1. HỌC VIỆN CÁN BỘ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
KHOA LÝ LUẬN CƠ SỞ
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
Đề tài: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN THÀNH PHẦN KINH TẾ TƯ NHÂN
TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Giảng viên hướng dẫn: Thạc sĩ Nguyễn Thị Kim Liên
Học viên : Nguyễn Doãn Quế
Lớp TC LLCT-HC : TC 189
Đơn vị công tác : Trung tâm bảo trợ xã hội Chánh Phú Hòa
Thành phồHồChí Minh, tháng 10 năm 2021
HỌC VIỆN CÁN BỘ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
KHOA LÝ LUẬN CƠ SỞ
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
Đề tài: THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN THÀNH PHẦN
KINH TẾ NHÀ NƯỚC TẠI TP HỒ CHÍ MINH
Tham khảo thêm tài liệu tại Luanvantot.com
Dịch Vụ Hỗ Trợ Viết Thuê Tiểu Luận,Báo Cáo
Khoá Luận, Luận Văn
Zalo Hỗ Trợ : 0934.573.149
Thành phồ Hồ Chí Minh, tháng 10 năm 2021
Thành phồHồChí Minh, tháng 10 năm
2021
2. XÁC NHẬN CỦA CƠ QUAN CÔNG TÁC
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
Bình Dương, ngày….. tháng ….. năm 2021
Giám đốc
3. NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
Tp. Hồ ChíMinh, ngày….. tháng ….. năm 2021
GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN
4. NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN CHẤM KHÓA LUẬN
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
Tp. Hồ ChíMinh, ngày….. tháng ….. năm 2021
GIÁO VIÊN CHẤM BÀI
5. MỤC LỤC
MỞ ĐẦU.................................................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài........................................................................................1
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài................................................1
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài.................................................2
4. Phương pháp nghiên cứu.............................................................................2
5. Bố cục của khóa luận ..................................................................................2
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THÀNHPHẦN KINHTẾ NHÀNƯỚCError!
Bookmark not defined.
1.1. Một số khái niệm chung ............................Error! Bookmark not defined.
1.2. Tính tất yếu khách quan phát triển kinh tế nhiều thành phần trong thời kỳ quá độ
lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta..........................Error! Bookmark not defined.
1.3. Vai trò củathành phần kinh tế nhà nước trong nền kinh tế nhiều thành phần ở nước
ta.....................................................................Error! Bookmark not defined.
1.4. Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về thành phần kinh tế nhà nướcError!
Bookmark not defined.
CHƯƠNG 2.THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN THÀNH PHẦN KINH TẾ NHÀ NƯỚC
TẠITHÀNHPHỐ HỒ CHÍMINH.................................................................................3
2.1. Giới thiệu chung về thành phố Hồ Chí Minh .............................................3
2.2. Đánh giá thực trạng thành phần kinh tế nhà nước tại thành phố Hồ Chí Minh 4
CHƯƠNG 3MỘT SỐGIẢI PHÁP NHẰM PHÁT TRIỂN THÀNH PHẦN KINH TẾ
NHÀNƯỚC TẠITHÀNHPHỐ HỒ CHÍMINH.......................................................8
3.1. Phương hướng phát triển thành phần kinh tế Nhà nước tại Thành phố Hồ Chí Minh
......................................................................................................................8
3.2. Giải pháp tiếp tục phát triển kinh tế nhà nước ở thành phố Hồ Chí Minh hiện nay
......................................................................................................................9
KẾT LUẬN...........................................................................................................................13
TÀI LIỆUTHAM KHẢO ................................................................................................13
6. 1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Quán triệt sâu sắc quan điểm của Đảng, trong thời gian qua, thành phố Hồ Chí
Minh đã chú trọng phát triển kinh tế nhà nước, bảo đảm cho kinh tế nhà nước phát huy
tốt vai trò chủ đạo, góp phần quan trọng điều tiết vĩ mô; có đóng góp quan trọng cho
tăng trưởng kinh tế, chiếm tỷ lệ lớn trong thu ngân sáchvà bảo đảm việc làm cho người
lao động;dẫn dắt, định hướng các thành phần kinh tế khác cùng phát triển; điđầu trong
đầu tư vào những vùng khó khăn, những lĩnh vực đầu tư có tỷ suất lợi nhuận thấp; tích
cực tham gia các hoạt động hỗ trợ cộng đồng, góp phần trực tiếp thực hiện công tác an
sinh xã hội. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đạt được, phát triển kinh tế nhà nước
ở thành phố Hồ Chí Minh vẫn còn có những hạn chế, bất cập, nhất là hiệu quả hoạt
động và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, tập đoàn kinh tế nhà nước cònhạn chế,
chưa tương xứng với nguồn lực nắm giữ; tình trạng quản lý và sử dụng các nguồn lực
có nhiều sai sót, yếu kém; việc ứng dụng công nghệ tiên tiến còn hạn chế… Vì vậy,
tiếp tục phát triển kinh tế nhà nước ở thành phố Hồ Chí Minh hiện nay là vấn đề có ý
nghĩa đặc biệt quan trọng.
