Эрчим хүчний менежерийн сургалт - Энэтхэг

1. TUEWAS
Эрчим хүчний үр ашгийг дээшлүүлэх ажлын хэсгийн
хуралдаан, Олон улсын бага хурал
Монгол улс, Улаанбаатар хот
(2012 оны 3-р сарын 13-16)
К. К. Чакраварти, Анил Шарма
Шинэ Дели (Энэтхэг Улс)
22.03.2012 Seite 1

2. Эрчим хүчний менежерүүд болон эрчим
хүчний аудиторуудад гэрчилгээ олгох
үндэсний шалгалт
 Эрчим хүчний мэргэшсэн менежерүүд болон эрчим хүчний мэргэшсэн
аудиторуудтай болохын тулд Энэтхэг улсын Засгийн газар үндэсний
гэрчилгээжүүлэх шалгалтыг тусгайлан баталж бий болгосон.
 BEE /Эрчим хүчний үр ашгийн товчоо/– нь хуулиар олгосон эрхийнхээ
дагуу үүрэг хүлээсэн хэрэглэгчдэд эрчим хүчний мэргэшсэн
менежерийг томилох эрхийг олгосон.
22.03.2012
22.03.2012 Seite
Page 2

3. Эрчим хүчний менежерүүд болон эрчим
хүчний аудиторуудад гэрчилгээ олгох
үндэсний шалгалт
 BEE – нь Энэтхэг улсын Ерөнхий Сайдын 2002 оны 8-р сард баталсан
Үндэсний хэмжээний зорилтод хөтөлбөрийнхөө хүрээнд эрчим хүчний
болон төслийн менежмент, санхүүжилт, эрчим хүчний үр ашгийг
дээшлүүлэх төсөл хэрэгжүүлэх болон бодлогын дүн шинжилгээ хийх
чадвартай мэргэшсэн эрчим хүчний менежерүүдийг бэлтгэх ажлыг
эхлүүлсэн.
 Үндэсний хэмжээний гэрчилгээжүүлэх шалгалт нь эрчим хүчний
мэргэшсэн менежер/аудиторуудад гэрчилгээ олгох нэгдсэн шалгуурыг
бий болгосон бөгөөд түүнчлэн тухайн үйлдвэр аж ахуйн газарт тухайн
асуудлаар мэргэшсэн хүмүүс үйлчилгээ үзүүлэх боломжийг хангаж
өгсөн.
22.03.2012
22.03.2012 Seite
Page 3

4. Эрчим хүчний менежерийн үүрэг роль
 Эрчим хүчний менежер нь тухайн байгуулага дээрхи эрчим хүчний
менежменттэй холбоотой бүх үйл ажиллагааг хариуцана. Үүнд:
 Эрчим хүчний менежер нь эрчим хүчний менежментийн арга хэмжээ
төлөвлөгөө/бодлого боловсруулахад манлайлах үүрэг гүйцэтгэх ба
эрчим хүчний нэгдсэн бодлогыг тодорхойлоход голлох үүрэг
гүйцэтгэнэ.
 Үйлдвэрлэлийн эрчим хүчний менежмент, төслийн менежмент, хүний
нөөцийн менежмент болон санхүүгийн менежменттэй хамааралтай бүх
үйл ажиллагааг үйлдвэрийн хэмжээнд явуулдаг.
 Эрчим хүчний хэрэглээ болон магадлан итгэмжлэгдсэн эрчим хүчний
аудитороос өгсөн зөвлөмжийн дагуу авсан арга хэмжээний талаархи
мэдээ мэдээллийг үүрэг хүлээсэн байгуулагад бэлтгэж өгдөг.
22.03.2012
22.03.2012 Seite
Page 4

