1. จากใจบรรณาธิการ
ปี ที่ ๑ ฉบับ พิเศษ ๑ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๕
คู่มือ…คนพิการรูทัน
้ บก. แถลง
ฉ บั บ พิ เ ศ ษ ง า น ค น พิ ก า ร จั ง ห วั ด ส ง ข ล า สารสัมพันธ์ฉบับนี ้เป็ นฉบับพิเศษที่จดพิมพ์ขึ ้นเนื่องในโอกาสวันคน
ั
1 กุ ม ภ า พั น ธ์ 2555 พิการสากล ๑ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๕ โดยจัดพิมพ์เป็ นคูมือคนพิการเพื่อให้
่
คนพิการได้ มีความรู้ ความเข้ าใจในเรื่ องของตัวเอง เพราะปั จจุบนมีคน ั
พิการอีกมากมายที่ยงไม่เคยรู้วาบัตรคนพิการหน้ าตาเป็ นอย่างไรมีบตรไว้
ั ่ ั
ทาอะไรและต้ องใช้ หลักฐานอะไรบ้ างในการขอมีบตร ขณะเดียวกันยังมี
ั
คนดีๆอีกมากที่ไม่เคยรู้วากฏหมายกาหนดให้ มีหน้ าที่ชวยเหลือคนพิการ
่ ่
ในสังคมอย่างไร คูมือฉบับนี ้จะบอกให้ ทกคนในสังคม ไม่วาพิการหรื อไม่
่ ุ ่
พิการมีความรอบรู้เรื่ องคนพิการ รู้ถึงสิทธิและหน้ าที่ ของทุกคนในสังคม
ซึงจะช่วยให้ เกิดความเข้ าใจกันและกัน ช่วยดูแลกัน สังคมจะสุขสงบและ
่
ร่มเย็น
หวังเป็ นอย่างยิ่งว่า“คูมือ...คนพิการรู้ทน”ฉบับพิเศษนี ้จะเป็ นประโยชน์
่ ั
ต่อทุกคนที่ได้ อานเป็ นอย่างมาก ขอขอบพระคุณทุกท่านที่กรุณาช่วยเหลือ
่
เกื ้อกูลคนพิการมาโดยตลอด ขอให้ ประสบแต่ความสุขความเจริญชัวกาล ่
นานเทอญ
วารสาร ารสัมพันธ์ ส ดุษฎี รามสูต
เครือข่ายคนพิการจังหวัดสงขลา
เ ม า แ ล้ ว ขั บ โ ร ง พ ย า บ า ล ห า ด ใ ห ญ่
คนพิการรู้ ทน 2
ั

2. สารบัญ สารบัญ (ต่ อ)
หน้า หน้า
คนพิการ หมายถึง ? 4 คนพิการกับองค์กรด้านคนพิการ 14
ประเภทของความพิการ.. มีอะไรบ้าง ? 4 การรับรองมาตรฐานองค์กรด้านคนพิการ 14
ทาไมต้องมีบตรประจาตัวคนพิการ ?
ั 4 คนพิการกับนายจ้าง 15
บัตรประจาตัวคนพิการทาได้ท่ไหน?
ี 5 การจ้างงานคนพิการ กรณีสถานประกอบการเอกชน 15
หลักฐานที่ใช้ในการขอมีบตรประจาตัวคนพิการ
ั 5 การจ้างงานคนพิการ กรณีหน่วยงานราชการ 16
อะไรคือ พิการโดยประจักษ์ ? 5 คนพิการ กับมาตรการภาษี 18
คนพิการกับสิทธิคนพิการ...ที่ควรรู ้ 6 มาตรการภาษีเพือคนพิการ
่ 18
สวัสดิการเบี้ยความพิการ 6 มาตรการภาษีเพือผูดูแลคนพิการ
่ ้ 18
บริการให้กยมเงินทุนประกอบอาชีพ
ู้ ื 6 มาตรการภาษีเพือเจ้าของสถานประกอบการและภาคเอกชนอื่น
่ 19
การช่วยเหลือทางกฎหมายแก่คนพิการ 7 หมายเลขโทรศัพท์หน่ วยงานที่เกียวข้อง
่ 20
การขจัดการเลือกปฏิบติโดยไม่เป็ นธรรมต่อคนพิการ
ั 7 หมายเลขโทรศัพท์องค์การหลักด้านคนพิการ 21
การจัดการบริการล่ามภาษามือไทย 8 เครือข่ายคนพิการจังหวัดสงขลา 23
การปรับสภาพแวดล้อมทีอยู่อาศัยสาหรับคนพิการ
่ 8 เล่าสูกนฟัง..พลังคนพิการสร้างสังคมอยู่เย็นเป็ นสุขร่วมกัน
่ ั 24
การสนับสนุนผูช่วยคนพิการ
้ 9
การจัดการสิงอานวยความสะดวกสาหรับคนพิการ
่ 9
การลดหย่อนค่าโดยสารขนส่งสาธารณะสาหรับคนพิการ 10
สิทธิคนพิการทางการแพทย์ 10
สิทธิคนพิการทางการศึกษา 11
สิทธิคนพิการทางอาชีพ 12
คนพิการกับผูดูแลคนพิการ
้ 13
สิทธิประโยชน์ของผูดูแลคนพิการ
้ 13
คนพิการรู้ ทน 3
ั คนพิการรู้ ทน 4
ั

3. คนพิการ หมายถึง ? บัตรประจาตัวคนพิการทาได้ ท่ ีไหน ?
