կարմիր գիրք և գորշ արջ

1. Կարմիր գիրք
Գորշ արջ
ՄԱՐԻԱՄ ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆ
ՄԻՋԻՆ ԴՊՐՈՑ
6-1

2. Կարմիր գիրք
 Կարմիր գիրք, հազվագյուտ և ոչնչացման վտանգի տակ
գտնվող կենդանիների, բույսերի և սնկերի անոտացված ցուցակ։ Կարմիր գրքերը
լինում են տարբեր մակարդակների՝ միջազգային, ազգային և տարածաշրջանային։
 Հազվագյուտ և անհետացման վտանգի տակ գտնվող տեսակների պահպանման
առաջնահերթ կազմակերպչական խնդիրը դրանց ցուցակագրումն ու հաշվառումն է
ինչպես գլոբալ, այնպես էլ առանձին երկրների մակարդակով։ Առանց դրա
հնարավոր չէ անցնել ոչ խնդրի տեսական մշակմանը, ոչ էլ առանձին տեսակների
պահպանման գործնական աշխատանքների հանձնարարմանը։ Խնդիրը
հասարակներից չէ և դեռևս 30-35 տարի առաջ առաջին փորձերն էին արվում մշակել
հազվագյուտ և անհետացող կենդանինների և բույսերի սկզբում տարածաշրջանային,
այնուհետև համաշխարհային ամփոփագրեր։ Միայն թե տվյալները կամ շատ
համառոտ էին և պարունակում էին միայն հազվագյուտ տեսակների թվարկումը,
կամ, ընդհակառակը, շատ ահռելի էին, քանի որ ընդգրկում
էին կենսաբանության ունեցած բոլոր տվյալները և շարադրում էին ժամանակի հետ
դրանց արեալների նվազման պատմական պատկերը։

3. Կարմիր գիրք

4. Գորշ արջ
 Գորշ արջ, կաթնասունների ընտանիքի գիշատիչ կենդանի։
Հայաստանում տարածված է Սյունիքի, Վայոց
ձորի, Կոտայքի, Արարատի, Արագածոտնի, Տավուշի, Լոռու
մարգերում։ Բնակվում է հիմնականում անտառներում,
սակայն հանդիպում է նաև ժայռերի ու կիրճերի
քարակույտերում, քարանձավներում, թփուտներում։
Ձմռանը քուն է մտնում որջում, որի ցամքարը
պատրաստում է չոր ճյուղերից ու տերևներից։
Հայաստանում տարածված գիշատիչներից ամենախոշորն է։

5. Գորշ արջ

6. Արտաքին կառուցվածք
 Մարմնի երկարությունը 200 սմ է, կենդանու
զանգվածը՝ 190-300 կգ։ Գլուխը լայն է, դունչն ու
պոչը՝ կարճ, ականջները՝ փոքր։ Ոտքերն ամուր են՝
զինված մեծ ու կեռ, գորշ ճանկերով։ Ունի լավ
զարգացած հոտառություն, թույլ տեսողություն։

7. Գորշ արջ

8. Սննդառություն
 Սնվում է մանր ու խոշոր կաթնասուններով,
լեշերով, ձկներով, միջատներով ու դրանց
թրթուրներով, հատապտուղներով, մրգերով,
խոտաբույսերով, երբեմն հարձակվում են
ընտանի կենդանիների վրա։ Կտղուցը
հունիս-հուլիսին է։

9. Գորշ արջ

10. Բազմացում և զարգացում
 Հղիությունը տևում է 7 ամիս։ Ծինը տեղի է
ունենում ձմռանը՝ որջում։ Ունենում են 1-2 ձագ,
որոնք կաթով կերակրվում են 5 ամիս և 1 տարուց
ավելի մնում մոր մոտ։ Սեռահասուն են դառնում 3
տարեկանում։ Մազափոխվում են ապրիլ-հունիսին։
Ապրում են 30-40 տարի։
 Գրանցված է ՀՀ Կարմիր գրքում։

11. Վերջ․․․