Đề Tài Pháp Luật Hạn Chế Cạnh Tranh Trong Hoạt Động Nhượng Quyền Thương Mại.docx

Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
1
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM
BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT NGHIỆP
ĐỀ TÀI
Đề Tài Pháp Luật Hạn Chế Cạnh Tranh Trong Hoạt Động
Nhượng Quyền Thương Mại Ở VIỆT NAM
Ngành: ………………………….
Chuyên ngành: ……………………………
Giảng viên hướng dẫn: ………………………
Sinh viên thực hiện: ………………………
MSSV:……………..Lớp: ………………….
TP. Hồ Chí Minh, 2018

2
MỤC LỤC
PHẦN I: NHẬT KÝ THỰC TẬP VÀ TỔNG QUAN VỀ ĐƠN VỊ THỰC TẬP..........5
1. Nhật ký thực tập....................................................................................................5
1.1.Lời cảm ơn..........................................................................................................5
1.2. Lời cam đoan .....................................................................................................5
1.3. Nhật ký thực tập.................................................................................................6
2. Tổng quan về đơn vị thực tập .............................................................................10
2.1. Giới thiệu chung về đơn vị thực tập ................................................................10
2.1.1. Thông tin chung............................................................................................10
2.1.2. Lịch sử hình thành và phát triển ...................................................................10
2.1.3. Cơ cấu tổ chức bộ máy và cơ sở vật chất và mạng lưới kinh doanh của công
ty. ............................................................................................................................12
2.2. Vị trí công việc thực tập ..................................................................................14
2.2.1.Nội dung công việc được giao.......................................................................14
2.2.2. Kết quả đạt được...........................................................................................14
2.2.2.1. Bài học kinh nghiệm về cách thực hiện công việc ....................................14
2.2.2.2. Bài học kinh nghiệm về kỹ năng ...............................................................15
2.2.2.3. Bài học kinh nghiệm về thái độ .................................................................15
PHẦN II: ĐỀ TÀI THỰC TẬP TỐT NGHIỆP ............................................................17
MỞ ĐẦU .......................................................................................................................17
Chương 1:CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁP LUẬT HẠN CHẾ CẠNH TRANH TRONG
HOẠT ĐỘNG NHƯỢNG QUYỀN THƯƠNG MẠI...................................................18
1.1.Những vấn đề lý luận chung về hoạt động nhượng quyền thương mại............18
1.1.1.Khái niệm hoạt động nhượng quyền thương mại ..........................................18
1.1.2.Đặc điểm của hoạt động nhượng quyền thương mại.....................................18
1.2.Hành vi hạn chế cạnh tranh và yếu tố làm phát sinh hành vi hạn chế cạnh
tranh trong hoạt động nhượng quyền thương mại.................................................20
1.2.1.Khái niệm hành vi hạn chế cạnh tranh...........................................................20
1.2.2.Các yếu tố làm phát sinh hành vi hạn chế cạnh tranh trong hoạt động nhượng
quyền thương mại ...................................................................................................21

3
1.2.2.1.Nhu cầu tối đa hóa lợi nhuận và mở rộng thị trường của các thương nhân
trong hệ thống nhượng quyền................................................................................21
1.2.2.2.Yêu cầu đảm bảo tính đồng bộ trong hệ thống nhượng quyền.................22
1.2.2.3.Bản chất kinh tế của mối quan hệ .............................................................23
1.2.3. Nhận diện hành vi hạn chế cạnh tranh trong hoạt động nhượng quyền
thương mại. .............................................................................................................23
1.3.Khái niệm và nội dung pháp luật hạn chế cạnh tranh trong hoạt động nhượng
quyền thương mại...................................................................................................24
1.3.1.Khái niệm pháp luật hạn chế cạnh tranh trong hoạt động nhượng quyền
thương mại.................................................................................................................24
1.3.2.Nội dung của pháp luật hạn chế cạnh tranh trong hoạt động nhượng quyền
thương mại..............................................................................................................24
1.3.2.1.Các quy định điều chỉnh hành vi thỏa thuận hạn chế cạnh tranh .................24
1.3.2.2.Các quy định điều chỉnh các hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường
................................................................................................................................25
Chương 2:THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT HẠN CHẾ CẠNH TRANH TRONG HOẠT
ĐỘNG NHƯỢNG QUYỀN THƯƠNG MẠI Ở VIỆT NAM.......................................25
2.1.Thực trạng pháp luật về thỏa thuận hạn chế cạnh tranh trong hoạt động
nhượng quyền thương mại.....................................................................................25
2.1.1Thỏa thuận về giá bán hàng hóa, dịch vụ.........................................................25
2.1.2.Thỏa thuận phân chia lãnh thổ nhượng quyền.............................................26
2.2.Thực trạng pháp luật về hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh trong hoạt động
nhượng quyền thương mại.....................................................................................27
2.2.1.Hành vi áp đặt giá bán bất hợp lý gây thiệt hại cho bên nhận quyền...................27
2.2.2.Hành vi ấn định giá bán lại hoặc ấn định giá bán lại tối thiểu gây thiệt hại
cho khách hàng ......................................................................................................28
2.2.3.Hành vi buộc bên nhận quyền chấp nhận các nghĩa vụ không liên quan trực
tiếp đến đối tượng của hợp đồng...........................................................................32
................................................................................................................................37
Chương 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP
LUẬT HẠN CHẾ CẠNH TRANH TRONG HOẠT ĐỘNG NHƯỢNG QUYỀN

4
THƯƠNG MẠI Ở VIỆT NAM HIỆN NAY..........................................................37
3.1.Hoàn thiện pháp luật hạn chế cạnh tranh trong hoạt động nhượng quyền trên
cơ sở đảm bảo ghi nhận quy luật khách quan của cạnh tranh trong quan hệ nhượng
quyền thương mại ...................................................................................................37
cơ sở ghi nhận những ngoại lệ hợp lý của pháp luật cạnh tranh theo hướng phù
hợp với bản chất của hoạt động nhượng quyền thương mại...................................38
3.3.Hoàn thiện pháp luật hạn chế cạnh tranh trong hoạt động nhượng quyền trên cơ sở
đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ giữa pháp luật điều chỉnh trực tiếp hoạt động nhượng
quyền thương mại (Luật Thương mại) với pháp luật cạnh tranh ..............................40
3.4.Đối với thỏa thuận về giá bán hàng hóa, dịch vụ .............................................40
3.5.Đối với thỏa thuận phân chia thị trường tiêu thụ............................................42
3.6.Đối với hành vi áp đặt giá bán gây thiệt hại cho bên nhận quyền ........................42
3.7.Đối với hành vi ấn định giá bán lại hoặc ấn định giá bán lại tối thiểu ............43
KẾT LUẬN.............................................................................................................45
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................46

5
PHẦN I: NHẬT KÝ THỰC TẬP VÀ TỔNG QUAN VỀ ĐƠN VỊ THỰC TẬP
1. Nhật ký thực tập
1.1.Lời cảm ơn
Lời đầu tiên, em xin chân thành cảm ơn các thầy Cô trường Đại học Công Nghệ đã
truyền đạt cho em nhiều kiến thức quý báu. Đặc biệt em rất cảm ơn giáo viên Th.S
………………. là người hướng dẫn góp ý để em hoàn thành bài báo cáo thực tập này.
Đồng thời em cũng xin chân thành cảm ơn Ban giám đốc cùng toàn thể cán bộ công
nhân viên của công ty đã giúp đỡ và tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp em hoàn thành
tốt bài báo cáo này. Đặc biệt, em xin chân thành cảm ơn các anh chị ở nhân sự đã tận
tình chỉ dạy giúp em tìm hiểu thực tế về pháp luật cạnh tranh tại công ty cũng như
hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
Qua thời gian học tập tại trường cùng với thời gian tìm hiểu thực tế tại công ty em đã
từng bước trang bị kiến thức và học hỏi kinh nghiệm cho bản thân để làm việc vững
vàng hơn trong chuyên môn nghề nghiệp sau này.
Cuối cùng, với lòng quý trọng và biết ơn sâu sắc em xin kính chúc thầy (cô) dồi dào
sức khỏe và thành đạt hơn nữa trong sự nghiệp, chúc quý công ty ngày càng phát triển
lớn mạnh trong lĩnh vực kinh doanh.
1.2. Lời cam đoan

6
Tuần
Thông tin
1.3. Nhật ký thực tập
NHẬT KÝ THỰC TẬP
Nội dung công việc
Kết quả thực
hiện
Nhận xét
CBHD
Chữ ký
CBHD
Tuần 1
(từ ngày 8/5.đến ngày
12/5)
- Tham gia thực tập tại
đơn vị thực tập, giới
thiệu về bản thân
trước công ty, tìm hiểu
về cô cấu tổ chức công
ty, tìm hiểu lịch sử
hình thành phát triển
công ty, tham gia thực
tập tại phòng kinh
doanh tại công ty
- Hoàn
thành
Tuần 2
19/5)
- Làm quen với bộ
phận phòng kinh
doanh, thực hiện các
công việc photocopy,
in ấn phụ anh chị
trong phòng
Tìm hiểu về lĩnh vực
kinh doanh tổ chức sự
kiện của công ty
Hoàn thành
Tuần 3
26/5)
- Hỗ trợ phòng kinh
doanh soạn thảo hợp
đồng, báo giá cho sản
phẩm mới, kiểm tra
chi tiết yêu cầu bên
khách hàng về sự kiện
Hoàn thành

7
sắp tới
Tuần 4
(từ ngày 29/5 .đến ngày
2/6)
- Tham gia soạn
thảo hợp đồng dịch vụ
tổ chức sự kiện tại
công ty
- Thu thập số
liệu làm báo cáo thực
tập
Hoàn thành
Tuần 5
(từ ngày 5/6 đến ngày
9/6)
Tìm hiễu quy trình tổ
chức sự kiện của công
ty, từ tìm kiếm khách
hàng cho tới ký hợp
đồng và triển khai thi
công
- Hoàn thành
Tuần 6
(từ ngày 26/6 đến ngày
2/7)
- Hỗ trợ phòng kinh
doanh soạn thảo hợp
đồng, báo giá cho sản
phẩm mới, kiểm tra
chi tiết yêu cầu bên
khách hàng về sự kiện
sắp tới
- Hoàn Thành

8
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
---------
NHẬN XÉT THỰC TẬP
Họ và tên sinh viên : … …………………………………………….
MSSV : ……………………………………………………....
Khoá : ………………………………………………
1. Thời gian thực tập
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
2. Bộ phận thực tập
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
3. Tinh thần trách nhiệm với công việc và ý thức chấp hành kỷ luật
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
4. Kết quả thực tập theo đề tài
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
5. Nhận xét chung
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
Đơn vị thực tập

9
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN
Họ và tên sinh viên :
Mã sinh viên :
1. Thời gian kiến tập
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
2. Nhận xét chung
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………...
TP HCM, ngày ...tháng ...năm 2018
(ký và ghi rõ họ tên)