5. Эрчим хүчний аудиторуудын үүрэг роль
 Эрчим хүчний нарийвчилсан аудит явуулна.
 Эрчим хүчний хэрэглэгээг баталгаажуулж эрчим хүчний талаархи
суурь мэдээллийг бий болгоно.
 Эрчим хүчний болон материалын тэнцвэрт байдлыг бий болгоно.
 Эрчим хүчний болон ашиглалтын системд үр ашгийн үнэлгээ хийнэ.
 Эрчим хүчний өнөөгийн хэрэглэгээний түвшинг эрчим хүчний норм
нормативтай харьцуулна.
 Эрчим хүчний хэмнэлтийн арга хэмжээг тодорхойлж, эрэмблэнэ.
 Эрчим хүчний бусад боломжит эх үүсвэрүүд болон техникийн болон
санхүүгийн технологид дүн шинжилгээ хийнэ.
 Хэрэгжүүлэх арга хэмжээний танилцуулга бэлтгэх, хийгдсэн ажлын
тайлан гаргах.
22.03.2012
22.03.2012 Seite
Page 5

6. Гэрчилгээжүүлэх арга ажиллагаа
 Гэрчилгээ/сертификат олгоно гэдэг нь тухайн хувь хүний тус салбар
дахь чадамж/чадварт үнэлгээ өгч байгаа гэсэн үг болно.
 Чадвар гэдэг нь сурсан болон туршлагаараа олж авсан мэдлэг
чадвараа зөв ашиглахыг хэлнэ.
 Сертификат олгох нь чадварыг шалгаж байна явдал болно.
22.03.2012
22.03.2012 Seite
Page 6

7. Мэргэжлийн сертификатын ашиг тус
 Тухайн хүн тухайлсан салбарт сертификат бүхий мэргэжилтэн болно
гэдэг нь түүний мэргэжлээрээ үзүүлсэн амжилтыг хамт олон,ажил
олгогчид болон үйлчлүүлэгчдийн нүдэн дээр хүлээн зөвшөөрч байгаа
хэрэг болно.
 Сертификат нь мэргэжлийн чадамжийн стандартыг бий болгож,
ингэснээрээ үүнийг үйлдвэрлэлийн салбарын хэмжээнд хүлээн
зөвшөөрөнө.
 Сертификатжуулалт нь урт хугацаанд мэргэжлээ дээшлүүлэх, ажил
мэргэжил дээрээ өсөх явдлыг хөхүүлэн дэмжинэ.
 Сертификатжуулалт нь чанарт анхааралаа хандуулдаг. Үүнд мэдлэг
боловсролоо тасралтгүй дээшлүүлж, тухайн салбарт гарч буй
өөрчлөлтөнд нийцэх өндөр чадамж эзэмших нь чухал юм.
22.03.2012
22.03.2012 Seite
Page 7

8. Үндэсний сертификатжуулах / шалгалт авах
хэрэгцээ
 Эрчим Хүчний менежер/аудиторуудыг сертификатжуулах нэгдсэн
шалгуур бий болгох.
 Тухайн чиглэлээр мэргэшсэн, зохих мэдлэгийг эзэмшсэн хүмүүс
үйлдвэр аж ахуйн газруудад үйлчилгээ үзүүлдэг болох/хангах.
22.03.2012
22.03.2012 Seite
Page 8

9. Нэгдсэн шалгуурыг бий болгох
3. Үндэсний сертификат
шалгалтанд тэнцэх
2. Эзэмшвэл
зохих туршлагатай
байх
1. Эзэмшвэл
зохих боловсролтой
байх
22.03.2012
22.03.2012 Seite
Page 9