คนพิการ หมายถึง “บุคคลซึงมีขอจากัดให้ปฏิบตกจกรรมในชีวตประจาวัน หรือเข้าไปมีส่วน
่ ้ ัิิ ิ ติดต่อได้ท่ี สานักงานพัฒนาสังคมและความมันคงของมนุษย์จงหวัด (พมจ.) อยู่ทศาลา
่ ั ่ี
ร่วมทางสังคม เนื่องจากมีความบกพร่องทางการมองเห็น การได้ยน การเคลือนไหว การสือสาร
ิ ่ ่ กลางจังหวัดหรือที่ อบต./เทศบาล
จิตใจ อารมณ์ พฤติกรรม สติปญญาและการเรียนรูหรือความบกพร่องอื่นใด ประกอบกับอุป
ั ้
สรรค์ในด้านต่าง ๆ และมีความต้องการจาเป็ นพิเศษ ทีจะต้องได้รบความช่วยเหลือด้านหนึ่งด้าน
่ ั หลักฐานที่ใช้ ในการขอมีบัตรประจาตัวคนพิการ ?
ใด เพือให้สามารถปฎิบตกจกรรมในชีวตประจาวันหรือเข้าไปมีส่วนร่วมทางสังคมได้อย่างบุคคล
่ ัิิ ิ
ทัวไป ทังนี้ ตามประเภทและหลักเกณฑ์ท่รฐมนตรีว่าการกระทรวงพัฒนาสังคมและความมันคง
่ ้ ีั ่ 1. สาเนาบัตรประจาตัวประชาชน สาเนาบัตรประจาตัวข้าราชการ หรือสาเนาสูตบตรของคน
ิ ั
ของมนุษย์ประกาศกาหนด” พิการ
2. สาเนาทะเบียนบ้านของคนพิการ
ประเภทของความพิการ..มีอะไรบ้ าง ? 3. รูปถ่าย 1 นิ้ว ถ่ายมาแล้วไม่เกิน 6 เดือน 2 รูป ในกรณีทมการพัฒนาระบบโดย
่ี ี
เครื่องพิมพ์บตร และคนพิการมายืนเองแล้ว ไม่จาต้องนารูปถ่ายมาก็ได้
ั ่
1. ความพิการทางการมองเห็น
4. ใบรับรองความพิการรับรองโดยผูประกอบวิชาชีพเวชกรรมของสถานพยาบาลของรัฐ หรือ
้
2. ความพิการทางการได้ยนและสือความหมาย
ิ ่
สถานพยาบาลเอกชนทีเ่ ลขาธิการสานักงานส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวตคนพิการแห่งชาติ
ิ
3. ความพิการทางการเคลือนไหวหรือทางร่างกาย
่
่
ประกาศกาหนด เว้นแต่ กรณีสภาพความพิการทีสามารถเห็นได้โดยประจักษ์ไม่ตองมีใบ ้
4. ความพิการทางจิตใจหรือพฤติกรรม หรือออทิสติก
รับรองความพิการก็ได้
5. ความพิการทางสติปญญา
ั
6. ความพิการทางการเรียนรู ้ อะไรคือ พิการโดยประจักษ์ ?
ทาไมต้ องมีบัตรประจาตัวคนพิการ ? พิการโดยประจักษ์ คือ สภาพความพิการทีสามารถขอมีบตรประจาตัวคนพิการได้ โดยไม่
่ ั
ต้องมีใบรับรองความพิการ ได้แก่ คนตาบอดไม่มลูกตาทังสองข้าง ลูกตาสีขาวขุนไม่มลูกตาดา
ี ้ ่ ี
พ.ร.บ. ส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวตคนพิการ พ.ศ. ๒๕๕๐ กาหนดให้คนพิการอาจ
ิ ทังสองข้าง ลูกตาฝ่ อทังสองข้าง คนหูหนวกไม่มรูหูทงสองข้าง คนพิการทางร่างกายทีแขนขาด
้ ้ ี ั้ ่
ยืนคาขอมีบตรประจาตัวคนพิการได้ ทังนี้ คนพิการทีมบตรประจาตัวคนพิการ มีสทธิเข้าถึง
่ ั ้ ่ ี ั ิ ตังแต่ขอมือขึ้นไป หรือขาดตังแต่ขอเท้าขึ้นไป
้ ้ ้ ้
และใช้ประโยชน์ได้ตาม พ.ร.บ. ดังกล่าว
คนพิการรู้ ทน 5
ั คนพิการรู้ ทน 6
ั

4. คนพิการกับสิทธิคนพิการ...ที่ควรรู้ การช่ วยเหลือทางกฎหมายแก่ คนพิการ
ให้ความช่วยเหลือทางกฎหมาย และจัดหาทนายความว่าต่างแก้ต่างให้แก่คนพิการที่มฐานะ
ี
สวัสดิการเบียความพิการ
้ ยากจน และไม่ได้รบความเป็ นธรรม ตามมาตรา ๒๐ (๕) แห่งพ.ร.บ. ส่งเสริมและพัฒนา
ั
คนพิการทีมบตรประจาตัวคนพิการ และได้ลงทะเบียนขอรับเบี้ยความพิการไว้แล้ว มีสทธิ
่ ี ั ิ คุณภาพชีวตคนพิการ พ.ศ. ๒๕๕๐ โดย
ิ
ได้รบเบี้ยความพิการ รายเดือน ๆ ละ 500 บาท ตลอดชีวต
ั ิ - การให้คาปรึกษาหารือทางกฎหมาย
