorundadır.
@ Maksimum yükleme kapasitesi aşılmamalıdır.
43. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
TARAFLAR VE SORUMLULUKLAR
GÖNDERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
@ Gönderen, taşınmak üzere sevk edilen malı ADR Hükümleri’ne uygun bir
biçimde teslim etmelidir.
@ Ayrıca bu taşıma için bakanlıktan uygun yetki belgesinin alınmış olması
gerekir.
@ Gönderen taşımacıya hazırlanmış yazılı talimatı ve taşıma için gerekli olan
tüm belgeleri vermek zorundadır.
@ Gönderici taşıma şekli ve taşıma kısıtlarına uygun hareket etmeli ve yükün
yapısına uygun şekilde araç kullanımının yapılmasını sağlamalıdır.
44. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
TARAFLAR VE SORUMLULUKLAR
PAKETLEYENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
@ Paketleyen ADR mevzuatına uygun olarak paketleme yapmalı, paketler
üzerindeki işaretleme ve etiketlemeye gerekli özeni göstermelidir.
@ Paketleme ve birlikte paketleme ile ilgili kurallara uygun olmalıdır.
45. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
TARAFLAR VE SORUMLULUKLAR
YÜKLEYENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
@ Yükleyen; paketlenmiş tehlikeli maddeleri ya da temizlenmemiş boş
paketleri taşımacıya verirken paketlerin zarar görüp görmediğini kontrol
etmekle;
@ Tehlikeli maddelerin yüklenmesi ve elleçlenmesi ile ilgili mevzuata ve
uygun kurallara uymakla,
@ Tehlikeli maddeleri ancak ADR Hükümleri’ne uygun şartların sağlanmış
olması halinde taşıta yüklemekle,
@ Hasarlı veya sızdırma riski taşıyan ya da boş temizlenmemiş tehlikeli
madde paketini hasar giderilene kadar yüklememekle yükümlüdür.
46. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
TARAFLAR VE SORUMLULUKLAR
YÜKLEYENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
@ Ayrıca paketler ve ekipman üzerinde bulunması gereken tehlike işaretleri
ve etiketlerin bulunmasını ve bulundurulmasını sağlamak,
@ Tehlikeli maddeleri konteynere yükledikten sonra konteynerin gerekli
tehlike işaretleri ile işaretlenmesini ve etiketlendirilmesini temin etmek,
@ Paketleri yüklerken, araç içinde var olan diğer yükleri de göz önünde
bulundurarak birlikte yükleme yasaklarına uyulmasını sağlamak,
@ Sürücüyü taşınan tehlikeli madde ile ilgili bilgilendirmek ile yükümlüdür.
47. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
TARAFLAR VE SORUMLULUKLAR
YÜKLEYENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
@ Paketli yüklerin taşınmasında; ambalajlar hasar görmüş veya sızdırma riski
söz konusu ise yükleyen hiçbir şekilde araca yüklememelidir.
@ Aynı zamanda yükleyici yükleme yapılacak aracın çevresinde sigara
içilmemesinden, ateşle yaklaşılmamasından ve elektriklenmeye olanak
verecek materyallerin yükleme sahasına girmemesinden sorumludur.
48. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
TARAFLAR VE SORUMLULUKLAR
DOLDURANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
@ Dolum öncesinde, tankların ve gerekli ekipmanların teknik olarak eksiksiz ve
taşımaya uygun olmasını sağlamak,
@ Tehlikeli madde taşımasında kullanılan taşıtların tankların ve ekipmanın test,
muayene ve kontrol sürelerinin dolup dolmadığını kontrol etmek ve dolumu
yapılacak tehlikeli maddelere uygun olan ve bu hususta uygunluk belgesi bulunan
tanklara dolum yapmaktan,
@ Dolum esnasında birlikte yükleme kurallarına uygun hareket etmenin yanı sıra
doldurulan madde için izin verilen azami doldurma oranını ve hacim oranını
geçmemesi,
@ Dolumu yaptıktan sonra tankın kapak bölümlerinin sızdırmazlığı ile doldurulan
tehlikeli maddelerin tankın dış yüzeyine bulaşmadığının kontrol edilmesinden
dolduran sorumlu olmaktadır.
49. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
TARAFLAR VE SORUMLULUKLAR
TAŞIMACININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
@ Gönderenin taşınması için taşımacıya vermiş olduğu tehlikeli maddenin
uluslararası ve iç mevzuata uygun olup olmadığı taşımacı tarafından kontrol
edilmelidir.
@ Güzergah tespit belgesi, CMR Belgesi, Talimatname vs. gerekli dokümanların
taşıma başlamadan önce temin etmek taşımacının yükümlülüğü altındadır.
@ Taşıma yapılacak aracın taşımaya uygun olup olmadığı taşımacı tarafından kontrol
edilmelidir.