10
2. Tổng quan về đơn vị thực tập
2.1. Giới thiệu chung về đơn vị thực tập
2.1.1. Thông tin chung
CÔNG TY TNHH PREDA VIỆT NAM
Mã số thuế: 0313647099
Địa chỉ: Lầu 3, 59 Cộng Hòa, Phường 4, Quận Tân Bình, TP Hồ Chí Minh
 Tên giao dịch: PREDA VIETNAM CO.,LTD
 Giấy phép kinh doanh: 0313647099 - ngày cấp: 02/02/2016
 Ngày hoạt động: 03/02/2016
 Điện thoại: 38119463 - Fax: 3811 9465
 Giám đốc: VÕ VĂN THÀNH ĐẠO / VÕ VĂN THÀNH ĐẠO
1.1.2. Lịch sử hình thành và phát triển
Năm 1990: Công ty TNHH Platinum Chemical Engineering được thành lập bởi Mr.
Prasert PoongPreda tại Thái Lan.
Năm 2010: Văn phòng đại diện Platinum Chemical Engineering tại Việt Nam chính
thức hoạt động.
Năm 2016: Công ty TNHH Preda Việt Nam chính thức được thành lập là một thành
viên trực thuộc công ty TNHH Platinum Chemical Engineeing.
Lĩnh vực hoạt động

11
Chúng tôi là nhà sản xuất các thiết bị lọc phân tách chất rắn / lỏng được ứng dụng rộng
rãi trong các ngành sản xuất công nghiệp và xử lí nước thải. Sản phẩm của Preda được
cung cấp trên toàn thế giới trong đó có Việt Nam.
Hoạt động trong lĩnh vực cung cấp các giải pháp lọc, chúng tôi là những nhà chuyên
nghiệp trong việc hỗ trợ khách hàng thực hiện các giải pháp lọc mang lại hiệu quả tối
ưu nhất. Công việc của Preda là một chuỗi các hoạt động tiếp xúc khách hàng, khảo
sát nhu cầu, đưa giải pháp cùng cam kết thực hiện, cung cấp sản phẩm và tiếp tục thực
hiện các chính sách phục vụ sau bán hàng.
Sản phẩm của chúng tôi
Máy lọc khung bản Preda , băng tải Preda
Máy lọc trục vít tách bã sắn Preda
Máy lọc đa tầng Preda
Máy lọc băng tải chân không Preda
Hệ thống pha polymer tự động Preda
Các phụ kiện máy lọc, vải lọc, bơm màng Preda, bơm trục vít Rohto Pumps.
Mục tiêu
Trở thành nhà cung cấp máy lọc và các giải pháp lọc công nghiệp số 1 Việt Nam
Cam kết
Với khách hàng: Tận tâm, lợi ích của khách hàng là thước đo thành công của Preda
Với đối thủ: Quyết liệt, tôn trọng
Với đối tác: Tin cậy, hợp tác, xây dựng

12
Với xã hội: Đóng góp, sẽ chia
Với gia đình: Trách nhiệm, gánh vác
2.1.3. Cơ cấu tổ chức bộ máy và cơ sở vật chất và mạng lưới kinh doanh của công
ty.
Hình 2.1: Cơ cấu tổ chức
Nguồn: phòng hành chính
Phòng Giám đốc :
Ban Giám đốc gồm một Giám đốc và một Phó Giám Đốc có nhiệm vụ phụ trách chung
toàn bộ công ty về các hoạt động: đối ngoại, kinh doanh, tiêu thụ sản phẩm, trực tiêp
chỉ đạo các bộ phận chuyên môn: tài chính, kế toán, kế hoạch vật tư, hành chính, kỹ
thuật.
Phòng kế hoạch kinh doanh:
Bao gồm cả thủ kho và bộ phận bán hàng có chức năng tham mưu có giám đốc tất cả
các công tác kế hoạch, điều độ sản xuất, mua sắm dự trữ vật tư hàng hoá, tổ chức kinh
doanh và phân phối.
Phòng còn có nhiệm vụ tổ chức thực hiện quá trình thực hiện kế hoạch sản xuất, tiến
độ sản xuất, hướng dẫn các bộ phận liên quan xây dựng kế hoạch, phân tích đánh giá
tình hình thực hiện kế hoạch.
Khảo sát thị trường để nắm được các thông tin về nhu cầu thị trường, thực hiện công
tác quản lý bán hàng và chiến lược về sản phẩm.
Phòng tài chính kế toán :
Gồm 3 nhân viên thực hiện chức năng tham mưu cho giám đốc tất cả các công tác
quản lý tài chính, hình thức sử dụng vốn hiệu quả nhất với nhiệm vụ cụ thể như sau:
Ghi chép, phản ánh 1 cách chính xác, kịp thời và liên tục và có hệ thống tình hình biến
động về vốn, vật tư hàng hoá của công ty, tính toán chính xác hao phí sản xuất và hiệu
GIÁM ĐỐC
Phòng hành
chính – nhân sự
Phòng kỹ thuật
cơ điện, KCS
Phòng kế hoạch
KD
Phòng tài chính
kế toán
Phân xưởng cơ khí
Phân xưởng nhựa

13
quả sản xuất đạt được đồng thời phản ánh đúng các khoản thuế, theo dõi cập nhật chế
độ tài chính kế toán hiện hành.
Cung cấp số liệu tình hình sản xuất kinh doanh cho việc điều hành sản xuất, phục vụ
công tác hạch toán kinh tế, phân tích kinh tế và lập báo cáo kế toán theo quy định.
Kiểm tra chế độ hạch toán, chế độ quản lý kinh tế tài chính của công ty, kiểm tra việc
sử dụng và bảo quản vật tư, tài sản, phát hiện và ngăn ngừa kịp thời tình hình vi phạm
các chính sách chế độ kỹ thuật tài chính kế toán của nhà nước.
Phòng kỹ thuật, cơ điện, KCS :
Phòng có nhiệm vụ quản lý toàn bộ kỹ thuật sản xuất, máy móc thiết bị, kiểm tra chất
lượng sản phẩm, xây dựng các định mức tiêu hao nguyên liệu, nhiên liệu, năng lượng
trong sản xuất.
Nghiên cứu xây dựng quy trình công nghệ, lập qui trình sản xuất đối với những sản
phẩm mới, hướng dẫn phân xưởng thực hiện các qui trình sản xuất
Tổ chức sửa chữa, bảo trì máy móc thiết bị.
Phòng hành chính
Có chức năng tham mưu cho giám đốc về tổ chức quản lý nhân sự toàn công ty, tổ
chức tuyển dụng nhân sự, soạn thảo các văn bản, hợp đồng kinh tế.

14
2.2. Vị trí công việc thực tập
2.2.1.Nội dung công việc được giao
Trong quá trình thực tập tại công ty em đã được giao những nhiệm vụ sau:
+ Fax và gửi mail báo giá cho khách hàng: Đối với việc Fax báo giá thì những công ty
nào trong tỉnh TP. HCM thì khi Fax chỉ nhập 6 số sau, không cần phải nhập số mã
vùng. Còn đối với số Fax khác tỉnh, thì phải nhập cả mã vùng.
+ Hỗ trợ trong việc đánh báo giá cho khách hàng: Tại bộ phận kinh doanh có lưu file
theo dõi báo giá cho từng khách hàng. Sau mỗi lần báo sẽ, tất cả mã hàng báo giá sẽ
lưu vào một file tổng làm căn cứ vào giá những lần tiếp theo cho khách.
+ Nghe điện thoại và ghi nhận thông tin khách hàng đặt hàng tại công ty
+ Hỗ trợ nhân viên kinh doanh trong vấn đề tra cứu và kiểm tra thông tin khách hàng
+ Soạn thảo hợp đồng kinh tế
Phương pháp thực hiện
 Tìm hiểu, tham khảo các tài liệu từ công ty, internet
 Nghiên cứu tài liệu, quy trình công ty cung cấp
 Tham gia trực tiếp và quá trình công việc, trao đổi, tham khảo ý kiến từ mọi
người trong công ty
 Thu thập tài liệu, biểu mẫu liên quan
 Ghi chép nhật ký thực tập
2.2.2. Kết quả đạt được
2.2.2.1. Bài học kinh nghiệm về cách thực hiện công việc
Theo em ngành nghề quản trị trong tương lai không bao giờ là lỗi thời và khó
thất nghiệp. Quan trọng là kỹ năng của mỗi sinh viên khi ra trường sẽ làm được gì và
học hỏi được gì từ thực tế
Mỗi một công ty hay một tổ chức nói chung đều phải có bộ phận kinh doanh,
bộ phận kinh doanh quyết định đến sự thành công của một doanh nghiệp. Các bộ phận
khác có thể tạm thời chưa cần thiết nhưng bộ phận kinh doanh thì không thể thiếu. Vì
bộ phận kinh doanh tạo ra doanh thu và lợi nhuận cho công ty
Theo em thì sinh viên sau khi ra trường nên xin vào những công ty nhỏ để học
hỏi kinh nghiệm một cách tổng quát, từ đây sẽ học hỏi kỹ năng mềm trong vấn đề xử
lý tình huống với khách hàng. Kỹ năng báo giá cạnh tranh và nắm bắt nhu cầu của thị

15
trường. Sau đó sẽ thử sức ở những công ty lớn như vậy sẽ dễ thành công hơn trong
tương lai
2.2.2.2. Bài học kinh nghiệm về kỹ năng
Em nghĩ sự khiêm tốn ham học hỏi cộng thêm cách ăn nói là những kỹ năng cần thiết
để một sinh viên thực tập như em có thể nhanh chóng tạo lập mối quan hệ với những
đồng nghiệp và cấp trên cho dù kỹ năng nghề nghiệp không cao nhưng có sự ham học
hỏi sẽ khiến những người tiếp xúc có dược thiện cảm như vậy trong quá trình thực
tập,làm việc em sẽ có được sự giúp đỡ từ mọi người để hoàn thành nhiệm vụ được
giao.
Một vài vấn đề thực tế mà em gặp phải khi tiếp xúc thực tế tại công ty đó là kỹ năng
nghe điện thoại và trả lời điện thoại của khách hàng. Việc trả lời với khách hàng phải
đảm bảo các yêu cầu sau: Có kiến thức về sản phẩm mà nhân viên đang tư vấn cho
khách hàng, giải đáp mọi ý kiến thắc mắc của khách hàng với thái độ vui vẻ và hòa
nhã. Cách xử lý tình huống với công việc cũng như cách học hỏi từ thực tế cũng cho
thấy những điều này em không thể học được tại trường.
Những môn học đã được học qua ở trường giúp một nhân viên kinh doanh có thể hình
dung ra tình huống có thể xảy ra để từ có đưa ra những giải pháp kịp thời. Có những
khách hàng khó tính đòi hỏi kỹ năng xử lý tình huống thật giỏi
Trong khi làm việc tại công ty điều đáng tiếc là chưa tiếp xúc được với nhiều đồng
nghiệp có kinh nghiệm lâu năm để học hỏi thêm kỹ năng của họ.
Trong quá trình thực tập với bản thân em thì là một trải nghiệm mới với bước đầu đi
vào cuộc sống tự lập. Mọi việc cần tổ chức và làm một cách khoa học nhanh chóng và
hiệu quả cộng với một ít chịu khó tìm tòi học hỏiđó là những gì mà em rút ra được
trong chuyến thực tập này góp phần vào công việc chính mà em được nhận sau này.
2.2.2.3. Bài học kinh nghiệm về thái độ
Khi đã chính thức được nhận vào thực tập thì lúc đó nhà tuyển dụng sẵn sàng
chấp nhận một sinh viên thực tập chưa có kinh nghiệm, còn vụng về, va vấp, thậm chí
phải cầm tay chỉ việc mới làm được. Khi đã có cơ hội đó các bạn sinh viên cần phải
trung thực, chịu khó, khiêm tốn, hăng hái, nhiệt tình và nỗ lực tối đa để làm tốt những
phần việc được giao. Nhà tuyển dụng sẽ rất ngán ngẩm nếu gặp thực tập sinh vào công
ty chỉ làm qua loa cho xong việc. Hãy tỏ ra mình là người có hiểu biết bằng việc tôn

16
trọng nội quy của công ty, bạn sẽ nhận lại được sự tôn trọng của mọi người trong công
ty.
Đi thực tập các bạn không chỉ có hội được tiếp xúc với công việc thực tế mà
còn học hỏi được cách quan hệ xã giao trong văn hóa công sở. Nên em rất vui lòng khi
ai đó nhờ em các việc lặt vặt như pha trà, café, photo, đánh văn bản…Tất cả những thứ
đó rèn luyện cho em một đức tính kiên trì và cách thích nghi với công việc.
Để có thể học được những kiến thức, kỹ năng cũng như kinh nghệm của những
người đi trước thì trước hết em phải gây được cảm tình với họ đã, sau đó mới đến thái
độ cầu thị.
Nhân viên kinh doanh bây giờ rất là đông, sự cạnh tranh là vô cùng khốc liệt.
Vì vậy các bạn sinh viên mới ra trường nói chung và bản thân em nói riêng hãy lắm
lấy từng cô hội, dù là nhỏ nhoi nhất. Biết đâu nhà tuyển dụng sẽ nhận sinh viên thực
tập vào làm việc chính thức nếu họ thấy sinh viên thực tập thể hiện được những tố chất
cần thiết cho công việc.