หลักเกณฑ์การจ่ายเบี้ยความพิการ มีดงนี้ ั - ให้ความรูทางกฎหมาย
้
1. สัญชาติไทย - การจัดทานิตกรรมสัญญา
ิ
2. มีบตรประจาตัวคนพิการ
ั - การไกล่เกลียหรือการประนีประนอมยอมความ
่
3. มีภมลาเนาอยู่ในเขตพื้นทีองค์กรปกครองส่วนท้องถินตามทะเบียนบ้าน
ู ิ ่ ่ - การจัดหารทนายความ
4. ไม่เป็ นบุคคลซึงอยู่ในอุปการะของสถานสงเคราะห์ของรัฐหรือเอกชนที่ได้รบเงิน
่ ั - การให้ความช่วยเหลืออื่น ๆ ในทางคดี
อุดหนุนส่วนใหญ่จากรัฐ สามารถติดต่อได้ท่ี สานักงานพัฒนาสังคมและความมันคงของมนุษย์จงหวัด (พมจ.) อยู่ท่ี
่ ั
5. คนพิการซึงได้รบสิทธิตามที่บญญัติไว้ในกฎหมายหรือระเบียบอื่น ไม่เป็ นการตัดสิทธิ
่ ั ั ศาลากลางจังหวัด
ทีคนพิการจะได้รบสิทธิตามระเบียบนี้ เช่น ผูสูงอายุทได้รบเบี้ยยังชีพผูสูงอายุอยู่แล้ว และ
่ ั ้ ่ี ั ้
เป็ นคนพิการด้วย มีสทธิได้รบทังเบี้ยยังชีพผูสูงอายุ 500 บาท และเบี้ยความพิการ 500 บาท
ิ ั ้ ้ การขจัดการเลือกปฏิบัตโดยไม่ เป็ นธรรมต่ อคนพิการ
ิ
รวมเป็ น 1,000 บาท แบบไหน ? ถึงเรียกว่า “เลือกปฏิบต”ัิ
บริการให้ ก้ ูยืมเงินทุนประกอบอาชีพ การเลือกปฏิบตโดยไม่เป็ นธรรม คือ การปฏิบตทแตกต่าง การกีดกัน การหน่วง
ัิ ั ิ ่ี
เหนี่ยว หรือการลาเอียงจากเหตุแห่งความแตกต่างของเพศ อายุ ศาสนา ภาษา สภาพ
คนพิการทีบรรลุนิตภาวะ (อายุ 20 ปี บริบูรณ์) และผูดูแลคนพิการตามกฎหมาย สามารถ
่ ิ ้ ความพิการ ฯลฯ รวมถึงการกระทาหรืองดเว้นการกระทาใดทีกระทบต่อคนพิการ แม้จะไม่
่
กูยมเงินทุนประกอบอาชีพหรือขยายกิจการ จากกองทุนส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวตคน
้ื ิ ตังใจ แต่ผลของการกระทานันทาให้คนพิการเสียประโยชน์ ก็ถอเป็ นการเลือกปฏิบติ
้ ้ ื ั
พิการ รายละไม่เกิน 40,000 บาท หรือรายกลุม ๆ ละไม่เกิน 1 ล้านบาท ผ่อนชาระภายใน
่ คนพิการทีได้รบความเสียหาย หรือจะได้รบความเสียหายจากการกระทาในลักษณะทีถก
่ ั ั ู่
ระยะเวลาไม่เกิน 5 ปี โดยไม่คดดอกเบี้ย สามารถติดต่อได้ท่ี สานักงานพัฒนาสังคมและ
ิ เลือกปฏิบตโดยไม่เป็ นธรรม มีสทธิรองขอต่อคณะกรรมการส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวต
ัิ ิ ้ ิ
ความมันคงของมนุษย์จงหวัด (พมจ.) อยู่ทศาลากลางจังหวัด
่ ั ่ี คนพิการแห่งชาติ ให้มคาสัง่ เพือขจัดการเลือกปฏิบตนนได้
ี ่ ั ิ ั้
สามารถติดต่อได้ท่ี สานักงานพัฒนาสังคมและความมันคงของมนุษย์จงหวัด (พมจ.) อยู่ท่ี
่ ั
ศาลากลางจังหวัด
คนพิการรู้ ทน 7
ั คนพิการรู้ ทน 8
ั

5. การจัดการบริการล่ ามภาษามือไทย การสนับสนุนผู้ช่วยคนพิการ
จัดให้บริการล่ามภาษามือสาหรับคนพิการทางการได้ยนหรือการสือความหมาย ในกรณีต่าง ๆ
ิ ่ จัดบริการผูช่วยคนพิการ (PA : Personal Assistant) ให้กบคนพิการทีมความ
้ ั ่ ี
ได้แก่ จาเป็ นต้องมีผูช่วยคนพิการ เพือให้สามารถปฏิบตกจวัตรทีสาคัญในการดารงชีวตได้ หรือคน
้ ่ ัิิ ่ ิ
- การใช้บริการทางการแพทย์และการสาธารณสุข พิการทีไม่ได้รบความช่วยเหลืออื่นจากรัฐ หรือได้รบแต่ไม่เพียงพอ (คนพิการทีมบตร
่ ั ั ่ ี ั
- การสมัครงานหรือการติดต่อประสานงานการประกอบอาชีพ ประจาตัวคนพิการแล้ว มีสทธิรองขอให้มี ส่วนใหญ่จะเป็ นคนพิการทีมความพิการรุนแรง)
ิ ้ ่ ี
