SlideShare a Scribd company logo
1 of 6
Download to read offline
1
ТАНИЛЦУУЛГА
Монгол Улсын Үндсэн хуульд оруулах
нэмэлт, өөрчлөлтийн төслийн тухай
Монгол Улсын Үндсэн хууль 1992 онд батлагдан мөрдөгдсөнөөс хойш 27
жил болж байна. Энэ хугацаанд Монгол Улсын төрийн байгууллыг шинээр
төвхнүүлж, хууль тогтоомжийг Үндсэн хуульд нийцүүлэн шинэчлэх ажлыг шат
дараатай хийсний дагуу улс орны нийгэм, улс төр, эдийн засгийн амьдралд
зарчмын шинэтгэлүүд хийгджээ.
Төрийн байгууллыг шинээр эмхлэн байгуулах, хууль тогтоомжийг Үндсэн
хуульд нийцүүлэх явцад төрийн институци хоорондын харилцааны болон Улсын
Их Хурлын үйл ажиллагааны практикт тулгамдсан зарим асуудлыг шийдвэрлэх
зорилгоор 2000 онд Үндсэн хуульд зарим нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан боловч
тэдгээрийн зарим нь төрийн эрх мэдэл хоорондын хяналт-тэнцлийг хангахад сөрөг
үр дагавар авчирсан тухай эрдэмтэн судлаачид, олон түмний зүгээс шүүмжлэл
хүлээх болов.
Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах хэрэгцээ, шаардлага үүссэн тухай
хууль тогтоогчид төдийгүй хуульч, эрдэмтэн судлаач, улс төрийн нам, иргэний
нийгмийн байгууллага, иргэдийн дунд байнга яригдаж, зарим иргэн, иргэний
нийгмийн байгууллагаас Үндсэн хуулийн шинэ төслийг боловсруулж Улсын Их
Хуралд ирүүлж байсныг үе үеийн Улсын Их Хурал анхааралдаа авч, 2011, 2012
онуудад Улсын Их Хурлын зарим гишүүд Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт,
өөрчлөлтийн төсөл санаачилж, Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлж байв.
2013 оны 02 дугаар сарын 08-ны өдрийн Улсын Их Хурлын даргын 27 дугаар
захирамжаар байгуулагдсан ажлын хэсэг Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах
шаардлагатай гэсэн дүгнэлт гаргаж, Улсын Их Хурлын даргын 2015 оны 08 дугаар
захирамжаар байгуулагдсан ажлын хэсэг Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт,
өөрчлөлтийн төсөл боловсруулан Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлсэн боловч
тухайн үеийн Улсын Их Хурал бүрэн эрхийн хугацаандаа хэлэлцэн баталж
амжаагүй байна.
2016 онд Монгол Улсын Ерөнхий сайд Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт
оруулах хэрэгцээ, шаардлага байгаа эсэхийг судлах зорилгоор эрдэмтэн
судлаачдаас бүрдсэн ажлын хэсэг байгуулсан бөгөөд ажлын хэсгийн судалгааны
үр дүнд Үндсэн хуулийн зарим зүйл, хэсэг, заалтад нэмэлт, өөрчлөлт оруулах нь
зүйтэй гэсэн дүгнэлт гаргажээ. Тус ажлын хэсгээс шаардлагатай гэж үзсэн
асуудлаар үндэслэл, тайлбар бүхий 46 заалттай тайлан, санал гаргасан байна.
Зөвлөлдөх санал асуулгын тухай хуулийн дагуу Улсын Их Хурлын 2017 оны
4 дүгээр сарын 07-ны өдрийн 24 дүгээр тогтоолоор Зөвлөлдөх зөвлөл байгуулж, 6
багц асуудлаар зөвлөлдөх санал асуулга зохион байгуулж, түүнээс 5 багц асуудал
нь зөвлөлдөх санал асуулгаар дэмжигдсэн байна.
2017 оны 5 дугаар сарын 05-ны өдрийн Монгол Улсын Их Хурлын даргын 78
дугаар захирамжаар Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах төсөл боловсруулах
ажлын хэсгийг байгуулав.
Тус ажлын хэсгээс Монгол Улсын Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах
журмын тухай хуулийн хүрээнд Зөвлөлдөх санал асуулгаар дэмжигдсэн 5 багц
асуудлаар 22 заалт бүхий төсөл боловсруулсан байна. Уг төслийн талаархи
2
иргэдийн саналыг харгалзах шаардлагатай гэж үзсэний үндсэн дээр Монгол Улсын
Их Хурлын 2017 оны 6 дугаар сарын 02-ны өдрийн 39 дүгээр тогтоолоор Монгол
Улсын Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах асуудлаар ард түмний бүрэн эрхт
байдал, оролцоог хангах үүрэг бүхий ажлын хэсэг, 2017 оны 6 дугаар сарын 30-ны
өдрийн Улсын Их Хурлын даргын 107 дугаар захирамжаар олон нийтийн санал
авах хэлэлцүүлгийг улсын хэмжээнд зохион байгуулах ажлын хэсгийг тус тус
байгуулж ажиллуулав.
Үүний дагуу Улсын Их Хурлын Тамгын газар 2017 оны 7 дугаар сараас 12
дугаар сард 21 аймаг, нийслэлийн хэмжээнд нийт 68 удаагийн бүсчилсэн
хэлэлцүүлэг зохион байгуулж, улсын хэмжээнд нийт 327 375 иргэнээс 5 584 832
нэгж санал хүлээн авч, бүртгэх, нэгтгэх, ангилах ажлыг зохион байгуулж, үр
дүнгийн танилцуулгыг боловсруулан, нийтэд мэдээлж, Улсын Их Хурлын албан
ёсны цахим хуудсанд байршуулсан юм.
Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах үүрэг бүхий ажлын хэсгээс Үндсэн
хуулиар тунхагласан ардчилсан тогтолцооны ололтыг улам бататган,
парламентат ёсны уламжлалыг хадгалан, Үндсэн хуулийн суурь үзэл баримтлалын
хүрээнд Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах журмын тухай хуульд нийцүүлэн
төрийн эрх мэдлийн хяналт-тэнцлийг хангах замаар Монгол Улсын Үндсэн хуульд
оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төслийг боловсруулах нь зүйтэй гэж үзлээ.
Монгол Улсын Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төсөл
боловсруулах ажлын хэсэг төслийн хэрэгцээ, шаардлагын тандалт судалгаа,
зөвлөлдөх санал асуулгын үр дүн, Зөвлөлдөх зөвлөлийн зөвлөмж, олон нийтийн
хэлэлцүүлгийн дүн, эрдэм шинжилгээний хурлууд, эрдэмтдийн санал, дүн
шинжилгээ, харьцуулсан судалгаа зэрэгт дурдсан дүгнэлт, санал, зөвлөмжийг
харгалзан үзсэний үндсэн дээр доор дурдсан дөрвөн багц асуудлаар Үндсэн
хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төсөл боловсруулав. Үүнд:
1. Улсын Их Хурлын хариуцлага, үйл ажиллагааг сайжруулахтай холбоотой
нэмэлт, өөрчлөлт;
2. Гүйцэтгэх эрх мэдлийн тогтвортой, хариуцлагатай байдлыг хангахтай
холбоотой нэмэлт, өөрчлөлт;
3. Шүүх эрх мэдлийн хариуцлага, хараат бус байдлыг хангахтай холбоотой
нэмэлт, өөрчлөлт;
4. Нутгийн удирдлагын тогтолцоог боловсронгуй болгохтой холбоотой нэмэлт,