17
PHẦN II: ĐỀ TÀI THỰC TẬP TỐT NGHIỆP
MỞ ĐẦU
Dưới góc độ kinh tế, nhượng quyền thương mại là phương thức kinh doanh, theo đó bên
nhượng quyền cấp cho bên nhận quyền quyền độc quyền kinh doanh sản phẩm, dịch vụ
của mình trong một thời gian, dưới nhãn hiệu, kế hoạch kinh doanh của bên nhượng
quyền. Bên nhận quyền là bên sử dụng tên thương mại, bí quyết kinh doanh... của bên
nhượng quyền để tiến hành kinh doanh sản phẩm, dịch vụ theo phương thức của bên
nhượng quyền.
Việc thực hiện Luật Cạnh tranh trong 10 năm qua đã tạo ra một khuôn khổ pháp lý
tương đối toàn diện để điều chỉnh các hành vi hạn chế cạnh tranh ở Việt Nam, qua đó
tạo lập môi trường cạnh tranh lành mạnh và bình đẳng cho các chủ thể tham gia trên
thị trường. Tuy nhiên, các quy định trong pháp luật cạnh tranh hiện nay vẫn chưa
tính đến những đặc thù trong quan hệ nhượng quyền thương mại. Nhiều quy định còn
mâu thuẫn, chồng chéo, thiếu tính cụ thể hoặc không phù hợp bản chất thương mại
của hành vi cũng như thông lệ quốc tế trong việc điều chỉnh hoạt động nhượng
quyền. Đây cũng là một trong số những nguyên nhân cơ bản dẫn đến tình trạng pháp
luật cạnh tranh nói chung và pháp luật về nhượng quyền thương mại nói riêng chưa
thực sự đạt được hiệu quả cao trong điều chỉnh hoạt động nhượng quyền thương mại
ở Việt Nam hiện nay.
Xuất phát từ thực tế nói trên, trong điều kiện của Việt Nam hiện nay, việc nghiên cứu,
đánh giá có hệ thống và toàn diện pháp luật hạn chế cạnh tranh trong hoạt động
nhượng quyền thương mại là cần thiết. Những nghiên cứu này sẽ giúp hoàn thiện nền
tảng pháp luật cho sự phát triển hoạt động thương mại trong bối cảnh hội nhập kinh tế
quốc tế của Việt Nam.
Với cách tiếp cận như trên, em lựa chọn đề tài “Pháp luật hạn chế cạnh tranh trong
hoạt động nhượng quyền thương mại ở Việt Nam” làm đề tài thực tập của mình.

18
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁP LUẬT HẠN CHẾ CẠNH TRANH TRONG HOẠT
ĐỘNG NHƯỢNG QUYỀN THƯƠNG MẠI
1.1.Những vấn đề lý luận chung về hoạt động nhượng quyền thương mại
1.1.1.Khái niệm hoạt động nhượng quyền thương mại
Dưới góc độ kinh tế, nhượng quyền thương mại là phương thức kinh doanh, theo đó
bên nhượng quyền cấp cho bên nhận quyền quyền kinh doanh sản phẩm, dịch vụ của
mình trong một thời gian, dưới nhãn hiệu, bí quyết kinh doanh, kế hoạch kinh doanh
của bên nhượng quyền. Bên nhận quyền là bên sử dụng toàn bộ các yếu tố được bên
nhượng quyền chuyển giao để tiến hành kinh doanh sản phẩm, dịch vụ theo phương
thức của bên nhượng quyền. Trong hoạt động này, bên nhượng quyền và bên nhận
quyền vẫn duy trì mối quan hệ hợp tác chặt chẽ trong suốt quá trình có hiệu lực của
hợp đồng. Việc hợp tác trong hệ thống được thiết lập nhằm mục đích hướng người
tiêu dùng nhận biết sản phẩm, dịch vụ của bên nhượng quyền và bên nhận quyền như
là một phần của hệ thống mà không giống như người bán lẻ độc lập. Bằng cách này,
bên nhượng quyền có thể mở rộng hệ thống phân phối sản phẩm, sự phát triển
thương hiệu của mình thông qua chủ thể đầu tư khác. Về phía bên nhận quyền, thông
qua việc kinh doanh dưới hình thức nhượng quyền thương mại sẽ hạn chế được rủi ro
bởi có sự trợ giúp kỹ thuật và trợ giúp về cách thức quản lý của bên nhượng quyền.
1.1.2.Đặc điểm của hoạt động nhượng quyền thương mại
Một là, hoạt động nhượng quyền thương mại là hoạt động thương mại được thiết
lập giữa các chủ thể kinh doanh chuyên nghiệp (thương nhân)
Theo quy định của pháp luật Việt Nam, một trong những điều kiện tối thiểu để các
bên có thể tham gia quan hệ nhượng quyền đó là phải có tư cách thương nhân.
Hai là, đối tượng mà các bên hướng tới trong quan hệ nhượng quyền chính là
“quyền thương mại”
Theo quy định của pháp luật Việt Nam tại Khoản 6 Điều 3 Nghị định 35/2006/NĐ-
CP ngày 31/03/2006 quy định chi tiết Luật Thương mại về nhượng quyền thương
mại, “quyền thương mại” được hiểu là một, một số hoặc toàn bộ các quyền sau đây:
Quyền được bên nhượng quyền cho phép và yêu cầu bên nhận quyền tự mình tiến
hành công việc kinh doanh cung cấp hàng hóa hoặc dịch vụ theo một hệ thống do bên

19
nhượng quyền quy định và được gắn với nhãn hiệu hàng hóa, tên thương mại, khẩu
hiệu kinh doanh, biểu tượng kinh doanh, quảng cáo của bên nhượng quyền; (ii)
Quyền được bên nhượng quyền cấp cho bên nhận quyền sơ cấp quyền thương mại
chung; Quyền được bên nhượng quyền thứ cấp cấp lại cho bên nhận quyền thứ cấp
theo hợp đồng nhượng quyền thương mại chung và Quyền được bên nhượng quyền
cấp cho bên nhận quyền quyền thương mại theo hợp đồng phát triển quyền thương
mại
Ba là, quan hệ nhượng quyền hướng tới thiết lập và ổn định trạng thái đồng bộ
của hệ thống nhượng quyền trong suốt quá trình kinh doanh
Xuất phát từ việc chuyển giao cách thức kinh doanh và cùng sử dụng các dấu hiệu
nhận biết thương nhân, nhượng quyền thương mại đã làm cho khách hàng nhận biết
theo hướng toàn bộ các cơ sở trong hệ thống nhượng quyền như cùng một chủ sở hữu
duy nhất, mặc dù về bản chất họ là các thương nhân độc lập nhau cả về mặt pháp lý
và tài chính. Với dấu hiệu nhận biết như trên, nếu một bên nhận quyền cung cấp sản
phẩm không đảm bảo chất lượng, người tiêu dùng sẽ mất niềm tin vào toàn bộ hệ
thống nhượng quyền. Mặc dù sự đồng bộ trong quan hệ nhượng quyền chỉ là sự đồng
bộ tương đối, không phải là sự đồng bộ một cách tuyệt đối, mức độ đồng bộ sẽ phụ
thuộc vào chính sách của mỗi hệ thống nhượng quyền. Tuy nhiên, dù mức độ đồng
bộ như thế nào thì với sự nhận biết của khách hàng như trên, việc thiết lập và vận
hành hệ thống nhượng quyền một cách đồng bộ là một trong những yếu tố đảm bảo
sự tồn tại và phát triển bền vững của hệ thống nhượng quyền. Để đảm bảo tính đồng
bộ của hệ thống nhượng quyền, bên nhượng quyền thường có những hoạt động nhằm
thường xuyên trợ giúp, hỗ trợ cho bên nhận quyền trong suốt quá trình kinh doanh
như trợ giúp về mặt kỹ thuật, đào tạo, huấn luyện kỹ năng kinh doanh cho bên nhận
quyền.
Bốn là, nhượng quyền thương mại là hoạt động thường chứa đựng các yếu tố
dẫn đến hành vi hạn chế cạnh tranh
Không thể phủ nhận được thực tế là các chủ thể kinh doanh trong nền kinh tế thị
trường luôn hướng tới lợi nhuận thông qua hoạt động cạnh tranh. Chính vì vậy, trong
bất kỳ hoạt động thương mại nào cũng luôn tiềm ẩn xu thế này và hoạt động nhượng
quyền thương mại cũng không phải là ngoại lệ. Điều này được thể hiện ở chỗ, các

20
bên trong hệ thống nhượng quyền là các chủ thể độc lập nhau về mặt tư cách pháp lý
và tài chính, trong khi họ lại cùng kinh doanh một loại sản phẩm theo một phương
thức như nhau, dẫn tới họ cùng tiếp cận chung một đối tượng khách hàng. Như một
quy luật, để thu hút khách hàng về phía mình, các bên trong hệ thống nhượng quyền
sẽ tìm mọi cách cạnh tranh với nhau trên mọi phương diện (như: giá cả, chất lượng,
phương thức cung ứng dịch vụ, chế độ chăm sóc khách hàng…), khi đó tính đồng bộ
trong hệ thống nhượng quyền thương mại có khả năng bị phá vỡ. Chính vì vậy, nếu
giữa các bên không có ràng buộc nhằm cấm hoặc hạn chế cạnh tranh trong hệ thống
thì đương nhiên hành vi cạnh tranh giữa các bên trong hệ thống nhượng quyền sẽ tất
yếu phát sinh và tính đồng bộ của hệ thống nhượng quyền theo đó cũng không giữ
vững được. Do nhận thức được khả năng và nhu cầu cạnh tranh giữa các bên trong hệ
thống nhượng quyền là tất yếu, khách quan nên khi thiết lập quan hệ nhượng quyền,
các bên thường có những hành vi nhằm hạn chế cạnh tranh giữa các bên trong hệ
thống. Để viện dẫn cho tính hợp lý của các hành vi hạn chế cạnh tranh này, các bên
thường vin vào lý do nhằm đảm bảo tính đồng bộ trong toàn bộ hệ thống nhượng
quyền để lẩn tránh sự kiểm soát của pháp luật cạnh tranh. Với sự tồn tại của cạnh
tranh và hành vi hạn chế cạnh tranh giữa các bên trong hệ thống nhượng quyền diễn
ra một cách phổ biến và khách quan như trên, đặt ra nhu cầu điều tiết hành vi cạnh
tranh của pháp luật nhằm đảm bảo môi trường cạnh tranh lành mạnh, bình đẳng trong
quan hệ nhượng quyền thương mại.
1.2.Hành vi hạn chế cạnh tranh và yếu tố làm phát sinh hành vi hạn chế cạnh
tranh trong hoạt động nhượng quyền thương mại
1.2.1.Khái niệm hành vi hạn chế cạnh tranh
Cạnh tranh là hiện tượng tất yếu và cần thiết trong nền kinh tế, thiếu vắng cạnh tranh,
nền kinh tế sẽ khó vận hành, phát triển. Với bản chất như trên, pháp luật của hầu hết
các quốc gia trên thế giới đều có những quy định nhằm bảo vệ cạnh tranh, đảm bảo
để hành vi cạnh tranh tồn tại theo đúng quy luật thị trường.
Theo pháp luật cạnh tranh của Việt Nam tại Khoản 3, Điều 3, Luật Cạnh tranh 2004,
hành vi hạn chế cạnh tranh là "hành vi của doanh nghiệp làm giảm, sai lệch, cản trở
cạnh tranh trên thị trường, bao gồm hành vi thoả thuận hạn chế cạnh tranh, lạm dụng
vị trí thống lĩnh thị trường, lạm dụng vị trí độc quyền và tập trung kinh tế”. Dưới góc