- การร้องทุกข์ การกล่าวโทษ หรือเป็ นพยานในชันพนักงานสอบสวนหรือพนักงานเจ้าหน้าที่
้ ผูช่วยคนพิการ จะได้รบค่าตอบแทนการปฏิบตงานในอัตราชัวโมงละ 50 บาท วันละไม่
้ ั ัิ ่
ตามกฎหมายอื่น เกิน 6 ชัวโมง ตามทีกฎหมายกาหนด
่ ่
- การให้บริการ 3 ประเภทข้างต้นนี้ ล่ามภาษามือจะได้รบค่าตอบแทนในอัตราไม่ตา่ กว่า
ั ทาความเข้าใจกันหน่ อย ผูดูแลคนพิการ หมายถึง พ่อแม่ ลูก สามีภรรยา ญาติพ่ี
้
ชัวโมงละ 300 บาท และไม่เกินชัวโมงละ 500 บาท ตามทีกฎหมายกาหนด
่ ่ ่ น้อง อาสาสมัครพัฒนาสังคมและความมันคงของมนุษย์ช่วยเหลือคนพิการ(อพมก.) หรือ
่
- การเข้าร่วมประชุม สัมมนา หรือการฝึ กอบรม บุคคลอื่นใดทีรบดูแลหรืออุปการะคนพิการ คนกลุมนี้ ไม่ใช่ “ผูช่วยคนพิการ” นะ
่ั ่ ้
- การให้บริการประเภทนี้ ล่ามภาษามือจะได้รบค่าตอบแทนในอัตราชัวโมงละ 600 บาท
ั ่ สามารถติดต่อได้ท่ี สานักงานพัฒนาสังคมและความมันคงของมนุษย์จงหวัด (พมจ.) อยู่
่ ั
ตามทีกฎหมายกาหนด
่ ทีศาลากลางจังหวัด
่
สามารถติดต่อได้ท่ี สานักงานพัฒนาสังคมและความมันคงของมนุษย์จงหวัด (พมจ.) อยู่ท่ี
่ ั
ศาลากลางจังหวัดและศูนย์บริการคนพิการทีได้รบการประกาศในพื้นที่
่ ั การจัดการสิ่งอานวยความสะดวกสาหรั บคนพิการ
ด้วยคณะรัฐมนตรี มีมติในคราวการประชุมเมือวันที่ ๑๙ พฤษภาคม ๒๕๕๒ ให้
่
การปรั บสภาพแวดล้ อมที่อยู่อาศัยสาหรับคนพิการ หน่วยงานราชการสารวจและจัดทาสิงอานวยความสะดวกให้คนพิการเข้าถึงได้ โดยเริ่มจาก
่
ให้บริการปรับสภาพทีอยู่อาศัยสาหรับคนพิการเพือเพิมความสะดวกในการดารงชีวตและปฏิบติ
่ ่ ่ ิ ั โรงพยาบาลต้องจัดทาสิงอานวยความสะดวกให้ครบทุกประเภทตามกฎกระทรวงกาหนดสิง
่ ่
กิจกรรมในชีวตประจาวันในทีอยู่อาศัยของคนพิการเอง เช่น การปรับปรุงห้องนา การติดตังราว
ิ ่ ้ ้ อานวยความสะดวกในอาคารสาหรับคนพิการหรือทุพพลภาพ และคนชรา พ.ศ.
จับ การปรับพื้นผิวทางเดิน ฯลฯ โดยการประยุกต์ใช้วสดุท่มในท้องถินที่คนพิการอาศัยอยู่เป็ น
ั ี ี ่ ๒๕๔๘ ซึงออกตามความในพระราชบัญญัตควบคุมอาคาร พ.ศ. ๒๕๒๒
่ ิ
หลัก ในอัตราเหมาจ่ายรายละไม่เกิน 20,000 บาท ตามทีกฎหมายกาหนด
่ สาหรับศาลากลางจังหวัด ทีว่าการอาเภอ สานักงานเขต ทีทาการขององค์กรปกครอง
่ ่
สามารถติดต่อได้ท่ี สานักงานพัฒนาสังคมและความมันคงของมนุษย์จงหวัด (พมจ.) อยู่ทศาลา
่ ั ่ี ส่วนท้องถิน สถาบันการศึกษา และสถานีตารวจ ต้องจัดสิงอานวยความสะดวกขันพื้นฐาน
่ ่ ้
กลางจังหวัดและศูนย์บริการคนพิการที่ได้รบการประกาศในพื้นที่
ั ได้แก่ ทางลาด ห้องนา ทีจอดรถ ป้ ายและสัญลักษณ์ และบริการข้อมูล ภายในปี
้ ่
สวัสดิการนี้ ได้พ่ี ๆ อปท.ทีแสนจะใจดี ช่วยทางานทังค้นหา ออกสารวจ ประมาณการ
่ ้ ๒๕๕๔
ค่าใช้จ่าย เป็ นธุระจัดการ ช่วยติดต่อช่าง ช่วยทาโน่นนี่สารพัด ....ขอบคุณครับ.. ขอบคุณค่ะ.. คาเตือน : คุณพี่ ๆ หน่วยงานไหนยังไม่เริ่มทา ระวังจะเข้าข่ายเลือกปฏิบตนะคุณ พี่
ัิ
คนพิการรู้ ทน 9
ั คนพิการรู้ ทน 10
ั

6. การลดหย่ อนค่ าโดยสารขนส่ งสาธารณะสาหรับคนพิการ คนพิการสามารถติดต่อขอรับบริการทางการแพทย์ ได้ทสถานพยาบาลของรัฐ
่ี
งานนี้ได้พ่ี ๆ ใจดีหลายหน่วยงานช่วยกันลดหย่อนค่าโดยสารสาหรับคนพิการและต้องแสดงบัตร สถานพยาบาลในกากับของรัฐ สถานพยาบาลรัฐวิสาหกิจ สถานพยาบาลเอกชนทีรฐ ่ั
