Prvi svetski rat - istorija 8

1. UVOD U PRVI SVETSKI RAT
N.HODOBA
A.KRČEDINAC
LJ.RAJŠIĆ
&
ANA MIHALJEVIĆ-OJSICA

2. PRVI SVETSKI RAT – VELIKI RAT
• TRAJAO JE OD 28.7.1914. – 11.11.1918.
• UZROK: SUPROSTAVLJENI ODNOSI IZMEĐU SAVETA ANTANTE I CENTRALNIH
SILA

3. NEMAČKA NAKON UJEDINJENJA
• NEMAČKA SE UJEDINILA 1871. GODINE.
• ULAZI SA ZAKAŠNJENJEM U PROCES OSVAJANJA KOLONIJA.
• NEMAČKE KOLONIJE SU ČINILE MALE TERITORIJE U AFRICI I PAR OSTRVA U
OKEANIJI

4. SAVEZI
ANTANTA CENTRALNE SILE
(RUSIJA, FRANCUSKA, VELIKA BRITANIJA (NEMAČKA, AUSTRO-UGARSKA I ITALIJA)

5. MEĐUNARODNE KRIZE POČETKOM XX VEKA
• 1905. PRVA MAROKANSKA KRIZA
• 1908.-1909. ANEKSIONA KRIZA
• 1911. DRUGA MAROKANSKA KRIZA
• RAT JE BIO SAMO ODLAGAN JER VELIKE SILE NISU BIJE SPREMNE.

6. UZROK ZA RAT
• 28. JUNA 1914. – SARAJEVSKI ATENTAT
• GAVRILO PRINCIP , SRBIN IZ BOSNE , IZVRŠIO ATENTAT NA AUSTRO-
UGARSKOG PRESTOLONASLEDNIKA FRANCA FERDINANDA U SARAJEVU.

7. POSLE ATENTATA
• 23.7.1914. AUSTRO-UGARSKI ULTIMATUM
• SRBIJA ISPUNILA SVE ČLANOVE SEM ŠESTOG U KOJEM JE TRAŽENO DA SE
AUSTRO-UGARSKI ŽANDARMI DOVEDU U BEOGRAD DA ISTRAŽUJU ATENTAT
• 28.7.1914. GODINE AUSTRO-UGARSKA OBJAVLJUJE RAT SRBIJI
• RUSIJA STAJE NA STRANU SRBIJE.
• NEMAČKA OBJAVLJUJE RAT RUSIJI.
• FRANCUSKA I VELIKA BRITANIJA SE UKLJUČUJU U RAT.

8. TOK RATA 1914. GODINE
• ZARAĆENE STRANE SU SMATRALE DA ĆE RAT BITI VEOMA BRZO ZAVRŠEN NJIHOVOM
POBEDOM.
• SVE OD POČETKA, VODIO SE NA TRI FRONTA : ZAPADNOM , ISTOČNOM I
BALKANSKOM.
• NA ZAPADNOM FRONTU RATOVALA JE NEMAČKA PROTIV ENGLESKE, FRANCUSKE I
BELGIJE.
• NA ISTOČNOM FRONTU JE RATOVALA RUSIJA PROTIV NEMAČKE I AUSTRO-UGARSKE.
• NA BALKANSKOM FRONTU RATOVALE SU AUSTRO-UGARSKA I SRBIJA.

9. ZAPADNI FRONT
• NA ZAPADU JE NEMAČKA PRODRLA KROZ BELGIJU DO FRANCUSKE I PRETILA
DA ĆE NAPASTI PARIZ.
• SEPTEMBAR 1914. – BITKA NA MARNI - PRODOR NEMAČKE VOJSKE U PARIZ
ZAUSTAVLJEN.

10. ISTOČNI FRONT
• I RUSIJA DUBOKO PRODIRE NA NEMAČKU TERITORIJU.
• DEO NEMAČKE VOJSKE U TOKU BITKE NA MARNI PREBAČEN IZ FRANCUSKE U
NEMAČKU RADI ZAUSTAVLJANJA RUSKOG PRODORA.
• DOBRE STRANE RUSIJE:RUSIJA JE BILA NAJRATOBORNIJA
• NJENE SLABOSTI: BILA JE SLABO NAUROŽANA I BEZ MNOGO VOJNE OPREME.

11. BALKANSKI FRONT
• NA BALKANSKOM FRONTU SRPSKA VOJSKA ODOLEVALA AUSTRO-UGARSKOJ
ARMIJI .
• AUSTRO-UGARSKA JE POBEDILA U DVE JAKO ZNAČAJNE BITKE:
1)BITKA NA CERU
2)BITKA NA KOLUBARI

12. TOK RATA 1914. GODINE
• KRAJEM 1914. SU SE FRONTOVI USTALILI.
• PREŠLO SE U ROVOVSKI RAT.
• BILO JE JASNO DA NIJEDNA STRANA NEĆE OSTVARITI NI BRZU NI LAKU
POBEDU.

