2. Zakres
• Podstawowe akty prawne
• Definicja informacji publicznej
• Podmioty zobowiązane do udzielania informacji publicznej
• Podmioty uprawnione do uzyskiwania informacji publicznej
• Formy informacji publicznej
• Korzystanie z informacji publicznej
• Terminy udostępniania informacji publicznej
• Ograniczenia w udostępnianiu informacji publicznej
• Postępowanie odwoławcze i działalność kontrolna
w zakresie prawa dostępu do informacji publicznej
• Powtórne wykorzystanie informacji publicznej
3. Podstawowe akty prawne
• Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z 1948 r.
• Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności
z 1950 r.
• Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych z 1966 r.
• Zielona Księga Komisji Wspólnot Europejskich z 20 stycznia 1999 r.
• Karta Praw Podstawowych UE z 2000 r.
• Dyrektywa 2003/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17
listopada 2003 r. w sprawie ponownego wykorzystywania
informacji sektora publicznego
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (art. 61)
• Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji
publicznej
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z
dnia 18 stycznia 2007 r. w sprawie Biuletynu Informacji Publicznej
4. Ustawa z dnia 6 września 2001 r.
o dostępie do informacji publicznej
• W pierwszych dniach stycznia 2002 r. weszła
w życie ustawa z dnia 6 września 2001 r.
o dostępie do informacji publicznej.
• Sprecyzowała konstytucyjny zapis (art. 61)
dotyczący prawa obywateli do uzyskania
informacji o działaniach władzy publicznej.
• Na organy władzy państwowej został nałożony
obowiązek udostępniania każdej informacji
dotyczącej spraw publicznych.
5. Definicja informacji publicznej
• „Każda informacja o sprawach publicznych
stanowi informację publiczną w rozumieniu
ustawy i podlega udostępnieniu na zasadach
i w trybie określonych w ustawie”.
6. Orzecznictwo Sądów
• Informacja publiczna związana jest z treścią
dokumentów stworzonych przez organy władzy
publicznej i dotyczy sfery jej działalności.
• Za informację publiczną uznaje się nie tylko
dokumenty będące bezpośrednio zredagowane
i technicznie wytworzone przez organ
administracji publicznej, ale przymiot taki będą
posiadać także te, których organ używa do
zrealizowania powierzonych prawem zadań,
nawet w momencie, gdy prawa autorskie należą
do innego podmiotu.
7. Podmioty zobowiązane do udzielania
informacji publicznej
• organy władzy publicznej
• organy samorządów gospodarczych i zawodowych
• organy reprezentujące Skarb Państwa
• podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne lub osoby prawne
samorządu terytorialnego lub też podmioty będące reprezentantami
innych państwowych jednostek organizacyjnych bądź też jednostki
organizacyjne samorządu terytorialnego
• podmioty reprezentujące osoby lub jednostki organizacyjne, które
wykonują zadania publiczne lub mają do dyspozycji majątek publiczny,
• podmioty prawne, w których pozycja dominująca należy do Skarbu
Państwa, jednostek samorządu terytorialnego, gospodarczego albo
zawodowego
• reprezentatywne organizacje związkowe
• reprezentatywne organizacje pracodawców
• partie polityczne
8. Podmioty uprawnione do uzyskiwania
informacji publicznej
• Prawo dostępu do informacji publicznej
przysługuje każdemu bezwzględnie – nie
można żądać od wnioskodawcy wykazania
interesu prawnego lub faktycznego w jej
uzyskaniu.
• W przypadku informacji przetworzonej można
żądać od wnioskodawcy wykazania interesu
publicznego.
