มลพิษทางอากาศ

1. มลพิษทาง
อากาศ
 ความหมายของมลพิษทางอากาศ
 แหล่งกาเนิดของสารมลพิษทางอากาศ
 ชนิดของสารมลพิษทางอากาศ
 การวัดคุณภาพของอากาศ
 การควบคุมและป้องกันมลพิษทางอากาศ

2. คือการปนเปื้อนของสารเคมี สารประกอบทางกายภาพ สารชีววิทยาในสิ่งแวดล้อม หรือสิ่งปนเปื้อนในปริมาณที่มากพอ
จนก่อให้เกิดความเปลี่ยนแปลงของชั้นบรรยากาศ ทาให้อากาศนั้นเสื่อมคุณภาพ ส่วนใหญ่มักเกิดจากการเผาผลาญของ
เครื่องยนต์ ยานพาหนะ การทาอุตสาหกรรม หรือแม้แต่ไฟป่า โดยสารในมลพิษทางอากาศที่ส่งผลต่อสุขภาพของมนุษย์สัตว์
พืช และสิ่งแวดล้อมทั้งในทางตรงและทางอ้อม
ผลกระทบต่อพืช ป่าไม้ ผลกระทบต่อมนุษย์ ผลกระทบต่อสัตว์
ภาพตัวอย่าง
ภาพตัวอย่าง ภาพตัวอย่าง

3. แหล่งกาเนิดของสารมลพิษ
แหล่งกาเนิดตามธรรมชาติ (NATURAL SOURCES)
• ภูเขาไฟระเบิด การที่เกิดภูเขาไฟระเบิดจะมีเขม่าพ้นออกมาในบรรยากาศจานวนมาก ซึ่งเขม่า
เหล่านั้นก็เป็นสิ่งหนึ่งที่ทาให้เกิดมลภาวะทางอากาศและเขม่าที่เกิดจากภูเขาไฟระเบิดจะสามารถอยู่
ในอากาศได้นานนับปี ทาให้เกิดก๊าซ เช่น ซัลเฟอร์ไดออกไซด์ ไฮโดรเจนซัลไฟด์ และก๊าซมีเทน
• ไฟป่า เมื่อเกิดไฟป่าแต่ละครั้งจะเกิดควันขึ้นมาจานวนมหาศาล ซึ่งควันที่เกิดจากไฟป่านั้นทาให้เกิด
ก๊าซต่างๆ เช่น ควัน เถ้า คาร์บอนมอนนอกไซด์ ออกไซด์ของไนโตรเจน ไฮโดรคาร์บอน และ
ซัลเฟอร์ไดออกไซด์ เป็นต้น
• การเน่าเปื่อย พวกจุลินทรีย์จะมีการย่อยสลายสิ่งต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นซากพืชซากสัตว์ ซึ่งในการย่อย
สลายจะทาให้เกิดก๊าซ แอมโมเนีย เป็นก๊าชที่ทาในเกิดกลิ่นเหม็น คาร์บอนไดออกไซด์ และ
ไฮโดรเจนซัลไฟด์ เป็นต้น
• การฟุ้งกระจาย อนุภาคสารจะเป็นอนุภาคขนาดเล็กซึ่งสามารถลอยไปตามอากาศซึ่งเป็นสาเหตุใน
เกิดโรคต่าง ๆ มากมาย เช่น แบคทีเรีย ไวรัส เชื้อรา และสปอร์ เป็นต้น
แหล่งกาเนิดจากการกระทาของมนุษย์ (MAN-MAD SOURCES)
• การคมนาคม ปัจจุบันมีการข้นส่งสินค้า การเดินทางเป็นจานวนมากโดยการใช้ยานพาหนะต่างๆ
โดยเฉพาะรถยนต์ซึ่งเป็นต้นเหตุสาคัญที่สุด โดยที่รถยนต์จะปล่อยกาศพวกคาร์บอน ไดออกไซด์
ก๊าชไนตริกออกไซด์และก๊าซไนโตรเจนไดออกไซด์ รวมทั้งกาซคาร์บอนมอนนอกไซด์
• โรงไฟฟ้า ในการที่จะผลิตการแสไฟฟ้าจะมีการเผาไหม้พลังงานจานวนมหาศาลและในการเผาไหม้
นั้นจะมีการปล่อยสารพวก ก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ ก๊าซไนโตรเจนออกไซด์และอนุภาคของมวล
สาร ต่าง ๆ
• การเผาไหม้ของเชื้อเพลิง การเผาไหม้เชื้อเพลิงเป็นสิ่งที่สาคัญในการใช้ชีวิตประจาวันที่เราใช้ในการ
ดาเนินชีวิต แต่ในการเผาไหม้เหล่านั้นก็จะทาให้มีการปล่อยสารพวก ก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ ก๊าซ
ไนโตรเจนออกไซด์ ไฮโดคาร์บอนและอนุภาคของมวลสารต่าง ๆ
• การเผาขยะสิ่งปฏิกูล ปัจจุบันมีขยะเกิดขึ้นมากมายซึ่งก็นามาซึ่งการทาลายและการทาลายวิธีหนึ่งก็คือ
การเผาไหม้ ซึ่งการเผาไหม้จะมีการปล่อยสารพวก สารประกอบไฮโดรคาร์บอน ออกไซด์ของ
ไนโตรเจน ออกไซด์ของกามะถัน คาร์บอนมอนอกไซด์และคาร์บอนไดออกไซด์ เป็นต้น