Vì vậy, nghiên cứu vấn đề “Thực trạng và giải pháp phát triển thành phần
kinhtế nhà nước tại thành phố Hồ Chí Minh” có ýnghĩa to lớn cả về lý luận và thực
tiễn.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
* Mục đích nghiên cứu
khả thi tiếp tục phát triển thành phần kinh tế Nhà nước ở thành phố Hồ Chí Minh
hiện nay.
* Nhiệm vụ nghiên cứu
- Luận giải, làm rõ những vấn đềlý luận cơ bản về thành phần kinh tế nhà nước;
- Đánh giá đúng thực trạng, chỉ ra nguyên nhân của những ưu điểm, hạn chế
trong phát triển thành phần kinh tế Nhà nước ở thành phố Hồ Chí Minh;
- Đề xuất các giải pháp cụ thể, khả thi tiếp tục phát triển thành phần kinh tế Nhà
7. 2
nước ở thành phố Hồ Chí Minh hiện nay.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
* Đối tượng nghiên cứu
Thành phần kinh tế Nhà nước ở thành phố Hồ Chí Minh hiện nay.
* Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi nội dung: Thành phần kinh tế Nhà nước.
- Phạm vi không gian: ở thành phố Hồ Chí Minh.
- Phạm vi thời gian: Các số liệu, tư liệu sử dụng trong tiểu luận giới hạn từ năm
2018 đến nay.
4. Phương pháp nghiên cứu
Trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tác giả vận dụng tổng
hợp các phương pháp nghiên cứu của khoa học liên ngành và chuyên ngành;
5. Bố cục của khóa luận
Khóa luận gồm: Mở đầu, nội dung (03 chương), kết luận, danh mục tài liệu tham
khảo.
8. 3
CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN THÀNH PHẦN KINH TẾ NHÀ NƯỚC TẠI
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
2.1. Giới thiệu chung về thành phố Hồ Chí Minh
2.1.1. Về tự nhiên
Thành phố Hồ Chí Minh có toạđộ 10°10' - 10°38' Bắc và 106°22' - 106°54' Đông,
phía Bắc giáp tỉnh Bình Dương, Tây Bắc giáp tỉnh Tây Ninh, Đông và Đông Bắc giáp
tỉnh ĐồngNai, ĐôngNam giáp tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Tâyvà TâyNam giáp tỉnh Long
An và Tiền Giang, với diện tích2.061 km², bao gồm 16 quận, 1 thành phố và 5 huyện.
Nằm ở miền Nam Việt Nam, Thành phố Hồ Chí Minh cách Hà Nội 1.730 km theo
đường bộ, nằm ở ngã tư quốc tế giữa các con đường hàng hải từ Bắc xuống Nam, từ
Ðông sang Tây, trung tâm thành phố cách bờ biển Đông 50 km đường chim bay.
2.1.2. Về kinh tế
Thành phố Hồ Chí Minh là một thành phố phát triển năng động, giữ vai trò đầu
tàu kinh tế của Việt Nam. Theo thống kê năm 2019 tổng sản phẩm Thành phố đạt giá
trị 1,3 triệu tỷ đồng, tương đương 57 tỷ USD và chiếm hơn 23% quy mô nền kinh tế
cả nước. Trong cơ cấu các ngành kinh tế, dịch vụ chiếm 62,4%, công nghiệp và xây
dựng chiếm 22,9%, cònlại là nông nghiệp và các khu vực khác. Riêng chỉ số sản xuất
công nghiệp tăng 4,1%, trong đó 4 ngành công nghiệp trọng yếu đạt mức tăng 9,2%.
Thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài năm 2019 qua cũng đạt 8,3 tỷ USD, tăng hơn
7% so với năm 2018, chiếm 22% tổng thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài của cảnước.