@ Araçların izin ve muayenelerinin var olduğu taşımacı tarafından tespit edilmelidir.
@ Araçların yükleme kapasitelerine uygun şekilde yüklenmesi vb. şeyler taşımacının
yükümlülükleri arasındadır.
50. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
TARAFLAR VE SORUMLULUKLAR
TAŞIMACININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
@ Taşımacı, taşıma sırasında kaza vb. olumsuz bir durum olduğunda vakit
kaybetmeden durumu yetkililere bildirmek zorundadır. Aynı zamanda böyle
durumların meydana gelmelerinden itibaren en geç otuz gün içerisinde ulaştırma
bakanlığına bildirmekle yükümlüdür.
@ Sürücülerin fiziksel ve ruhsal açıdan sağlıklı olduklarının takibi de taşımacıya ait
yükümlülükler içerisindedir. Bu durumlardan dolayı ortaya çıkacak olumsuzluklar
taşımacının sorumluluk alanına girmektedir.
51. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
TARAFLAR VE SORUMLULUKLAR
ALICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
@ Alıcı herhangi bir haklı sebep olmaksızın yükün teslim alınmasından
kaçınamamaktadır.
@ Tehlikeli madde boşaltma yerine geldikten sonra; alıcı uygun bir boşaltma yeri
gösterebilmelidir.
@ Boşaltma yerinin güvenliğinin ve emniyetinin sağlanmasından alıcı sorumludur.
@ Aynı zamanda boşaltma yeri meskun mahaller içinde kalıyorsa, yetkililer
gözetiminde boşaltmanın sağlanmasını da alıcı sağlamaldır.
52. TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA
TARAFLAR VE SORUMLULUKLAR
VAKA ÇALIŞMASI
@ D Uluslararası Taşımacılık İzmir’den Fransa’ya taşınmak üzere 15 ton akaryakıt
teslim almıştır. Akaryakıt araca yüklendikten sonra herhangi bir kontrol
gerçekleşmemiş, taşıma sırasında araç birden bire yanmaya başlamıştır. Daha
sonra yapılan kontrollerde dolum sırasında taşma olduğu ve akaryakıt bulaşığının
temizlenmediği belirlenmiştir.
@ SORU:
@ Örnek olayda yapılması gerekenleri değerlendirerek yükümlülüğün taşımaya
taraf olanlardan hangisinde olduğunu tartışınız.
53. BÖLÜM 5
TEHLİKELİ MADDELERİN YÜKLENMESİ
VE BOŞALTILMASI
•TEHLİKELİ MADDELERİN YÜKLENMESİ
•TEHLİKELİ MADDELERİN İSTİFLENMESİ
•TAŞIMADA DİKKAT EDİLECEK KURALLAR
54. TEHLİKELİ MADDELERİN YÜKLENMESİ VE
BOŞALTILMASI
@ Tehlikeli maddelerin taşınmasında hangi taşıma türü kullanılırsa kullanılsın
yükleme ve boşaltmada en yüksek düzeyde hassasiyetin gösterilmesi
gerekmektedir.
@ Taşımalarda kazalar dışında taşınan yükün zarar görmesi yükleme ve ,istiflemede
yapılan hatalardan kaynaklanmaktadır.
@ Taşıma sırasında titreşim gibi durumlar yüklerin birbirleri ile temas etmesine,
birbirlerine çarpmalarına ve zarar görmelerine neden olmaktadır.
55. TEHLİKELİ MADDELERİN YÜKLENMESİ VE
BOŞALTILMASI
@ Üst üste yüklemede ağır yükler üst kısma yüklenmiş ise alt kısma yapacağı baskı ve
ortaya çıkaracağı kuvvet daha şiddetli olmaktadır.
@ Bu nedenle taşımacılıkta genel prensip hafif ve küçük hacimli yüklerin üst bölüme,
ağır ve yüksek hacimli yüklerin ise alt bölüme konulmasını gerektirmektedir.
@ Tehlikeli maddeler taşınırken, virajlarda taşınan toplam yükün yaklaşık olarak
yüzde yetmişi oranında bir kuvvet aracın döndüğü yöndeki taşıma kabının duvarına
etki etmektedir.
56. TEHLİKELİ MADDELERİN YÜKLENMESİ VE
BOŞALTILMASI
@ Aynı şekilde ani hızlanma ve yavaşlamada toplam yükün yüzde ellisi oranında bir
kuvvet aracın ön veya arka kısmına basınç uygulamaktadır.
@ Bu iki kuvvet de yükün zarar görmesinin yanı sıra aracın da zarar görmesine neden
olmaktadır.
57. TEHLİKELİ MADDELERİN YÜKLENMESİ VE
BOŞALTILMASI
@ Taşınan yükün ağırlığı ne kadar fazla ise aracın ve yükün zarar görme ihtimali ve
zararın boyutu artmaktadır.