4. ชนิดของสารมลพิษทางอากาศ
อนุภาคต่างๆ
• ฝุ่นละออง
จากสารอินทรีย์ เช่น เกสรของพืชหรือหญ้า แบคทีเรีย เศษ
เน่าเปื่อยของสิ่งมีชีวิต
ฝุ่นละอองจากสารอนินทรีย์ เช่น ฝุ่นหิน ฝุ่นเหล็ก ฝุ่นทราย
ฝุ่นก่อสร้าง ฝุ่นการเผาไหม้เชื้อเพลิง ฝุ่นจากการเผาขยะ
ฝุ่นมี 3 ขนาด ขนาดใหญ่ (ไม่เกิน100ไมครอน)
ขนาดเล็ก(ไม่เกิน10ไมครอน) ขนาดจิ๋ว(ไม่เกิน2.5ไมครอน)
• ขี้เถ้า อนุภาคเล็กมากที่เหลือจากการเผาไหม้
• เขม่า เป็นการรวมตัวของอนุภาคเล็กๆ
ก๊าซและไอต่างๆ
• ออกไซด์ต่างๆของคาร์บอน
• ออกไซด์ของซัลเฟอร์
• ไฮโดรคาร์บอน
• ออกไซด์ของไนโตรเจน
• โลหะหนัก
• สารอินทรีย์อันตราย
• ก๊าซเรือนกระจก
• ก๊าซโอโซน
ผลกระทบ
จากที่กล่าวมาทั้งหมด ไม่ว่าจะเป็นอนุภาคต่างๆ หรือจะเป็น
ก๊าซและไอต่างๆ ล้วนทาให้เกิดมลพิษทางอากาศทั้งสิ้น ซึ่งการที่
จะเกิดก๊าซเหล่านี้มันก็เกิดจากการกระทาของมนุษย์และเกิดเอง
ตามธรรมชาติ ซึ่งมันส่งผลเสียมากๆให้กับมนุษย์ สัตว์ และ
สิ่งแวดล้อม
ถ้าเราไม่ช่วยกันป้องกันการเกิดมลพิษทางอากาศ
ผลกระทบก็ตกมาอยู่ที่มนุษย์ การใช้ชีวิต การดาเนินชีวิตของเราก็
จะไม่ได้รับอากาศที่บริสุทธิ์ ดังนั้นมันอาจทาให้เราเสียสุขภาพกาย
ได้ อาจส่งผลต่อชีวิตเลยก็ได้