өөрчлөлт.
Энэхүү дөрвөн багц асуудлын хүрээнд Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт
оруулах журмын тухай хуульд нийцүүлэн Үндсэн хуулийн суурь үзэл баримтлал,
үндсэн бүтэц, зарчмыг хөндөхгүйгээр 20 зүйлийг хамарсан нэмэлт, өөрчлөлтийн
төсөл боловсрууллаа.
Нэг.Улсын Их Хурлын хариуцлага, үйл ажиллагааг сайжруулахтай
холбоотой нэмэлт, өөрчлөлтийн багцад доор дурдсан асуудлыг тусгав. Үүнд:
1.Улсын Их Хурлын ээлжит чуулганы үргэлжлэх хугацааг 75 хоног болгох,
Улсын Их Хурлын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хуулийг нийт гишүүний
олонхийн саналаар эцэслэн батлах, Үндсэн хууль, бусад хуульд заасан, эсхүл
хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонхи дэмжсэн бол нууц санал хураалт явуулж
болохоор зааж, Улсын Их Хурлын гишүүн өөр ажил, албан тушаал хавсран
ажиллахыг хязгаарлах өөрчлөлт оруулав.
3
2.Улсын Их Хурлын нийт гишүүний гуравны хоёроос доошгүйн саналаар
бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэх боломжгүй гэж шийдвэрлэсэн бол Улсын Их Хурал
өөрөө тарах, Улсын Их Хурлын анхдугаар чуулганы хуралдаан эхэлснээс 45
хоногийн дотор, Ерөнхий сайдыг шинээр томилох нөхцөл үүссэн өдрөөс хойш 30
хоногийн дотор Ерөнхий сайдыг томилоогүй бол Улсын Их Хурлыг Ерөнхийлөгч
тараах, Улсын Их Хурал тарсан тохиолдолд сонгууль зарлах, явуулах хугацааг
тогтоосноор 2000 онд оруулсан нэмэлт, өөрчлөлтийн нэгийг Улсын Их Хурлын
хариуцлагыг дээшлүүлэх зорилгоор өөрчлөн найруулав.
3.Улсын Их Хурал сайд нарыг нэг бүрчлэн хэлэлцэж томилох бүрэн
эрхээсээ татгалзах, мөн улсын төсвийг хэлэлцэн батлахдаа Засгийн газрын
зөвшөөрөлгүйгээр зардлын шинэ төрөл үүсгэх, зарлага нэмэгдүүлэхийг хориглох,
төрийн санхүү, төсвийн хяналт /аудит/-ыг хараат бусаар хэрэгжүүлэх
байгууллагын бүрэн эрх, зохион байгуулалт, үйл ажиллагааны журмыг хуулиар
тогтоох нэмэлт, өөрчлөлт оруулав.
4.Хуулийн биелэлтийг хангахтай холбоотой нийтийн ашиг сонирхлыг
хөндсөн тодорхой асуудлаар хянан шалгах түр хороог байгуулах, түүний бүрэн
эрх, ажиллах журмыг тогтоосон нэмэлтийг оруулав.
5.Улсын Их Хурлын сонгуулийн тогтолцоог хуулиар тогтоох боломжийг
нээхийн зэрэгцээ ээлжит сонгууль явуулахын өмнөх нэг жилийн дотор Улсын Их
Хурлын сонгуулийн тухай хууль батлах, түүнд нэмэлт, өөрчлөлт оруулахыг
хориглов.
6.Нам иргэдийн улс төрийн хүсэл зоригийг илэрхийлж, улсын хэмжээнд үйл
ажиллагаа явуулах, намын дотоод зохион байгуулалт нь ардчилсан зарчимд
нийцсэн байх, хөрөнгө, орлогын эх үүсвэр болон зарцуулалтаа нийтэд байнга ил
тод байлгах үүрэг хүлээх, намын зохион байгуулалт, үйл ажиллагаа, санхүүжилт,
ил тод байдал, төрөөс санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх болзлыг хуулиар тогтоохоор
тусгав.
7.Төрөөс байгалийн баялгийг ашиглахдаа одоо болон ирээдүй хойч үеийн
эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах эрх, үндэсний эдийн засгийн аюулгүй байдал,
тогтвортой хөгжлийг хангах, тэгш байдал, шударга ёсны зарчмыг баримтлах,
улсын эдийн засаг, нийгмийн хөгжлийг алс хэтээ харсан урт хугацааны төрийн
бодлогоор тодорхойлох зохицуулалтыг Үндсэн хуульд тусгав.
Хоёр.Гүйцэтгэх эрх мэдлийн тогтвортой, хариуцлагатай байдлыг
хангахтай холбоотой нэмэлт, өөрчлөлтийн багцад доор дурдсан асуудлыг
тусгав. Үүнд:
1.Улсын Их Хуралд олонхи суудал авсан нам, эвслээс нэр дэвшүүлсэн
хүнийг; аль ч нам, эвсэл олонхийн суудал аваагүй бол хамгийн олон суудал авсан
нам, эвсэл бусад нам, эвсэлтэй зөвшилцөн олонхийг бүрдүүлж нэр дэвшүүлсэн
хүнийг; бусад тохиолдолд Улсын Их Хуралд суудал авсан нам, эвсэл зөвшилцөн
олонхийг бүрдүүлж нэр дэвшүүлсэн хүнийг Ерөнхий сайдаар томилох саналыг
Ерөнхийлөгч тав хоногийн дотор Улсын Их Хуралд оруулахаар өөрчлөв.
2.Ерөнхий сайд Засгийн газрын бүтэц, бүрэлдэхүүний тухай хуулийн
төслийг Ерөнхийлөгчтэй зөвшилцөн Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлэх,
Ерөнхийлөгчтэй долоо хоногийн дотор зөвшилцөж чадаагүй бол Улсын Их
Хуралд өөрөө өргөн мэдүүлэх, Ерөнхий сайд нь Улсын Их Хурал, Ерөнхийлөгчид
танилцуулснаар Засгийн газрын гишүүнийг томилж, чөлөөлж, огцруулах бүрэн
эрхтэй байхаар өөрчлөн найруулав.
4
3.Улсын Их Хурлын гишүүдийн дөрөвний нэгээс доошгүйн саналаар
Ерөнхий сайдыг огцруулж, шинэ Ерөнхий сайдыг томилох тухай саналаа хамтад
нь албан ёсоор тавибал Улсын Их Хурал гурав хоногийн дараа хэлэлцэж эхлэн 10
хоногийн дотор шийдвэрлэх, Улсын Их Хурлын нийт гишүүний олонхи уг саналыг
дэмжсэн бол шинэ Ерөнхий сайдыг томилох, өмнөх Ерөнхий сайдыг огцруулах
тухай Улсын Их Хурлын тогтоол батлагдсанд тооцох, Ерөнхий сайд огцорвол
Засгийн газар бүрэлдэхүүнээрээ огцрохоор тусгав.
4.Ерөнхий сайд улсын төсөв, бодлогын тодорхой асуудлаар өөрт нь итгэл
хүлээлгэх тогтоолын төслийг оруулбал Улсын Их Хурал гурав хоногийн дараа
хэлэлцэж эхлэн 10 хоногийн дотор нийт гишүүний олонхийн саналаар
шийдвэрлэх, хэрэв тогтоолыг баталсан бол Ерөнхий сайдад итгэл үзүүлж, тухайн
асуудлыг дэмжсэнд тооцох, тогтоолыг батлаагүй бол Ерөнхий сайдыг огцорсонд
тооцож шинэ Ерөнхий сайдыг 30 хоногийн дотор томилохоор тусгав.
5.Ерөнхий сайд, Засгийн газрын дөрвөөс илүүгүй гишүүн Улсын Их Хурлын
гишүүний албан тушаалыг хавсарч болохоор тогтоож, Засгийн газрын гишүүн
Улсын Их Хурлын гишүүнээр хавсран ажиллахыг хязгаарлан 2000 оны нэмэлт,
өөрчлөлтийн нэгийг өөрчлөн найруулав.
6.Төрийн жинхэнэ алба нь мэргэшсэн, тогтвортой, хариуцлагатай байх,
шатлан дэвших зарчимд үндэслэх, төрийн албан хаагчийг улс төрийн
шалтгаанаар ялгаварлан гадуурхах, сонгуулийн үр дүнгээр, эсхүл хуульд
зааснаас бусад үндэслэлээр төрийн албанаас халах, чөлөөлөхийг хориглох,