21
độ kinh tế, cạnh tranh là yếu tố tất yếu trong nền kinh tế thị trường, thúc đẩy các
thương nhân phải tìm mọi cách giành giật thị trường thông qua việc nỗ lực cung cấp
các sản phẩm tốt với giá cả phải chăng, với các nỗ lực không ngừng như vậy, nhiều
sản phẩm mới ra đời với chi phí thấp và giá cả có lợi cho người tiêu dùng, phúc lợi xã
hội vì vậy cũng tăng cao và nền kinh tế nhờ vậy sẽ có động lực để phát triển. Có thể
nói, ý nghĩa ngắn gọn của cạnh tranh là “động lực phát triển cho nền kinh tế”. Chính
vì vậy, về lý thuyết, một nền kinh tế không có cạnh tranh sẽ là nền kinh tế “chết”,
không phát triển. Tuy nhiên, trên thực tế, sự tồn tại của cạnh tranh là khách quan, chỉ
có điều ở các giai đoạn khác nhau thì mức độ cạnh tranh và mức độ ảnh hưởng của
cạnh tranh tới nền kinh tế là khác nhau. Nhận thức rõ vai trò của cạnh tranh như vậy,
Luật Cạnh tranh các nước đều tăng cường bảo vệ cạnh tranh thông qua việc kiểm soát
các hành vi có khả năng làm giảm, sai lệch hoặc triệt tiêu năng lực cạnh tranh của
các thương nhân (hành vi hạn chế cạnh tranh). Các hành vi này được chia thành hành
vi thỏa thuận hạn chế cạnh tranh, lạm dụng vị trí thống lĩnh/vị trí độc quyền và tập
trung kinh tế. Bên cạnh đó, những hành vi cạnh tranh trái với các chuẩn mực thông
thường về đạo đức kinh doanh, gây thiệt hại hoặc có thể gây thiệt hại đến lợi ích của
Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp khác hoặc người tiêu dùng
(hành vi cạnh tranh không lành mạnh) cũng được pháp luật cạnh tranh Việt Nam ghi
nhận như là những yếu tố xâm phạm đến môi trường cạnh tranh cần kiểm soát.
1.2.2.Các yếu tố làm phát sinh hành vi hạn chế cạnh tranh trong hoạt động
nhượng quyền thương mại
1.2.2.1.Nhu cầu tối đa hóa lợi nhuận và mở rộng thị trường của các thương nhân
trong hệ thống nhượng quyền
Dưới khía cạnh cạnh tranh, có thể nói, bất kỳ một thương nhân nào khi gia nhập thị
trường đều mong muốn tạo lập và nâng cao năng lực thị thường, từ đó “lôi kéo” được
khách hàng về phía mình. Mong muốn này về bản chất là chính đáng, bởi lẽ khi thực
hiện bất cứ hoạt động kinh doanh nào, các thương nhân đều muốn thu về thật nhiều lợi
nhuận, vì vậy, một khi “miếng bánh thị phần” rộng lớn thì lợi nhuận của họ mới được
tăng cao. Để mở rộng thị trường, hai yếu tố cơ bản sẽ được sử dụng chủ yếu để chi
phối sự lựa chọn của khách hàng, đó là yếu tố về giá và chất lượng sản phẩm. Theo đó,
nếu một sản phẩm có chất lượng tốt với giá cả phải chăng sẽ dễ dàng được khách hàng

22
chấp nhận. Ở cấp độ đơn giản, việc tạo dựng năng lực thị trường có thể xuất phát từ
việc tác động vào từng yếu tố (chất lượng tăng hoặc giá giảm), ở cấp độ cao hơn, các
thương nhân có thể vừa tăng chất lượng (bằng cách tạo ra sự khác biệt, tạo ra nhiều
tính năng, công dụng của sản phẩm…) vừa giảm giá thành sản phẩm để tăng tính hấp
dẫn đối với khách hàng.
Trong hoạt động nhượng quyền thương mại, các bên nhượng quyền và nhận quyền
đều là những thương nhân độc lập, lại cùng kinh doanh một loại sản phẩm theo cùng
một phương thức như nhau, chính vì vậy khi mà sản phẩm là giống nhau, nhu cầu
chiếm lĩnh thị trường về phía mình lớn thì khả năng thực hiện các hành vi cạnh tranh
để giành lợi thế cạnh tranh, thu hút khách hàng về phía mình là điều luôn luôn tồn tại
trong ý thức của các bên trong hệ thống nhượng quyền. Tuy nhiên, do kinh doanh
cùng một sản phẩm theo một phương thức như nhau, việc sáng tạo trong quá trình
kinh doanh theo phương thức nhượng quyền là điều không thể tồn tại trong hoạt
động nhượng quyền, chính vì vậy, các hành vi hạn chế cạnh tranh dưới dạng phân
chia thị trường tiêu thụ thường xuất hiện như một nhu cầu tất yếu trong hoạt động
nhượng quyền.
Chính vì vậy, có thể khẳng định, hành vi cạnh tranh là hành vi tồn tại tất yếu, khách
quan trong bất kỳ một quan hệ thương mại nào, trong đó, nhượng quyền thương mại
không phải là một ngoại lệ.
1.2.2.2.Yêu cầu đảm bảo tính đồng bộ trong hệ thống nhượng quyền
Nhượng quyền thương mại là một hoạt động thương mại tương đối đặc thù so với các
hoạt động thương mại thông thường khác. Tính đặc thù thể hiện ở chỗ mặc dù các
bên là các thương nhân độc lập với nhau về mặt tư cách pháp lý và tài chính, sở hữu
các cơ sở kinh doanh khác nhau nhưng lại kinh doanh cùng một sản phẩm như nhau,
với việc cùng sử dụng tất cả các dấu hiệu nhận biết thương nhân (tên thương mại,
nhãn hiệu, bí quyết kỹ thuật, khẩu hiệu kinh doanh…). Vì lẽ này mà trong con mắt
khách hàng, tất cả các cơ sở nhượng quyền đều có cùng chung một chủ sở hữu với
chất lượng, chính sách bán hàng như nhau. Do vậy, nếu một bên trong hệ thống
nhượng quyền cung cấp sản phẩm kém chất lượng (so với yêu cầu của bên nhượng
quyền) sẽ làm cho khách hàng đánh giá sản phẩm của toàn bộ hệ thống nhượng
quyền đó không tốt, làm ảnh hưởng đến quyết định tiếp tục sử dụng sản phẩm trong

23
tương lai của khách hàng.
1.2.2.3.Bản chất kinh tế của mối quan hệ
Mối quan hệ ở đây được hiểu là mối quan hệ giữa các bên trong hệ thống nhượng
quyền. Trong hoạt động nhượng quyền thương mại, sự xuất hiện của cạnh tranh giữa
các bên trong hệ thống (giữa bên nhượng quyền với bên nhận quyền, giữa các bên
nhận quyền với nhau) là tất yếu, khách quan. Mặc dù, nhìn bề ngoài ở cấp độ hệ
thống nhượng quyền, khi mà các bên trong quan hệ nhượng quyền thương mại cùng
kinh doanh theo một phương thức duy nhất, sản phẩm, chất lượng đồng bộ nhau,
thậm chí giá cả tương đồng nhau thì họ không phải là đối thủ cạnh tranh. Tuy nhiên,
ở khía cạnh bản chất, trong nội bộ hệ thống, họ là các thương nhân độc lập về mặt tài
chính và pháp lý, các bên trong hệ thống nhượng quyền đều mong muốn tăng cường
lợi nhuận, đặc biệt khi kinh doanh cùng một sản phẩm, họ lại càng có cùng đối tượng
khách hàng như nhau, nếu khách hàng sử dụng sản phẩm của một bên thì các bên
còn lại trong hệ thống sẽ không còn cơ hội cung ứng được sản phẩm cho khách
hàng đó nữa. Chính vì vậy, ở khía cạnh nhất định, họ đều là đối thủ cạnh tranh của
nhau.
1.2.3. Nhận diện hành vi hạn chế cạnh tranh trong hoạt động nhượng quyền
thương mại.
Trong quan hệ nhượng quyền thương mại, có hai nguyên nhân khiến cho hành vi hạn
chế cạnh tranh giữa các bên trong hệ thống nhượng quyền thương mại xuất hiện:
Một là, với bản chất của thương nhân luôn hướng tới mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận,
các bên trong hoạt động nhượng quyền giống như các chủ thể kinh doanh thông
thường khác thường thực hiện những hành vi hạn chế cạnh tranh. Theo đó, thay vì
thực hiện những hành vi cạnh tranh nhằm nâng cao chất lượng, hạ giá thành sản
phẩm, các đối thủ cạnh tranh lại phối hợp với nhau để đẩy thị trường vào trạng thái
không cạnh tranh với nhau nhằm bóc lột khách hàng và triệt tiêu động lực phát triển
cho nền kinh tế bằng cách thỏa thuận về giá sản phẩm, phân chia thị trường tiêu thụ,
hạn chế sản xuất kinh doanh…. Trong trường hợp này, hành vi hạn chế cạnh tranh
của các bên trong hệ thống nhượng quyền chỉ có một mục tiêu duY nhất là nhằm tối
đa hóa lợi nhuận mà không có lý do chính đáng, đẩy bất lợi về phía người tiêu dùng.
Hai là, với bản chất của phương thức kinh doanh luôn hướng tới và đảm bảo tính

