วศิน คธาวุธ

1. มลพิษทางอากาศAir Pollution

2. มลพิษทางอากาศ(AIR POLLUTION)
• คือการเกิดฝุ่นละออง โมเลกุลชีวภาพ หรือวัตถุอันตรายชนิดอื่น ๆ ในชั้นบรรยากาศของโลก เป็นสาเหตุของโรค
การเสียชีวิตของมนุษย์และทาลายสิ่งมีชีวิตอื่น ๆ เช่น พืชพันธุ์ สิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติ หรือสิ่งแวดล้อมสรรค์
สร้าง
• ชั้นบรรยากาศเป็นระบบแก๊สธรรมชาติที่ซับซ้อนที่จาเป็นต่อชีวิตบนโลก การลดลงของโอโซนในชั้นสตราโทสเฟียร์
เนื่องจากมลพิษทางอากาศถือว่าเป็นภัยคุกคามต่อสุขภาพของมนุษย์รวมถึงระบบนิเวศของโลกด้วย
• มลพิษทางอากาศภายในอาคาร และคุณภาพของอากาศในเมืองจัดเป็นปัญหามลพิษโลก 2 ปัญหาที่เลวร้ายที่สุด จาก
รายงานชื่อ สถานที่ที่ประสบมลพิษมากที่สุดในโลก (World's Worst Polluted Places)ของสถาบันแบล็กส
มิธ (Blacksmith Institute) ในปี ค.ศ. 2008 ตามรายงานขององค์การอนามัยโลก (WHO) ในปี ค.ศ. 2014 มลพิษทาง
อากาศคร่าชีวิตคนประมาณ 7 ล้านคนทั่วโลกในปี ค.ศ. 2012

3. สารมลพิษ
• สารมลพิษทางอากาศปฐมภูมิ เป็นสารมลพิษทางอากาศ ที่ถูกปล่อยออกมาจากแหล่งกาเนิดโดยตรง เช่น จากโรงงานอุตสาหกรรมมี
ผลกระทบโดยตรงและเป็นสารตั้งต้นของสารมลพิษทางอากาศทุติยภูมิ สารที่ทาให้เกิดมลพิษทางอากาศปฐมภูมิคือ Sulfur dioxide ,
Carbon monoxide , Nitrogen dioxide , ground-level ozone lead , carbon particles ทาโอโซนลดลง เพราะพืชได้รับผลจากบรรยากาศ
เป็นพิษจึงทาให้พืชไม่สามารถคายแก๊สได้สารมลพิษทางอากาศทุติยภูมิ เป็นมลพิษทางอากาศที่ไม่ได้เกิดหรือปล่อยออกมาโดยตรง ใน
อากาศ น้าหรือดิน สารมลพิษเกิดกระบวนการสังเคราะห์ในสภาวะแวดล้อมโดยมีปฏิกิริยาทางเคมีที่เกี่ยวข้องกับสารเคมีที่ปล่อยออกมา
เช่น ก๊าซโอโซน ซึ่งเกิดจากปฏิกิริยาเคมี Photochemical Oxidationระหว่างก๊าซออกไซด์ของไนโตรเจนกับสารประกอบ
ไฮโดรคาร์บอนที่อยู่ในบรรยากาศโดยมีแสงแดดเป็นตัวเร่งปฏิกิริยา เป็นต้น [5]

4. แหล่งกาเนิด
• 1. จากธรรมชาติ (Naturalsource)
• เป็นแหล่งที่เกิดมลพิษโดยธรรมชาติ ไม่ได้เกิดจากฝีมือมนุษย์ซึ่งการเกิดมลพิษจากธรรมชาติมีผลกระทบน้อยมากตัวอย่างเช่นการระเบิดของภูเขาไฟ เกิดจาก
การที่แมกมาใต้เปลือกโลกได้รับความร้อนจากแก่นโลกมากๆจนทาให้เกิดจากการยกตัวของแมกมาพุ่งออกมาตามรอยแยกของชั้นเปลือกโลกกลายเป็นลาวาซึ่ง
การระเบิดของภูเขาไฟทาให้เกิดควันและเถ้าถ่านกระจายสู่อากาศเป็นจานวนมาก[6]
• ไฟป่า สามารถเกิดขึ้นได้ทุกที่ตามธรรมชาติ เกิดขึ้นในพื้นที่ป่าไม้ที่มีขึ้นอย่างหนาแน่นและมีสภาพแห้งจัดเช่น ฟ้าผ่า ประกายไฟจากหินถล่ม กิ่งไม้เสียดสีกัน
• การเน่าเปื่อย
• ฝุ่นละออง มีโดยทั่วไปพบได้ในทุกสถานที่ อาจจะมากหรือน้อยตามสถานที่นั้นๆฝุ่นละอองจะมีลักษณะเป็นอนุภาคของแข็งขนาดเล็กที่ล่องลอยอยู่ใน
อากาศ ซึ่งเกิดจากวัตถุที่ถูกทุบตี บด กระแทกจนแตกออกเป็นชิ้นส่วนเล็กๆ เมื่อถูกกระแสลมพัดก็จะปลิวกระจายตัวอยู่ในอากาศและตกลงสู่พื้นในเวลาต่อมา
ซึ่งเวลาในการตกจะช้าหรือเร็วขึ้นอยู่กับน้าหนักของอนุภาคฝุ่น แหล่งกาเนิดของฝุ่นจะแสดงถึงคุณสมบัติความเป็นพิษของฝุ่นด้วยเช่น แอสเบส
ตอส ตะกั่ว ไฮโดรคาร์บอน กัมมันตรังสี ฝุ่นละอองในบรรยากาศ เป็นปัญหามลพิษทางอากาศที่สาคัญในเมืองใหญ่และเมืองที่กาลังพัฒนาจึงอาจนาไปสู่การ
ส่งผลกระทบต่อสุขภาพอนามัยของประชาชนทั้งทางตรงและทางอ้อม

5. 2. จากฝีมือมนุษย์ (MAN-MADE SOURCE)
• มนุษย์เป็นต้นเหตุที่ก่อให้เกิดปัญหามลพิษทางอากาศมากที่สุด เนื่องจากการเพิ่มขึ้นของประชากรมนุษย์ส่งผลให้เกิดความต้องการบริโภค
พลังงาน เชื้อเพลิง ทั้งในครัวเรือน ภาคอุตสาหกรรม และภาคเกษตรกรรม ที่เพิ่มมากขึ้น ซึ่งส่งผลกระทบโดยตรงต่อการเปลี่ยนแปลงของสภาพ
ภูมิอากาศทั้งสิ้น สามารถแยกประเภทมลพิษที่เกิดจากฝีมือมนุษย์ได้ดังนี้[8]

6. แหล่งกาเนิดที่อยู่กับที่ ได้แก่ แหล่งกาเนิดที่เคลื่อนที่ไม่ได้แบ่งเ็นน 2 พวก คือ
• การเผาไหม้เชื้อเพลิง การเผาไหม้ของเชื้อเพลิงชนิดต่างๆจะก่อให้เกิดก๊าซคาร์บอนมอนนอกไซด์ ฝุ่นละออง ก๊าซ
ซัลเฟอร์ไดออกไซด์ของไนโตรเจน และพบว่ามลพิษที่เกิดจากการเผาไหม้เชื้อเพลิงเหล่านี้เพื่มขึ้นอย่างเรื่อยๆทุกปี
ได้แก่ การเผาขยะมูลฝอยหรือสิ่งปฏิกูล โรงผลิตไฟฟ้าพลังความร้อน โรงงานผลิตยางรถยนต์ เป็นต้น
• กระบวนการผลิตในโรงงานอุตสาหกรรม กระบวนการผลิตต่างๆในโรงงานอุตสาหกรรมก่อให้เกิดก๊าซต่างๆขึ้น
เช่น ก๊าชไฮโรเจนซัลไฟด์หรือก๊าซไข่เน่า กรดซัลฟูริกหรือกรดกามะถัน ได้แก่ การแปรรูปอาหาร การกลั่น
น้ามัน การหลอมโลหะ โรงงานผลิตสารอนินทรีย์[9]