төрийн албаны чадахуйн зарчмын хэрэгжилтэд тавих хяналт хараат бус байх
талаар зохих нэмэлтийг оруулав.
7.Монгол Улсын Ерөнхийлөгчид тавих насны босгыг 55 болгон нэмэгдүүлж,
бүрэн эрхийн хугацааг зургаан жилээр зөвхөн нэг удаа сонгохоор өөрчилнө.
Ерөнхийлөгчид тодорхой бүрэн эрхийг зөвхөн Үндсэн хуулийн Гучин гуравдугаар
зүйлд заасан хүрээнд хуулиар олгохоор өөрчлөн найруулав.
Гурав.Шүүх эрх мэдлийн хариуцлага, хараат бус байдлыг хангахтай
холбоотой нэмэлт, өөрчлөлтийн багцад доор дурдсан асуудлыг тусгав. Үүнд:
1.Хууль зүйн дээд боловсролтой, хуульчийн мэргэжлээр таваас доошгүй
жил ажилласан, 30 нас хүрсэн иргэнийг анхан шатны шүүхийн шүүгчээр, тухайн
шүүн таслах ажлын төрлөөр дагнан анхан шатны шүүхэд зургаагаас доошгүй жил
шүүгчээр ажилласан иргэнийг давж заалдах шатны шүүхийн шүүгчээр, хууль зүйн
дээд боловсролтой, хуульчийн мэргэжлээр 15-аас доошгүй жил ажилласан, 40
нас хүрсэн иргэнийг Улсын дээд шүүхийн шүүгчээр томилохоор өөрчлөн
найруулав.
2.Улсын дээд шүүх Ерөнхий шүүгч, хорин нэгэн шүүгчээс бүрдэхээр зааж,
уг шүүхийн шүүгчийг 12 жилийн хугацаагаар зөвхөн нэг удаа томилохоор өөрчлөв.
3.Бүх шатны шүүхийн шүүгчийг Шүүхийн ерөнхий зөвлөл томилж,
Ерөнхийлөгчид батламжлуулахаар хүргүүлэх, Ерөнхийлөгч энэ шийдвэрийг
хүлээн авснаас хойш 21 хоногийн дотор батламжлах, эсхүл Үндсэн хуульд заасан
шаардлага хангаагүй гэж үзвэл батламжлахаас татгалзаж үндэслэлээ нийтэд
мэдээлэх, Улсын дээд шүүхийн шүүгчийг томилохдоо томилгооны сонсголд
оруулж, томилох шийдвэрээ Улсын Их Хуралд танилцуулж, Ерөнхийлөгчид
хүргүүлэхээр шинэчлэн найруулав.
4.Бүх шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгчийг тухайн шүүхийн шүүгчдийн
дотроос нийт шүүгчийн олонхийн саналаар гурван жилийн хугацаагаар сонгох,
ерөнхий шүүгчийг тухайн шүүхэд нэг удаа улируулан сонгож болохоор өөрчлөв.
5
5.Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн гишүүдийн тоог 10 болгон нэмэгдүүлж,
Ерөнхий зөвлөлийн бүрэлдэхүүн дэх зохистой төлөөллийг шүүгч болон хууль зүйн
өндөр мэргэшилтэй иргэдээс тэнцвэртэй бүрдүүлж, дөрвөн жилийн хугацаагаар
зөвхөн нэгэн бүрэн эрхийн хугацаанд ажиллуулахаар тусгана. Шүүгчдээс Шүүхийн
ерөнхий зөвлөлийн гишүүдийг сонгохдоо нэгийг хяналтын шатны шүүхийн
шүүгчдээс, нэгийг давж заалдах шатны шүүхийн шүүгчдээс, гурвыг анхан шатны
шүүхийн шүүгчдээс тус бүр дундаасаа сонгохоор тусгав.
6.Улсын Их Хурлын холбогдох Байнгын хороо Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн
шүүгч бус-гишүүдийг нэр дэвшүүлж, Улсын Их Хурал хуралдаанд оролцсон
гишүүдийн гуравны хоёроос доошгүйн саналаар томилохоор заав.
7.Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн даргыг гишүүд дотроосоо нэр дэвшүүлж,
нийт гишүүний олонхийн саналаар сонгож, зөвлөл шийдвэрээ нийт гишүүний
олонхийн саналаар гаргахаар тусгав.
8.Хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу шүүгчийг албан тушаалаас нь
түдгэлзүүлэх, огцруулах болон бусад шийтгэл ногдуулах, чөлөөлөх шийдвэрийг
Шүүгчийн хариуцлагын зөвлөл гаргахаар нэмнэ. Зөвлөл нь шүүн таслах ажлын
туршлагатай хуульч, хууль зүйн эрдэмтэн, нэр хүндтэй иргэдийн тэнцвэртэй
төлөөлөл бүхий есөн гишүүнтэй, зургаан жилийн хугацаагаар зөвхөн нэгэн бүрэн
эрхийн хугацаанд ажиллаж, тус зөвлөлийн даргыг гишүүд дотроосоо нэр
дэвшүүлж, нийт гишүүний олонхийн саналаар сонгохоор нэмэв.
9.Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүнээр хууль зүйн өндөр мэргэшилтэй,
мэргэжлээрээ 15-аас доошгүй жил ажилласан, 40 нас хүрсэн иргэнийг
томилгооны сонсгол хийсний үндсэн дээр Улсын Их Хурал нийт гишүүний
олонхийн саналаар томилохоор өөрчлөв.
10.Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүнийг есөн жилийн хугацаатай нэг удаа
томилох, дахин томилохыг хориглохоор өөрчилөв.
Дөрөв.Нутгийн удирдлагын тогтолцоог боловсронгуй болгохтой
холбоотой нэмэлт, өөрчлөлтийн багцад доор дурдсан асуудлыг тусгав. Үүнд:
1.Улсын болон орон нутгийн харьяалалтай хот, тосгоны эрх зүйн үндэс,
тэдгээрийн өөрийн удирдлагын болон засаг захиргааны зохион байгуулалтын
зарчмыг хуулиар тогтоохоор тусгана.
2.Сум, дүүргийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурал нь нутгийн өөрийн
удирдлагын үндсэн байгууллага байх, хуулиар тогтоосон хязгаарын хүрээнд орон
нутгийн татвар тогтоох, өмчийн эрх эдлүүлэх замаар эдийн засгийн үндсийг
бүрдүүлнэ. Аймаг, нийслэлийн Төлөөлөгчдийн Хурал нь сум, дүүргийн иргэдийн
Төлөөлөгчдийн Хурлын төлөөлөгчдөөс сонгогдсон төлөөлөгчдөөс бүрдэх, баг,
хорооны иргэдийн Нийтийн Хурлын шийдвэр гаргах хүрээг тодорхойлно.
3.Аймаг, нийслэлийн Засаг даргыг аймаг, нийслэлийн иргэдийн
Төлөөлөгчдийн Хурлаас нэр дэвшүүлж Ерөнхий сайд, баг хорооны Засаг даргыг
сум, дүүргийн Засаг дарга томилох, сум, дүүргийн Засаг даргыг тухайн сум,
дүүргийн иргэд сонгохоор заана. Аймаг, нийслэл, сум, дүүрэг, баг, хорооны засаг
даргыг хуульд заасан үндэслэл, журмаар огцруулах, чөлөөлөхөөр тусгана.
Монгол Улсын Үндсэн хуульд оруулсан нэмэлт, өөрчлөлт нь 2020 оны 07
дугаар сарын 01-ний өдрийн 12.00 цагаас эхлэн улс даяар дагаж мөрдөхөөр
тусгав. Монгол Улсын Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтийг дагаж мөрдөхөд
шилжих журмын тухай хуулийг батлах бөгөөд Монгол Улсын Үндсэн хуулийн
нэмэлт, өөрчлөлтөд нийцүүлэн холбогдох хуулийг шинэчлэн батлах хүртэл
6
хугацаанд тухайн харилцааг зохицуулж ирсэн хуулийг баримтална. Үндсэн
хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтөд хууль тогтоомжийг нийцүүлэх ажлыг Улсын Их
Хурлаас баталсан хуваарийн дагуу хийж дуусгахаар тусгав.
Хууль санаачлагчид