10. Энэтхэг улсын үндэсний сертификат олгох
шалгалтыг хэн боловсруулдаг вэ?
Эрчим хүчний менежерүүдийн тухайд
i. Их дээд сургууль төгссөн инженер (Эрчим Хүчний Бакалавр/Техникийн
Бакалавр) эсвэл 3 жил ажилласантай тэнцэх туршлагатай байх
ii. Их дээд сургууль төгссөн магистр инженер (Эрчим Хүчний Магистр
Техникийн Магистр) эсвэл 2 жил ажилласантай тэнцэх туршлагатай байх
iii. Их дээд сургууль төгссөн инженер менежментийн магистр зэрэгтэй
буюу эсвэл 2 жил ажилласантай тэнцэх туршлагатай байх
iv. Дипломтой инженер эсвэл эсвэл 6 жил ажилласантай тэнцэх
туршлагатай байх
v. Физик, электроник эвсэл химийн мэргэжлээр дээд сургууль төгссөн,
мэргэжил дээшлүүлсэн эсвэл 3 жил ажилласантай тэнцэх туршлагатай
байх
22.03.2012
22.03.2012 Seite
Page 10

11. Энэтхэг улсын үндэсний сертификат олгох
шалгалтыг хэн боловсруулдаг вэ?
Эрчим хүчний аудиторуудийн тухайд
i. Их дээд сургууль төгссөн инженер (Эрчим Хүчний Бакалавр/Техникийн
Бакалавр) эсвэл 3 жил ажилласан туршлагатай тэнцэх туршлагатай
ii. Дээд сургууль төгссөн инженер (Эрчим Хүчний Магистр/Техникийн
Магистр) эсвэл 2 жил ажилласан туршлагатай тэнцэх ажлын
туршлагатай байх
iii. Их Дээд Сургууль Төгссөн Инженер менежментээр суралцаж зэрэгтэй
болсон буюу түүнтэй тэнцэх 2 жил ажилласан туршлагатай байх
22.03.2012
22.03.2012 Seite
Page 11

12. Доорхи сургалтын гарын авлага/материалуудыг шалгалтанд
бэлдэж буй инженерүүдэд тусгайлан зориулж боловсруулсан.
Эмхэтгэл-1: Эрчим хүчний менежмент болон эрчим хүчний
аудитийн ерөнхий асуудлууд
Эмхэтгэл -2: Дулааны байгууламжийн эрчим хүчний үр ашиг
Эмхэтгэл -3: Цахилгааны байгууламжийн эрчим хүчний үр ашиг
Эмхэтгэл -4: Тоног төхөөрөмж болон системийн эрчим хүчний
ажиллагааны үнэлгээ
Энэхүү гарын авлагуудыг эрчим хүчний аудиторууд болон
менежерүүдэд зориулан боловсруулсан ба эдгээр хүмүүсийг
шалгалтанд орохоор бүртгүүлэхэд нь бүгдэд нь илгээдэг.
22.03.2012
22.03.2012 Seite
Page 12

13. 22.03.2012
22.03.2012 Seite
Page 13

14. Хүрсэн амжилт
 Энэтхэг улсад явагдсан нийт 12 шалгалтын дараа 9337 сертификат
бүхий Эрчим хүчний менежерүүдтэй болсон ба үүний 6779 нь Эрчим
хүчний аудитороор ажилладаг.
 Эрчим хүчний аудит хийх чадвар, бүтцийг нь үндэслэн эрчим хүчний
аудитын 64 байгууллагад богино хугацааны итгэмжлэл олгосон.
 Дахин боловсруулсан хөтөлбөр төлөвлөгөөн дээр үндэслэн 4 гарын
авлагыг боловсруулан гаргасан
22.03.2012
22.03.2012 Seite
Page 14

15. 2009 оны шалгалтанд хийсэн дүн шинжилгээ
Шалгалт өгөх хүсэлтэй
мэргэжилтнүүдийн насны ангилал
40-50 настай
114
25%
30-40 настай
180
39% 30 аас доош насны
122
26%
22.03.2012
22.03.2012 Seite
Page 15

16. 2009 оны шалгалтанд хийсэн дүн шинжилгээ
Мэргэшил
Бакалавр
ШУ-ны чиглэлээр төгссөн Магистр
төгсөгчид, 15, 3% Диплом инженер
Бусад 6, 2% ШУ-ны төгсөгчид
Бусад
Диплом
инженер
46, 10%
Магистр 65, 14%
Бакалавр 324, 71%
22.03.2012
22.03.2012 Seite
Page 16