24
đồng bộ trong hệ thống nhượng quyền. Nếu các chủ thể kinh doanh trong hệ thống
thực hiện hành vi cạnh tranh riêng lẻ theo cách truyền thống (như thực hiện các hành
vi nhằm tác động vào giá và chất lượng sản phẩm để thu hút người tiêu dùng) thì tính
đồng bộ trong kinh doanh theo phương thức nhượng quyền trong toàn bộ hệ thống có
khả năng không được đảm bảo.
1.3.Khái niệm và nội dung pháp luật hạn chế cạnh tranh trong hoạt động
1.3.1.Khái niệm pháp luật hạn chế cạnh tranh trong hoạt động nhượng quyền
thương mại
Bởi vì xu hướng thực hiện hành vi hạn chế cạnh tranh là bản chất của hoạt động
thương mại nên có thể nói, hành vi cạnh tranh nói chung và hạn chế cạnh tranh nói
riêng có xu hướng tồn tại trong tất cả các hoạt động thương mại. Điều này thể hiện ở
chính bản chất của hoạt động thương mại là hoạt động nhằm mục đích sinh lời, các
bên thực hiện hành vi luôn hướng tới việc tối đa hóa lợi nhuận và giảm thiểu mọi rủi
ro. Thực tiễn cho thấy, có nhiều con đường khác nhau để đạt được mục tiêu này,
trong đó có việc thực hiện những hành vi nhằm hạn chế và cao hơn là nhằm loại bỏ
cạnh tranh. Dưới khía cạnh này, nhượng quyền thương mại cũng không phải là ngoại
lệ. Thậm chí, xét về mặt bản chất, hoạt động nhượng quyền thương mại thường
dẫn đến những hành vi phản cạnh tranh với tần suất cao hơn so với các hoạt động
thương mại khác. Trong điều kiện như vậy, việc thiết lập và sử dụng pháp luật như
một công cụ hiệu quả nhất để định hướng các hoạt động thương mại được phát triển
trong môi trường cạnh tranh lành mạnh, tích cực chính là một trong những yếu tố
thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế.
1.3.2.Nội dung của pháp luật hạn chế cạnh tranh trong hoạt động nhượng quyền
thương mại
1.3.2.1.Các quy định điều chỉnh hành vi thỏa thuận hạn chế cạnh tranh
Thoả thuận hạn chế cạnh tranh (Cartel) là hành vi thống nhất hành động của một số
chủ thể kinh doanh mà nội dung của những thoả thuận này nhằm giảm bớt hoặc loại
bỏ sức ép của cạnh tranh hoặc hạn chế khả năng hành động một cách độc lập giữa các
đối thủ cạnh tranh, qua đó, xác lập, duy trì hoặc tiếp tục nâng cao hơn nữa vị thế của
các thành viên của thoả thuận, đồng thời hạn chế cạnh tranh của các đối thủ cạnh

25
tranh khác. Thỏa thuận hạn chế cạnh tranh có thể là một thỏa thuận chính thức hoặc
không chính thức để đạt được kết quả có lợi cho các hãng có liên quan, nhưng có thể
có hại cho các bên khác Thoả thuận hạn chế cạnh tranh có thể là thoả thuận theo
chiều ngang giữa các chủ thể nằm ở cùng một cấp độ trong chu trình sản xuất hoặc
phân phối (các nhà sản xuất với nhau hoặc các nhà phân phối với nhau) hoặc là thoả
thuận theo chiều dọc giữa các chủ thể nằm ở vị trí khác nhau trong một chu trình sản
xuất hoặc lưu thông (thoả thuận giữa nhà sản xuất và người phân phối). Dưới góc độ
kinh tế, thoả thuận hạn chế cạnh tranh được hình thành tự nhiên giữa các chủ thể
kinh doanh trong một môi trường kinh doanh có cạnh tranh. Nền kinh tế thị trường
với đầy đủ những điều kiện để các thoả thuận hạn chế cạnh tranh ra đời và phát triển.
1.3.2.2.Các quy định điều chỉnh các hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường
Lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường là hành vi của một hoặc một số chủ thể kinh
doanh nắm trong tay quyền lực thị trường trên một thị trường liên quan nhất định.
Dưới góc độ kinh tế, hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường tồn tại một cách
khách quan. Với mong muốn duy trì và củng cố quyền lực thị trường mà mình đã
dày công vun đắp, các thương nhân thường sử dụng lợi thế có sẵn để làm gia tăng
lợi nhuận và ở mức độ nhất định, việc khai thác lợi thế này của các thương nhân
nắm quyền lực thị trường còn có tác dụng thúc đẩy cạnh tranh phát triển. Tuy
nhiên, việc sử dụng quyền lực thị trường này phải dừng lại ở giới hạn hợp lý. Nếu
vượt qua giới hạn này, hành vi của các thương nhân nói trên sẽ trở thành hành vi
lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cạnh tranh.
Chương 2
THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT HẠN CHẾ CẠNH TRANH TRONG HOẠT
ĐỘNG NHƯỢNG QUYỀN THƯƠNG MẠI Ở VIỆT NAM
2.1.Thực trạng pháp luật về thỏa thuận hạn chế cạnh tranh trong hoạt động
2.1.1Thỏa thuận về giá bán hàng hóa, dịch vụ
Trong quan hệ nhượng quyền thương mại, thỏa thuận về giá bán hàng hóa, dịch vụ
giữa các bên trong hoạt động nhượng quyền là hành vi thống nhất cùng hành động
giữa bên nhượng quyền với bên nhận quyền để áp dụng một mức giá cụ thể, tăng
hoặc giảm giá ở một mức giá cụ thể hoặc bất cứ hành vi nào dẫn đến sự thống nhất

26
về giá giữa bên nhượng quyền và bên nhận quyền. Thỏa thuận về giá bán hàng hóa,
dịch vụ trong quan hệ nhượng quyền thương mại thường được xác lập vào một
trong hai thời điểm:
+ Vào thời điểm giao kết hợp đồng: Sự tồn tại của thỏa thuận về giá bán hàng hóa,
dịch vụ giữa các bên trong quan hệ nhượng quyền được thiết lập ngay từ thời điểm
ký kết hợp đồng xuất phát từ chỗ, hợp đồng nhượng quyền là một loại hợp đồng
theo mẫu, được soạn sẵn bởi bên nhượng quyền, bên nhận quyền ít có khả năng
thay đổi các điều khoản trong hợp đồng, chính vì vậy điều khoản về giá bán hàng
hóa, dịch vụ thường được áp dụng chung trong toàn bộ hệ thống nhượng quyền, bên
nhượng quyền thường lý giải sự tồn tại của các điều khoản về giá bán hàng hóa,
dịch vụ trong hợp đồng là nhằm đảm bảo sự đồng bộ của toàn bộ hệ thống nhượng
quyền.
+ Trong quá trình thực hiện hợp đồng: Một trong những nguyên tắc trong hoạt động
nhượng quyền là bên nhận quyền phải tuân thủ mọi sự hướng dẫn của bên nhượng
quyền nhằm đảm bảo sự thống nhất trong hệ thống nhượng quyền. Chính vì vậy,
khi có chính sách thay đổi về giá bán, thông thường, bên nhượng quyền và bên nhận
quyền sẽ có thỏa thuận mới về việc áp dụng theo chính sách giá chung.
Như vậy, khi điều chỉnh hành vi này, các nhà làm luật đứng trước sự mâu thuẫn về
mặt quan điểm pháp lý, đó là, bảo vệ cạnh tranh hay bảo vệ hoạt động nhượng quyền.
Chính vì vậy, pháp luật hạn chế cạnh tranh trong quan hệ nhượng quyền thương mại
cần phải làm rõ lợi ích nào cần được ưu tiên áp dụng (ưu tiên bảo vệ trật tự cạnh
tranh không có ngoại lệ như các hoạt động thương mại khác hay ưu tiên bảo vệ sự
phát triển của hoạt động nhượng quyền thương mại để có quy định mang tính đặc
thù) hoặc hướng tới sự hài hòa trong việc điều chỉnh hành vi thỏa thuận hạn chế cạnh
tranh về giá trong quan hệ nhượng quyền.
2.1.2.Thỏa thuận phân chia lãnh thổ nhượng quyền
Hành vi thỏa thuận phân chia lãnh thổ nhượng quyền trong quan hệ nhượng quyền là
một dạng biểu hiện của hành vi thỏa thuận phân chia thị trường tiêu thụ theo quy định
của Luật Cạnh tranh Việt Nam. Theo đó, hành vi phân chia thị trường tiêu thụ là việc
thống nhất về số lượng hàng hóa, dịch vụ; địa điểm mua, bán hàng hóa, dịch vụ;
nhóm khách hàng đối với mỗi bên tham gia thỏa thuận (Khoản 1, Điều 15, Nghị định

27
116/2005/NĐ-CP).
Trong quan hệ nhượng quyền thương mại, hành vi thỏa thuận phân chia thị trường
tiêu thụ thường tồn tại trong hợp đồng nhượng quyền dưới dạng các điều khoản về
lãnh thổ và điều khoản về phạm vi nhượng quyền (phân chia lãnh thổ nhượng
quyền). Trong đó, xác định việc bên nhận quyền được quyền kinh doanh trong một
khu vực địa lý nhất định, đồng thời, bên nhượng quyền cam kết không kinh doanh
hoặc nhượng quyền thương mại cho bất kỳ bên nhận quyền nào khác trong phạm vi
khu vực địa lý đó. Mục đích của hành vi này là gia tăng năng lực cạnh tranh cho bên
nhận quyền đến mức độ tạo ra vị thế độc quyền về sản phẩm cung cấp bởi hệ thống
nhượng quyền trong một khu vực địa lý nhất định (phân khúc thị trường) thông qua
đó tác động trực tiếp đến năng lực cạnh tranh của đối thủ cạnh tranh của bên nhận
quyền. Hệ quả của hành vi này là là hạn chế, thậm chí loại bỏ cạnh tranh giữa bên
nhượng quyền và bên nhận quyền cũng như giữa các bên nhận quyền với nhau trong
một khu vực địa lý nhất định nhằm đảm bảo cho bên nhận quyền một thị trường
không có sự hiện diện của bên nhượng quyền cũng như bên nhận quyền khác trong
hệ thống thông qua đó gia tăng khả năng tìm kiếm lợi nhuận của các bên thuộc hệ
thống nhượng quyền.
2.2.Thực trạng pháp luật về hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh trong hoạt động
2.2.1.Hành vi áp đặt giá bán bất hợp lý gây thiệt hại cho bên nhận quyền
Hành vi áp đặt giá bán bất hợp lý gây thiệt hại cho bên nhận quyền
là hành vi của bên nhượng quyền khi đưa ra một mức giá quá cao đối với
bên nhận quyền mà mức giá đó được cho là không phù hợp với quy luật chung của thị
trường.
Theo quy định tại Khoản 2, Điều 27, Nghị định 116/2005/NĐ-CP, Luật Cạnh tranh
2004, hành vi áp đặt giá bán hàng hóa, dịch vụ được coi là bất hợp lý gây thiệt hại
cho bên nhận quyền nếu cầu về hàng hoá, dịch vụ không tăng đột biến tới mức vượt
quá công suất thiết kế hoặc năng lực sản xuất của bên nhượng quyền và thỏa mãn hai
điều kiện sau đây: (i) Giá bán lẻ trung bình tại cùng thị trường liên quan trong thời
gian tối thiểu 60 ngày liên tiếp được đặt ra tăng một lần vượt quá 5%; hoặc tăng
nhiều lần với tổng mức tăng vượt quá 5% so với giá đã bán trước khoảng thời gian