More Related Content

What's hot

төрийн албан хаагчын ёс зүй 2
төрийн албан хаагчын ёс зүй 2төрийн албан хаагчын ёс зүй 2
төрийн албан хаагчын ёс зүй 2Bachkana Enhbat
 
МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЦЭЦЭД ГАРГАХ ӨРГӨДӨЛ, МЭДЭЭЛЭЛ, ХҮСЭЛТИЙН ШААРДЛА...
МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЦЭЦЭД ГАРГАХ ӨРГӨДӨЛ, МЭДЭЭЛЭЛ, ХҮСЭЛТИЙН ШААРДЛА...МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЦЭЦЭД ГАРГАХ ӨРГӨДӨЛ, МЭДЭЭЛЭЛ, ХҮСЭЛТИЙН ШААРДЛА...
МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЦЭЦЭД ГАРГАХ ӨРГӨДӨЛ, МЭДЭЭЛЭЛ, ХҮСЭЛТИЙН ШААРДЛА...Umguullin Mongol Umguulugch
 
Taniltsuulga
TaniltsuulgaTaniltsuulga
Taniltsuulganaranhuu
 
“Бид хамтдаа” үндэсний форумд
“Бид хамтдаа” үндэсний форумд“Бид хамтдаа” үндэсний форумд
“Бид хамтдаа” үндэсний форумд Sundui Batbold
 
Су.Батболд: Улсын их хурлын сонгуулийн хуулийн шинэчлэл
Су.Батболд: Улсын их хурлын сонгуулийн хуулийн шинэчлэлСу.Батболд: Улсын их хурлын сонгуулийн хуулийн шинэчлэл
Су.Батболд: Улсын их хурлын сонгуулийн хуулийн шинэчлэлUnuruu Dear
 
монгол улсын засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж
монгол улсын засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгжмонгол улсын засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж
монгол улсын засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгжDelgermaa Battulga
 
журмын төсөлд ирүүлсэн санал 170421
журмын төсөлд ирүүлсэн санал 170421журмын төсөлд ирүүлсэн санал 170421
журмын төсөлд ирүүлсэн санал 170421Azzaya Byambadorj
 
ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЦЭЦИЙН 2021 ОНЫ 05 ДУГААР САРЫН 19-НИЙ ӨДРИЙН 05 ДУГААР ДҮГНЭЛ...
ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЦЭЦИЙН 2021 ОНЫ 05 ДУГААР САРЫН 19-НИЙ ӨДРИЙН 05 ДУГААР ДҮГНЭЛ...ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЦЭЦИЙН 2021 ОНЫ 05 ДУГААР САРЫН 19-НИЙ ӨДРИЙН 05 ДУГААР ДҮГНЭЛ...
ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЦЭЦИЙН 2021 ОНЫ 05 ДУГААР САРЫН 19-НИЙ ӨДРИЙН 05 ДУГААР ДҮГНЭЛ...Umguullin Mongol Umguulugch
 
Umguulugchdiin holboonii durem holboonii butets zohion baiguulalt bolon gishu...
Umguulugchdiin holboonii durem holboonii butets zohion baiguulalt bolon gishu...Umguulugchdiin holboonii durem holboonii butets zohion baiguulalt bolon gishu...
Umguulugchdiin holboonii durem holboonii butets zohion baiguulalt bolon gishu...Umguullin Mongol Umguulugch
 
Тогтоолын төсөл 2017.06.05
Тогтоолын төсөл 2017.06.05Тогтоолын төсөл 2017.06.05
Тогтоолын төсөл 2017.06.05Turbat Bat-Erdem
 
саналын товъёог
саналын товъёогсаналын товъёог
саналын товъёогAzzaya Byambadorj
 
саналын товъёог (1)
саналын товъёог (1)саналын товъёог (1)
саналын товъёог (1)Azzaya Byambadorj
 
саналын товъёог
саналын товъёогсаналын товъёог
саналын товъёогAzzaya Byambadorj
 
ЗӨВЛӨЛДӨХ САНАЛ АСУУЛГЫН ТУХАЙ ХУУЛИЙН ТАНИЛЦУУЛГА
ЗӨВЛӨЛДӨХ САНАЛ АСУУЛГЫН ТУХАЙ ХУУЛИЙН ТАНИЛЦУУЛГАЗӨВЛӨЛДӨХ САНАЛ АСУУЛГЫН ТУХАЙ ХУУЛИЙН ТАНИЛЦУУЛГА
ЗӨВЛӨЛДӨХ САНАЛ АСУУЛГЫН ТУХАЙ ХУУЛИЙН ТАНИЛЦУУЛГАUmguullin Mongol Umguulugch
 
Huuliin tusul
Huuliin tusulHuuliin tusul
Huuliin tusulnaranhuu
 
Uzel barimtlal
Uzel barimtlalUzel barimtlal
Uzel barimtlalnaranhuu
 
ХҮНИЙ ЭРХ ХАМГААЛАГЧИЙН ЭРХ ЗҮЙН БАЙДЛЫН ТУХАЙ ХУУЛИЙН ТАНИЛЦУУЛГА
ХҮНИЙ ЭРХ ХАМГААЛАГЧИЙН ЭРХ ЗҮЙН БАЙДЛЫН ТУХАЙ ХУУЛИЙН ТАНИЛЦУУЛГАХҮНИЙ ЭРХ ХАМГААЛАГЧИЙН ЭРХ ЗҮЙН БАЙДЛЫН ТУХАЙ ХУУЛИЙН ТАНИЛЦУУЛГА
ХҮНИЙ ЭРХ ХАМГААЛАГЧИЙН ЭРХ ЗҮЙН БАЙДЛЫН ТУХАЙ ХУУЛИЙН ТАНИЛЦУУЛГАUmguullin Mongol Umguulugch
 

What's hot (20)

төрийн албан хаагчын ёс зүй 2
төрийн албан хаагчын ёс зүй 2төрийн албан хаагчын ёс зүй 2
төрийн албан хаагчын ёс зүй 2
 
Tsetsiin dugnelt
Tsetsiin dugneltTsetsiin dugnelt
Tsetsiin dugnelt
 
МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЦЭЦЭД ГАРГАХ ӨРГӨДӨЛ, МЭДЭЭЛЭЛ, ХҮСЭЛТИЙН ШААРДЛА...
МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЦЭЦЭД ГАРГАХ ӨРГӨДӨЛ, МЭДЭЭЛЭЛ, ХҮСЭЛТИЙН ШААРДЛА...МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЦЭЦЭД ГАРГАХ ӨРГӨДӨЛ, МЭДЭЭЛЭЛ, ХҮСЭЛТИЙН ШААРДЛА...
МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЦЭЦЭД ГАРГАХ ӨРГӨДӨЛ, МЭДЭЭЛЭЛ, ХҮСЭЛТИЙН ШААРДЛА...
 
Taniltsuulga
TaniltsuulgaTaniltsuulga
Taniltsuulga
 
“Бид хамтдаа” үндэсний форумд
“Бид хамтдаа” үндэсний форумд“Бид хамтдаа” үндэсний форумд
“Бид хамтдаа” үндэсний форумд
 
Су.Батболд: Улсын их хурлын сонгуулийн хуулийн шинэчлэл
Су.Батболд: Улсын их хурлын сонгуулийн хуулийн шинэчлэлСу.Батболд: Улсын их хурлын сонгуулийн хуулийн шинэчлэл
Су.Батболд: Улсын их хурлын сонгуулийн хуулийн шинэчлэл
 
Constitution ppt 20191122
Constitution ppt 20191122Constitution ppt 20191122
Constitution ppt 20191122
 
Turiin albanii tuhai huuli
Turiin albanii tuhai huuliTuriin albanii tuhai huuli
Turiin albanii tuhai huuli
 
монгол улсын засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж
монгол улсын засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгжмонгол улсын засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж
монгол улсын засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж
 
журмын төсөлд ирүүлсэн санал 170421
журмын төсөлд ирүүлсэн санал 170421журмын төсөлд ирүүлсэн санал 170421
журмын төсөлд ирүүлсэн санал 170421
 
ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЦЭЦИЙН 2021 ОНЫ 05 ДУГААР САРЫН 19-НИЙ ӨДРИЙН 05 ДУГААР ДҮГНЭЛ...
ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЦЭЦИЙН 2021 ОНЫ 05 ДУГААР САРЫН 19-НИЙ ӨДРИЙН 05 ДУГААР ДҮГНЭЛ...ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЦЭЦИЙН 2021 ОНЫ 05 ДУГААР САРЫН 19-НИЙ ӨДРИЙН 05 ДУГААР ДҮГНЭЛ...
ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЦЭЦИЙН 2021 ОНЫ 05 ДУГААР САРЫН 19-НИЙ ӨДРИЙН 05 ДУГААР ДҮГНЭЛ...
 
Umguulugchdiin holboonii durem holboonii butets zohion baiguulalt bolon gishu...
Umguulugchdiin holboonii durem holboonii butets zohion baiguulalt bolon gishu...Umguulugchdiin holboonii durem holboonii butets zohion baiguulalt bolon gishu...
Umguulugchdiin holboonii durem holboonii butets zohion baiguulalt bolon gishu...
 