17. Ажил эрхлэлтийн байдал Ажилладаг
Хувиараа хөдөлмөр
эрхлэгч
Хувиараа хөдөлмөр
эрхлэгч 44, 10%
Ажилладаг 408, 90%
22.03.2012
22.03.2012 Seite
Page 17

18. 2009 оны шалгалтанд хийсэн дүн шинжилгээ
Асуулт 2: Сертификат авах явцад олж авсан мэдлэг таны э/х
менежмент болон аудитын чадамжийг дээшлүүлэхэд тустай юу?
Тийм, 455
Тийм Үгүй
Үгүй, 7
22.03.2012
22.03.2012 Seite
Page 18

19. Эрчим хүчний Менежмент/Эрчим хүчний
Инженерийн сургалт явуулдаг Энэтхэгийн
бусад Институт/Их дээд сургуулиуд
1. “ Aннамалай Их Сургууль, Annamalai Nagar (Tamil Nadu)
2. Бахарас Хинду Их Сургууль - 221005 (Uttar Pradesh)
3. “Бахаратидасан ” Их Сургууль, Tiruchirapali-624 024(Tamil Nadu)
4. “Анна ” Их Сургуулийн Инженерийн Коллеж. Guindy, Chennai -600 025 .
5. Деви Вишуавидаялая ,Nalanda Parisar, R.N.T. Marg, Indore -452001 (Madhya Pradesh).
6. Нийгэм Халамж, Бизнес Менежментийн Энэтхэгийн Институт. Kolkata-700073, (West
Bengal)
7. Энэтхэгийн Технологийн Институт (IIT-Delhi) Delhi, Hauz Khas, New Delhi – 110016 .
8. “Жадавпур” Их Сургууль,188, Raja S.C. Mullick Road, Kolkata 700 032
9. ЖНТУ Коллеж Engg., Mahavir Marg, Hyderabad 500 028 (Andhra Pradesh)
эх сурвалж: ажил олгогчын мэдээ
22.03.2012
22.03.2012 Seite
Page 19

20. Эрчим хүчний Менежмент/Эрчим хүчний
Инженерийн сургалт явуулдаг Энэтхэгийн
бусад Институт/Их дээд сургуулиуд
10. “Кумарагуру ” Технологийн Коллеж Chinnavedampatti (Po), Coimbatore- 641 006
11. “Маулана Азад” Технологийн Коллеж (Бүсийн Инженерийн Коллеж), Bhopal -462007 (
Madhya Pradesh)
12. Технологийн Үндэсний Институт, Calicut (хуучнаар “Calicut”-н Бүсийн Инженерийн Коллеж)
13. “Пунжаб ” Их Сургууль, Chandigarh -160 014
14. Раджив Ганди Продѐогики Вишуавидалаяа Нисэх Буудлын Тойрог Зам Gandi Nagar,
Bopal, (Madya Pradesh) -462036
15. ҮндэснийТехнологийн Институт, Tiruchirappalli, хуучнаар Бүс Нутгийн Инженерийн
Коллеж,Tiruchirapali -620015 (Tamil Nadu) College,Tiruchirapali -620015 (Tamil Nadu)
16. “Пунь ” Их Сургууль, Эрчим Хүчний Сургуулийн Физикийн Тэнхим, Ganeshkhind, Pune-
411007 (Maharashtra)
17. “Tезпур ”-н Их Сургууль, Napam, Tezpur- 784028 (Assam)
18. “Веллоре ” Инженерийн Коллеж, Katpadi-Tiruvalam Road, Vellore North Arcot-Ambedkar dist.-
632 007 (Tamil Nadu)
Эх сурвалж: ажил олгогчийн мэдээ
22.03.2012
22.03.2012 Seite
Page 20