Tổngthu ngân sách đạt378,5 nghìn tỷ đồng(tăng 6% so vớimức thực hiện năm 2018),
hoàn thành nhiệm vụ thu ngân sách được giao, đồng thời chiếm 27,2% tổng thu ngân
sách cả nước1.
2.1.3. Về văn hóa, xã hội, giáo dục, y tế
1
Ủy ban nhân dânThành phố Hồ ChíMinh (2018), Báo cáo Đánh giá tình hình thực hiện Nghị quyết ĐạihộiĐảng
bộ thành phố năm 2018, phương hướng năm 2019, Thành phố Hồ Chí Minh, tr.16
9. 4
Thành phố Hồ Chí Minh là một trung tâm văn hoá - xã hội lớn, đi đầu trong
các lĩnh vực du lịch, giáo dục, y tế, thể thao, giải trí… Các địa điểm du lịch của thành
phố tương đối đa dạng với hệ thống 11 viện bảo tàng, chủ yếu về đề tài lịch sử, hiện
nay có hơn một nghìn ngôi chùa, đình, miếu được xây dựng qua nhiều thời kỳ. Toàn
Thành phố có 638 cơ sở giáo dục mầm non, 467 trường cấp I, 239 trường cấp II, 81
trường cấp III, có hơn 20 trung tâm xóa mù chữ, 139 trung tâm tin học, ngoại ngữ và
12 cơ sở giáo dục đặc biệt, trên 85 trường đại học. Thành phố có 21.780 nhân viên y
tế, trong đó có 3.399 bác sĩ. Tỷ lệ bác sĩ đạt 5.45 trên 10 nghìn dân. Thành phố có
19.442 giường bệnh, 56 bệnh viện, 317 trạm y tế và 5 nhà hộ sinh. Hệ thống y tế cộng
đồng tương đốihoàn chỉnh, tất cả các xã, phường đều có trạm y tế. Bên cạnh hệ thống
nhà nước, thành phố cũng có 2.303 cơ sở y tế tư nhân và 1.472 cơ sở dược tư nhân,
góp phần giảm áp lực cho các bệnh viện lớn
2.1.4. Về quốc phòng, an ninh
Thành phố Hồ Chí Minh là nới có nhiều đơn vị lực lượng vũ trang của Trung
ương, địa phương đứng chân trên địa bàn, luôn thực hiện tốt việc xây dựng khu vực
phòng thủ, xây dựng lực lượng vũ trang, nền quốc phòng toàn dân, thế trận chiến
tranh nhân dân, thế trận lòng dân trong bảo vệ Tổ quốc. Công tác trực sẵn sàng chiến
đấu, xử lý kịp thời các hoạt động khiếu kiện, biểu tình góp phần giữ vững an ninh
chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn Thành phố. Tổ chức bồi dưỡng kiến thức
quốc phòng an ninh cho các đối tượng.
2.2. Đánhgiá thực trạng thành phần kinh tế nhà nước tại thành phố Hồ Chí
Minh
2.2.1. Những kết quả đạt được
Một là, kinh tế nhà nướccó đóng góp quan trọng chotăng trưởng kinh tế, chiếm
tỷ lệ lớn trong thu ngân sách và bảo đảm việc làm cho người lao động
Các doanhnghiệp, tập đoànkinh tế nhà nước nắm giữ tỷ trọng đa số hoặc có vịtrí
chi phốimột số ngành, lĩnh vực nền tảng củanền kinh tế, như: 25% vốn điều lệ, 48% thị
10. 5
phần huy độngvốn và 50% thị phần cho vay củatoàn hệ thống tíndụng; 86% sản lượng
điện phát vào mạng lưới, 85% thị phần bán lẻ xăng dầu2.
