Opdrachtenfiche volledig uitgewerkte

1. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
De rol van de kerk doorheen de geschiedenis
1. Plaats - adres
Mariahovelaan 2 9881 Bellem
2. Geolocatie / geolokalisatie
Geef de correcte coördinaten! Exact te bepalen via GoogleMaps (instructiefilmpje te bekijken via Canvas).
51.087319, 3.490218
3. Korte omschrijving
De leerlingen gaan op wandeling in Bellem, hierbij bezoeken ze de Onze-Lieve-Vrouwkerk en gaan ze op het
dorp ook de gedenksteen bekijken. Hierbij gaan ze een muzische verwerkingsactiviteit maken. Ze zullen aan
de hand van informatie die ze hebben gekregen over de verschillende tijdsperiodes een toneel moeten
maken over de rol van de kerk in deze tijden. De leerlingen zullen in groepen verdeeld worden en iedere
groep gaat één tijdsperiode behandelen.
4. Doelgroep
5e
leerjaar
5. Tijdsduur
Lesblok 1: uitstap (75 minuten)
Verplaatsing: 10 minuten
Bespreking tussen opdrachten: 5 minute
Iedere activiteit: 25 minuten
Uitwisselen informatie na opdrachten: 10 minuten
Lesblok 2: muzische opdracht (75 minuten)
6. Eindtermen
OWti1 Zich bewust worden van de persoonlijke en culturele beleving
van tijd
• 10-12j Illustreren dat tijdsbesteding en tijdsbeleving mee bepaald
worden door cultuur en omgevingsfactoren
OWti3 Gebeurtenissen uit het eigen leven en uit de geschiedenis
verkennen en in de tijd situeren
• 10-12j De indeling van de Europese geschiedenis kennen en daarbij de
volgende perioden onderscheiden en juist ordenen:
• prehistorie / oudheid (tot ca. 500 n.C)
• middeleeuwen (van ca. 500 n.C tot ca. 1500)
• nieuwe tijden (van ca. 1500 tot 'onze tijd')
• onze tijd (de tijd waarin het voor leerlingen nog mogelijk is om
levende getuigen te ontmoeten)

2. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
• 10-12j Historische elementen uit hun omgeving en belangrijke
historische figuren en gebeurtenissen waarmee ze kennis maken situeren
in de juiste tijdsperiode aan de hand van een tijdband
OWti5 Ervaren, onderzoeken, vaststellen en uitdrukken hoe de
werkelijkheid verandert en de kennis erover evolueert in de tijd
• 7-12j Waarnemen, onderzoeken en illustreren hoe dagelijkse
gebruiksvoorwerpen, technische systemen , kleding, gebouwen ...
evolueren in de tijd
• 7-12j Ervaren, onderzoeken, vaststellen en uitdrukken hoe hun
levenswijze gelijkenissen en verschillen vertoont met die van mensen uit
vroegere periodes en andere plaatsen en culturen - fantaseren en
uitdrukken hoe het leven er in de toekomst of op een andere plek uit kan
zien
OWti7 Ervaren, onderzoeken, vaststellen en uitdrukken waarom
mensen sporen en verhalen uit hun leefwereld, die inzicht geven
en herinneren aan een gedeeld verleden, bewaren
• 10-12j In interactie gaan over erfgoed in de eigen provincie, in België en
in de wereld
• 10-12j Erfgoed in de eigen omgeving situeren op de tijdband en in
verband brengen met onderwerpen uit de geschiedenis
MUgr1 De wereld open benaderen met aandacht voor en goesting in
het kunstzinnige, de verbeelding, de creativiteit en het
esthetische
• 10-12j Het kunstzinnige in de wereld bewust opzoeken en zonder
vooroordelen benaderen - geïnteresseerd zijn in kunst en erdoor geraakt
kunnen worden - beseffen dat de beleving van kunst persoons- en context
gebonden is en daar respectvol mee omgaan
MUgr4 Overal muzische mogelijkheden zien en benutten
• 10-12j Speels en verwonderd blijven kijken naar muzische impulsen uit
de brede omgeving - eigen muzische acties durven bedenken en uitvoeren
in gevarieerde contexten
MUva1 Tot kwaliteitsvol muzisch samenspel komen
• 8-10j De eigen inbreng flexibel afstemmen op die van anderen, elkaar
ondersteunen en zo tot kwaliteitsvol samenspel komen in een muzische
opdracht
SErv3 Samenwerken met anderen en zo bijdragen aan het realiseren
van een gemeenschappelijk doel
• 9-12j Zich samen verantwoordelijk voelen voor iets - gezamenlijke
doelen bepalen en nastreven - groep vormen en blijven, ook bij eventuele
strubbelingen - bij de samenwerking gedrag en taal op elkaar afstemmen
• 9-12j Elkaars rol en taakbesef bespreken
SEiv1 Zich inleven in anderen, andere standpunten en situaties,
zonder de eigen identiteit te verliezen
• 10-12j Rekening houden met andere standpunten en daarbij meer dan
één perspectief in rekening nemen - empathie ontwikkelen voor anderen

3. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
dichtbij en veraf - in het eigen gedrag rekening houden met de gevoelens
en de behoeften van anderen zonder zichzelf te verliezen
• 10-12j In de schoenen van iemand anders gaan staan en zo diens
situatie en context juist inschatten
RKve3 Zich gedragen weten door, verbonden voelen met en
aangesproken door gemeenschappen dichtbij en veraf.
Ontdekken hoe mensen (geloofs)gemeenschappen vormen
• Derde cyclus: bewogen en zoekende mensen vinden elkaar: Kerk - andere
godsdiensten > Verkennen hoe mensen zich aanslui-ten bij anderen tijdens
hun zoek-tocht in deze wereld
RKgs1 Openkomen voor symboliek in het leven van mensen. Symbolen
van de christelijke traditie ontdekken en er zich mogelijk mee
verbinden
• Tweede cyclus: symbolen > De symboliek van de christenen verkennen
• Tweede cyclus: symbolen > Symbolen in verschillende godsdiensten en
levensbeschouwingen verkennen
7. Leerinhoud
De verschillende tijdsperiodes kennen
• Prehistorie
• Oude Nabije Oosten
• Klassieke Oudheid
• Middeleeuwen
• Nieuwe Tijd
• Nieuwste Tijd
• Eigen Tijd
Invloed die de kerk/geloof speelde in een bepaalde tijdsperiode
• Prehistorie: In de Prehistorie spraken we nog niet van een kerk. De mensen die toen leefden kenden heel weinig van de aarde en
stelden zich ook nog geen vragen zoals 'Hoe zijn wij hier gekomen?' of 'Wie heeft dit allemaal gemaakt?'.
• Oude Nabije Oosten: Hierin ontstond het eerste geschrift, waardoor deze periode als beschaafder werd beschouwd dan de
Prehistorie. Landen zoals het oude Egypte, Mesopotamië, Anatolië en Arabië waren de belangrijkste landen in deze periode. De
mensen in deze tijd geloofden zeker al in Goden en mythes. Jaweh was één van de belangrijkste Goden in deze periode.
• Klassieke Oudheid: Dit is de periode waar de Romeinen een belangrijke rol speelden. De Romeinen geloofden zeker in Goden en
dit toonden ze door het bouwen van reusachtige tempels in hun steden.
• Middeleeuwen: De kerk was het middelpunt van het leven. De geestelijken opereerden vanuit abdijen of kloosters. Vanaf dat
economie een belangrijke rol kreeg, verplaatste de bisschop zijn positie naar centraal in de stad. De kerk liet zien wat de plaats
was van God, de edelen en de geestelijken, kortom de maatschappij.
• Nieuwe Tijd: De kerk krijgt een belangrijke rol in de maatschappij. Hierbij waren de Katholieken en Protestanten de grootste
geloofsgroepen. Deze periode werd gekenmerkt door grote godsdienstoorlogen tussen deze twee bevolkingsgroepen. De kerk
zelf was uitgegroeid tot het middelpunt van de maatschappij en stond eigenlijk aan het hoofd van een stad.
• Nieuwste Tijd: Tijdens deze periode verloor de kerk veel van haar macht omdat alles veel economischer en technischer werd. De
mensen geloofden zeker en vast nog en de kerk speelde nog een belangrijke rol in een stad, maar het had niet meer de macht
over de bevolking zoals in de Nieuwe Tijd. De kerk was heel belangrijk tijdens de twee wereldoorlogen omdat de bevolking veel
hulp vroeg van God.
• Eigen Tijd: Tegenwoordig gaan heel weinig mensen naar de kerk terwijl godsdienst wel een belangrijk gespreksonderwerp is in
bijna elke discussie dat vandaag de dag gaande is. De mensen gaan steeds minder en minder naar de kerk, enkel voor de
belangrijke gebeurtenissen (communies, trouwerij, begrafenis...) betreden mensen de kerk nog.

4. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
Kunnen werken in groep
- Leerlingen luisteren naar elkaar, laten elkaar uitspreken, houden zich aan de rollen die ze krijgen in hun groep
Zichzelf kunnen verplaatsen in het standpunt van andere
- Begrijpen waarom geloof belangrijk is voor een individu of gemeenschap
- Jezelf kunnen verplaatsen in de mening van andere groepsleden/individuen uit het verleden
- Rekening houden met de manier van denken van anderen
Een muzische activiteit verzinnen in groep
- Werken met een ideeën-map waarin al de ideeën komen
- Luisteren naar iedereen zijn/haar inbreng
- Creativiteit gebruiken om zo tot een idee te komen
- Een script opmaken en je daar aan houden
Eigen verbeelding kunnen gebruiken in een muzische activiteit
- Zoveel mogelijk ideeën verzamelen en daaruit vertrekken
- Samenwerken met andere groepsleden om zo tot een goed concept te komen
Luisteren naar anderen hun mening
- Rekening houden met wat andere leerlingen denken
- Jezelf niet opdringen
- Zorgen dat iedereen inbreng heeft binnen de activiteit
8. Lesdoelen
- Leerlingen werken samen in groep
- Leerlingen luisteren en houden rekening met anderen hun mening
- Leerlingen maken in groep een muzisch samenspel
- Leerlingen kennen de rol van de kerk/geloof in een tijdsperiode
- Leerlingen kennen de verschillende tijdsperiodes
- Leerlingen kennen de gewoontes van bevolkingsgroepen in bepaalde tijdsperiodes
9. Materiaal
- Bronnenboek met tijdsperiodes
- Werkbundel ‘De Kerk’
- Artikel over de rol van de kerk (bijlage 1)
- Geschiedenis van het Christendom (bijlage 2 + 3)
- Geschiedenis van Orthodox Christendom (bijlage 4)
- Infobundel ‘de rol van het geloof doorheen de tijdsperiodes’

5. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
10.Organisatie
De activiteit wordt gesplitst over twee lessen die elk 75 minuten zullen duren. De eerste les krijgen de
kinderen de opdrachtenbundel rond ‘De Kerk’ en gaan we de kerk in Bellem bezoeken samen met de
gedenkplaats die iets verder staat in het dorp. Tijdens het bezoeken van de kerk, zullen de kinderen hun
werkbundel aanvullen (dit zal ongeveer 25 minuten duren). Groep 1 zal de 25 minuten de tijd krijgen om de
kerk te bezichtigen terwijl groep 2 de herdenkingsplaats bezoekt. Na 25 minuten wisselen de groepen. Nadat
we terug in de klas zijn, krijgen de kinderen 10 minuten om informatie uit te wisselen. Daarna worden de
kinderen in groepen van 6 verdeeld en krijgt elk groepje een bepaalde tijdsperiode, ze mogen hun
bronnenboek gebruiken om informatie in op te zoeken. De kinderen krijgen hier ook de uitleg over de
muzische activiteit
Tijdens de tweede les krijgen de kinderen nog 50 minuten om aan de muzische activiteit te werken, hierna zal
iedere groep zijn tijdsperiode voorstellen (15 minuten). In het laatste gedeelde bespreken we de invloed van
kerk/geloof doorheen de tijd kort en zorgen we dat er geen verdere vragen meer zijn (10 minuten).
11.Werkbladen – instructiebladen – richtlijnen…
Zie bijlage 1
12.Oplossingen - sleutel
De oplossingen uit het werkblad zijn allemaal gebaseerd op waarnemingen die de leerlingen zullen moeten
doen, foute antwoorden zijn er dus in principe niet.
13.Bronnen
- Bronnenboek WERO
- Artikel rol van de kerk: https://www.knack.be/nieuws/wereld/kerk-stemde-in-woii-boodschap-af-op-
hitler/article-normal-570845.html
- Geschiedenis van het Christendom: https://nl.wikipedia.org/wiki/Geschiedenis_van_het_christendom
- Wereldbeeld: het katholicisme in het kort https://onderwijs.hetarchief.be/pid/pc2t450r12
- wereldbeeld: het orthodox christendom in het kort https://onderwijs.hetarchief.be/pid/r49g460g10
14.Achtergrondinformatie voor de leerkracht
De leerlingen hebben de tijdsperiodes reeds bekeken in de les. Het is niet nodig dat ze alles weten over de
verschillende tijdsperiodes maar het belangrijkste is dat ze een beeld hebben van de rol van de kerk/geloof in
een bepaalde tijdsperiode. Ze hebben ook reeds uitleg gekregen over WOII en de gevolgen van deze periodes.
De leerlingen worden in heterogene groepjes opgedeeld mogen niet zelf beslissen met wie ze zullen werken.
Iedere groep maakt een kort muzikaal samenspel over een bepaalde tijdsperiode en toont aan welke rol het
geloof speelde in die periode.
15.(optioneel) Extra mogelijkheden tot naverwerking
- Korte toetsing over de rol van de kerk

6. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
Bijlage 1: werkblad

7. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs

8. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs