Dokusuz yüzeylerde Tülbent eldesi

1. Nonwoven Yüzeylerin Üretimi
Kuru Yöntem Yaş Yöntem
Filament yöntemi
Mekanik Aerodinamik

2. 1. Mekanik Olarak Tülbent Eldesi
Kesikli Elyaflardan Tülbent Eldesi
-Harman Hallaç
-Dövücü
-Tarak
-Boyuna Serme
-Enine Serme
-Çapraz Serme
Kuru Yöntemle Nonwoven Eldesi

3. Harman Hallaç Dairesi
Balya Açıcı Karıştırıcı Açıcı
Tülbent Çıkışı
Balya yolucu 8-12 balyadan aldığı lifleri taşıyıcı bandın üzerine koyar. Böylece karışımın
homojen eldesi sağlanmış olur. Aynı zamanda elektronik tartım işlemiyle taşıyıcı bandın
üzerine eşit miktarda lif demetleri yerleştirilmektedir.

4. Harman Hallaç Balya Besleme

5. Harman Hallaç

6. Harman Hallaç

7. Dövücü
Dövücüde daha ince açma ve harman işlemi görmüş lifler daha da açılarak
Bir derece temizlenmiş olurlar. Dövücünün kanatları tarafından vurularak
sevk edilen lifler, içerisinden hava emilen iki elekli tambur üzerine yapıştırılırlar.
Elekli tamburlar arasından geçen lifler kalın vatka tabakaları halinde dövücüye
terk ederler.

8. Çift Taburlu Dokusuz Yüzey Tarağı (Thibeau CA-10)
Tarak
Açma ve Harmanlama işlemleri tamamlanan lifler, tarak makinesinde paralelleştirilerek
tülbent haline getirilir. Taraklar tülbent kalınlığına (gramajına), kullanılan lif uzunluğuna,
üretim hızına, açma etkinliğine bağlı olarak birbirlerinden ayrılırlar.
Ön tambur Ana tambur Penyör

10. Spinnbau Delta Tarağı
Ön tambur
Tülbent Çıkışı
Transfer üçgeni ve
transfer silindirleri
Ana tambur
-Transfer üçgeni sayesinde istenen gramajda tülbent eldesi mümkündür.
-Çapraz katlamalarda, renkli karışımlarda, kağıt makine keçelerinin
Üretiminde, yer döşemeleri, filtre ve kaplama zemin üretiminde
kullanılmaktadır.

11. İnjection Tarağı
-Bu tarağın en önemli özelliği çift taburlu tarama yapması ve çok ince elyafın nopesiz taranabilmedir.
0,7 dtex PES, 1 dtex PA taranarak 40 g/m2
gramajında tülbent elde edilebilir.
-Teh tamburlu olan modelinde % 100 pamuk veya diğer başka özel elyafların çalışılmasına imkan
tanımaktadır.
Tülbent Çıkışı
Ana Tamburlar

12. Boyuna Tülbent Serme
Boyuna tülbent sermede arka arkaya veya yan yana yerleştirilmiş iki veya daha fazla tülbent serme sisteminden
çıkan tülbentler uzunlamasına dönen sonsuz bir bant üzerine serilerek elde edilir.
Üretim hızı en fazla 60 m olabilir.
Sabit ende tülbent eldesi yapılır.

13. Enine Tülbent Serme
Enine tülbent serimin de tek veya çok katlı tülbentler sabit taşıma bantları tarafından üzerine tülbentlerin enlemesine
serildiği diğer bir sonsuz bant üzerine serilir. Böylece enlemesine serim işlemi gerçekleştirilir.
Üretim hızı en fazla 30 m olabilir.
Sabit ende tülbent eldesi yapılır.