Đa số doanh nghiệp, tập đoàn kinh tế nhà nước khẳng định vị trí đầu tàu về hiệu
quả sảnxuất,kinhdoanh,pháthuytốtvai trò là côngcụ, lực lượng vật chấtđểChínhphủ
điều tiết nền kinh tế, bảo đảmthực hiện có hiệu quả các chínhsáchổnđịnhkinh tế vĩ mô,
kiềm chếlạm phát, tạo nguồn thu cho ngân sáchnhà nước, đónggóp quantrọngcho phát
triển kinh tế - xã hội, thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh và chính sách an sinh xã
Hailà, kinh tế nhà nước đóng vaitrò chi phốitrong một số ngành,lĩnh vực, đặc
biệt lĩnh vực tạo lập kết cấu hạ tầng cho tăng trưởng
Trong nhiều ngành, lĩnh vực quan trọng của quốc gia, như: năng lượng, tài chính
tíndụng, ngân hàng, viễn thông, xuất khẩu lương thực, dịchvụ cảng hàng không..., kinh
tế nhà nước có ảnh hưởng lớn, thậm chí là chi phối. Theo thống kê năm 2019, có tới
96% đối tượng sử dụng mạng điện thoại di động là khách hàng của Tập đoàn Viettel,
Tập đoàn VNPT và Tổng Công ty Viễn thông MobiFone. Các ngân hàng thương mại
nhà nước, như: BIDV, Agribank, Vietcombank, Vietinbank
Ba là, kinh tế nhà nước đi đầu trong đầu tư vào những vùng khó khăn, những
lĩnh vực đầu tư có tỷ suất lợi nhuậnthấp qua đó thu hẹp khoảng cách pháttriển giữa
các vùng, miền, kiến tạo nền tảng phát triển
Các doanh nghiệp, tập đoànkinh tế nhà nước khắc phục khó khăn, đi tiên phong
trong các chương trìnhđầu tư vào các khu vực và lĩnh vực ítsinh lời, ở những vùng khó
khăn, tạo sức lan tỏa và độnglực phát triển để thu hút các thành phần kinh tế khác tham
gia; đóng góp tích cực vào chương trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp,
nông thôn. Tiêu biểu là hoạt động của Ngân hàng Chính sáchxã hội tham mưu cho Uỷ
ban nhân dân thành phố mở rộng từ 3 lên 20 chươngtrình tín dụng, nhiều lần nâng mức
2
Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh (2020), Báo cáo số 246/BC-UBND về tình hình kinh tế-văn hóa-
xã hội Thành phố năm 2020, nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm năm 2021, thành phố Hồ Chí Minh,
http://www.dpi.hochiminhcity.gov.vn/HoatDongAnh/PhongTongHop_BaoCao/tp.bc%20KTXH%20n%C4%
83m%202020.pdf
11. 6
cho vay các chương trình, nhằm đáp ứng nhu cầu cấp thiết phát triển kinh tế của người
dân và ứng biến với những rủi ro
Bốn là, ngoài các nhiệm vụ kinh doanh, kinh tế nhà nước còn thực hiện nhiệm
vụ chính trị - xã hội, tham gia các hoạt động hỗ trợ cộng đồng, góp phần trực tiếp
tham gia thực hiện công tác an sinh xã hội
Trong những năm qua, các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp lớn của Nhà
nước như: BIDV, Vietinbank, PVN, Viettel…, xác định tham gia các hoạt động hỗ trợ
cộngđồng, thực hiện an sinh xã hội chínhlà một trong những nhiệm vụ quan trọng của
chính bản thân doanh nghiệp. Bên cạnh nhiệm vụ kinh doanh, các doanh nghiệp này
luôn đề cao vai trò, trách nhiệm thực hiện an sinh xã hội của mình đối với người lao
động trong doanh nghiệp và cộng đồng.
2.2.2. Những hạn chế và nguyên nhân
* Những hạn chế
Bên cạnh những thành tựu đạt được, việc phát triển kinh tế nhà nước ở thành
phố Hồ Chí Minh vẫn còn có những hạn chế, bất cập. Hiệu quả hoạt động và năng lực
cạnh tranh của doanh nghiệp, tập đoàn kinh tế nhà nước cònhạn chế, chưa tương xứng
với nguồn lực nắm giữ. Cụ thể, hiện nay, doanh nghiệp nhà nước đóng góp gần 40%
GDP, phần cònlại 60% của GDP là đónggóp từ doanhnghiệp tư nhân và doanh nghiệp
FDI. Trong khi đó khoảng 60% nguồn lực xã hội đang tập trung cho doanh nghiệp nhà
nước. Như vậy, khu vực doanh nghiệp nhà nước sử dụng vốn chưa hiệu quả.
Việc thực hiện tái cơ cấu doanhnghiệp nhà nước thời gian quacònchậm. Việc tái
cơ cấu mới chỉ tập trung vào việc sắp xếp các doanhnghiệp thành viên của tổngcôngty,
Việc ứng dụng côngnghệ tiên tiến còn hạn chế. Hiện nay, phần lớn doanhnghiệp công
nghiệp Việt Nam vẫn đang sử dụng công nghệ tụt hậu so với mức trung bình của thế
giới từ 2 - 3 thế hệ, đặc biệt là trình độ cơ khí chế tạo (là trụ cột của sản xuất công
nghiệp).