9. Każda osoba ma prawo do:
• uzyskania dostępu do informacji publicznej na wniosek
złożony zarówno w formie pisemnej jak i ustnej
• dostępu do dokumentów urzędowych
• wstępu na posiedzenia kolegialnych organów rządzących
oraz dostępu do materiałów dokumentujących takie
posiedzenia
• uzyskania informacji na temat działalności organów władzy
publicznej oraz na temat osób pełniących funkcje publiczne
• uzyskania bezpłatnej informacji – ewentualna opłata
powinna odpowiadać rzeczywistym kosztom udostępnienia
bądź przekształcenia informacji na użytek wnioskującego o
nią
11. Formy informacji publicznej
• Biuletyn Informacji Publicznej
• w drodze wyłożenia lub wywieszenia
w miejscach ogólnodostępnych
(fakultatywnie)
• wgląd do dokumentów urzędowych
• wstęp na posiedzenia kolegialnych organów
władzy publicznej pochodzących z
powszechnych wyborów
• udostępnienie na wniosek
12. Biuletyn Informacji Publicznej
• System zbudowany ze stron internetowych, których
prowadzenie należy do obowiązków podmiotów
wymienionych w art. 4 ustawy o dostępie do
informacji publicznej. Jego działanie zostało także
uregulowane rozporządzeniem Ministra Spraw
Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 stycznia 2007
r.
• W Biuletynie umieszczane są informacje obowiązkowe
oraz takie, które podmiot prowadzący dany BIP uzna za
ważne, wszystkie pozostałe, które nie zostały zawarte
na stronach BIP muszą być udostępnione na wniosek
podmiotu zainteresowanego nimi.
13. Strona podmiotowa BIP - minimum
• status prawny lub forma prawna
• organizacja,
• przedmiot działalności i kompetencje
• organy i osoby sprawujące funkcje oraz ich kompetencje
• struktura własnościowa podmiotów
• majątek, którym dysponują,
• zasady funkcjonowania,
• tryb działania (w tym w zakresie wykonywania zadań publicznych oraz ich
działalności w ramach gospodarki budżetowej i pozabudżetowej),
• sposoby stanowienia aktów publicznoprawnych
• sposoby przyjmowania i załatwiania spraw
• stan przyjmowanych spraw, kolejność ich załatwiania lub rozstrzygania,
• prowadzonych rejestrów, ewidencji i archiwów oraz o sposobach
i zasadach udostępniania danych w nich zawartych
15. Korzystanie z informacji publicznej
• Poszukiwanie informacji publicznej powinno
rozpocząć się od zapoznania się z zawartością
Biuletynu Informacji Publicznej (BIP) danej
instytucji.
• Jeżeli nie znajdziemy informacji w BIP możemy
złożyć wniosek ustny lub pisemny o jej
udostępnienie.
• Wniosek pisemny składamy, gdy zaistnieje taka
konieczność – przy czym warto przeczytać
podpowiedź jak taki wniosek powinien wyglądać.
16.
17. Terminy udostępniania informacji
publicznej
• Każda informacja, której udostępnienie jest możliwe natychmiast,
powinna być wydana w ustnej lub pisemnej formie bez konieczności
składania pisemnego wniosku.
• Bez niepotrzebnej zwłoki, nie później niż 14 dni od dnia złożenia wniosku.
• Jeżeli informacja, o jaką wnioskuje podmiot zainteresowany, nie może być
wydana w terminie, jednostka która jest zobowiązana do udostępnienia
tej informacji powinna poinformować w przeciągu tych 14 dni o powodzie
opóźnienia. Tym samym powinien zostać wyznaczony nowy termin, w
którym informacje zostaną udostępnione. Termin ten nie może być
dłuższy niż dwa miesiące od momentu złożenia wniosku.
• Informacja może być udostępniona z opóźnieniem także w sytuacji gdy
wnioskodawca prosi o sporządzenie informacji w pewnej określonej przez
niego formie, bądź w określony sposób. Jeżeli przekształcenie informacji
będzie związane z kosztami.