Тогтоолын төсөл 2017.06.05
Тогтоолын төсөл 2017.06.05Тогтоолын төсөл 2017.06.05
Тогтоолын төсөл 2017.06.05
 
саналын товъёог
саналын товъёогсаналын товъёог
саналын товъёог
 
саналын товъёог (1)
саналын товъёог (1)саналын товъёог (1)
саналын товъёог (1)
 
саналын товъёог
саналын товъёогсаналын товъёог
саналын товъёог
 
ЗӨВЛӨЛДӨХ САНАЛ АСУУЛГЫН ТУХАЙ ХУУЛИЙН ТАНИЛЦУУЛГА
ЗӨВЛӨЛДӨХ САНАЛ АСУУЛГЫН ТУХАЙ ХУУЛИЙН ТАНИЛЦУУЛГАЗӨВЛӨЛДӨХ САНАЛ АСУУЛГЫН ТУХАЙ ХУУЛИЙН ТАНИЛЦУУЛГА
ЗӨВЛӨЛДӨХ САНАЛ АСУУЛГЫН ТУХАЙ ХУУЛИЙН ТАНИЛЦУУЛГА
 
Huuliin tusul
Huuliin tusulHuuliin tusul
Huuliin tusul
 
Uzel barimtlal
Uzel barimtlalUzel barimtlal
Uzel barimtlal
 
ХҮНИЙ ЭРХ ХАМГААЛАГЧИЙН ЭРХ ЗҮЙН БАЙДЛЫН ТУХАЙ ХУУЛИЙН ТАНИЛЦУУЛГА
ХҮНИЙ ЭРХ ХАМГААЛАГЧИЙН ЭРХ ЗҮЙН БАЙДЛЫН ТУХАЙ ХУУЛИЙН ТАНИЛЦУУЛГАХҮНИЙ ЭРХ ХАМГААЛАГЧИЙН ЭРХ ЗҮЙН БАЙДЛЫН ТУХАЙ ХУУЛИЙН ТАНИЛЦУУЛГА
ХҮНИЙ ЭРХ ХАМГААЛАГЧИЙН ЭРХ ЗҮЙН БАЙДЛЫН ТУХАЙ ХУУЛИЙН ТАНИЛЦУУЛГА
 

Similar to Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт өөрчлөлтийн төсөл

МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛЬД ОРУУЛСАН ӨӨРЧЛӨЛТ, ҮЗЭЛ БАРИМТЛАЛ, ДАГАЖ БАТЛАГДСА...
МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛЬД ОРУУЛСАН ӨӨРЧЛӨЛТ, ҮЗЭЛ БАРИМТЛАЛ, ДАГАЖ БАТЛАГДСА...МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛЬД ОРУУЛСАН ӨӨРЧЛӨЛТ, ҮЗЭЛ БАРИМТЛАЛ, ДАГАЖ БАТЛАГДСА...
МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛЬД ОРУУЛСАН ӨӨРЧЛӨЛТ, ҮЗЭЛ БАРИМТЛАЛ, ДАГАЖ БАТЛАГДСА...Umguullin Mongol Umguulugch
 
ХУУЛЬ ТОГТООМЖИЙН ТУХАЙ ХУУЛЬД НЭМЭЛТ, ӨӨРЧЛӨЛТ ОРУУЛАХ ТУХАЙ ХУУЛИЙН ТӨСЛИЙН...
ХУУЛЬ ТОГТООМЖИЙН ТУХАЙ ХУУЛЬД НЭМЭЛТ, ӨӨРЧЛӨЛТ ОРУУЛАХ ТУХАЙ ХУУЛИЙН ТӨСЛИЙН...ХУУЛЬ ТОГТООМЖИЙН ТУХАЙ ХУУЛЬД НЭМЭЛТ, ӨӨРЧЛӨЛТ ОРУУЛАХ ТУХАЙ ХУУЛИЙН ТӨСЛИЙН...
ХУУЛЬ ТОГТООМЖИЙН ТУХАЙ ХУУЛЬД НЭМЭЛТ, ӨӨРЧЛӨЛТ ОРУУЛАХ ТУХАЙ ХУУЛИЙН ТӨСЛИЙН...Umguullin Mongol Umguulugch
 
МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЦЭЦИЙН 2022 ОНЫ 06 ДУГААР САРЫН 27-НЫ ӨДРИЙН 01 Д...
МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЦЭЦИЙН 2022 ОНЫ 06 ДУГААР САРЫН 27-НЫ ӨДРИЙН 01 Д...МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЦЭЦИЙН 2022 ОНЫ 06 ДУГААР САРЫН 27-НЫ ӨДРИЙН 01 Д...
МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЦЭЦИЙН 2022 ОНЫ 06 ДУГААР САРЫН 27-НЫ ӨДРИЙН 01 Д...Umguullin Mongol Umguulugch
 
1.сонгуулийн маргааныг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны эрхзүйн орчинг боловс...
1.сонгуулийн маргааныг хянан   шийдвэрлэх ажиллагааны эрхзүйн орчинг   боловс...1.сонгуулийн маргааныг хянан   шийдвэрлэх ажиллагааны эрхзүйн орчинг   боловс...
1.сонгуулийн маргааныг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны эрхзүйн орчинг боловс...Ганцоож Цэрэннадмид
 
КОРОНАВИРУСТ ХАЛДВАРЫН ЦАР ТАХЛААС УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ, ТЭМЦЭХ, НИЙГЭМ ЭДИЙН ...
КОРОНАВИРУСТ ХАЛДВАРЫН ЦАР ТАХЛААС УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ, ТЭМЦЭХ, НИЙГЭМ ЭДИЙН ...КОРОНАВИРУСТ ХАЛДВАРЫН ЦАР ТАХЛААС УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ, ТЭМЦЭХ, НИЙГЭМ ЭДИЙН ...
КОРОНАВИРУСТ ХАЛДВАРЫН ЦАР ТАХЛААС УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ, ТЭМЦЭХ, НИЙГЭМ ЭДИЙН ...Umguullin Mongol Umguulugch
 
Газарзүй 11 Дэлхийн улсуудын засаглал, төрийн байгууламж, нутаг дэвсгэр.pptx
Газарзүй 11 Дэлхийн улсуудын засаглал, төрийн байгууламж, нутаг дэвсгэр.pptxГазарзүй 11 Дэлхийн улсуудын засаглал, төрийн байгууламж, нутаг дэвсгэр.pptx
Газарзүй 11 Дэлхийн улсуудын засаглал, төрийн байгууламж, нутаг дэвсгэр.pptxEnkh Tseba
 
ЗӨВШӨӨРЛИЙН ЗӨВЛӨЛИЙН АЖИЛЛАХ ЖУРМЫН ТАНИЛЦУУЛГА
ЗӨВШӨӨРЛИЙН ЗӨВЛӨЛИЙН АЖИЛЛАХ ЖУРМЫН ТАНИЛЦУУЛГАЗӨВШӨӨРЛИЙН ЗӨВЛӨЛИЙН АЖИЛЛАХ ЖУРМЫН ТАНИЛЦУУЛГА
ЗӨВШӨӨРЛИЙН ЗӨВЛӨЛИЙН АЖИЛЛАХ ЖУРМЫН ТАНИЛЦУУЛГАUmguullin Mongol Umguulugch
 
Ц.Цолмон "Хууль зүйн бодлого ба шүүхийн салбарын боловсон хүчний өөрчлөлт, үр...
Ц.Цолмон "Хууль зүйн бодлого ба шүүхийн салбарын боловсон хүчний өөрчлөлт, үр...Ц.Цолмон "Хууль зүйн бодлого ба шүүхийн салбарын боловсон хүчний өөрчлөлт, үр...
Ц.Цолмон "Хууль зүйн бодлого ба шүүхийн салбарын боловсон хүчний өөрчлөлт, үр...Unuruu Dear
 
МЭДЭЭЛЛИЙН ИЛ ТОД БАЙДАЛ БА МЭДЭЭЛЭЛ АВАХ ЭРХИЙН ТУХАЙ
МЭДЭЭЛЛИЙН ИЛ ТОД БАЙДАЛ БА МЭДЭЭЛЭЛ АВАХ ЭРХИЙН ТУХАЙМЭДЭЭЛЛИЙН ИЛ ТОД БАЙДАЛ БА МЭДЭЭЛЭЛ АВАХ ЭРХИЙН ТУХАЙ
МЭДЭЭЛЛИЙН ИЛ ТОД БАЙДАЛ БА МЭДЭЭЛЭЛ АВАХ ЭРХИЙН ТУХАЙGlobe International
 
Тамгын газрын 2015 он эхний хагас жилийн тайлан
Тамгын газрын 2015 он эхний хагас жилийн тайлан Тамгын газрын 2015 он эхний хагас жилийн тайлан
Тамгын газрын 2015 он эхний хагас жилийн тайлан Azzaya Byambadorj
 
“Тунгаамал төв” төрийн бус байгууллагаас хийж байгаа зарим ажлууд
“Тунгаамал төв” төрийн бус байгууллагаас хийж байгаа зарим ажлууд“Тунгаамал төв” төрийн бус байгууллагаас хийж байгаа зарим ажлууд
“Тунгаамал төв” төрийн бус байгууллагаас хийж байгаа зарим ажлуудГанцоож Цэрэннадмид
 
УИХ-ын гишүүн Д.Лүндээжанцан
УИХ-ын гишүүн Д.ЛүндээжанцанУИХ-ын гишүүн Д.Лүндээжанцан
УИХ-ын гишүүн Д.ЛүндээжанцанUnuruu Dear
 
Зөвлөлийн 2017 эхний улирлын тайлан
Зөвлөлийн 2017 эхний улирлын тайланЗөвлөлийн 2017 эхний улирлын тайлан
Зөвлөлийн 2017 эхний улирлын тайланAzzaya Byambadorj
 
Үндсэн хуулийн цэцийн хянан шийдвэрлэсэн маргааны тойм
Үндсэн хуулийн цэцийн хянан   шийдвэрлэсэн маргааны тоймҮндсэн хуулийн цэцийн хянан   шийдвэрлэсэн маргааны тойм
Үндсэн хуулийн цэцийн хянан шийдвэрлэсэн маргааны тоймUnuruu Dear
 
Монголын Хуульчдын холбооны зөвлөлийн 2016 оны эхний хагас жилийн үйл ажиллаг...
Монголын Хуульчдын холбооны зөвлөлийн 2016 оны эхний хагас жилийн үйл ажиллаг...Монголын Хуульчдын холбооны зөвлөлийн 2016 оны эхний хагас жилийн үйл ажиллаг...
Монголын Хуульчдын холбооны зөвлөлийн 2016 оны эхний хагас жилийн үйл ажиллаг...Turbat Bat-Erdem
 
Монгол Улсын төрийн тогтолцоон дахь шүүхийн байр суурь, үйл ажиллагааны үр нөлөө
Монгол Улсын төрийн тогтолцоон дахь шүүхийн байр суурь, үйл ажиллагааны үр нөлөөМонгол Улсын төрийн тогтолцоон дахь шүүхийн байр суурь, үйл ажиллагааны үр нөлөө
Монгол Улсын төрийн тогтолцоон дахь шүүхийн байр суурь, үйл ажиллагааны үр нөлөөGalbaatar Lkhagvasuren
 
Сонгуулийн тогтолцоо, шинэчлэлийн асуудал
Сонгуулийн тогтолцоо, шинэчлэлийн асуудалСонгуулийн тогтолцоо, шинэчлэлийн асуудал
Сонгуулийн тогтолцоо, шинэчлэлийн асуудалSundui Batbold
 
төрийн албан хаагчдад орон сууцны урамшуулал олгох тухай
төрийн албан хаагчдад орон  сууцны урамшуулал олгох тухайтөрийн албан хаагчдад орон  сууцны урамшуулал олгох тухай
төрийн албан хаагчдад орон сууцны урамшуулал олгох тухайEvsel Nith
 
Mongol ulsiin turin togtoltsoo
Mongol ulsiin turin togtoltsooMongol ulsiin turin togtoltsoo
Mongol ulsiin turin togtoltsoomomish_77
 

Similar to Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт өөрчлөлтийн төсөл (20)

МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛЬД ОРУУЛСАН ӨӨРЧЛӨЛТ, ҮЗЭЛ БАРИМТЛАЛ, ДАГАЖ БАТЛАГДСА...
МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛЬД ОРУУЛСАН ӨӨРЧЛӨЛТ, ҮЗЭЛ БАРИМТЛАЛ, ДАГАЖ БАТЛАГДСА...МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛЬД ОРУУЛСАН ӨӨРЧЛӨЛТ, ҮЗЭЛ БАРИМТЛАЛ, ДАГАЖ БАТЛАГДСА...
МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛЬД ОРУУЛСАН ӨӨРЧЛӨЛТ, ҮЗЭЛ БАРИМТЛАЛ, ДАГАЖ БАТЛАГДСА...
 