14. Çapraz Tülbent Serme
Çapraz tülbent serimin de tek veya çok katlı tülbentler sabit taşıma bantları üzerinden son olarak hareketli bant
üzerinden enlemesine serildiği diğer bir sonsuz bant üzerine serilir. Böylece çapraz serim işlemi gerçekleştirilir.
Tülbent genişliği genelde 250 cm olmakla birlikte hareketli son bandın stroku ile bant genişliği istenen genişliğe
ayarlanabilmektedir. Son serim bandının hızının ayarlanması ile istenen gramajda tülbent elde etmek mümkündür.

15. Çapraz Tülbent Serme
Camel-Back Çapraz Tülbent Sarım Sistemi
Camel-back çapraz tülbent sarım sisteminde tülbent dikey taşıma bantları ile sonsuz bant üzerine salınım
hareketi yaparak serilir. Salınım stroku bant genişliğini dönme hızı ise tülbent gramajını belirlemektedir.
Autefa firmasının “Topliner SL 4004” tülbent serme tertibatı ile tülbent genişliği 350 cm, çalışma hızı ise
150 m/dak. ya kadar çıkarılabilmektedir.
Yine aynı firmanın “CL 4006” tülbent serme tertibatı ile tülbent üretim hızı ise 200 m/dak. ya kadar
çıkarılabilmektedir.

16. Taranmış Tülbent

17. Taranmış Tülbent

18. Tülbent Üretimi Hesapları
vV= Çok katlı vatka
vL= Tek katlı vatkanın oluşum hızı
aL= Vatkadaki tek kat vatka tabaka sayısı
vV= vL/aL
1. Çok katlı tülbent (Vatka) Üretim Hızı (m/dk):
2. Çok katlı tülbent (Vatka) Ağırlığı (g/m2
):
mV= Vatka ağırlığı (g/m2)
mL= Tek katlı vatkanın ağırlığı (g/m2)
aL= vatkadaki tek kat tülbent tabaka sayısı mV= mL*aL
3. Saatteki çok katlı tülbent (Vatka) Üretim Miktarı (m2
/h):
aL
bLvV
pV
60**
= hm /2
pV hm /2
=Saatteki vatka üretimi ( )
vV =Dakikadaki vatka oluşum miktarı (m/dak.)
bL =Vatkanın genişliği (m)
aL =Vatka içindeki tek katlı tülbent tabaka sayısı

19. Mekanik Yolla Elde Edilmiş Tülbentlerin Kullanım Yerleri
Sabitleştirilmiş Tülbent:
-Hijyenik amaçla
-Hidrofil pamuk
-Sargı bezi
-Tampon
Sabitleştirilmiş Elyaf Tülbendi:
-Ev tekstilleri
-Üst giysilik olarak
-Yatak çarşafı
-Masa örtüsü
-Dekorasyon kumaş
-Hijyen maddesi
Dolgu Maddesi:
-Yorgan
-Tekstil
-Yastık
Teknik Mamuller:
-Alt kaplama maddesi
İğnelenmiş Tülbent Yüzey:
- Filtre ve Keçe
-Kağıt makineleri keçesi
Konfeksiyon:
-Dolgu maddesi
-Çanta İçin
-Ayakkabı astarı olarak

20. 2. Aerodinamik Olarak Tülbent Eldesi
Açıcı Silindir
Delikli Silindir
Tülbent
Giriş Silindiri
Açılmış Lifler
Besleme Bandı
Çıkış
Bandı
Hava Emişi

21. Aerodinamik Prensip
İlk önce lifler besleme silindirlerinden sonra dönen açıcı silindirler
yardımıyla açılır. Daha sonra tek lif halinde açılmış olan lifler delikli silindir
üzerinden geçerken hava akımı yardımıyla yoğunlaştırılarak sıkı bir yapıya
kavuşması sağlanır.
Aerodinamik yöntemle elde edilen kumaşlar tarama yöntemiyle elde
edilenlerle karşılaştırılırsa şu özelliklere sahiptir:
• Kumaş yüzeyinde lifler rasgele bir şekilde yerleşmiştir– isotropic (Her tarafı
aynı özellikleri gösteren ) yapıya sahiptir.
• Yüksek hacimli tülbentlerin elde edilmesi mümkündür.
• Tülbent gramajı aralığı oldukça yüksektir (15 – 250 g/m2
). Fakat 30 g/m2
‘ ye kadar tülbent üretiminde kütle düzgünlüğü çok iyi değildir.
• Çok farklı elyaf tiplerinin kullanılmasına izin verir.

