3. Colloquiumpresentatie
Mirthe Demaerel
1. Als Kaïn en Abel?
1. Als Kaïn en Abel?
Als twee vijandige broers...
Kaïn en Abel
Zonen van Adam en Eva
Eigentijdse kunst & Kerk
Kaïn wordt landbouwer en Abel
schapenherder
Kaïn vermoordt Abel
Middeleeuwen: theocentrische
eenheid
Renaissance: kunsten richten zich op
het individu
Na Franse Revolutie: Kerk promoot
neo-stijlen en kunstenaars zweren
katholicisme af
Dezelfde
afkomst
Verschillende
paden
De ene sluit de
andere uit
j
4. Colloquiumpresentatie
Mirthe Demaerel
Colloquiumpresentatie
Mirthe Demaerel
Christoph Büchel, La Moschea, Santa
Maria della Misericordia, Biënnale
Venetië, 9 mei – 25 november 2015.
1. Als Kaïn en Abel?
Bron: Randy Kennedy, ‘Police Shut Down Mosque
Installation at Venice Biennale’, New York Times, 22 mei
2015, Online artikel, laatst geraadpleegd op 27 juni 2015,
http://www.nytimes.com/2015/05/23/arts/design/police-
shut-down-mosque-installation-at-venice-
biennale.html?_r=0.
“Catholic church officials also
became involved in the dispute,
contending that the church where
the mosque was created, Santa
Maria della Misericordia, in the
Cannaregio neighborhood, had
never been officially
deconsecrated – despite being
mostly closed for more than 40
years – and so it wqas improper
to use it for purposes other than
catholic worship.”
5. Colloquiumpresentatie
Mirthe Demaerel1. Als Kaïn en Abel?
... of als tweelingzussen?
“Kunst en religie hebben zoveel met elkaar gemeen dat ik ze
tweelingzussen noem. Op beide past dezelfde definitie.
Beide, kunst en religie, zijn gestileerd menselijk handelen (of
een product daarvan) dat een ontroering teweeg brengt.”
Gerard Reve, Zelf schrijver worden, (Amsterdam: De Bezige Bij, 1986).
10. 2. Status quaestionis
Nederland, Duitsland & Engeland
• Heroriëntering: jaren ‘80 en ’90
• Aanzet tot transdisciplinair
onderzoek
• Praktische oplossingen
• Actueel & snel evoluerend
Vlaanderen
• Heroriëntering: 21ste eeuw
• Niet transdisciplinair,
fragmentarisch & lacuneus
• Geen praktische oplossingen
• Bescheiden bekendheid
Colloquiumpresentatie
Mirthe Demaerel2. Status Quaestionis
Wet van de remmende voorsprong
11. Colloquiumpresentatie
Mirthe Demaerel
Het actuele discours
2. Status Quaestionis
Europees
Tit. ab. Gianfranco Ravasi
Vlaanderen
Pleitbezorgers
Ondernemers
Onderzoekers
Friedhelm Mennekes, Regnerus
Steensma, enz.
Joost De Wal, Justin Kroesen,
Frank Hiddeman, Horst
Schwebel, enz.
Kardinaal Godfried Danneels
Mark Delrue en Jan Hoet
Koenraad De Wolf
j
14. Colloquiumpresentatie
Mirthe Demaerel
Selectiecriterium 1: tijdelijke kunst
3. Focus
“Authentieke kunst roept op tot tegenspraak en ontstaat uit dwarse
geestkracht” (Mark Delrue)
• Geen permanente kunstvormen
• Creatieve aanpak
• Jonge en dynamische media
• Kritische boodschap
15. Colloquiumpresentatie
Mirthe Demaerel
Thierry de cordier, Nada,
Sint-Baafskathedraal, Gent,
Sint-Jan, 2 juni – 29 juli, 2012.
3. Focus
Colloquiumpresentatie
Mirthe Demaerel3. Focus
Diego Velazquez, De
kruisiging, 1632, Schilderij op
doek, 249 × 170 cm, Museo
del Prado.
16. Colloquiumpresentatie
Mirthe Demaerel
Selectiecriterium 2: contextgevoelige kunst
“Hedendaagse kunst in het kerkgebouw kan des te meer raken
omdat het de confrontatie aangaat met de werken die al in de kerk
hangen. Het is een hap frisse lucht die perspectieven opent in het
bekende beeldarsenaal.” (Mark Delrue)
“No matter which approach an artist takes, Site-specific art is
meant to restructure the viewer’s conceptual and perceptual
experience of that locale through the artist’s intervention.”