@ Bu nedenle taşınan yükün araç içerisinde sabitlenmesi ve herhangi bir yöne
hareket etmesinin engellenmesi gerekmektedir.
@ Yükün hareket etmemesi için çeşitli sabitleme araçları kullanılmaktadır.
58. TEHLİKELİ MADDELERİN YÜKLENMESİ VE
BOŞALTILMASI
@ Taşınan yükler paletli ya da koliler şeklinde ise genel olarak sabitleme paletleri ile
hava yastıkları kullanılmaktadır.
@ Hava yastıkları paletler arasına konulduktan sonra içleri hava ile doldurulmaktadır.
59. TEHLİKELİ MADDELERİN YÜKLENMESİ VE
BOŞALTILMASI
@ Taşınan yükler tek parça halinde ise sabitleme paletleri ya da hava yastıklarının
yerine sabitleme takozları ile sabitleme kayışları kullanılabilir.
@ Bu sabitleme araçları ile yükler zemine sabitlenmekte ve kaymaları
engellenmektedir.
60. TEHLİKELİ MADDELERİN YÜKLENMESİ VE
BOŞALTILMASI
@ Taşıma sırasında yükün bir başka yük
üzerine kayma riski bulunuyorsa
yükler arasında seperatörler
kullanılarak yükün diğer yük üzerine
kayması engellenebilmektedir.
@ Genel olarak boyut farkının
bulunduğu ya da miktar yönünden
farklı yükler söz konusu olduğunda
söz konusu ayraçlar
kullanılabilmektedir.
61. TEHLİKELİ MADDELERİN YÜKLENMESİ VE
BOŞALTILMASI
@ Yükün kayması veya devrilmesine ilişkin durumların bulunmasında farklı teçhizatlar
kullanılarak olası riskler ortadan kaldırılmaya çalışılır.
@ Bu tertibatlar arasında gerdirme kayışları bulunmaktadır.
@ Gerdirme kayışları taşınacak yükün araca ya da diğer yüklere sabitlenmesini
sağlamaktadır.
62. TEHLİKELİ MADDELERİN YÜKLENMESİ VE
BOŞALTILMASI
@ Yükün zemine sabitlenmesi için; zemin sabitleme kayışları kullanılır.
@ Özellikle araç ya da konteynır içerisine konulacak yük tek parçadan oluşuyor ve
taşıma kabının hacminden çok daha az bir hacme sahipse bu tür sabitleme
aparatları kullanılabilmektedir.
@ Yükün zemine sabitlenmesi çapraz bağlamalarla yapılabileceği gibi düz
bağlamalarla da gerçekleştirilebilir. Bu yöntemle, yükün boy uzunluğuna göre, iki
veya daha fazla düz sabitleme kayışları ile yük zemine sabitlenebilir.
63. TEHLİKELİ MADDELERİN YÜKLENMESİ VE
BOŞALTILMASI
@ Tüpler içerisinde gazların taşınması durumunda
dikkat edilecek en önemli noktalardan birisi de
tüplerin açma kapama vanalarının bulunduğu kafa
kısımlarının aracın hareket yönüne doğru
yüklenmemesidir.
@ Aracın hareketi sırasında yüklerin hareket yönüne
doğru kayılma eğilimi göstermesi durumunda tüpler
zarar görebilmektedir.
@ Bu nedenlerle araca yükleme yapılırken tüpler aracın
hareket yönünün tersine veya aracın yan duvarlarına
bakacak şekilde yüklenmelidir.
@ Ayrıca tüpler kafa kısımları yukarı bakacak şekilde dik
olarak da yüklenebilirler.
64. TEHLİKELİ MADDELERİN YÜKLENMESİ VE
BOŞALTILMASI
@ Taşınacak yükler arasında hassas ve kırılabilir yükler varsa bu yükler diğer yüklerle
temas etmeyecek şekilde yüklenmelidir.
@ Hassas ve kırılabilir yükler sabitlemenin dışında diğer yüklerin etkilerine karşı
koruyucu barlarla çevrelenmelidir.
65. TEHLİKELİ MADDELERİN YÜKLENMESİ VE
BOŞALTILMASI
VAKA ÇALIŞMASI
@ D Uluslararası Taşımacılık İzmir’den Fransa’ya taşınmak üzere 5 ton tiner teslim
almıştır. Ürün iki kat olarak üst üste yüklenmiş boşaltma yerine geldiğinde, aracın
kapakları açılmış ve varillerin bir kısmının kapılardan aşağıya yuvarlandığı
görülmüştür.
@ SORU:
@ Örnek olayda operasyonun doğru yapılıp yapılmadığını, bu operasyon
sonucunda ne tür problemlerin yaşanabileceğini tartışınız.