ประจาตัวคนพิการนันต่อเจ้าหน้าที่ประจาสถานีแต่ละแห่ง เพือเจ้าหน้าทีประจาสถานีจะได้อานวย
้ ่ ่ กาหนด โดยเบิกค่าใช้จ่ายได้ตามสิทธิของคนพิการ ซึงกฎหมายกาหนดไว้
่
ความสะดวกในการเดินทางให้ถกต้อง ดังต่อไปนี้
ู
- รถไฟฟ้ า BTS ฟรีลอยฟ้ า ให้ข้นฟรี ๗ สถานี ได้แก่ หมอชิต สยาม ช่องนนทรี อโศก
ึ
อ่อนนุช กรุงธนบุรี และวงเวียนใหญ่ สิทธิคนพิการทางการศึกษา
- รถไฟฟ้ า MRT ฟรีใต้ดน ให้ข้นฟรีทกสถานี
ิ ึ ุ
- การบินไทย รักคุณเท่าฟ้ า ลดค่าโดยสารคนพิการ ๕๐% ลดค่าโดยสารให้ผูดูแลคนพิการ
้ มีสทธิได้รบการศึกษาโดยไม่เสียค่าใช้จ่ายตังแต่เริ่ม เข้าเรียนจนถึงปริญญาตรี พร้อม
ิ ั ้
๒๕% และต้องมีหนังสือรับรองการเป็ นผูดูแลคนพิการจากสมาคมคนพิการทุกประเภทแห่ง
้ ทังการได้รบเทคโนโลยีสงอานวยความสะดวก สือ บริการและความช่วยเหลืออื่นใดทาง
้ ั ่ิ ่
ประเทศไทย ให้เฉพาะเส้นทางการบินในประเทศ การศึกษา
- ขสมก. (รถพัดลม) ลดค่าโดยสารครึ่งราคาให้เฉพาะคนตาบอด ได้รบการศึกษาทีมมาตรฐานและประกันคุณภาพการศึกษา รวมทังการจัดหลักสูตร
ั ่ ี ้
- บขส. ลดค่าโดยสารครึ่งราคา (ไม่รวมค่าธรรมเนียม) ให้เฉพาะคนตาบอด กระบวนการเรียนรู ้ การทดสอบทางการศึกษาทีเ่ หมาะสม สอดคล้องกับความต้องการ
จาเป็ นพิเศษของคนพิการแต่ละประเภทและบุคคล
สิทธิคนพิการทางการแพทย์ ให้คนพิการหรือผูดูแลคนพิการได้กยมเงินกองทุนส่งเสริมและพัฒนาการศึกษาสาหรับ
้ ู้ ื
คนพิการเพือจัดซื้อ จัดหา สิงอานวยความสะดวกเทคโนโลยี สือ บริการและความช่วยเหลือ
่ ่ ่
คนพิการ ทีมบตรทองผูพการ (ท.๗๔) สามารถเข้าถึงบริการสาธารณสุขของรัฐได้ทกแห่งโดย
่ ี ั ้ิ ุ อื่นใดทางการศึกษาสาหรับคนพิการ
ไม่ตองมีใบส่งต่อ และมีสทธิได้รบบริการทางการแพทย์ ได้แก่
้ ิ ั สถานศึกษาระดับอุดมศึกษาและสถาบันอาชีวศึกษาในทุกสังกัด มีหน้าทีรบคนพิการ
่ั
- การตรวจวินิจฉัย เข้าศึกษาในสัดส่วนหรือจานวนทีเ่ หมาะสม
- การตรวจทางห้องปฏิบตการัิ สถานศึกษาใดปฏิเสธไม่รบคนพิการเข้าศึกษา ให้ถอเป็ นการเลือกปฏิบตโดยไม่เป็ น
ั ื ัิ
- การตรวจด้วยวิธพเิ ศษอื่นตามสิทธิ
ี ธรรมตามกฎหมาย
- การแนะแนวให้คาปรึกษา
- บริการเป็ นรายกรณี เช่น การให้ยา เวชภัณฑ์ การศัลยกรรม กายภาพบาบัด พยาบาลจิต
เวช อรรถบาบัด รวมถึงกรณีการจัดหา ซ่อมแซม หรือเปลียนแปลง อุปกรณ์เครื่องช่วยคนพิการ
่
เป็ นต้น
คนพิการรู้ ทน 11
ั คนพิการรู้ ทน 12
ั

7. สิทธิคนพิการทางอาชีพ คนพิการกับผู้ดแลคนพิการ
ู
มีการจัดบริการศูนย์ฟ้ ื นฟูอาชีพสาหรับคนพิการในภูมภาคต่างๆ ให้บริการจัดฝึ กอบรม
ิ
วิชาชีพแก่คนพิการในสาขาต่างๆ หลักสูตรละ ๖ เดือน - ๑ ปี เพือเพิมโอกาสแก่คนพิการให้
่ ่ สิทธิประโยชน์ ของผู้ดูแลคนพิการ
ได้รบประโยชน์ตามสิทธิของตนเองเช่นเดียวกับบุคคลทัวไป คนพิการทีเ่ ข้ามาฝึ กอาชีพได้มี
ั ่
การพัฒนาทักษะด้านร่างกาย ตามทีผูเ้ ข้ารับการฝึ กอาชีพถนัด จานวน ๙ แห่ง ดังนี้
่ ผูดูแลคนพิการ คือ บุคคลทีมช่อระบุอยู่ในบัตรประจาตัวคนพิการ ว่าเป็ น ผูดูแลคน
้ ่ ีื ้
๑. ศูนย์พฒนาอาชีพคนพิการ (โรงงานปี คนพิการสากล) จังหวัดนนทบุรี
ั พิการ และต้องให้การอุปการระดูแลคนพิการคนนันจริง ๆ้