21. Мэдлэг хуваалцах платформ
 Амьдралын туршид тасралтгүй суралцах хөтөлбөр (3L) нь Энэтхэг –
Германы Эрчим Хүчний Хөтөлбөрийн хамтарсан санаачилга ба
дараах зорилтуудыг хэрэгжүүлэхийн тулд Эрчим Хүчний Үр Ашгийн
Товчоо (BEE) байгуулагдсан. Үүнд:
 Эрчим хүчний мэргэжилтнүүдийг сургах– эрчим хүчний
менежерүүд, аудиторуудад зориулсан гүнзгийрүүлсэн
сургалт, курс, семинарууд.
 Эрчим хүчний үр ашиг болон хэмнэлтийг сайжруулах талбарт
шинэчлэлтийг хөхүүлэн дэмжих зорилгоор сүүлийн үеийн
технологууд, эрчим хүчний үр ашгийн талаархи сонгосон сэдвээр
эрчим хүчний мэргэжилтнүүд болон үйлдвэр аж ахуйн
газар, үйлдвэрлэгчид, эрдэм шинжилгээний болон сургалтын
байгууллагууд болон бусад оролцогч талуудад зориулсан сургалт
явуулах.
 Эрчим хүчний хэрэглэгээний нормыг боловсронгүй болгож байх
зорилгоор аж үйлдвэрийн холбоод, эцсийн хэрэглэгчдийг оролцуулсан
зөвлөлдөх уулзалтуудыг зохион байгуулах.
22.03.2012
22.03.2012 Seite
Page 21

22. 3 L сургалтын талаархи зурагнууд
22.03.2012
22.03.2012 Seite
Page 22

23. 22.03.2012
22.03.2012 Seite
Page 23

24. Вэб сайтаар мэдлэх хуваалцах
 Дараах зорилго бүхий Энэтхэг – Германы Эрчим Хүчний Хөтөлбөрийн
дэмжлэгтэйгээр ажилладаг www.energymanagertraining.com. Вэб сайт.
Үүнд:
 Бүх курс, сургалтын материал, хэлэлцүүлгийн баримт бичиг, ном
товхимол, лекц, хэвлэлийн материал зэргийг боловсруулах, шинэчлэх,
бусдад түгээн дэлгэрүүлэх.
 Эрчим хүчний үр ашгийг дээшлүүлэх үйлчилгээний гэрээ байгуулах,
эрчим хүчний үр ашгийн бизнес, олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн
гүйцэтгэлийн мониторинг, баталгаажуулалт зэргийг хөхүүлэн дэмжих
зорилгоор эрчим хүчний мэргэжилтэн болон бусад оролцогч талуудын
хамтын ажиллагааг дэмжих.
 Эрчим хүчний үр ашиг ба хэмнэлтийн хурдыг нэмэгдүүлэх, чиглэлийг
тогтох замаар эрчим хүчний аюулгүй байдлыг сайжруулах, эрчим
хүчний үр ашиг ба хэмнэлтийг бүртгэн баримтжуулах, тэдгээрийг
Энэтхэгийн нөхцөл байдалд тохируулах.
22.03.2012
22.03.2012 Seite
Page 24

25. Вэб сайтын онцлогийг харуулсан зурагнууд
22.03.2012
22.03.2012 Seite
Page 25

26. Вэб сайтын онцлогийг харуулсан зурагнууд
22.03.2012
22.03.2012 Seite
Page 26

27. Эрчим хүчний хэмнэлттэй барилгын норм
дүрэм (ЭХХБНД)
 ЭХХБНД-ийн зорилго нь барилга, тэдгээрийн системүүдийн төлөвлөлт,
барилга угсралтанд тавих эрчим хүчнийг үр ашгийн наад захын
шаардлагуудыг бий болгоход оршино.
 Эрчим Хүчний Хэмнэлттэй Барилгын Норм Дүрэм (ЭХХБНД) -ийг 2007
оны 6-сарын 28-нд баталсан.
 Халуун ба хуурай, дулаан ба чийглэг, зөөлөн, олон улиралтай, хүйтэн
ба сэрүүн гэх зэрэг байгаль цаг уурын өөр өөр бүсэд Эрчим Хүчний
Хэмнэлттэй Барилгын Норм Дүрмийн (ЭХХНД) шаардлагыг
хэрэжүүлэхийн тулд өөр өөр стандарт байх ѐстой.
22.03.2012
22.03.2012 Seite
Page 27