18. Ograniczenia w udostępnianiu
informacji publicznej
• gdy informacje, o które wnioskuje, znajdują się
w Biuletynie Informacji Publicznej
• gdy nie ma możliwości ich udostępnienia
w formie lub sposobem o jaki wnioskuje
• organ nie posiada informacji, o jakich udostępnienie
wnosi wnioskodawca
• gdy informacja nie ma charakteru publicznego
• gdy dotyczy informacji niejawnej lub zastrzeżoną
z powodu tajemnicy
• gdy wnioskuje się o udostępnienie informacji
przetworzonej, a podmiot zobowiązany uzna,
że wnioskodawca nie ma interesu publicznego
w uzyskaniu takiej informacji
• gdy dostęp do konkretnej informacji reguluje inny akt
prawa
19. Decyzja o odmowie. Cechy:
• oznaczenie instytucji, która ją wydała,
• datę wydania,
• oznaczenie strony lub stron,
• podanie podstawy prawnej, na której oparto decyzję,
• rozstrzygnięcie,
• uzasadnienie faktyczne i prawne,
• pouczenie, czy i w jakim trybie służy od decyzji
odwołanie,
• podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska
służbowego osoby upoważnionej
do wydania decyzji,
• pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa
lub skargi,
• imiona, nazwiska i funkcje osób, które zajęły
stanowisko w toku postępowania o udostępnienie
informacji,
• oznaczenie podmiotów, ze względu na których
chronione dobra (np. prywatność osoby fizycznej lub
tajemnicę przedsiębiorcy), wydano decyzję o odmowie
udostępnienia informacji.
20. Postępowanie w sytuacji odmowy
• Jeżeli w decyzji rozstrzygnięcie nie jest pełne (np.
pomija część wniosku), brakuje pouczenia o
prawie do odwołania albo o prawie złożenia
skargi do Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego lub powództwa do sądu
powszechnego, możemy złożyć w ciągu 14 dni
kalendarzowych żądanie uzupełnienia (lub
sprostowania) decyzji w tych kwestiach.
• Wnioskodawca ma prawo złożyć odwołanie od
decyzji odmownej, a jej rozpatrzenie powinno
nastąpić w przeciągu 14 dni.
21. Postępowanie odwoławcze i
działalność kontrolna
• W przypadku odmowy udzielenia informacji oraz
w przypadku ograniczenia prawa do informacji publicznej
poprzez złożenie odwołania, wniosku o ponowne
rozpatrzenie sprawy.
• W przypadku nie udzielenia informacji publicznej
w terminie lub nie udostępnienia informacji istnieje
możliwość zastosowania przepisów Kodeksu postępowania
administracyjnego poprzez złożenie skargi na bezczynność
organu.
• W polskich regulacjach prawnych brakuje osobnej instytucji
wybieranego przez Parlament i odpowiedzialnego przed
nim rzecznika prawa do informacji publicznej. Rolę taką
obecnie pełni Rzecznik Praw Obywatelskich.
22. Powtórne wykorzystanie informacji
publicznej
• Prawo dostępu do informacji publicznej to prawo
wolnościowe – prawo obywateli i innych
podmiotów do pełnej wiedzy o tym, co robi
władza publiczna.
• Prawo do ponownego wykorzystania informacji
publicznej to rodzaj prawa gospodarczego, prawa
o wymiarze ekonomicznym, prawa do tworzenia
wartości dodanej w oparciu o informacje
publiczne, gromadzone przez sektor publiczny.
23.
24. Ponowne wykorzystywanie informacji
publicznej stanowi:
• wykorzystywanie przez osoby fizyczne, osoby
prawne i jednostki organizacyjne nie posiadające
osobowości prawnej, informacji publicznej lub
każdej jej części, będącej w posiadaniu
podmiotów zobowiązanych do udostępnienia
informacji publicznej do jej ponownego
wykorzystania, niezależnie od sposobu jej
utrwalenia (w postaci papierowej, elektronicznej,
dźwiękowej, wizualnej lub audiowizualnej), w
celach komercyjnych lub niekomercyjnych,
innych niż jej pierwotny publiczny cel
wykorzystywania, dla którego informacja została
wytworzona.
25. Powtórne wykorzystanie informacji
publicznej
• Powinny być udostępniane w celu ich ponownego
wykorzystywania bez ograniczeń warunkami
i bezpłatnie. Podmiot zobowiązany może jednakże
określić warunki ponownego wykorzystywania
informacji publicznej, ale tylko w przedmiocie i
zakresie określonym ustawą, o czym ma poinformować
zainteresowanych na stronie podmiotowej BIP.
• Z tytułu udostępnienia informacji publicznej w celu jej
ponownego wykorzystania może zostać pobrana przez
podmiot zobowiązany opłata, jeżeli przygotowanie
informacji w sposób wskazany we wniosku wymaga
poniesienia dodatkowych kosztów.