22. Aerodinamik Tülbent Makinesi
Production up to 3 000 kg/hour

23. Aerodinamik Tülbent Makinesinde Toz Kontrolü

24. Aerodinamik Üretimde Problemler
D
LP
KQA
2
.
.=
*Bu formüle göre, bu yöntem kısa ve kalın
lifler için daha iyi bir yöntemdir diyebiliriz.
• Açıcı silindirlerde liflerin açılması düşük seviyededir.
Böylece lifler açılmadan veya katlanmadan önce yani aerodinamik açma
makinelerine gelmeden önce tarak makinelerinde taranmaları iyi olur.
• Hava kanallarının duvarlarına yakın olan kısımlarında düzensiz hava akışı
olduğu için farklı yapıda tülbent kalınlıkları elde edilmektedir.
• Hava akımı ile lifler birbirine karışabilir.
Bu problemi hava/lif oranı arttırılarak azaltılabilir. Bununla birlikte
performans azalmasına neden olacak ve harcanan hava miktarının
artmasından dolayı verimlilik azalmaktadır. Hava akımı ve verimlilik
arasındaki en önemli faktör tülbent yapımında kullanılan liflerin uzunluk ve
kalınlıklarıdır. QA hava akımı, K sabit katsayı, P makine verimliliği (kg/saat),
L stapel lif uzunluğu (m) and D lifin kalınlığıdır (dtex).

25. Karışım Taraklarında
Aerodinamik Birleştirme ve Tarama Teknolojisi
Bu yöntemin en önemli amacı liflerin rasgele
yerleşmesini sağlayarak yüksek üretim hızlarında hafif
gramajlı kumaşlarının üretilmesidir.
• Birinci Aşama: Tarama makinesi lifleri gerçek olarak
teklif halinde açar.
• İkinci Aşama: Aerodinamik sistem merkez kaç
kuvveti kullanarak lifleri silindire düzgün olarak
dağılmış halde yapıştırır. Böylece hava kontrollü ince
bir lif demeti (Tülbent) elde edilir.

26. Aerodinamik Tülbent Eldesinde Karıştırma
Tarağının Etkinliği:
Karıştırma silindiri ana silindirile doffer arasındadır. Yeksek
hızla dönen bu silindir liflerin karışım efekti oluşturmasını
sağlamaktadır. Karıştırma
Silindiri
(600 dev/dak.)
Ana Silindir
(700 dev/dak.)
Karıştırma Taraklarının Temel İşlevleri

27. Elde Edilen Tülbentte Lif Yerleşimi

28. Yüksek hacimli Tülbent Üretimi
Random card Fehrer K12
Ana silindirin oluşturduğu
merkezkaç kuvvetin etkisi ile
lifler ana silindirden ayrılır.
Ayrılan lifler alt ve üst
kısımdan hava emişi ile
hacimli bir tülbent yapısı
oluştururlar
Tarama silindirleri
Hava Emişi
Hava Emişi
Hacimli Tülbent
İçin Hava Emişi

29. Karıştırma Tarağına Bir Örnek
V 21/R - K 12
K 12 "HIGH-LOFT" V 12/R
Working
widths
(m)
1.2 - 5.4 1.2 - 5.4
Production
speeds
(m/min)
up to 30 * 1 - 10 *
Weight range
(g/m2)
40 - 3000 *
in special
configuration
up to 6000
500 - 6000*
Capacity
(kg/h/m)
up to 450 * up to 1500 *

30. Aerodinamik Karıştırma Tarağında Kullanılan Lifler
Sentetik lifler, viskon, pamuk ve karışımları, keten kenevir ve sisal
karışımları, tekstil atık maddelerinden (kumaş ve iplik) elde edilmiş
lifler.
-1.7 - 2000dtex
-maksimum 120 mm lif uzunluğu
Elde Edilen Ürünler ve Kullanım Alanları
Astarlık kumaş, ayakkabı astarı, konfeksiyon ve mobilya sanayi için
dolgu malzemeleri, sentetik deri ve giyim sanayi için ana materyal
olarak, yastık yorgan dolgu malzemeleri, jeotekstil malzemeleri,
filtre malzemeleri, otomobil sanayi ve halı alt kaplama malzemeleri
olarak.