28
tối thiểu đó; (ii) Không có biến động bất thường làm tăng giá thành sản xuất của hàng
hóa, dịch vụ đó vượt quá 5% trong thời gian tối thiểu 60 ngày liên tiếp trước khi bắt
đầu tăng giá.
Nếu bên nhượng quyền vi phạm quy định này, họ có thể bị cảnh cáo hoặc phạt tiền
với mức phạt tối đa là 10% tổng doanh thu của bên nhượng quyền trong năm tài
chính trước năm thực hiện hành vi vi phạm. Ngoài ra, bên nhượng quyền cũng phải
loại bỏ những yêu cầu trái luật trong việc áp đặt giá bán bất hợp lý gây thiệt hại cho
bên nhận quyền nếu trong hợp đồng nhượng quyền có quy định (Điều 117.1, Điều
117.3(d) và Điều 118.1, Luật Cạnh tranh 2004)
Tuy nhiên, cần phải khẳng định rằng không phải mọi hành vi áp đặt giá bán bất hợp
lý của bên nhượng quyền đối với bên nhận quyền đều bị cấm. Hành vi này chỉ bị coi
là bất hợp pháp khi bên nhượng quyền đạt vị trí thống lĩnh hoặc vị trí độc quyền trên
thị trường liên quan. Nghĩa là, nếu bên nhượng quyền đạt ngưỡng thị phần từ 30% trở
lên trên thị trường liên quan hoặc có khả năng gây hạn chế cạnh tranh một cách đáng
kể (Bên nhượng quyền có vị trí thống lĩnh thị trường) hoặc nếu không có doanh
nghiệp nào cạnh tranh về hàng hoá, dịch vụ mà bên nhượng quyền kinh doanh
trên thị trường liên quan (Bên nhượng quyền có vị trí độc quyền) thì việc áp đặt giá
bán bất hợp lý như nêu trên mới bị coi là vi phạm pháp luật cạnh tranh (Khoản 1 Điều
11, Điều 12, Khoản 2 Điều 13 và Khoản 1 Điều luật Cạnh tranh 2004).
2.2.2.Hành vi ấn định giá bán lại hoặc ấn định giá bán lại tối thiểu gây thiệt hại
cho khách hàng
Hành vi ấn định giá bán lại hoặc ấn định giá bán lại tối thiểu gây thiệt hại cho khách
hàng là hành vi của bên nhượng quyền, theo đó, bên nhượng quyền đưa ra một mức
giá bán lại tối thiểu buộc bên nhận quyền phải tuân theo khi bán lại sản phẩm trên
thị trường. Hành vi này thường xảy ra trong quan hệ nhượng quyền phân phối,
nghĩa là, bên nhận quyền mua hàng hóa của bên nhượng quyền để bán lại cho khách
hàng. Đối tượng tác động trực tiếp của hành vi chính là giá bán hàng hóa của bên
nhận quyền cho khách hàng. Khác với hành vi áp đặt giá bán bất hợp lý (mức giá bị
tác động là giá bán hàng hóa của bên nhượng quyền cho bên nhận quyền), hành vi
ấn định giá bán lại tối thiểu lại tác động trực tiếp lên giá bán hàng hóa của bên nhận
quyền cho khách hàng, khi hàng hóa đó được mua từ bên nhượng quyền để bán lại.

29
Khi thực hiện hành vi này, bên nhượng quyền thường hướng tới mục đích nhằm hạn
chế cạnh tranh trong hệ thống nhượng quyền cũng như hạn chế khả năng cạnh
tranh của bên nhận quyền đối với bên nhượng quyền, bởi lẽ trong trường hợp này
cả hai bên đều bán các sản phẩm cùng loại, cũng có thể bên nhượng quyền hướng
tới bảo vệ uy tín và đẳng cấp của sản phẩm trong “con mắt” người tiêu dùng.
Theo quy định tại Khoản 3, Điều 27, Nghị định 116/2005/NĐ-CP do Chính phủ ban
hành ngày 15 tháng 9 năm 2005 quy định chi tiết một số điều của Luật Cạnh tranh
(sau đây gọi tắt là Nghị định 116/2005/NĐ-CP), hành vi ấn định giá bán lại tối thiểu
gây thiệt hại cho khách hàng là việc khống chế không cho phép các nhà phân phối,
các nhà bán lẻ bán lại hàng hóa thấp hơn mức giá đã quy định trước. Hành vi này bị
kiểm soát vì gây thiệt hại cho khách hàng trong điều kiện khách hàng ít có khả năng
lựa chọn một nhà cung cấp khác thay thế do bên áp đặt giá bán lại tối thiểu là bên có
vị trí thống lĩnh hoặc vị trí độc quyền trên thị trường.
Trong quan hệ nhượng quyền thương mại, bên ấn định giá bán lại tối thiểu chính là
bên nhượng quyền. Lý do chính yếu của sự tồn tại hành vi ấn định giá bán lại trong
quan hệ nhượng quyền thương mại chính là nhằm hướng tới loại bỏ cạnh tranh về giá
trong hệ thống nhượng quyền, thông qua đó, đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ của
toàn bộ hệ thống nhượng quyền. Bởi lẽ, đặc trưng của hệ thống nhượng quyền chính
là tính đồng bộ, sự đồng bộ này phải được đảm bảo từ mọi khía cạnh như cung cách
phục vụ, chất lượng sản phẩm cho đến giá cả sản phẩm... Nếu bên nhận quyền không
tuân thủ, chẳng hạn, giảm giá sản phẩm để thu hút khách hàng, điều này sẽ tạo ra sự
không đồng nhất về giá cả trong hệ thống, tạo ra sự cạnh tranh trong nội bộ hệ thống,
thậm chí có thể làm cho danh tiếng của sản phẩm trong lòng người tiêu dùng bị ảnh
hưởng.
Dưới góc độ pháp luật cạnh tranh, hành vi của bên nhượng quyền trong việc ấn định
giá bán lại tối thiểu gây thiệt hại cho khách hàng sẽ tác động trực tiếp đến quyền tự
do xác định giá bán của bên nhận quyền. Bên cạnh đó, hành vi này sẽ gián tiếp làm
mất đi cơ hội được lựa chọn và sử dụng hàng hóa/dịch vụ với mức giá hợp lý của
người tiêu dùng. Hậu quả là, hạn chế khả năng cạnh tranh về giá của bên nhận quyền
đối với bên nhượng quyền và sự cạnh tranh giữa các bên nhận quyền với nhau trong
cùng hệ thống nhượng quyền và xa hơn nữa là hạn chế khả năng cạnh tranh của các

30
hệ thống nhượng quyền.
Tuy nhiên, việc điều chỉnh hành vi ấn định giá bán lại của bên nhượng quyền đứng
trước mâu thuẫn lớn về quan điểm xử lý giữa hai hệ thống văn bản: Luật Thương mại
và Luật Cạnh tranh. Để điều chỉnh hành vi này, chúng ta cần xác định lợi ích nào cần
được ưu tiên bảo vệ. Bảo vệ cạnh tranh hay ưu tiên ghi nhận những yêu cầu phát sinh
từ bản chất của hoạt động nhượng quyền? Nếu khuyến khích hoạt động nhượng
quyền thương mại tồn tại và phát triển thì việc ấn định giá bán lại nhằm bảo vệ tính
đồng bộ của hệ thống nhượng quyền trong chừng mực nào là vừa đủ?
Theo quy định tại Khoản 3, Điều 27, Nghị định 116/2005/NĐ-CP, hành vi ấn định
giá bán lại tối thiểu gây thiệt hại cho khách hàng là việc khống chế không cho phép
bên nhận quyền bán lại hàng hóa thấp hơn mức giá đã quy định trước. Nếu bên
nhượng quyền vi phạm quy định này, họ có thể bị cảnh cáo hoặc phạt tiền với mức
phạt tối đa là 10% tổng doanh thu của bên nhượng quyền trong năm tài chính trước
năm thực hiện hành vi vi phạm. Ngoài ra, bên nhượng quyền cũng phải loại bỏ những
yêu cầu trái luật trong việc ấn định giá bán lại tối thiểu nếu trong hợp đồng nhượng
quyền có quy định (Khoản 1 Điều 117, Khoản 1 Điều 118 và Khoản 3(d) Điều 117
Luật Cạnh tranh 2004).
Tuy nhiên, cần phải khẳng định rằng, theo pháp luật cạnh tranh hiện hành không phải
mọi hành vi ấn định giá bán lại tối thiểu của bên nhượng quyền đối với bên nhận
quyền đều bị cấm theo quy định của pháp luật cạnh tranh, hành vi này chỉ bị coi là
bất hợp pháp khi bên nhượng quyền nắm giữ ít nhất 30% thị phần trên thị trường
liên quan (đạt vị trí thống lĩnh) hoặc không có doanh nghiệp nào cạnh tranh về hàng
hoá, dịch vụ mà bên nhượng quyền kinh doanh trên thị trường liên quan (có vị trí độc
quyền trên thị trường liên quan) (Khoản 2, Điều 13, Luật Cạnh tranh 2004 và Khoản
1, Điều 14 Luật Cạnh tranh 2004).
Về vấn đề này, theo cách tiếp cận của pháp luật Liên minh Châu Âu (EU) quy định tại
Điều 4(a) của Nghị Quyết 2790/99 về áp dụng Điều 81(3) EC đối với các thỏa thuận
theo chiều dọc (là các thoả thuận được thực hiện giữa các chủ thể là các chủ thể kinh tế
nằm ở vị trí khác nhau của cùng một chu trình sản xuất, phân phối hoặc lưu thông
hàng hóa. Ví dụ: thoả thuận giữa nhà sản xuất với nhà phân phối) - sau đây gọi tắt là
Nghị quyết 2790/99, hành vi áp đặt giá bán lại nhằm hạn chế quyền tự định giá bán

31
của bên nhận quyền bị cấm tuyệt đối mà không có bất kỳ ngoại lệ nào và do vậy,
không được miễn trừ chung. Nói cách khác, hành vi áp đặt giá bán lại được cấu thành
khi bên nhận quyền bị buộc phải tuân thủ một mức giá tối thiểu hoặc một mức giá cố
định áp đặt bởi bên nhượng quyền. Hành vi áp đặt giá bán lại dù dưới bất kỳ hình thức
nào cũng đều bị cấm tuyệt đối theo Điều 4(a) của Nghị Quyết 2790/99. Bên cạnh cách
thức ấn định giá một cách trực tiếp hoặc gián tiếp, Ủy ban Châu Âu cũng cho rằng các
biện pháp mang ý nghĩa khuyến khích tích cực của bên nhượng quyền như việc áp
dụng một hệ thống kiểm soát về giá, hay việc áp đặt nghĩa vụ buộc bên nhận quyền
phải thông báo cho các bên nhận quyền khác những thay đổi về giá của mình so với
mức giá chung thống nhất cũng có những ảnh hưởng tương tự như hành vi ấn định giá
bán lại [24, đoạn 47]. Mặt khác, việc ấn định giá bán một cách trực tiếp hoặc gián tiếp
có thể phát huy hiệu quả khi kết hợp với các biện pháp gián tiếp khác như in trực tiếp
giá khuyến cáo lên hàng hóa, hoặc buộc bên nhận quyền phải tuân thủ các điều khoản
dành ưu đãi về giá cho khách hàng [24, đoạn 47]. Ủy ban Châu Âu cũng cho rằng các
biện pháp mang ý nghĩa khuyến khích tích cực của bên nhượng quyền và các biện
pháp gián tiếp như vừa nêu trên nếu kết hợp với việc đưa ra khuyến cáo về giá hoặc ấn
định giá bán tối đa có thể dẫn đến một hành vi áp đặt giá bán lại [24, đoạn 47]. Như
vậy, Nghị Quyết 2790/99 đã điều chỉnh hành vi này trên nguyên tắc vi phạm hiển
nhiên (per se rule), nghĩa là mọi khuyến cáo về giá của bên nhượng quyền nếu dẫn tới
sự thống nhất về giá trong toàn bộ hệ thống nhượng quyền sẽ bị coi là hành vi áp đặt
giá bán vi phạm Điều 4(a) Nghị Quyết 2790/99. Tuy nhiên, điều này không ngăn cản
quyền của bên nhượng quyền quy định giá tối đa hoặc đưa ra khuyến cáo về giá, miễn
là các khuyến cáo về giá này không dẫn đến việc áp đặt một mức giá tối thiểu hoặc
một mức giá cố định
Tóm lại:
Trên cơ sở nội dung pháp luật điều chỉnh hành vi ấn định giá bán lại hoặc ấn định giá
bán lại tối thiểu trong hoạt động nhượng quyền thương mại của Việt Nam và EU như
đã phân tích trên, có thể chỉ ra một số khác biệt cơ bản trong pháp luật điều chỉnh
hành vi này giữa hai hệ thống pháp luật như sau:
Một là, Luật Cạnh tranh Việt Nam không đề cập đến hành vi khuyến cáo về giá và vì
vậy, không điều chỉnh đối với hành vi này, trong khi, pháp luật EU cho rằng không