๒. ศูนย์ฟ้ ื นฟูอาชีพคนพิการจังหวัดหนองคาย ยา้ กันอีกที ผูดูแลคนพิการ หมายถึง พ่อแม่ ลูก สามีภรรยา ญาติพนอง
้ ่ี ้
๓. ศูนย์ฟ้ ื นฟูอาชีพคนพิการขอนแก่น อาสาสมัครพัฒนาสังคมและความมันคงของมนุษย์ช่วยเหลือคนพิการ(อพมก.) หรือบุคคลอื่น
่
๔. ศูนย์ฟ้ ื นฟูอาชีพคนพิการนครศรีธรรมราช ใดทีรบดูแลหรืออุปการะคนพิการ คนกลุมนี้ ไม่ใช้ “ผูช่วยคนพิการ” นะ
่ั ่ ้
๕. ศูนย์ฟ้ ื นฟูอาชีพคนพิการบ้านทองพูน-เผ่าพนัส จังหวัดอุบลราชธานี ผูดูแลคนพิการมีสทธิได้รบความช่วยเหลือในเรืองต่าง ๆ ได้แก่
้ ิ ั ่
๖. ศูนย์ฟ้ ื นฟูอาชีพคนพิการพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ - การบริการให้คาปรึกษา แนะนา
๗. ศูนย์ฟ้ ื นฟูอาชีพคนพิการหยาดฝน จังหวัดเชียงใหม่ - ฝึ กอบรมทักษะการเลี้ยงดูคนพิการให้ได้มาตราฐานตามหลักวิชาการและวิชาชีพ
๘. ศูนย์บริการสวัสดิการสังคมเฉลิมพระชนมพรรษา ๕ รอบฯ ลพบุรี - การจัดการศึกษาโดยส่งเสริมการเรียนรูและพัฒนาทักษะเพือการพัฒนาคุณภาพชีวต
้ ่ ิ
๙. สถานฟื้ นฟูสมรรถภาพคนพิการภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จังหวัดอุบลราชธานี คนพิการ
ยังมีหน่วยงานทีเ่ กี่ยวข้องกับการส่งเสริมและพัฒนาอาชีพคนพิการ ได้แก่ ศูนย์พฒนา
ั - การส่งเสริมการประกอบอาชีพอิสระ
ฝี มอแรงงานจังหวัด สถาบันพัฒนาฝี มอแรงงานนานาชาติ สถาบันพัฒนาฝี มอแรงงาน ภาค
ื ื ื - การทางานในสถานประกอบการ
๑ - ๑๒ มีการให้บริการ การฝึ กเตรียมเข้าทางาน การฝึ กยกระดับฝี มอ การฝึ กเสริมทักษะ
ื - การฝึ กอาชีพ
และให้คาปรึกษา/แนะนาการพัฒนาหลักสูตร - การสนับสนุนเงินทุนประกอบอาชีพ (กูยมเงินกองทุนส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวต
้ื ิ
รวมไปถึงการฟื้ นฟูสมรรถภาพด้านอาชีพ โดยศูนย์ฟ้ ื นฟูสมรรถภาพคนงาน(ปทุมธานี) คนพิการได้ กรณีเป็ นผูดูแลคนพิการทางสติปญญาหรือคนพิการทางจิตใจหรือพฤติกรรม)
้ ั
ได้จดทาหลักสูตรการฟื้ นฟูสมรรถภาพด้านอาชีพ โดย การเตรียมเข้าทางาน (Work
ั - การให้สมปทานหรือสถานทีจาหน่ายสินค้า
ั ่
Preparation) การฝึ กอาชีพ (Vocational Training) - การจัดวางแบบเหมางานและอื่น ๆ
- การให้ความช่วยเหลืออื่น ๆ เพือประโยชน์ในการส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวตคน
่ ิ
พิการ
คนพิการรู้ ทน 13
ั คนพิการรู้ ทน 14
ั

8. คนพิการกับองค์ กรด้ านคนพิการ คนพิการกับนายจ้ าง
การรั บรองมาตรฐานองค์ กรด้ านคนพิการ การจ้ างงานคนพิการ กรณีสถานประกอบการเอกชน
นายจ้างหรือเจ้าของสถานประกอบการทีมลูกจ้างตังแต่หนึ่งร้อยคนขึ้นไป รับคนพิการ
่ ี ้
องค์กร “ของ” คนพิการ หมายถึง องค์กรทีมคนพิการหรือผูดูแลคนพิการเป็ นสมาชิกและ
่ ี ้ ทีสามารถทางานได้ไม่ว่าจะอยู่ในตาแหน่งใด ในอัตราส่วนลูกจ้างทีไม่ใช่คนพิการหนึ่งคน
่ ่
เป็ นกรรมการบริหารองค์กรไม่นอยกว่า ๒ ใน ๓ ของกรรมการทังหมด ตลอดจนมีอานาจ
้ ้ เศษของหนึ่งร้อยคนถ้าเกินห้าสิบคนต้องรับคนพิการเพิมหนึ่งคน ่
ตัดสินใจในการดาเนินงานเพือคุมครองสิทธิของคนพิการด้วย
่ ้ ตัวอย่างคานวณง่าย ๆ สัดส่วนการจ้างงาน (หากจะจ้างงานเกินกว่านี้..ก็ยนดีหลาย ๆ )
ิ
องค์กร “เพือ” คนพิการ หมายถึง องค์กรทีมวตถุประสงค์หรือกิจการหลักเกี่ยวกับการ