32. Lif İnceliğine Göre Aerodinamik ve Mekanik Tarak
Üretim Hızları
Üretim
(Kg/h)
Üretim
(Kg/h)
Tülbent Ağırlığı
(g/m²)
Tülbent Ağırlığı
(g/m²)
50
100
150
200
50
100
150
200
20 100 200 300 400 20 100 200 300 400
Aerodinamik
V=3 m/dak.
Aerodinamik
V=6 m/dak.
Tarak
Tarak
Lif inceliği: 10 dtex Lif inceliği: 17 dtex
*Grafikten de görüldüğü gibi m² ağırlığı fazla olan tülbentlerin üretimi için
Aerodinamik yöntem verimlilik açısından daha avantajlıdır.

33. 2. Yaş Yöntemle Nonwoven Eldesi
Bu yöntem çok uzun süredir bilinen kağıt üretiminin aynısıdır.Kağıt endüstrisi ve makinelerindeki
son gelişmeler bu makinelerin Tekstil sektöründe de kullanılmasına mümkün kılmıştır.
Kağıt endüstrisinde sağlanan son gelişmeler:
-Üretim hızının 1000 m/dak. dan daha yüksek olması.
-Yüzey düzgünlüğünün artmasına paralel olarak m2
gramajlarda istenen gramda elde edilmesi.
-Çalışma genişliğinin 6 metre ve daha yüksek olması.
Yaş Yöntemle Tülbent Üretim Prensibi: çok seyreltik “lif/su” karışımı içerisindeki lifler
bir kanal veya hazne içerisindeki suda yüzdürülerek paralel hale getirilir. Paralel hale gelen lifler
kanallar yardımıyla çok ince deliklere sahip olan sonuz bantların üzerine boşaltılarak suyun
uzaklaşması ile bant üzerinde tülbent halinde alınırlar. Daha sonra elde edilen tülbent iki sıkma
silindiri arasından geçirilerek suyun uzaklaştırılması sağlanır. Daha sonra ön Sabitleme amacıyla
üzerine yapıştırıcı madde püskürtülerek kurutucularda kurutulur. Bu ön fiksaj işleminden sonra
elde edilen tülbent yeniden yapıştırıcı sürme veya püskürtme yöntemiyle esas fiksaj işlemi
gerçekleştirilmiş olur.
Yaş yolla tülbent eldesinde lifler hemen hemen paralel hale getirilebilir. Fakat karışık lif yerleşimli
tülbentlerde mukavemet her yönde daha iyi olmaktadır.

34. Liflerin şişip
dağılması
Lifin su ile
taşınması transport
Tülbent eldesi
Su geri dönüşü
Yaş Yöntemle Tülbent Üretimi

35. Elyaf Su karışımı
Su Akımı
Tülbent Oluşumu
Binder
Uygulaması
Sarım İşlemi
Kurutma Silindirleri
Yaş Yöntemle Nonwoven Eldesi

36. Yaş Yöntemle Tülbent Elde Etme
Süleyman Demirel Üniversitesi
Tekstil Mühendisliği Bölümü
Bu yöntem genelde “kimyasal ve ısıl dokusuz yüzeyler konusu altında ele alınır.
Çünkü yaş yöntemle elde edilen tülbentler genelde kimyasal olarak fikse edilirler.
Yaş yöntem kuru tülbent elde etme yöntemiyle karşılaştırılır ise daha kısa bir işlem
ve daha düzgün liflerin kullanılmasına izin vermektedir. (Örnek: cam mikrolifleri)
Yaş yöntemle elde edilen tülbentlerde:
•Kumaş yüzeyinde lifler rasgele yerleşmiştir.
•Kuru tülbent elde etme yöntemine göre daha geniş gramajda tülbent üretimi yapılır