28. ECO Nirman
22.03.2012
22.03.2012 Seite
Page 28

29. Гарын авлага ба зааварчилгаа
 ЭХХБНД –ийн хэрэглэгчдэд зориулсан зааварчилгаа
Энэ нь хэрэглэгчдэд тус журмыг ойлгох, үр ашигтай хэрэгжүүлэхэд
туслана.
 Эрчим хүчний симуляцийн /зохиомол орчин/ талаархи
зааварчилгаа
Эрчим хүчний симуляцийн зааварчилгаа нь барилгын эрчим хүчний
симуляци хийх үндсэн концепци, ажиллагааны ойлголтыг өгнө. Энэ нь
хэрэглэгчид эрчим хүчний илүү үр ашиг бүхий барилга барих, мөн
барилга барихаасаа өмнө барилгын зураг төсөл дээрээ шаардлагатай
нэмэлт өөрчлөлтүүдийг хийхэд туслана.
22.03.2012
22.03.2012 Seite
Page 29

30. Гарын авлага ба зааварчилгаа
 Эрчим хүчний үр ашгийн мэдээллийн төвийн талаархи
зааварчилгаа
Энэ нь эрчим хүчийг хэмнэхийн тулд Мэдээллийн төв дээрхи эрчим
хүчний үр ашгийг сайжруулах ямар арга хэмжээнүүд байдаг талаар
түргэн зааварчилга өгөх зориулалттай.
 Барилгын эрчим хүчний үнэлгээний зааварчилгаа
Энэ нь олон нийтийн зориулалттай барилгуудад эрчим хүчийг хэмнэх
асуудалд системтэй хандах зааварчилгаагаар тусладаг.
 Эмнэлгүүдэд эрчим хүчний үр ашгийг /ЭХҮА/ дээшлүүлэх –
Тэргүүн туршлага зааварчилгаа
Энэхүү зааварчилгаа нь эмнэлэг эзэмшигчид болон ашиглалтын багт
ЭХҮА-ийг дээшлүүлэх тэргүүн туршлагуудыг хэрэгжүүлэхэд тусладаг
22.03.2012
22.03.2012 Seite
Page 30

31. Гарын авлага ба зааварчилгаа
 Барилгын хашлага хийцийн зааварчилгаа
Энэхүү зааварчилгаа нь дулааны хэмнэлттэй хашлага хийцийн зураг
төсөл болон Барилгын Норм Дүрмийн шаардлагыг хангах алхмуудын
талаархи ойлголтыг өгнө.
 Барилгын гэрэлтүүлэгийн зураг төслийн зааварчилгаа
Энэхүү зааварчилгаа нь худалдаа, үйлчилгээний барилгуудад
гэрэлтүүлгийн систем, зураг төсөлд эрчим хүчний хэмнэлттэй барилгын
норм дүрмийг мөрдөхөд заавар зөвлөмжөөр хангана.
 Халаалт салхивч, кондиционерийн системийн /ХСКС/ зааварчилгаа
Энэхүү зааварчилгаа нь тухайн системийн ЭХҮА-ийг дээшлүүлэх
талаар баримтлах заавар болно. Мөн эрчим хүчний хэмнэлттэй
барилгын Норм Дүрэмд ХСКС-ийн талаарх заалтуудыг дагаж мөрдөхөд
хэрэглэх тэргүүний технологи, зураг төслийн концепцийг агуулдаг.
22.03.2012 Seite
Page 31

32. Анхаарал тавьсанд
баярлалаа!
22.03.2012
22.03.2012 Seite
Page 32