่ ่ ีั ลูกจ้างทีไม่พการ ทังบริษท 100 – 150 คน ต้องรับ ลูกจ้างทีเ่ ป็ นคนพิการ 1 คน
่ ิ ้ ั
ส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวตคนพิการและมิใช่หน่วยงานภาครัฐ
ิ ลูกจ้างทีไม่พการ ทังบริษท 151 – 250 คน ต้องรับ ลูกจ้างทีเ่ ป็ นคนพิการ 2 คน
่ ิ ้ ั
เพือเสริมสร้างให้องค์กรด้านคนพิการ ซึงเป็ นองค์กรของคนพิการ และองค์กรเพือคนพิการ มี
่ ่ ่ ลูกจ้างทีไม่พการ ทังบริษท 251 – 350 คน ต้องรับ ลูกจ้างทีเ่ ป็ นคนพิการ 3 คน
่ ิ ้ ั
การจัดโครงสร้างองค์กรทีเ่ ป็ นระบบ ชัดเจน เกิดประสิทธิภาพในการปฏิบตงาน การให้บริการ
ัิ การนับจานวนลูกจ้างให้นบทุกวันที่ 1 ตุลาคม ของแต่ละปี และกรณีนายจ้างหรือ
ั
และมีกลไกเชื่อมโยงการดาเนินงานด้านคนพิการทีมความยัง่ ยืน รวมทังพัฒนาองค์กรด้านคน
่ ี ้ เจ้าของสถานประกอบการใด มีหน่วยงานหรือสานักงานสาขาในจังหวัดเดียวกัน ให้นบ ั
พิการให้มความเข้มแข็ง มีความสามารถในการส่งเสริมศักยภาพและคุมครองพิทกษ์สทธิคนพิการ
ี ้ ั ิ รวมลูกจ้างของหน่วยงานหรือสานักงานสาขาทุกแห่งในจังหวัดนันเข้าด้วยกัน
้
ได้อย่างมีประสิทธิภาพ นายจ้างหรือเจ้าของสถานประกอบการใดทีไ่ ม่ได้รบคนพิการเข้าทางาน กฎหมายมี
ั
องค์กรทีได้รบการรับรองมาตรฐาน มีสทธิได้รบการส่งเสริมสนับสนุ นด้านวิชาการ การพัฒนา
่ ั ิ ั ทางเลือกให้ 2 ทาง คือ
บุคลากร การยกย่องเชิดชูเกียรติ และการสนับสนุนอื่นๆ ตามทีคณะกรรมการส่งเสริมและพัฒนา
่ 1. ส่งเงินเข้ากองทุนส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวตคนพิการเป็ นรายปี ภายในวันที่
ิ
คุณภาพชีวตคนพิการแห่งชาติกาหนด
ิ 31 มกราคม ของแต่ละปี โดยคานวณจากอัตราตา่ สุดของอัตราค่าจ้างขันตา่ ตามกฎหมาย
้
องค์กรด้านคนพิการ สามารถติดต่อขอเข้ารับการตรวจประเมินได้ โดยเตรียมเอกสาร ว่าด้วยการคุมครองแรงงาน ทีใช้บงคับครังหลังสุดในปี ก่อนทีมหน้าทีส่งเงินเข้ากองทุน
้ ่ ั ้ ่ ี ่
ประกอบการ ยืนคาขอรับรอง ได้แก่
่ ส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวตคนพิการ คูณด้วย 365 และ คูณด้วยจานวนคนพิการที่
ิ
- ใบสมัคร ไม่ได้รบเข้าทางาน
ั
- สาเนาบัตรประชาชนของผูยนคาขอ
้ ่ื ่ ้
ตัวอย่างคานวณง่าย ๆ จานวนเงินทีตองส่งเข้ากองทุน หากไม่ตองจ้างงานคนพิการ
้
- แผนทีตงขององค์กรทีขอ
่ ั้ ่ นายจ้างต้องส่งเงินเข้ากองทุนฯ ในปี 2554
- สาเนาใบสาคัญแสดงการจัดตังองค์กร้ - ให้ใช้อตราค่าจ้างขันตา่ ในพื้นที่ ทีใช้เป็ นเกณฑ์ของปี 2553 สมมติว่า เท่ากับ 215
ั ้ ่
- เอกสารการประเมินตนเอง บาท / วัน
- เอกสารอื่นทีจะเป็ นประโยชน์ต่อการประเมิน
่ - คูณด้วย 365 (มาจากวันใน 1 ปี )
สามารถติดต่อได้ท่ี สนง.พัฒนาสังคมและความมันคงของมนุษย์จงหวัด (พมจ.) อยู่ทศาลา
่ ั ่ี - คูณด้วย จานวนคนพิการทีไม่ได้จา้ ง หรือจ้างไม่ครบ
่
กลางจังหวัด
คนพิการรู้ ทน 15
ั คนพิการรู้ ทน 16
ั

9. ตัวอย่าง บริษท A ต้องจ้างงานพนักงานคนพิการ 3 คน แล้วก็ไม่จา้ งสักคน เท่ากับ 215 บาท
ั ตัวอย่างคานวณง่าย ๆ สัดส่วนการับทางาน (หากจะจัดสรรกรอบอัตรากาลังให้เกินกว่า
× 365 × 3 คน ต้องส่งเงินเข้ากองทุนฯ 235,425 บาท นี้กไม่ว่ากัน แต่อย่าลืมนาเรียนปลัดฯกระทรวง ให้ O.K. ก่อนนะ)
