3. Biotopoa
• Kantauri itsasoa
• Euskal Herriko geologia:
• Euskal Herriko geologia batez ere Kretazeotik Eozenora bitarteko
arrokaz osatua da, garai hartan sakonera eskaseko itsaso tropikal
bat zenean. Iberiar plaka eta Eurasiar plakaren arteko talkek
sortutako egiturek paisaia menditsu eta ibartsua sortu
dute.Paleozoikoan hasi eta gaur egun arte luzatzen den historia
geologikoa du Euskal Herriak. Denbora horretan paisaia oso
menditsua sortu dute, bailaraz beterikoa, baina dibertsitate
handikoa. Azken milioi urteetako historia geologikoa ezagutzeko
parada ona eskaintzen du, batez ere orogenia alpetarraren ondorioz
sorturikoa.Mineral gutxi aurki daitezke, baina oso balio altukoak.
Euskal Herriko hainbat eskualderen garapen ekonomikoa zuzenean
lotua izan da aurkitzen diren baliabide materialekin, batez ere
burdinari. Mineralaren bila ere sortu ziren Euskal Herriko kostaldean
dauden lehenengo erromatarren ustialekuak.
4. • Triasikoa:Behe-Triasiko aroan aurkitzen diren materialek badituzte
ezaugarri propio batzukbeste materialetatik bereizten
dituztenak.ezaugarri hauetako bat material hauen kolore marroi-
gorrixka da, burdin oxidoaren ondorioz sortutakoa.Guzti hau, garai
horietan gertatu izan ziren klima aldaketa bortitzen ondorioa da,
klima oso lehorretatik (desertizazio prozesu batetatik) klima
euritsuetara igarotzen zirelari
- Karboniferoa:Garai honetan, Euskal Herrian ez zegoen praktikoki
inolako “karbonifero biltegirik”, bertoko lurra itsaspean aurkitzen bait
zen, Devonico Aroan hain ugariak ziren itsasoetan alegia. Beraz,
horren ondorioz, ez zegoen inolako landare motarik. Aro honen
amaieran, duela 280m.u., itsas barneko lurzoruak igoarazten dituen
mugimendu orogeneikoak ematen hasi ziren, uharteak sortu
zirelarik,gaur egun nahiko ezagunak diren Aldude eta Cinco Villas
besteak beste. Aipatutakoaren ondorioz, azkenengo 6m.urtetatik,
Larun eta Etxalarko zenbait tokitan bakarik aurki daitezke garai
honetako ikatz arrastoak.
- Prekanbrikoa:Gure planetako lehen lurzoruaren sorrera prozesuan,
labaren ondorioz gori-gorian zeuden materialekin batera lehenengo
silikato blokeak agertu ziren. Garai honetako arrokak Gneis izeneko
materalaz osatuta zeuden (feldespato potasikoa, kuartzoa, biotita eta
plagioklasak)
5. Biozenosia
• Euskal herrian hainbat espezie daude
desagerpen arriskuan:
• Iparraldeko katxoa
• Ibai kabuxa
• Hegoaldeko zuhaitz-igela
• Ugatza
• Bonelli arranoa
• Benarriz gorritza
• Benarriz arrunta
6. Iparraldeko katxoa
• Cipriniforme osteícitio arraina gorputz luze
eta estu-estu bat bizkar-fin bat, 30 cm
inguruko luzeera. Iberiar penintsulako
ibaietan bizi da.
7. Hegoaldeko zuhaitz-igela
• 5 cm-ko igel txiki bat da, Europako
txikienetarikoa.
• Habitata: Urtegietan, lakuetan eta
urmaeletan bizi da.
• Elikadura: Intsektujalea da.
8. Ekonomia
• Hego Euskal Herrian, Bizkaia eta Gipuzkoan,
industrializazioa Espainiako industrializazioarekin batera
gertatu zen XIX. mendean. Araba eta Nafarroan
industrializazioa geroago iritsi zen eta lehen sektoreak
garrantzi handiagoa izan du hurbileko historian eta gaur
egun ere bai. Bestalde, Ipar Euskal Herrian
industrializazioa ez zen errotu Frantziako
industrializazioa gertatu zenean; ondorioz, lehen
sektoreak (abeltzaintza, nekazaritza, basogintza,
arrantza) garrantzi handia mantendu du. Nolanahi ere,
hirugarren sektorea da egun, eta alde handiz, nagusi
Euskal Herri osoan.