* Nguyên nhân của hạn chế
12. 7
Những hạn chế, yếu kém nêu trên do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ
quan, nhưng chủ yếu là do nguyên nhân chủ quan:
Một là, nhận thức về vai trò, vị trí của kinh tế nhà nước và nâng cao hiệu quả
kinh tế nhà nước còn chưa đầy đủ;
Hailà, việc thể chế hóa và tổ chức thực hiện các chủ trương của Đảng về doanh
nghiệp nhà nước còn nhiều yếu kém, bất cập
Ba là, thể chế quản lý, quản trị doanh nghiệp nhà nước còn không ít hạn chế,
yếu kém, tạo kẽ hở đểhình thành “nhómlợi ích”, thao túng hoạt độngcủa doanhnghiệp
nhà nước, tham nhũng, lãng phí;
Bốn là, một bộ phận không nhỏ cán bộ quản lý doanh nghiệp nhà nước yếu kém
về năng lực quản lý, điều hành, sa sút về tinh thần trách nhiệm, suy thoái về phẩm chất
đạo đức, lối sống, vi phạm pháp luật, tham nhũng, lãng phí.
13. 8
CHƯƠNG 3
MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM PHÁT TRIỂN THÀNH PHẦN
KINH TẾ NHÀ NƯỚC TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
3.1. Phương hướng phát triển thành phần kinh tế Nhà nước tại Thành phố
Hồ Chí Minh
3.1.1. Mục tiêu phát triển tổng quát giai đoạn 2020 - 2025 và tầm nhìn đến
năm 2030
Mục tiêu pháttriển tổng quátgiai đoạn2020-2025 và tầm nhìn đếnnăm 2030 của
thành phố Hồ Chí Minh được xác định là: “Tăngcường xâydựng Đảng bộ và hệ thống
chính trịtrong sạch, vững mạnh, xứngđángvớiniềm tin của Nhândân; pháthuytruyền
thống đoàn kết, năng động, sáng tạo, nghĩa tình, phát huy hiệu quả mọi nguồn lực và
tận dụng thời cơ cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư; nâng cao hiệu lực, hiệu quả
quản lý Nhà nước, giữ vững ổn định chính trị - xã hội, đảm bảoquốc phòng - an ninh;
không ngừngđổimới, sáng tạo, nângcaonăngsuấtlaođộng,nănglựccạnh tranh;xây
dựng thànhphốthông minh, pháttriển nhanh,bền vững, giữ vững vai trò đầu tàu kinh
tế của cả nước; đẩymạnh pháttriển văn hóa, tiến bộ, công bằng xã hội, nângcaophúc
lợi xã hội, xây dựng gia đình hạnh phúc; vì cả nước, cùng cả nước, vì hạnh phúc của
Nhân dân;là mộttrung tâmkinh tế, văn hóa, giáodục -đàotạovà khoa học-công nghệ
có sức lan tỏa cao của cả nước và khu vực Đông Nam Á”3
3.1.2. Phương hướng phát triển thành phần kinhtế Nhà nước tại Thành phố
Hồ Chí Minh
Tiếp tục thực hiện hiệu quả Chương trình nâng cao chất lượng tăng trưởng, năng
lực cạnh tranh của kinh tế thành phố đáp ứng yêu cầu hội nhập; nâng cao quy mô, chất
lượng và sức cạnh tranh của kinh tế thành phố
Phát huy vai trò của Khu đô thị sáng tạo tương tác cao phía Đông Thành phố, là
vùng độnglực mới để phát triển kinh tế trong thời kỳ cuộc cáchmạng công nghiệp lần
thứ 4.
3
Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh (2020), Báo cáo tổng kết thực hiện nhiệmvụ kinh tế - xã hội 5 năm
(2015 - 2020),phương hướng,mục tiêu, nhiệmvụ, giải pháp 5 năm(2020 - 2025), thành phố Hồ Chí Minh,
tr.57
14. 9
3.2. Giải pháp tiếp tục phát triển kinh tế nhà nước ở thành phố Hồ Chí
Minh hiện nay
3.2.1. Đẩy mạnh tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước
Căn cứ chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và
mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội trong từng thời kỳ, tiến hành rà soát, xác
định rõ số lượng và phạm vi ngành, lĩnh vực có doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp
có vốn nhà nước để xây dựng kế hoạchcơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước, cổ phần hóa,
thoái vốn nhà nước.