Bron: “Site-specific art/Environmental art”, Guggenheim.org, publicatiedatum onbekend,
laatst geraadplaagd op 06/06/2015,
3. Focus
17. Colloquiumpresentatie
Mirthe Demaerel1. Als Kaïn en Abel?
Colloquiumpresentatie
Mirthe Demaerel
Gijs van Vaerenbergh, Upside Dome, Sint-Michielskerk,
Leuven, 4 september - 31 Oktober, 2010.
3. Focus
18. Colloquiumpresentatie
Mirthe Demaerel3. Focus
“When visiting the St Michiel Church in Leuven one
might overlook that the church has no dome. The
Upside Dome is a real size scale model, comprised of
hundreds of meters of chain, which is literally and
figuratively the counterpart of the unfinished dome.”
Gijs van Vaerenbergh, Upside
Dome, Sint-Michielskerk, Leuven,
4 september - 31 Oktober, 2010.
19. Colloquiumpresentatie
Mirthe Demaerel
Selectiecriterium 3: professionele kunst
“Het heeft geen zin alleen verder te werken met kunstenaars uit de vertrouwde
eigen kring die onze kerken opsmukken met vroomheid. We hebben nood aan
hoogstaande artistieke creaties die ontstaan vanuit een vraag naar transcendentie,
het zoeken naar spiritualiteit en een bezorgdheid om de wereld.”
3. Focus
• Geen amateurkunstenaars
• Internationaal gerenommeerde kunstenaars
• Professionele kunstprogrammatie
21. Colloquiumpresentatie
Mirthe Demaerel
4. Opbouw
Deel 1. Curare – Cura - Curator
Drie ontstaansvoorwaarden
Waarom?
Deel 4. Naar een nieuw evenwicht
Behoefteanalyse en mogelijke oplossingen
Wat nu?
Deel 2. Arm Vlaanderen? Of
Roomsche Rijkdom?
Data en gegevens
Wat? wie? Waar? Wanneer?
Deel 3. Als twee vijandige broers? Of als
tweelingzussen?
Verhouding, mogelijkheden en beperkingen
Hoe?
Bijlage. Tentoonstellingsoverzicht (2000 – 2015)
Catalogus
Historisch
luik
Actueel
luik
Toekomst
-gericht
luik
4. Opbouw
22. Colloquiumpresentatie
Mirthe Demaerel
5. Methodologie
Deel 1. Drie ontstaansvoorwaarden
Analytisch onderzoek
Bron(nen): publicaties
Deel 4. Behoefteanalyse en oplossingen
Ontwerpgericht onderzoek
Bron(nen): Enquête, interviews, publicaties
Deel 2. Data en gegevens
Kwantitatief onderzoek
Bron(nen): parochiekerkenbevraging
Deel 3. Mogelijkheden en beperkingen
Kwalitatief onderzoek
Bron(nen): Enquête & interviews
Bijlage. Catalogus
Bron(nen): kranten – en tijdschriftartikels, blogs en sites
5. Methodologie
Historisch
luik
Actueel
luik
Toekomst-
gericht
luik
26. Colloquiumpresentatie
Mirthe Demaerel
Kernbibliografie
DE WOLF, Koenraad, Nieuwe lente voor religieuze kunst. Opmars van hedendaagse kunst in
Belgische liturgische ruimten, 2000-2010, (Antwerpen: Halewijn, 2011).
DELRUE, Mark, Kunst en liturgie: Design en hedendaagse kunst, (Tielt: Lannoo, 2009).
DELRUE, Mark, Kunst en spiritualiteit, (Tielt: Lannoo, 2006).
DE WAL, Joost, Hedendaagse kunst in Nederlandse Kerken 1990-2015 : Van Jan Dibbets tot
Tinkebell (Eindhoven: Lecturis B.V., 2015).
HIDDEMANN, Frank, Site-specific Art im Kirchenraum, (Berlijn: Frank & Timme, 2007).
MOFFATT, Laura en DALY, Eileen (red.), Contemporary Art in British Churches, (Londen: Art &
Christianity Enquiry, 2000).
SZMARAGD, Charlotte, ‘L’église comme lieu d’exposition de l’art contemporain’, in Mémoire de fin
d’études de l’Ecole du Louvre, Parijs, 2007.
