Leeractiviteit structureren: samenvatten en schema's maken

1. Leeractiviteit: structureren
Een samenvatting
WAT ?
= een samenvatting is een wat beknoptere versie van de cursustekst.
De student werkt in volzinnen en laat, vanuit zijn perspectief, minder relevante
informatie of details weg.
- Een samenvatting is nuttig
als:
! Student actief aan de slag
gaat met cursusmateriaal
en dit durft te
transformeren!
- Een samenvatting maken is
tijdrovend.
- “Letterlijk samenvatten”: de
student kopieert de
bewoordingen en de volgorde
van de cursus letterlijk
>< begrijpen en verwerken
van het materiaal
VOORDELEN NADELEN – risico’s
Bij samenvatten is het
codewoord “flexibiliteit”
Bijvoorbeeld: alleen die
hoofdstukken uit de
cursus samenvatten die
moeilijk zijn en veel
ballast-informatie
bevatten.

2. Leeractiviteit: structureren
Een schema
WAT ?
= een schema is een visualisatie van de onderliggende samenhang van
elementen met oog voor lay-out.
Lineaire opbouw van tekst  beknopte voorstelling
- Je visualiseert moeilijke of
onoverzichtelijke
leerstofonderdelen
- Je zoekt naar grote lijnen en
verbanden (= relateren)
 Actief studeren
- Het is een kapstok om de
volledige inhoud te
reconstrueren
- Een instrument om
gelijkenissen en verschillen
tussen theorieën en principes
weer te geven
- Sommige cursussen zijn zo
gestructureerd dat men al
heel ver komt met het
intensief doornemen van de
cursus
Wie echt van alles een
schema wil maken, verliest
tijd.
VOORDELEN NADELEN – risico’s Een aantal studenten werkt met
het schema of de samenvatting
van een andere
student. Dit is niet zonder risico
aangezien de student niet zelf
bezig is geweest met het
verwerken van de leerstof.
Als dit toch de enige strategie
zou zijn in een noodgeval, moet
de student dit materiaal kritisch
bekijken en zich afvragen wat
nog toegevoegd kan worden.

3. Leeractiviteit: structureren
Een schema  verschillende verschijningsvormen
Schema’s kunnen diverse vormen aannemen:
• Het “klassieke” schema
Een schema voor “Europese literatuur en cultuur voor
1800”: een tabel die focust op gelijkenissen en
verschillen tussen de tragedie en de komedie.

4. Leeractiviteit: structureren
Een schema  verschillende verschijningsvormen
Schema’s kunnen diverse vormen aannemen:
• Een bijzonder schema: de mindmap
o = schematische voorstelling waarbij centraal het onderwerp wordt geplaatst
 Een netwerk van sleutelwoorden/kernwoorden en symbolen
 Typische boomstructuur:
 stam: onderwerp
 hoofdtakken: eerste indruk waarover mindmap gaat
 zijtakken: thema’s en deelthema’s
o Horizontale bladspiegel
o Logische orde visualiseren d.m.v. rangcijfers, symbolen, kleurencombinaties, tekeningetjes, …

5. Leeractiviteit: structureren
Een schema  verschillende verschijningsvormen
Voorbeelden van schema’s
Schema’s kunnen diverse vormen aannemen:
• Een bijzonder schema: de mindmap
Voordelen Nadelen
+ helpt studenten met een sterk visueel
geheugen.
+ helpt om voorkennis te activeren:
mindmap op kladblad maken waarmee
student test wat hij of zij nog weet over
bepaald onderwerp
+ alternatieve werkvorm herexamens:
de cursus is al “bewerkt” en student die
toch graag schriftelijk bezig is °mindmap
+ kan voor een specifieke paragraaf die
student moeilijk kan memoriseren
- voor studenten die vooral lineair
denken, kan een mindmap verwarrend
zijn.
- mindmaps zijn geen “kunstwerkjes”
- Het is niet de bedoeling mindmaps te
maken van een ganse cursus =
tijdrovend.
Er bestaan heel wat digitale tools om
mindmaps te maken (vaak gratis te
downloaden).
Hieronder een aantal websites die je
als Pal coach kan meegeven aan
eerstejaars die met mindmapping aan
de slag willen gaan:
• https://www.mindmup.com/
• https://miro.com/

6. Leeractiviteit: structureren
Een schema  verschillende verschijningsvormen
Voorbeelden van schema’s
Schema’s kunnen diverse vormen aannemen:
• Een complex schema: de conceptmap
o = het samenbrengen van centrale concepten waarbij
de verbanden tussen die concepten benoemd wordt
 °Inzicht >< losse aaneenschakeling van begrippen
o Belang van lay-out om structuur te doen opvallen
o ! Het maken van een conceptmap vergt een
vergaand inzicht!
Bron: Lucidchart
Hieronder een handige website die je
als PAL coach kan meegeven aan
eerstejaars die een conceptmap
digitaal willen maken:
• https://bubbl.us/

7. Leeractiviteit: structureren
Een schema  verschillende verschijningsvormen
Schema’s kunnen diverse vormen aannemen:
• Een chronologisch schema: de tijdslijn
o = het visualiseren van een chronologie tussen
gebeurtenissen, personen, …
o Een tijdslijn vormt een handig instrument voor
bijvoorbeeld geschiedenisvakken.
o Naast data, is het interessant
sleutelwoorden/kernwoorden en kerngedachten op
te nemen
Een tijdslijn voor “Geschiedenis van de
middeleeuwen”, toegepast op de periode van de 4e tot
de 9e eeuw.