Tuân thủ pháp luật, tôn trọng cơ chế thị trường, thực hiện lộ trình cổ phần hóa,
thoái vốn nhà nước đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt. Áp dụng các
phương pháp định giá tài sản tiên tiến phù hợp cơ chế thị trường; bảo đảm vốn, tài sản
của Nhà nước và giá trị doanh nghiệp được định giá đầy đủ, hợp lý, công khai, minh
bạch. Hoàn thiện thể chế định giá đất đai, tài sản hữu hình và tài sản vô hình trong cổ
phần hóa theo cơ chế thị trường.
3.2.2. Tiếptụcđổi mới cơchế, chính sách để các doanhnghiệp, tập đoàn kinh
tế nhà nước thật sự vận hành theo cơ chế thị trường
Doanh nghiệp nhà nước tham gia thực hiện nhiệm vụ chính trị, xã hội do Nhà
nước giao thực hiện, theo cơ chế Nhà nước đặt hàng, lựa chọn cạnh tranh, công khai
và xác định rõ vốn, chi phí thực hiện, trách nhiệm và quyền lợi của Nhà nước, doanh
nghiệp nhà nước để bảo đảm không làm giảm hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp
nhà nước. Quan hệ kinh tế, tài chính giữa Nhà nước và doanh nghiệp nhà nước, nhất
là các quyền và nghĩa vụ phải được thực hiện đầy đủ, minh bạch theo quy định của
pháp luật và phù hợp với cơ chế thị trường.
Xóa bỏ các chính sách can thiệp hành chính trực tiếp, bao cấp dành cho doanh
nghiệp nhà nước, tình trạng đốixử bất bìnhđẳng với các doanh nghiệp thuộc các thành
phần kinh tế khác, nhất là trong quá trình tiếp cận các nguồn lực nhà nước, tín dụng,
đất đai, tài nguyên, cơ hội đầu tư, kinh doanh, tài chính, thuế...
15. 10
Phát huy vai trò mở đường, dẫn dắt của doanh nghiệp nhà nước trong việc hình
thành và mở rộng chuỗi sản xuất, cung ứng và chuỗi giá trị trong nước, khu vực và thế
giới. Hạn chế tình trạng sản xuất, kinh doanh khép kín, cục bộ, không minh bạchtrong
doanh nghiệp nhà nước, đặc biệt là trong các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước.
3.2.3. Nâng cao trình độ kỹ thuật, công nghệ sản xuất và chất lượng nguồn
nhân lực trong khu vực kinh tế nhà nước
Các doanh nghiệp nhà nước (nhất là các doanh nghiệp lớn, tập đoàn kinh tế và
tổng công ty nhà nước), cần phải nâng cao trình độ kỹ thuật, công nghệ theo hướng:
nâng cao năng lực, đổi mới cơ chế quản lý kỹ thuật-công nghệ, đẩy mạnh ứng dụng
công nghệ cao; cải tiến công nghệ và sáng tạo công nghệ mới, sử dụng hợp lý công
nghệ dùng nhiều lao động. Nhà nước cần có chínhsáchkhuyến khích, hỗ trợ các doanh
nghiệp nhà nước và các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế đổimới công nghệ,
làm chủ các công nghệ then chốt, mũi nhọn và đẩy mạnh sản xuất các sản phẩm có
hàm lượng công nghệ cao.
lợi của đội ngũ cán bộ quản lý gắn với kết quả và hiệu quả hoạt động của doanh
nghiệp.
3.2.4. Tăng quyền tự chủ và nâng cao tính tự chịu trách nhiệm của doanh
nghiệp nhà nước, đổi mới căn bản cơ chế đại diện chủ sở hữu và cơ chế giám sát
hoạt động của các doanh nghiệp nhà nước
Là một chủ thể của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, doanh
nghiệp nhà nước phải được bảo đảm quyền tự chủ trong sản xuất, kinh doanh và tự
chịu trách nhiệm về kết quả sản xuất, kinh doanh. Muốn vậy, Nhà nước cần xác định
rõ quyền của Nhà nước với tư cách là chủ sở hữu vốn doanh nghiệp nhà nước; tách
bạch quyền quản lý của Nhà nước và quyền kinh doanh của doanh nghiệp; bố trí đúng
độingũ cán bộ quản lý, điều hành doanh nghiệp theo nguyên tắc giao tài sản cho người
có khả năng quản lý một cách có hiệu quả cao. Đồngthời, Nhà nước cần hoàn thiện cơ
cấu tổ chức quản lý doanh nghiệp nhà nước. Vấn đề có tầm quan trọng hiện nay đối
với công tác quản lý, điều hành doanh nghiệp nhà nước là phân định rõ chức năng,
16. 11
nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm, nghĩa vụ và quyền lợi của Hội đồng quản trị và
Giám đốc (Tổng giám đốc) được cơ quan quản lý có thẩm quyền bổ nhiệm.