32
phải mọi hình thức tồn tại dưới dạng khuyến cáo về giá đều được phép. Hành vi
khuyến cáo về giá của bên nhượng quyền nếu dẫn tới hậu quả là tạo ra một mức giá
thống nhất trong hệ thống nhượng quyền thì cũng bị coi như hành vi ấn định giá bán
lại và bị cấm không có miễn trừ.
Hai là, Luật Cạnh tranh Việt Nam quy định hành vi ấn định giá bán lại tối thiểu chỉ bị
kiểm soát nếu bên nhượng quyền đạt vị trí thống lĩnh hoặc vị trí độc quyền trên thị
trường, trong khi Liên mình Châu Âu cấm tuyệt đối không phụ thuộc vào thị phần
của bên nhượng quyền.
Với sự khác biệt như trên, vấn đề đặt ra đối với pháp luật Việt Nam là, trong điều
kiện hoạt động nhượng quyền thương mại, việc kiểm soát hành vi ấn định giá bán lại
tối thiểu trong chừng mực nào là hợp lý? Tác giả cho rằng, Việt Nam có thể học hỏi
một phần kinh nghiệm của EU trong việc điều chỉnh đối với những hành vi mang bản
chất khuyến cáo dẫn đến sự thống nhất về giá trong hệ thống nhượng quyền. Tuy
nhiên, pháp luật của EU cũng có điểm chưa thực sự hợp lý khi áp dụng nguyên tắc vi
phạm hiển nhiên (per se rule) và nguyên tắc cấm tuyệt đối không phụ thuộc vào thị
phần của bên nhượng quyền đối với hành vi ấn định giá bán lại tối thiểu trong quan
hệ nhượng quyền.
2.2.3.Hành vi buộc bên nhận quyền chấp nhận các nghĩa vụ không liên quan
trực tiếp đến đối tượng của hợp đồng
Trong hoạt động nhượng quyền thương mại, hành vi buộc bên nhận quyền chấp
nhận các nghĩa vụ không liên quan trực tiếp đến đối tượng của hợp đồng là hành vi
của bên nhượng quyền, theo đó, bên nhượng quyền buộc bên nhận quyền ngoài việc
việc mua, bán hàng hoá, dịch vụ là đối tượng của hợp đồng, bên nhận quyền còn
phải mua hàng hóa, dịch vụ khác từ bên nhượng quyền hoặc từ nhà cung cấp khác
được bên nhượng quyền chỉ định trước hoặc thực hiện thêm một hoặc một số nghĩa
vụ nằm ngoài phạm vi cần thiết để thực hiện hợp đồng (Khoản 2, Điều 30, Nghị
định 116/2005/NĐ-CP). Trong pháp luật cạnh tranh EU, hành vi này còn được gọi
là “ràng buộc bán kèm” có khả năng gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cạnh tranh và
bị ngăn cấm. Hậu quả của hành vi này là, hình thành nên các hợp đồng mua bán
kèm, theo đó, ngoài việc nhận chuyển giao phương thức kinh doanh của bên
nhượng quyền (quyền thương mại), bên nhận quyền còn phải mua thêm hàng hóa,

33
dịch vụ khác không liên quan đến việc thực hiện hợp đồng chính (hợp đồng
nhượng quyền) hoặc phải thực hiện những nghĩa vụ không đương nhiên phát sinh từ
hợp đồng nhượng quyền thương mại, nằm ngoài phạm vi cần thiết để thực hiện hợp
đồng. Theo quy định tại Khoản 5, Điều 13 và Khoản 1, Điều 14, Luật Cạnh tranh
2004, hành vi này sẽ bị coi là vi phạm pháp luật cạnh tranh nếu bên nhượng quyền
đạt ngưỡng thị phần từ 30% trên thị trường liên quan. Quy định này có nghĩa là,
việc buộc bên nhận quyền chấp nhận các nghĩa vụ không liên quan trực tiếp đến đối
tượng hợp đồng không bị cấm trong mọi trường hợp. Hành vi này chỉ bị cấm khi
bên nhượng quyền đạt vị trí thống lĩnh trên thị trường (30% thị phần), với vị trí đó,
hành vi trên của bên nhượng quyền có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cạnh
tranh trên thị trường.
Xét trên khía cạnh bản chất của quan hệ nhượng quyền thương mại, bên nhượng
quyền và bên nhận quyền là các chủ thể pháp lý độc lập, do vậy, về nguyên tắc, bên
nhận quyền có quyền lựa chọn nhà cung cấp hàng hoá, dịch vụ với giá cạnh tranh
nhất và các điều kiện khác tốt nhất. Tuy nhiên, nếu như hàng hoá, dịch vụ của nhà
cung cấp này có chất lượng kém hoặc không đáp ứng được các yêu cầu kỹ thuật của
bên nhượng quyền thì có thể làm ảnh hưởng đến danh tiếng cũng như tính đồng bộ
của toàn bộ hệ thống nhượng quyền. Bởi vậy, nhằm bảo vệ tốt nhất sự đồng bộ và
danh tiếng của hệ thống nhượng quyền, bên nhượng quyền thường đưa ra những yêu
cầu mang tính áp đặt liên quan đến nguồn cung cấp hàng hoá, dịch vụ cho bên nhận
quyền trong quá trình kinh doanh theo phương thức nhượng quyền thương mại. Theo
đó, bên nhận quyền buộc phải mua hàng hoá, dịch vụ của chính bên nhượng quyền
hoặc của nhà cung cấp do bên nhượng quyền chỉ định trước. Với yêu cầu này, bên
nhượng quyền có thể giám sát được chất lượng của hàng hoá, dịch vụ được cung cấp
bởi bên nhận quyền đồng thời đảm bảo được tính đồng bộ và danh tiếng của toàn bộ
hệ thống nhượng quyền. Chẳng hạn, khi nhượng quyền kinh doanh Cà phê Trung
Nguyên, bên nhượng quyền thường yêu cầu bên nhận quyền phải mua cà phê bột từ
một nguồn cung cấp nhất định nhằm bảo đảm chất lượng cà phê đồng nhất về hương
vị, màu sắc… trong toàn bộ hệ thống. Hành vi này sẽ giúp bên nhượng quyền kiểm
soát được chất lượng sản phẩm một cách hiệu quả, tránh rủi ro từ việc cung cấp cà
phê chất lượng thấp từ phía bên nhận quyền, gây ảnh hưởng đến sự lựa chọn sản

34
phẩm của người tiêu dùng trong việc đánh giá chất lượng sản phẩm của hệ thống
nhượng quyền. Chẳng hạn, nếu bên nhận quyền X ở Hà Nội cung cấp sản phẩm kém
chất lượng, người tiêu dùng sẽ có khả năng không tiếp tục lựa chọn Cà phê Trung
Nguyên do họ cho rằng, chất lượng của toàn bộ hệ thống nhượng quyền cà phê Trung
Nguyên là như nhau dù ở bất kỳ vị trí địa lý nào. Điều đó sẽ có khả năng làm
sụp đổ cả hệ thống nhượng quyền, gây thiệt hại không chỉ cho bên nhượng quyền mà
còn cho tất cả các bên nhận quyền còn lại và đương nhiên khi nhìn xa hơn, có khả
năng làm suy yếu năng lực cạnh tranh của cả hệ thống nhượng quyền.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy, ngoài mục đích đảm bảo tính đồng bộ của hệ thống
nhượng quyền mà bên nhượng quyền thường viện dẫn để biện hộ cho hành vi này,
việc thực hiện hành vi “ràng buộc bán kèm” nêu trên của bên nhượng quyền đôi khi
còn nhằm thực hiện một số mục đích ẩn giấu khác như “để tăng doanh thu”, “để thu
lợi bằng cách thỏa thuận trước với nhà cung cấp về việc hưởng hoa hồng từ hợp đồng
cung cấp giữa bên nhận quyền và các nhà cung cấp được bên nhượng quyền chỉ
định” v.v…, bên nhượng quyền có thể buộc bên nhận quyền phải ký kết các hợp
đồng mua bán hàng hoá, dịch vụ với các nhà cung cấp nhất định, mặc dù có những
trường hợp, hàng hoá hoặc dịch vụ đó không liên quan trực tiếp đến đối tượng của
hợp đồng hoặc việc sử dụng hàng hóa, dịch vụ đó trong quá trình kinh doanh không
ảnh hưởng tới tính đồng bộ của hệ thống nhượng quyền thương mại. Chẳng hạn,
bên nhượng quyền cà phê Trung Nguyên ngoài việc buộc bên nhận quyền mua cà
phê bột từ một nguồn chỉ định trước, còn yêu cầu bên nhận quyền phải mua một số
hàng hóa, nguyên vật liệu khác như sử dụng điều hòa, máy tính tiền… từ một nhà
cung cấp chỉ định, mặc dù, có thể những hàng hóa này không phải là hàng hóa liên
quan trực tiếp đến đối tượng nhượng quyền, cũng không có ý nghĩa trong việc đảm
bảo tính đồng bộ trong hệ thống nhượng quyền và bên nhận quyền có thể mua sản
phẩm này từ nhà cung cấp khác với cùng đặc tính, chất lượng và mẫu mã giống như
sản phẩm từ nhà cung cấp do bên nhượng quyền chỉ định. Rõ ràng, ở trường hợp
này, việc yêu cầu bên nhận quyền phải mua những sản phẩm này không có ý nghĩa
trong việc duy trì tính đồng bộ trong hệ thống nhượng quyền mà có thể bên
nhượng quyền hướng tới một đặc quyền khác trong mối quan hệ với nhà cung cấp
mà bên nhượng quyền chỉ định.