5. ในประเทศไทย คนทั่วไปรับรู้คุณภาพของอากาศได้จากผลวัดที่จัดทาโดยกรมควบคุมมลพิษ เรียกว่าดัชนีคุณภาพ
อากาศ ซึ่งเป็นรายงานข้อมูลเกี่ยวกับอากาศที่หน่วยงานด้านสิ่งแวดล้อมนาเสนอแก่ประชาชนทั่วไปเป็นระยะ เพื่อให้รับรู้
ถึงสถานการณ์มลพิษทางอากาศและความเสี่ยงต่อสุขภาพ
ดัชนีคุณภาพอากาศของประเทศไทยแบ่งออกเป็น 5 ระดับ และมีการใช้สีเป็นสัญลักษณ์ ซึ่งค่าดัชนีคุณภาพอากาศ
ที่ถือว่าเป็นปกติคือ 100 หากสูงกว่าแสดงว่าในอากาศมีความเข้มข้นของมลพิษค่อนข้างสูงหรือสูงมาก โดยเกณฑ์การวัด
มีดังนี้
0-50 ใช้สีฟ้าเป็นสัญลักษณ์ หมายถึง คุณภาพของอากาศอยู่ในระดับดี และไม่มีผลกระทบต่อสุขภาพ
51-100 ใช้สีเขียวเป็นสัญลักษณ์ หมายถึง คุณภาพของอากาศอยู่ในระดับปานกลาง และไม่มีผลกระทบต่อสุขภาพ
101-200 ใช้สีเหลืองเป็นสัญลักษณ์ หมายถึง คุณภาพของอากาศมีผลกระทบต่อสุขภาพ ผู้ป่วยโรคระบบทางเดินหายใจ
ควรหลีกเลี่ยงการออกกาลังกายนอกอาคาร เด็กและผู้สูงอายุไม่ควรทากิจกรรมภายนอกอาคารนาน ๆ
201-300 ใช้สีส้มเป็นสัญลักษณ์ หมายถึง คุณภาพของอากาศมีผลกระทบต่อสุขภาพมาก ผู้ป่วยโรคระบบทางเดินหายใจ
ควรหลีกเลี่ยงการทากิจกรรมนอกอาคาร เด็กและผู้สูงอายุควรลดการออกกาลังกายนอกอาคาร
มากกว่า 300 ใช้สีแดงเป็นสัญลักษณ์ หมายถึง คุณภาพของอากาศเป็นอันตราย ผู้ป่วยโรคระบบทางเดินหายใจควรอยู่แต่
ภายในอาคาร บุคคลทั่วไปควรหลีกเลี่ยงการออกกาลังกายนอกอาคาร
วิธีป้องกันมลพิษทางอากาศ

6. การควบคุมและป้องกันมลพิษทางอากาศ
กฎหมายควบคุม
• พระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อม
แห่งชาติ พ.ศ. 2535
• พระราชบัญญัติโครงงาน พ.ศ. 2535
• พระราชบัญญัติรักษาความสะอาดและความเป็นระเบียบ
• พระราชบัญญัติสาธารณสุข พ.ศ. 2535
• ประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม
ควบคุมจากแหล่งกาเนิด
• การควบคุมมลพิษจากรถยนต์ คือ การตรวจสภาพรถ
ปรับปรุงพัฒนารถให้ปล่อยสารมลพิษน้อยลง ใช้รถที่ไม่ทา
ให้เกิดมลพิษ เช่น รถไฟฟ้า รถจักรยาน ใช้เชื้อเพลิงสะอาด
และดีที่สุดคือลดการใช้รถยนต์
• การควบคุมมลพิษจากโรงงานอุตสาหกรรม คือ ลดการผลิต
สารปนเปื้อน เช่น กรองเอาอนุภาคออกจากอากาศ การ
สันดาปเชื้อเพลิงให้สมบูรณ์ การซับแก๊ส เป็นต้น
• การควบคุมกาจัดสิ่งของทิ้งแล้ว เช่นนาทรัพยากรมาใช้ใหม่
การลดปริมาณขยะ เป็นต้น
ทรัพยากรอากาศ

7. จัดทาโดย
มหาวิทยาลัยเกษมบัณฑิต
นายอภิสิทธิ์ แจ่มช้อย
รหัสนักศึกษา 600404485205
คณะวิศวกรรมศาสตร์
นางสาวจิตตราภร ขาทองทับ
รหัสนักศึกษา 600404491670
รายวิชาวิทยาศาสตร์เทคโนโลยี กับการดาเนินชีวิต
นายวิชา คีรีรักษ์
รหัสนักศึกษา 600404483814