Cùng với đó, cầnđặc biệt chú trọng cơ chế giám sáthoạt độngcủa doanh nghiệp
nhà nước, nhằm hướng tới thiết lập trật tự, kỷ cương trong hoạt động kinh tế. Đây là
điều kiện tối cần thiết để bảo toàn và phát triển vốn thuộc sở hữu nhà nước, bảo đảm
vốn của Nhà nước hướng vào những mục tiêu ưu tiên của Nhà nước, phục vụ phát triển
kinh tế-xã hội.
3.2.5. Nâng caovaitròvà hiệu lực quản lýcủa Nhà nước phù hợp với yêu cầu
phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
Trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, Nhà nước có vai trò
“kép”, vừa là người điều hành, quản lý thống nhất nền kinh tế quốc dân, vừa là người
chủ sở hữu các doanh nghiệp nhà nước.
Vớitư cáchlàngườiđiềuhành, quảnlý kinh tếvĩ mô, Nhànước địnhhướngvàđiều
tiết đầutư củacác chủthể kinh tế (trongđó có các doanhnghiệp nhà nước)vào pháttriển
kinh tế-xãhội. Nhà nước phânbổ,quảnlývà sửdụngcó hiệuquảcác nguồnlực củamình.
Điều này đòihỏiNhà nước khôngthểdànhnhững ưu ái cho doanhnghiệp nhànước nhằm
tạo lập “lực lượng vật chấtmạnh” đểđịnh hướng, điều tiết kinh tế vĩ mô, mà phảiđưacác
doanhnghiệp nhà nước vào hoạtđộngtrongmôitrườngliên kết, cạnhtranh bìnhđẳngvới
các doanhnghiệp thuộccácthànhphầnkinhtế khác. CầnchấmdứttìnhtrạngNhànước sử
dụngnguồnvốntừpháthànhtráiphiếuquốctếchocác doanhnghiệp nhànướcvaylạihoặc
bảo lãnh cho các doanhnghiệp nhà nước vay vốntíndụng quốctế;quảnlý đầu tư củacác
doanhnghiệp nhànước cầntập trungvào nhữnglĩnhvực, ngànhnghề, sảnphẩmchínhcủa
các doanhnghiệp nhànước đó,ngănngừatìnhtrạngđầutưphântán, dàntrải... Đóchínhlà
một trong những điều kiện nâng cao khả năng cạnh tranh và phát huy vai trò của doanh
nghiệp nhà nước trong nền kinh tế nhiều thành phần.
Với tư cáchlà chủ sở hữu, Nhà nước cần nâng cao hiệu quả, hiệu lực quản lý của
mình đốivới doanh nghiệp nhà nước. Bởi, quy mô của sở hữu nhà nước và kinh tế nhà
nước sẽ tăng lên gắn với điều kiện nâng cao hiệu quả, hiệu lực quảnlý nhà nước. Các cơ
quan quản lý nhà nước cần tập trung thực hiện chức năng kiểm tra, kiểm soát, giám sát
17. 12
các doanhnghiệp nhà nước;chú trọng những giải pháp phòngngừa sai phạm có thể xảy
ra trong hoạt động quản lý sản xuất, kinh doanh. Điều quan trọng nhất là, yêu cầu các
doanhnghiệp phảicôngkhai, minh bạchcác thôngtin về hoạtđộngkinh tế (trừcác thông
tin thuộc bí mật quốc gia và bí quyết công nghệ, kinh doanh của doanh nghiệp).
18. 13
KẾT LUẬN
Phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta là tất yếu
khách quan, không chỉ phù hợp với xu thế thời đại, với tình hình thế giới mà còn phù
hợp với tình hình đất nước và nguyện vọng của nhân dân Việt Nam.
Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta có nhiều hình thức sở
hữu, nhiều thành phần kinh tế. Mỗi hình thức sở hữu, mỗi thành phần kinh tế có vị trí,
vai trò khác nhau, trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo.