13. NASTAVAK RATA 1915. GODINE
• ANTANTA I CENTRALNE SILE SU NASTOJALI DA PRIDOBIJU NEUTRALNE DRŽAVE
I DA NJIHOVIM ULASKOM U RAT POVEĆAJU ŠANSU DA POBEDE.
• PREDSTAVNICI ANTANTE VODILI TAJNE PREGOVORE SA ITALIJOM KOJI SU
ZAVRŠENI POTPISIVANJA LONDONSKOG UGOVORA U APRILU 1915. GODINE.

14. TOK RATA 1915. GODINE
• NEMAČKA JE ZNAČAJNIJE SNAGE PREBACILA NA ISTOČNI FRONT 1915. RADI
RATA S RUSIJOM.
• RUSKA ODBRANA JE PROBIJENA U BICI KOD GOROLICA.
• NEMAČKA NIJE USPELA DA OSTVARI USPEH KOJI BI JE DOVEO DO KONAČNE
POBEDE.

15. TOK RATA 1915. GODINE
• FRANCUSKA I VELIKA BRITANIJA NEUSPEŠNE NA ZAPADNOM FRONTU.
• POKUŠALE DA OSVOJE TURSKU TERITORIJU.
• CILJ: ZAUZIMANJE MOREUZA DARDANELI
• POSLATA PREKOMORSKIM PUTEM VELIKA VOJSKU KOJA SE ISKRCALA NA
GALIPOLJSKOM POLUOSTRVU.
• TURSKA VOJSKA NANELA ANTANTI VELIKE GUBITKE I SPREČILA NJIHOVE
PLANOVE ZAHVALJUJUĆI NEMAČKOJ OBUCI.

16. TOK RATA 1915. GODINE
• NA BALKANU SU AUSTRO-UGARSKA I NEMAČKA POKRENULE OFANZIVU
PROTIV SRBIJE.
• U RAT SE UKLJUČILA BUGARSKA KOJOJ JE OBEĆANO ZNAČAJNO
TERITORIJALNO PROŠIRENJE.
• BUGARSKA JE NAPALA SRBIJU SA ISTOKA A NEMAČKA I AUSTRIJA SA SEVERA.
• NAKON TOGA SRPSKA VLADA I VOJSKA POVUKLE SU SE PREKO ALBANIJE NA
SOLUNSKI FRONT 1916.

17. TOK RATA 1916. GODINE
• TOKOM OVE GODINE UŽASI U RATU SU DOVEDENI DO VRHUNCA. OKO
MILION VOJNIKA JE NASTRADALO U BICI KOD VERDENA U FRANCUSKOJ.
• Ü OVOJ BICI JE NAČELNIK NEMAČKOG GENERALŠTABA ERIH FON FALKENHAJN
VODIO TAKTIKE ISCRPLJIVANJA.
• NAMETNUO JE BITKU OGROMNIH RAZMERA.UZ VELIKE ŽRTVE SU FRANCUZI
USPELI DA ODBRANE GRAD.
• JOŠ JEDNA OD ODLUČUJUĆIH BITAKA U FRANCUSKOJ JE BILA KOD REKE SOMA.

18. TOK RATA 1916. GODINE
• ISTOVREMENO NA ISTOČNOM FRONTU, RUSKA VOJSKA TOKOM LETA
ZAPOČINJE NOVU VELIKU OFANZIVU POD KOMANDOM GENERALA
BRUSILOVA.
• OVO JE DOVELO AUSTRO-UGARSKU PRED PORAZ ZAROBIVŠI OKO POLA
MILIONA NJENIH VOJNIKA.
• NEMAČKA JE POČELA DA DOVLAČI POJAČANJE KAKO BI POMOGLA
SAVEZNICAMA ŠTO JE BITNO UTICALO NA ISHOD BITKE NA VERDENU.
• USPEH OFANZIVE JE UTICAO NA ODLUKU RUMUNIJE DA SE PRIKLJUČI
ANTANTI U JESEN 1916.

19. NOVI NAČINI I SREDSTVA VOĐENJA RATA
• JEDNU OD POSEBNO TEŠKIH OKOLNOSTI ZA VOJNIKE PRESTAVLJALO JE
ROVOVSKO VOĐENJE RATA.
• KOPANI SU DUŽINOM FRONTOVA KILOMETARSKI ROVOVI OPASANI
BODLJIKAVOM ŽICOM U KOJIMA SU VOJNICI MORALI DA BORAVE BEZ OBZIRA
NA VREMENSKE USLOVE.
• PRI PROBIJANJU FRONTOVA DOSTA VOJNIKA BI STRADALO.

20. NOVI NAČINI I SREDSTVA VOĐENJA RATA
• PRVI PUT SU UPOTREBLJENE NEKE OD NOVIH RATNIH TEHNIKA I
NAORUŽANJA:
• BOJNI OTROVI
• TENKOVI
• AVIONI SU KORIŠĆENI ZA OSMATRANJE.
• BALONI I CEPELINI SU SLUŽILI ZA IZVIĐANJE TERITORIJA I NAVIOĐENJE
ARTILJERIJE.
• PODMORNICE