37. Yaş yöntemde Kullanılan Liflerin Özellikleri
Süleyman Demirel Üniversitesi
Tekstil Mühendisliği Bölümü
Yaş yolla tülbent eldesinde doğal, sentetik ve mineral esaslı lifler ile
çalışılabilir.
-Düşük yüzey gerilimi (Kimyasal maddelerle sağlanabilir)
-Kısa uzunlukta lifler, ve düşük uzunlu/çap oranı (2-50 mm aralığındaki lifler
daha uygundur)
-Düşük kıvrımlılık

38. Yaş Yöntemde Elde Edilen Ürünler
•Özel Kağıtlar:
sentetik liflerden elde edilmiş kağıt, toz filtreleri, sıvı filtreleri, kaplama
kağıtları, mumlu kağıtlarr, çay poşeti kağıtları, ambalaj ve et pişirme kağıtları
•Endüstri dokusuz yüzeyler için:
Çatı için su geçirmez döşemeler, ayırıcı, filtreler, plastikler için takviye
maddesi, taban malzemesi, ayakkabı yüzü, dekorasyon, astarlık, izolasyon
•Diğer dokusuz yüzeyler :
Ameliyat kıyafetleri, çarşaflık, masa örtüsü, havlu, pijamalık kumaş, çocuk
bezi, steril malzemeler
Süleyman Demirel Üniversitesi
Tekstil Mühendisliği Bölümü

39. Yaş Yöntemle Tülbent Üretimi
Yaş yöntemle tülbent üretimi için üç önemli aşama vardır.
•Su içinde şişen ve dağılarak tamamen açılan lifler, su üzerinde yüzer
durumda bir kanal içinde taşınırlar.
•Suyun delikli taşıma tamburundan uzaklaştırılması ile tülbent üretimi
elde edilir.
•Silindirler yardımıyla kurutma ve kimyasal maddelerle fiksaj işlemi
gerçekleştirilir.
Süleyman Demirel Üniversitesi
Tekstil Mühendisliği Bölümü

40. 3. Filament’lerden Direk Tülbent Eldesi
Bu yöntemde prensip herhangi bir polimer ekstruderde (püskürtme
makinesinde) eritilmekte ve düzelerden sonsuz lif halinde çekildikten
sonra soğutulmakta ve sonsuz taşıma bandı üzerine düzgün bir tülbent
tabaka halinde serilmektedir. Daha sonra ısıl işlem veya kimyasal madde
püskürtülerek filament birbirine yapıştırılmaktadır. Bu yöntemle üretilen
nonwoven yüzeylerin en önemli özelliği mukavemetlerinin yüksek
olmasıdır.

41. Polimer Eriyik
Extruder
(Püskürtücü)
Liflerin Dağılımı
Düze
Filament Çekim Bölgesi
(Soğutma ve Çekim)
Serme
Fiksaj
(Bağlama)
Sarma
Filament’lerden Direk Tülbent Eldesi

42. Tülbent üretiminde en kısa yolun bulunması hususunda yürütülen teknolojik
çalışmaların bir sonucu olan filament tülbentlerin üretiminde iş akım prosesleri
Özet olarak sırasıyla şu aşamalardan oluşmaktadır.
-Polimerin eritilmesi
-Düze tanklarına sevk
-Düzelerden filament halinde lif çekimi
-Filamentlerin gerilmesi (Uzatma)
-Tülbent haline getirmek için serme işlemi
-Tülbentlerin sabitleştirilmesi
Tülbent Üretim Aşamaları