็
2. ให้สถานประกอบการแจ้งความจานงต่อปลัดกระทรวงแรงงาน หรือผูว่าราชการจังหวัด
้ ผูปฏิบตงานทีไม่พการ ทังหน่วยงาน 100 – 150 คน ต้องรับผูปฏิบตงานทีเ่ ป็ นคน
้ ัิ ่ ิ ้ ้ ัิ
เพือจัดสัมปทาน จัดสถานทีจาหน่ายสินค้าหรือบริการจัดจ้างเหมาช่วงงาน ฝึ กงานหรือให้การ
่ ่ พิการ 1 คน
ช่วยเหลืออื่นใดแก่คนพิการหรือผูดูแลคนพิการแทนก็ได้
้ ผูปฏิบตงานทีไม่พการ ทังหน่วยงาน 151 – 250 คน ต้องรับผูปฏิบตงานทีเ่ ป็ นคน
้ ัิ ่ ิ ้ ้ ัิ
ให้สมปทาน ไม่นอยกว่า 1 ปี เช่น การจัดสรรคลืนความถี่ หรือ เวลาออกอากาศของสถานีวทยุ/
ั ้ ่ ิ พิการ 2 คน
สถานีโทรทัศน์ ฯลฯ ผูปฏิบตงานทีไม่พการ ทังหน่วยงาน 251 – 350 คน ต้องรับผูปฏิบตงานทีเ่ ป็ นคน
้ ัิ ่ ิ ้ ้ ัิ
จัดสถานทีจาหน่ายสินค้าหรือบริการ เช่น จัดพื้นทีให้ขายอาหาร จัดพื้นทีให้ทากิจกรรมถ่าย
่ ่ ่ พิการ 3 คน
เอกสาร ฯลฯ
จัดจ้างเหมาช่วงงาน เช่น สัง่ ซื้อสินค้าจากคนพิการ จ้างเหมาคนพิการโดยวิธกรณีพเิ ศษ
ี ในการนับจานวนผูปฏิบตงานของหน่วยงานรัฐให้นบทุกวันที 1 ตุลาคมของแต่ละปี โดย
้ ัิ ั
ฯลฯ มีวธนบ ดังนี้
ิี ั
ฝึ กงาน โดยหลักสูตรต้องผ่านความเห็นชอบจากปลัดกระทรวงแรงงาน หรือผูว่าราชการ ้ - กระทรวง ทบวง กรม หรือหน่วยงาน ทีเ่ รียกชื่ออย่างอื่นทีมฐานะเป็ นกรม ให้นบ
่ ี ั
จังหวัด และมีระยะเวลาการฝึ กไม่นอยกว่า 6 เดือน เช่น ถ่ายทอดองค์ความรู ้ กระบวนการ
้ รวมทังกระทรวง แล้วให้ปลัดกระทรวงจัดสรรให้หน่วยงานในสังกัดพิจารณารับคนพิการเข้า
้
ผลิต ฯลฯ ทางาน ทีมลกษณะงานเหมาะสมกับความพิการ
่ ี ั
- ราชการส่วนท้องถิน ( อบจ. อบต. เทศบาล กทม. เมืองพัทยา และ อปท.อื่น ทีมี
่ ่
การจ้ างงานคนพิการ กรณีหน่ วยงานราชการ กฎหมายให้จดตัง)ให้นบทังหมดของแต่ละแห่งได้เลย
ั ้ ั ้
หน่วยงานของรัฐทีมผูปฏิบตงานตังแต่ 100 คนขึ้นไป รับคนพิการทีสามารถทางานได้ไม่ว่าจะ
่ ี ้ ัิ ้ ่ - รัฐวิสาหกิจ ทีตงขึ้นโดย พ.ร.บ. หรือ พ.ร.ฎ. ให้นบทังหมดของรัฐวิสาหกิจนัน
่ ั้ ั ้ ้
อยู่ในตาแหน่งใดในอัตราส่วนผูปฏิบตงานทีมใช่คนพิการ ทุกหนึ่งร้อยคนต่อคนพิการหนึ่งคน
้ ัิ ่ ิ - หน่วยงานอื่นของรัฐทีเ่ ป็ นนิตบคคล ให้นบทังหมดของหน่วยงานนัน
ิุ ั ้ ้
เศษของหนึ่งร้อยคน ถ้าเกินห้าสิบคนต้องรับคนพิการเพิมอีกคน
่
“ผูปฏิบตงาน” หมายถึง ข้าราชการ พนักงานราชการ พนักงาน หรือผูปฎิบตงาน ซึง
้ ัิ ้ ัิ ่ หากหน่วยงานไม่สามารถจัดสรรกรอบอัตรากาลังให้ผูปฏิบตงานทีเ่ ป็ นคนพิการได้ หรือ
้ ัิ
เรียกชื่ออย่างอื่นของหน่วยงานของรัฐ ซึงปฏิบตงานประจาในหน่วยงานของรัฐนัน และให้
่ ัิ ้ พยายามหาทางสนับสนุนแล้ว แต่ไม่มคุณสมบัติตรงกับตาแหน่งให้รีบแจ้งความจานงต่อ
ี
หมายความรวมถึงผูซงปฏิบตงานอยู่ในต่างประเทศและผูช่วงอยู่ระหว่างการลาโดยได้รบเงินเดือน
้ ่ึ ั ิ ้ ั ปลัดกระทรวงแรงงาน หรือผูราชการจังหวัด เพือจัดให้สมปทาน จัดสถานทีจาหน่ายสินค้า
้ ่ ั ่
่ ัิ
ด้วย แต่ไม่หมายความรวมถึงลูกจ้างชัวคราวหรือพนักงานจ้างเหมา ทีปฏิบตงานโดยมีกาหนด
่ หรือบริการ จัดจ้างเหมาช่วงงาน ฝึ กงาน หรือให้การช่วยเหลืออื่นใดแก่คนพิการหรือผูดูแล
้
ระยะเวลาตามสัญญาว่าจ้าง คนพิการแทน
คนพิการรู้ ทน 17
ั คนพิการรู้ ทน 18
ั