2. • ZUBEROA
• Euskal Herriko zazpi herrialdeetako bat da, guztietan
txikiena eta biztanle gutxien dituena: 814,5 km² eta
17.018 biztanle (zuberotarrak; zubereraz, xiberotarrak).
Euskal Herriaren ipar-ekialdean dago, Pirinioen
iparraldean. Ühaitz ibaiaren eta haren ibaiadarren ibarra
biltzen du.
• Hiriburua Maule-Lextarre du. Administratiboki
Frantziako Akitania eskualdeko Pirinio Atlantikoak
departamenduaren parte da. Mugakide ditu Bearno
ekialdean eta iparraldean, Nafarroa Beherea
mendebaldean eta Nafarroa Garaiko Erronkari
hegoaldean. Zuberoako euskalkia zuberera da.
3. • Klima eta landaretza
• Zuberoako klima atlantikoa da, epela eta hezea
oro har. Hegoaldeko lur garaietakoa berriz
mendiko klima da. Euri asko egiten duen lurraldea
da, bestalde (1.800-2.000 mm urtean). Oihanak
guztiz zabaltzen dira Zuberoako erdialdean eta
hegoaldean: haritza eta pagoa 1.000-1.300 m
bitarte, eta izeia eta lerra 1.300 m-tik gora (Santa
Grazi, Irati). Atlantiko aldeko beste arbola-mota
asko daude, halaber, Zuberoan.
4. • Historiaurrea
• Goi Paleolitokoak (K.a. 25000-K.a. 9000) dira
Zuberoako lurretan aurkitu diren giza aztarna
zaharrenak. Etxeberriko Karbia eta
Sasixiloaga, Altzürükün biak, eta Gatzarria (
Gamere-Zihiga) dira Paleolitoko zuberotar
aztarnategi garrantzitsuenak.
Haitzuloetako pintura ikusgarriak daude
Etxeberriko Karbian.
5. • Erromatarrak Zuberoan
• Augustok konkistatu zuen Zuberoa, Erromatar Inperiorako
• K.a. 19. urtean amaitu zuen Augustok Akitaniako lurren
konkista, eta erromatar probintzia haren barnean geratu zen
"sibulate" haien lurraldea. Pirinio mendiak igarotzen zituzten
bi bide nagusien artean (Astorgatik Bordelerakoa, Ibañetan
barrena; eta Jacatik Oloroerakoa, Somporten barrena)
geratu ziren antzinako zuberotarrak. Donazaharretik
Oloroerako bidean bigarren mailako galtzada bat bazen,
Zuberoa mendebaldetik ekialdera zeharkatzen zuena.
Erromatarren eragina ez zen handia izan gaur egungo
Zuberoan.