43. Filament Tülbent Eldesinde
Tülbent üretiminde hammadde olarak tüm eriyebilen polimerler kullanılabilir.
Filamentler yaş veya kuru çekim yöntemiyle üretilebilir. Yaş çekimde mümkün
olduğu kadar fazla düze deliği olması istenir (20.000 den fazla).
Fiksaj:
-Filamentlerin kendi yapışma özelliğinden,
-Filamentler tülbent eldesinden hemen sonra, ısıl işlem ile eritilerek liflerin
birbirine yapıştırılması
-Tülbent eldesinden sonra özel bir fiksaj işlemi ile
-Erime noktası düşük elyaf karışımları
-Yapıştırıcı madde püskürterek
-Tülbente sıcak silindir ile bastırarak (kalandırlama)
-Ayrıca iğneleme ve Malimo kumaşlar gibi örme işlemi ile de
fiksaj yapılmaktadır.
Bu yöntemde en önemli sorun, tülbendin düzgünsüzlüğüdür. Özellikle geniş ende
(1 metrenin üzeri) tülbent üretiminde bu problem daha büyük olmaktadır. Çünkü
Bir çok düzeden elde edilen tülbendin aynı gramajda olması mümkün değildir.
Tülbent: 20-300 g/m² (özel üretimle 1000 g/m² ye kadar çıkarılabilmektedir.)

44. Filament’lerden Direk Tülbent Üretim yöntemleri
Filamentlerden tülbent üretmek için kullanılan bir çok yöntem vardır.
Bunlar,
-Du-pont yöntemi
-Freundenberg
-Kride
-Sualen
-Çözeltinin düzelerden fışkırtılması
-Melt-blown
Düze delik çapı: 0,126-0759 mm
Delik sıklığı: 2-40 delik/inçh
Eriyik sıcaklığı: 150-375 C°
Hava çıkışı hızı: 330-825 km/saat

45. Düzeler
Hava
Çekim Bölgesi
Elektrostatik Alan
Karşı Elektrot
Du-pont Yöntemi
Düze delik çapı :0,126-0759 mm
Delik sıklığı :2-40 delik/inçh
Eriyik sıcaklığı :150-375 C°
Hava çıkışı hızı :330-825 km/saat
Çekim hızı : 450-5400 m/dak.

46. Melt-blown

47. Melt-blown: Eriyikten lifin çekilerek sıcak hava ile üfleme
işlemi olarak tanımlanabilir. Tek aşamalı bir üretim yöntemi
olarak da bilinir. İlk kez 1951 yılında ABD deniz kuvvetleri
tarafından geliştirilmiştir.
Amaç: Düşük maliyetli mikro elyafların üretilmesidir. Gerçekte
ise Cam elyafına alternatif ucuz elyaf üretimidir.
Melt-blown

48. Melt Blown Yöntemine Ait Temel Parametreler
-Hava akış ivmesi
-Bıçaklar arası mesafe (iki düze arasındaki mesafe)
-Molekül ağırlığı
-Eriyik viskozitesi
-Eriyik mukavemeti
-Polimer bozunması
-Filtrasyon
-Hava dağıtımı
-Lif-hava ayrışımı
-Düze çıkışı ile yüzey oluşumu arasındaki mesafe
Temel parametrelerin çokluğu bu yöntemin aslında kolay bir yöntem
olmadığını göstermektedir.

49. -Son yıllarda yaygınlaşan bu yöntemle dünyada 100 den fazla firma üretim
yapmaktadır.
-Bu yöntemle elde edilen ürün yıllık 60.000 tonu aşmıştır.
- Kullanım alanları:
Genel olarak astarlık kumaş, tela, yağ emici katmanlar, filtre, maske, örtü,
silme bezleri, konfeksiyon yalıtım malzemesi, ameliyat eldivenleri, pil ayırıcılar,
Kaymayı önleyici yatak kılıfları, çocuk bezi yapışkanları, tıbbi döşeme zeminleri.
Melt Blown Kullanım Alanları

50. Avantajları:
Dezavantajları:
Melt-blown