7. ผลกระทบ
• มลพิษทางอากาศเกิดผลเสียหลายอย่าง ทั้งทางตรงที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพอนามัยของมนุษย์และทางอ้อมซึ่งได้แก่ ทาให้เกิดการบดบังแสงสว่าง
จากดวงอาทิตย์ที่ส่องมายังพื้นโลก หรือการทาลายทรัพย์สินหรือสิ่งแวดล้อมอื่น ๆ
สารมลพิษ ผลกระทบต่อสุขภาพ
อนุภาคมลสาร ; ซัลเฟอร์ไดออกไซด์ ลดประสิทธิภาพการทางานของปอด ; โรคที่เกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจที่เพิ่มขึ้น ; เกิดพิษเฉียบพลันและเรื้อรัง
โอโซน
การระคายเคืองตา จมูก และคอ ; การแน่นหน้าอก(chest tightness) ; การไอ ; เกิดอาการเจ็บปวดเมื่อหายใจ(pain
on inspiration)
ไนโตรเจนออกไซด์ เพิ่มความเสี่ยงโรคทางเดินหายใจในเด็กอายุต่ากว่า 12 ปี
ตะกั่ว เกิดความผิดปกติของประสาท ความดันโลหิตสูง

8. ผลต่อพืชและสัตว์
• สารมลพิษต่างๆในอากาศจะเข้าสู่ต้นพืชทางใบด้วยกระบวนการหายใจของพืช ภายหลังการได้รับมลพิษของต้นพืชมลพิษในอากาศ เช่น
สารพวกออกซิแดนซ์ จะไปทาให้ส่วนของใบแห้งเหี่ยว และทาให้เซลล์ใบยุบตัว ซัลเฟอร์ไดออกไซด์ทาให้พืชเกิดพิษเรื้อรังทาให้พืชไม่
เจริญเติบโตเกิดจากการสูญเสียคลอโรฟิลล์ หรือการหยุดสร้างคลอโรฟิลล์ ไนโตรเจนออกไซด์จะทาให้เกิดแผลที่ใบและทาให้เกิดพิษ
เฉียบพลัน [10]
• ส่วนสัตว์จะได้รับสารมลพิษเข้าสู่ร่างกายโดยการที่หายใจเอาอากาศที่มีมลพิษปะปนอยู่ด้วยเข้าสู่ร่างกายโดยตรง หรือโดยการที่สัตว์กินหญ้า
หรือพืชอื่น ๆ ที่มีมลพิษทางอากาศตกสะสมอยู่ด้วยปริมาณมากพอที่จะเกิดอันตรายได้มลพิษทางอากาศที่พบว่าทาให้เกิดอันตรายต่อปศุ
สัตว์มากที่สุด ได้แก่ อาร์เซนิกหรือสารหนู ฟลูออรีน ตะกั่ว และแคดเมียม เป็นต้น[11]

9. การบดบังแสงสว่าง
• สารมลพิษเหล่านี้ เป็นสารพวกแอโรซอล ในรูปของ หมอก ควัน หมอกผสมไอควัน หรือฝุ่น มีผลทาให้ลดการมองเห็น
ได้ใน ระยะไกลเกินกว่า 8 กิโลเมตร บดบังแสงสว่างจากดวงอาทิตย์ที่ส่องที่ส่องมายังพื้นโลก ทาให้เกิดปัญหาต่างๆ
ได้แก่ การคมนาคม ขนส่ง ทัศนียภาพไม่สวยงาม

10. การควบคุมมลพิษ
• สารมลพิษจะถูกควบคุมและลดปริมาณการเกิดให้น้อยที่สุดเท่าที่จะทาได้เป็นการลดปัญหาที่จะมีผลกระทบต่อสุขภาพอนามัย และ
สภาพแวดล้อม รวมทั้งการลดค่าใช้จ่ายในการจัดหาเครื่องควบคุม
• ออกกฎหมายควบคุม ทางหน่วยงานของรัฐได้ออกกฎหมายเพื่อควบคุมมลพิษให้อยู่ในเกณฑ์มาตราฐาน
• กาหนดมาตรฐานเพื่อควบคุมดูแลคุณภาพอากาศ ทั้งในบรรยากาศและในสถานที่ประกอบการหรือบริเวณที่อยู่อาศัยให้เกิดความปลอดภัย
• การควบคุมแหล่งกาเนิด
• การเปลี่ยนกระบวนการหรือวีธีการผลิต
• การนาสารปนเปื้อนที่เกิดจากกระบวนการผลิตไปใช้ประโยชน์ใหม่
• ใช้ใยแก้วดักจับฝุ่นและละอองก่อนปล่อยออกสู่ปล่องระบายอากาศ
• การควบคุมการระบายสารอินทรีย์ระเหยจากแหล่งกาเนิดที่อยู่กับที่จะต้องทาการติดตั้งอุปกรณ์ควบคุมเพิ่มเติม[