35
Xét dưới góc độ pháp luật cạnh tranh, hành vi này gây ra hậu quả như hạn chế sự tự
do của bên nhận quyền trong việc lựa chọn nhà cung cấp hàng hoá, dịch vụ trong quá
trình kinh doanh. Bởi lẽ, với việc thực hiện những yêu cầu này đồng nghĩa với việc
bên nhận quyền sẽ phải tiêu dùng những sản phẩm nhất định của bên nhượng quyền
hoặc của nhà cung cấp do bên nhượng chỉ định trước. Bên nhận quyền sẽ không có
cơ hội tìm kiếm nguồn nguyên liệu/ sản phẩm có chất lượng tốt và phù hợp với yếu
tố địa phương của chính mình. Đặc biệt nếu các hàng hóa, dịch vụ mà bên nhận
quyền buộc phải mua không trực tiếp tạo ra sản phẩm chính (sản phẩm đặc trưng
của hệ thống nhượng quyền), không ảnh hưởng đến chất lượng và uy tín của hệ thống
thì việc bên nhượng quyền áp đặt ý chí của mình đối với bên nhận quyền là không cơ
sở và đang tạo ra rào cản cạnh tranh đối với doanh nghiệp khác trên thị trường sản
phẩm bán kèm, mặc dù thỏa thuận đó được núp dưới vỏ bọc mục đích đảm bảo sự
đồng bộ của hệ thống nhượng quyền. Bên cạnh đó, hành vi buộc bên nhận quyền
chấp nhận các nghĩa vụ không liên quan trực tiếp đến đối tượng của hợp đồng (“ràng
buộc bán kèm”) cũng tạo nên hệ lụy hạn chế, thậm chí loại bỏ khả năng cạnh tranh
của các nhà cung cấp hàng hóa, dịch vụ khác trên thị trường hàng hóa, dịch vụ được
“ràng buộc bán kèm”.
Theo quy định tại Khoản 5, Điều 13 Luật Cạnh tranh 2004 và Khoản 2, Điều 30 Nghị
định số 116/2005/NĐ-CP, hành vi bán kèm của bên nhượng quyền sẽ vi phạm và bị
cấm nếu sản phẩm được bán kèm “không liên quan trực tiếp đến đối tượng của hợp
đồng” hay “nằm ngoài phạm vi cần thiết để thực hiện hợp đồng”. Tuy nhiên, pháp
luật lại chưa giải thích cụ thể sản phẩm và dịch vụ nào thì được coi là “không liên
quan trực tiếp đến đối tượng của hợp đồng nhượng quyền thương mại” và “nằm
ngoài phạm vi cần thiết thực hiện hợp đồng nhượng quyền thương mại”. Bởi trong
quan hệ nhượng quyền thương mại, đối tượng của hợp đồng nhượng quyền thương
mại là một “gói quyền”, bao gồm nhiều yếu tố thuộc quyền sở hữu trí tuệ như tên
thương mại, nhãn hiệu, bí quyết kinh doanh… cũng như các yếu tố khác liên quan
đến dấu hiệu nhận biết thương nhân như phương thức phục vụ, dịch vụ hậu mãi, màu
sắc cửa hàng… chứ không chỉ đơn thuần là một loại hàng hóa hữu hình. Do đó, giả sử
trong quan hệ nhượng quyền của thương hiệu KFC, bên nhượng quyền yêu cầu bên
nhận phải mua đĩa, dĩa, khăn giấy từ những nhà cung cấp do KFC chỉ định trước, thì

36
liệu đây có được coi là thỏa thuận “ràng buộc bán kèm”, không liên quan đến đối
tượng của hợp đồng là “quyền được kinh doanh thức ăn nhanh theo phương thức và
thương hiệu của KFC” hay không, khi mà những yếu tố như hình thức, chất lượng của
các sản phẩm như đĩa, dĩa, khăn giấy trên đều cấu thành nên một phần hình ảnh đặc
trưng của thương hiệu KFC.
Kinh nghiệm lập pháp của EU cho thấy trong quan hệ nhượng quyền thương mại,
bên nhượng quyền có thể áp đặt cho bên nhận quyền những điều kiện mua hàng hóa,
dịch vụ từ chính bên nhượng quyền hoặc từ những nguồn do bên nhượng quyền chỉ
định trước nếu như điều này là cần thiết để duy trì tính đồng bộ của chất lượng sản
phẩm hoặc để đảm bảo tính thống nhất và giữ gìn danh tiếng của cả hệ thống nhượng
quyền thương mại.
Một nhà sản xuất đã phát minh ra một phương thức bán kẹo mới với các cửa hàng
được bài trí vui mắt, nơi mà kẹo có thể có các màu sắc hết sức đặc biệt theo ý thích
của khách hàng. Nhà sản xuất kẹo đồng thời cũng phát minh ra máy tô màu cho kẹo
và chất màu. Chất lượng và độ tươi của chất màu là yếu tố quan trọng để sản xuất ra
kẹo ngon. Nhà sản xuất đã thành công với loại kẹo đó cùng với hàng loạt các cửa
hàng của chính nhà sản xuất này được mở ra và hoạt động dưới cùng một tên thương
mại và cùng một hình ảnh thương mại (phong cách bài trí của cửa hàng, quảng cáo
cho sản phẩm...). Nhằm mở rộng việc bán hàng, nhà sản xuất bắt đầu sử dụng
phương thức nhượng quyền thương mại. Các bên nhận quyền có nghĩa vụ phải mua
kẹo, chất màu và máy tô màu cho kẹo từ nhà sản xuất và phải có hoạt động kinh
doanh dưới một tên thương mại chung. Bởi lẽ việc mua những hàng hóa/nguyên vật
liệu này từ bên nhà sản xuất (bên nhượng quyền) là yếu tố cần thiết để đảm bảo chất
lượng cũng như tính đồng bộ trong toàn bộ hệ thống nhượng quyền.

37
Chương 3
PHƯƠNG HƯỚNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT
HẠN CHẾ CẠNH TRANH TRONG HOẠT ĐỘNG NHƯỢNG QUYỀN
THƯƠNG MẠI Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
cơ sở đảm bảo ghi nhận quy luật khách quan của cạnh tranh trong quan hệ
Xuất phát từ mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận khi thực hiện các hoạt động thương mại,
các thương nhân thường có nhu cầu cạnh tranh nhằm mở rộng thị phần, vì vậy, tất cả
các hoạt động thương mại đều chứa đựng khả năng phát sinh yếu tố cạnh tranh. Nói
cách khác, yếu tố cạnh tranh là yếu tố tiềm ẩn, động lực mặc nhiên của các thương
nhân hướng tới khi thực hiện hoạt động thương mại trong một thị trường có đối thủ
cạnh tranh. Theo đó, trong quá trình kinh doanh, các thương nhân thường hướng tới
việc tối đa hóa lợi nhuận và thực hiện những hành vi hạn chế cạnh tranh nhằm hạn
chế sự tham gia của các đối thủ cạnh tranh, giảm thiểu sự gia nhập thị trường của các
thương nhân khác hay giảm bớt yếu tố cạnh tranh trong hành vi giữa các thương nhân
với nhau như thông đồng về giá, cam kết không cạnh tranh với nhau, phân chia thị
trường để kinh doanh, từ đó, hạn chế khả năng lựa chọn sản phẩm của người tiêu
dùng.
Mang trong mình bản chất của hoạt động thương mại, hoạt động nhượng quyền
thương mại không nằm ngoài quy luật của cạnh tranh. Sự cạnh tranh trong quan hệ
nhượng quyền thương mại bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan,
như nhu cầu tăng sức mạnh thị trường, chiếm lĩnh được nhiều thị phần. Mặc dù về
mặt hình thức, với sự đồng bộ tương đối trong hệ thống nhượng quyền, hoạt động
nhượng quyền thương mại làm cho chúng ta nhận thức dường như không tồn tại yếu
tố cạnh tranh trong hệ thống nhượng quyền. Tuy nhiên, về mặt bản chất, với sự độc
lập về tư cách pháp lý và tài chính, sự cùng nhau kinh doanh chung một sản phẩm với
cách thức kinh doanh, dấu hiệu nhận biết thương nhân như nhau lại làm cho các bên
có xu hướng cạnh tranh mạnh mẽ hơn với các bên trong hệ thống. Chính vì vậy, nhận
thức đúng sự tồn tại một cách khách quan, tất yếu của hành vi cạnh tranh trong quan

38
hệ nhượng quyền giúp chúng ta xác định được chính xác hành vi cạnh tranh cũng
như có những quy phạm pháp luật điều chỉnh hài hòa các khía cạnh của quan hệ
nhằm kiểm soát những hành vi cạnh tranh có khả năng xâm phạm đến lợi ích cạnh
tranh trên thị trường.
cơ sở ghi nhận những ngoại lệ hợp lý của pháp luật cạnh tranh theo hướng phù
hợp với bản chất của hoạt động nhượng quyền thương mại
Hoạt động nhượng quyền thương mại là phương thức kinh doanh được thiết lập giữa
các bên độc lập nhau về tài chính và pháp lý nhưng lại thể hiện ra bên ngoài như một
sự liên kết chặt chẽ về mặt tổ chức. Vì vậy, dưới góc nhìn của người tiêu dùng, bên
nhận quyền giống như một chi nhánh hoặc một công ty con của bên nhượng quyền,
mặc dù, về mặt bản chất, các bên không hề có quan hệ về mặt sở hữu. Sở dĩ có hiện
tượng này là do, khi kinh doanh nhượng quyền, bên nhượng quyền phải chuyển giao
toàn bộ phương thức kinh doanh dưới dạng một tập hợp các yếu tố gắn liền với nhãn
hiệu, bí quyết kỹ thuật và các yếu tố trí tuệ khác cho bên nhận quyền, theo đó, họ cùng
nhau kinh doanh dưới một tên chung, cùng sử dụng một phương thức kinh doanh
thống nhất. Với việc chuyển giao toàn bộ phương thức kinh doanh gắn liền với nhãn
hiệu và bí quyết kỹ thuật như trên, hoạt động nhượng quyền thương
mại có thể khiến cho bên nhượng quyền đứng trước rủi ro có khả năng bị mất uy tín
thương hiệu nếu không có cơ chế kiểm soát chặt chẽ đối với bên nhận quyền. Để hạn
chế những rủi ro có thể xảy ra cũng như nhằm tăng mức độ thành công của phương
thức kinh doanh nhượng quyền, bên nhượng quyền thường buộc bên nhận quyền phải
chấp nhận những hạn chế cạnh tranh nhất định như giới hạn về địa điểm kinh doanh,
hạn chế về giá, buộc bên nhận quyền phải mua các nguyên vật liệu đầu vào từ bên
nhượng quyền hay bên thứ ba được chỉ định… Bên cạnh đó, để cân bằng lại vị thế của
mình và như một sự bù đắp với những ràng buộc của bên nhượng quyền, bên nhận
quyền thường yêu cầu bên nhượng quyền phải chuyển giao quyền thương mại độc
quyền cho mình trong một khu vực địa lý nhất định. Chính vì vậy, trong quá trình thực
hiện hoạt động nhượng quyền thương mại, các bên trong quan hệ thường đối mặt với
khả năng xâm phạm pháp luật cạnh tranh, trong khi thực tế cho thấy, nếu không thực
hiện những hành vi này, hoạt động nhượng quyền thương mại khó mà tồn tại và phát

Đề Tài Pháp Luật Hạn Chế Cạnh Tranh Trong Hoạt Động Nhượng Quyền Thương Mại.docx

Đề Tài Pháp Luật Hạn Chế Cạnh Tranh Trong Hoạt Động Nhượng Quyền Thương Mại.docx

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Đề Tài Pháp Luật Hạn Chế Cạnh Tranh Trong Hoạt Động Nhượng Quyền Thương Mại.docx

Similar to Đề Tài Pháp Luật Hạn Chế Cạnh Tranh Trong Hoạt Động Nhượng Quyền Thương Mại.docx (12)

More from Nhận Viết Đề Tài Trọn Gói ZALO 0932091562

More from Nhận Viết Đề Tài Trọn Gói ZALO 0932091562 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Đề Tài Pháp Luật Hạn Chế Cạnh Tranh Trong Hoạt Động Nhượng Quyền Thương Mại.docx