26. Ponownemu wykorzystaniu może
podlegać informacja publiczna
udostępniona:
• na stronie podmiotowej w BIP,
• w inny sposób niż w BIP,
• w centralnym repozytorium,
• na wniosek o ponowne wykorzystanie
informacji publicznej
27. Terminy
• Wniosek o udostępnienie informacji
publicznej w celu jej ponownego
wykorzystania podmiot zobowiązany
powinien rozpatrzyć bez zbędnej
zwłoki, nie później jednak niż
w terminie 20 dni od dnia otrzymania
wniosku.
• W sprawach szczególnie
skomplikowanych podmiot
zobowiązany może przedłużyć
załatwienie sprawy o kolejne 20 dni,
po zawiadomieniu wnioskodawcy
w terminie 20 dni od dnia otrzymania
wniosku.
28. Naszakasa
• Portal ten specjalizuje się w udostępnianiu
danych dotyczących finansów gmin. Pozwala
on uzyskać dane na temat wydatków oraz
przychodów na najniższym szczeblu podziału
terytorialnego.
• Dane prezentowane są w atrakcyjnej formie
graficznej, pozwalającej przeciętnemu
mieszkańcowi poznać dość złożoną strukturę
budżetu gminy.
29. Moja polis
• Celem serwisu jest ułatwienie dostępu do danych o społeczno-
ekonomicznej kondycji gmin, powiatów i województw.
• Wskaźniki publikowane w mojapolis.pl pochodzą ze statystyki
publicznej oraz danych administracyjnych i odnoszą się zarówno do
cech społeczno-demograficznych mieszkańców, jak i jakości życia,
gospodarki czy środowiska naturalnego danego regionu, a także
działań podejmowanych przez samorządy i inwestycji unijnych.
• Korzystać z nich mogą różne środowiska: od władz lokalnych i
decydentów odpowiedzialnych za tworzenie i ewaluacje polityk
publicznych przez działaczy organizacji pozarządowych, aktywnych
obywateli, akademików i studentów po przedstawicieli mediów.
• Mojapolis.pl ułatwia porównywanie danych z różnych źródeł,
przygotowywanie lokalnych i regionalnych diagnoz czy ewaluacji
polityk publicznych, tworzenie programów edukacyjnych lub
rzeczniczych.
30. MojePaństwo
• Portal prowadzony przez Fundację ePaństwo
to multiwyszukiwarka informacji publicznej i
nie tylko. Serwis łączy ze sobą funkcjonalności
kilku aplikacji, z których każda stanowi
samodzielny element.
31. MojePaństwo
• "Kto tu rządzi?" - aplikacja dostarcza informacji na temat funkcjonowania
podmiotów administracji publicznej. W większości wypadków są to jedynie dane
teleadresowe, jednak na temat 18 instytucji centralnej administracji publicznej
uzyskamy bardziej szczegółowe dane. Zakres szczegółowych informacji obejmuje:
budżet podmiotu, zamówienia publiczne oraz stanowione przez prawo.
• "Prawo" - ta część serwisu poświęcona jest w całości aktom prawnym. Aplikacja,
poza dostępem do aktualnych ustaw i rozporządzeń, pozwala śledzić zmiany w
prawie. Dodatkowym jej atutem jest baza projektów ustaw.
• "Krajowy Rejestr Sądowy" - aplikacja umożliwia wyszukiwanie danych zawartych
w KRS przy użyciu nazwy podmiotu lub osoby. Poza ogólnodostępnymi
informacjami z rejestru, aplikacja dostarcza informację przetworzoną w formie
sieci powiązań poszczególnych podmiotów. Poniżej przykładowa sieć
wygenerowana przy użyciu aplikacji.
• "Sejmometr" - od tej aplikacji rozpoczęło się działanie portalu mojepaństwo.pl. To
bardzo rozbudowane narzędzie do monitorowanie aktywności posłów.
Odnajdziemy w niej dane dotyczące: głosowań, składanych interpelacji, sytuacji
finansowej i wiele innych. Aplikacja ta również udostępnia informację w postaci
przetworzonej tj.: liczba wystąpień, frekwencja na posiedzeniach sejmu, liczba
interpelacji.