Trên thực tế, trong thời gian qua, trên phạm vi cả nước nói chung, ở thành phố
Hồ Chí Minh nói riêng, việc phát triển kinh tế nhà nước đã đạt được nhiều thành tự to
lớn, phát huy tốt vai trò chủ đạo trong nền kinh tế quốc dân. Tuy nhiên, bên cạnh đó,
kinh tế nhà nước vẫn còn có những hạn chế, bất cập, nhất là về hiệu quả hoạt động và
năng lực cạnh tranh, về trình độ quản lý và ứng dụng công nghệ tiên tiến, làm cho vai
trò của chủ đạo của kinh tế nhà nước có mặt chưa tương xứng… Vì vậy, tiếp tục phát
triển kinh tế nhà nước ở nước ta nói chung, ở thành phố Hồ Chí Minh hiện nay là vấn
đề có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.
Để tiếp tục phát triển kinh tế nhà nước ở thành phố Hồ Chí Minh, cần tiến hành
đồng bộ nhiều giải pháp khác nhau. Những giải pháp mà tiểu luận đề xuất có mối quan
hệ chặt chẽ, tác động, bổ sung lẫn nhau, nên cần được tiến hành một cách đồng bộ,
tránh xem nhẹ hoặc tuyệt đối hóa bất cứ giải pháp nào. Mặt khác, thực tiễn luôn luôn
vận động và phát triển, nên vấn đề này cần được tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, hoàn
thiện./.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nguyễn ThịQuỳnhAnh (2019), “Thựctrạngpháttriển doanhnghiệp nôngnghiệp công
nghệ cao trên địa bàn tỉnh Nghệ An”, Tạp chí Lý luận chính trị, (1), tr.84-90.
2. Bùi Tuấn Anh (2017), Ảnh hưởng của tín dụng ngân hàng và tín dụng thương mại
đến tăng trưởng và hiệu quả của các doanh nghiệp nông nghiệp ở Việt Nam,
Luận án tiến sĩ Kinh tế nông nghiệp, Đại học Cần Thơ, Cần Thơ.
3. Ban Kinh tế Trung ương (2016), Kỷ yếu hội thảo:Diễn đàn pháttriển doanh nghiệp
19. 14
nông nghiệp trong tiến trình tái cơ cấu nông nghiệp gắnvớixây dựng nông thôn
mới, Hà Nội.
4. Daniel Walker (2017), “High-tech Agricultural Development in Australia and Some
Ideas for Vietnam”, Vietnam Economic Forum, pp. 214-220.
5. Đảng Cộngsản Việt Nam, Văn kiện Đạihộiđại biểu toàn quốcthời kỳ đổi mới(khóa
VI, VII, VIII, IX, X), Phần I, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2010.
Đảng Cộngsản Việt Nam, Văn kiện Đạihội Đảng toàn tập, tập 51, Nxb Chính trị quốc
gia, Hà Nội, 2007.
6. Đảng Cộng sản Việt Nam (2016), Văn kiện Đại hội đạibiểu toàn quốc lần thứ XII,
NXB. Văn phòng Trung ương Đảng, Hà Nội.
7. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần
thứ XIII, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, tập 1.
8. Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2013), Hiến pháp 2013, Hà Nội.
9. Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam (2020), Luật Doanh nghiệp, Luật số
59/2020/QH14, Hà Nội.
10. V.I.Lênin, Toàn tập, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva, 1978, tập 43, 44
11. ỦybannhândânThànhphốHồ ChíMinh(2018), BáocáoĐánhgiátìnhhìnhthựchiện
NghịquyếtĐạihộiĐảngbộthànhphốnăm2018,phươnghướngnăm2019, Thành
phố Hồ Chí Minh.
12. Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh (2020), Báo cáo số 246/BC-UBND về
tình hình kinh tế-văn hóa-xã hộiThànhphốnăm2020,nhiệm vụ, giảipháptrọng
tâm năm 2021, thành phố Hồ Chí Minh
13. Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh (2020), Báocáo tổng kết thực hiện nhiệm
vụ kinh tế - xã hội 5 năm (2015 -2020), phương hướng, mụctiêu, nhiệm vụ, giải
pháp 5 năm (2020 - 2025), thành phố Hồ Chí Minh, tr.57
14. http://dangcongsan.vn/tu-lieu-van-kien.
15.http://www.dpi.hochiminhcity.gov.vn