ХУУЛЬ ТОГТООМЖИЙН ТУХАЙ ХУУЛЬД НЭМЭЛТ, ӨӨРЧЛӨЛТ ОРУУЛАХ ТУХАЙ ХУУЛИЙН ТӨСЛИЙН...
ХУУЛЬ ТОГТООМЖИЙН ТУХАЙ ХУУЛЬД НЭМЭЛТ, ӨӨРЧЛӨЛТ ОРУУЛАХ ТУХАЙ ХУУЛИЙН ТӨСЛИЙН...ХУУЛЬ ТОГТООМЖИЙН ТУХАЙ ХУУЛЬД НЭМЭЛТ, ӨӨРЧЛӨЛТ ОРУУЛАХ ТУХАЙ ХУУЛИЙН ТӨСЛИЙН...
ХУУЛЬ ТОГТООМЖИЙН ТУХАЙ ХУУЛЬД НЭМЭЛТ, ӨӨРЧЛӨЛТ ОРУУЛАХ ТУХАЙ ХУУЛИЙН ТӨСЛИЙН...
 
МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЦЭЦИЙН 2022 ОНЫ 06 ДУГААР САРЫН 27-НЫ ӨДРИЙН 01 Д...
МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЦЭЦИЙН 2022 ОНЫ 06 ДУГААР САРЫН 27-НЫ ӨДРИЙН 01 Д...МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЦЭЦИЙН 2022 ОНЫ 06 ДУГААР САРЫН 27-НЫ ӨДРИЙН 01 Д...
МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЦЭЦИЙН 2022 ОНЫ 06 ДУГААР САРЫН 27-НЫ ӨДРИЙН 01 Д...
 
1.сонгуулийн маргааныг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны эрхзүйн орчинг боловс...
1.сонгуулийн маргааныг хянан   шийдвэрлэх ажиллагааны эрхзүйн орчинг   боловс...1.сонгуулийн маргааныг хянан   шийдвэрлэх ажиллагааны эрхзүйн орчинг   боловс...
1.сонгуулийн маргааныг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны эрхзүйн орчинг боловс...
 
КОРОНАВИРУСТ ХАЛДВАРЫН ЦАР ТАХЛААС УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ, ТЭМЦЭХ, НИЙГЭМ ЭДИЙН ...
КОРОНАВИРУСТ ХАЛДВАРЫН ЦАР ТАХЛААС УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ, ТЭМЦЭХ, НИЙГЭМ ЭДИЙН ...КОРОНАВИРУСТ ХАЛДВАРЫН ЦАР ТАХЛААС УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ, ТЭМЦЭХ, НИЙГЭМ ЭДИЙН ...
КОРОНАВИРУСТ ХАЛДВАРЫН ЦАР ТАХЛААС УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ, ТЭМЦЭХ, НИЙГЭМ ЭДИЙН ...
 
Газарзүй 11 Дэлхийн улсуудын засаглал, төрийн байгууламж, нутаг дэвсгэр.pptx
Газарзүй 11 Дэлхийн улсуудын засаглал, төрийн байгууламж, нутаг дэвсгэр.pptxГазарзүй 11 Дэлхийн улсуудын засаглал, төрийн байгууламж, нутаг дэвсгэр.pptx
Газарзүй 11 Дэлхийн улсуудын засаглал, төрийн байгууламж, нутаг дэвсгэр.pptx
 
ЗӨВШӨӨРЛИЙН ЗӨВЛӨЛИЙН АЖИЛЛАХ ЖУРМЫН ТАНИЛЦУУЛГА
ЗӨВШӨӨРЛИЙН ЗӨВЛӨЛИЙН АЖИЛЛАХ ЖУРМЫН ТАНИЛЦУУЛГАЗӨВШӨӨРЛИЙН ЗӨВЛӨЛИЙН АЖИЛЛАХ ЖУРМЫН ТАНИЛЦУУЛГА
ЗӨВШӨӨРЛИЙН ЗӨВЛӨЛИЙН АЖИЛЛАХ ЖУРМЫН ТАНИЛЦУУЛГА
 
Ц.Цолмон "Хууль зүйн бодлого ба шүүхийн салбарын боловсон хүчний өөрчлөлт, үр...
Ц.Цолмон "Хууль зүйн бодлого ба шүүхийн салбарын боловсон хүчний өөрчлөлт, үр...Ц.Цолмон "Хууль зүйн бодлого ба шүүхийн салбарын боловсон хүчний өөрчлөлт, үр...
Ц.Цолмон "Хууль зүйн бодлого ба шүүхийн салбарын боловсон хүчний өөрчлөлт, үр...
 
МЭДЭЭЛЛИЙН ИЛ ТОД БАЙДАЛ БА МЭДЭЭЛЭЛ АВАХ ЭРХИЙН ТУХАЙ
МЭДЭЭЛЛИЙН ИЛ ТОД БАЙДАЛ БА МЭДЭЭЛЭЛ АВАХ ЭРХИЙН ТУХАЙМЭДЭЭЛЛИЙН ИЛ ТОД БАЙДАЛ БА МЭДЭЭЛЭЛ АВАХ ЭРХИЙН ТУХАЙ
МЭДЭЭЛЛИЙН ИЛ ТОД БАЙДАЛ БА МЭДЭЭЛЭЛ АВАХ ЭРХИЙН ТУХАЙ
 
Тамгын газрын 2015 он эхний хагас жилийн тайлан
Тамгын газрын 2015 он эхний хагас жилийн тайлан Тамгын газрын 2015 он эхний хагас жилийн тайлан
Тамгын газрын 2015 он эхний хагас жилийн тайлан
 
“Тунгаамал төв” төрийн бус байгууллагаас хийж байгаа зарим ажлууд
“Тунгаамал төв” төрийн бус байгууллагаас хийж байгаа зарим ажлууд“Тунгаамал төв” төрийн бус байгууллагаас хийж байгаа зарим ажлууд
“Тунгаамал төв” төрийн бус байгууллагаас хийж байгаа зарим ажлууд
 
УИХ-ын гишүүн Д.Лүндээжанцан
УИХ-ын гишүүн Д.ЛүндээжанцанУИХ-ын гишүүн Д.Лүндээжанцан
УИХ-ын гишүүн Д.Лүндээжанцан
 
Зөвлөлийн 2017 эхний улирлын тайлан
Зөвлөлийн 2017 эхний улирлын тайланЗөвлөлийн 2017 эхний улирлын тайлан
Зөвлөлийн 2017 эхний улирлын тайлан
 
Үндсэн хуулийн цэцийн хянан шийдвэрлэсэн маргааны тойм
Үндсэн хуулийн цэцийн хянан   шийдвэрлэсэн маргааны тоймҮндсэн хуулийн цэцийн хянан   шийдвэрлэсэн маргааны тойм
Үндсэн хуулийн цэцийн хянан шийдвэрлэсэн маргааны тойм
 
Монголын Хуульчдын холбооны зөвлөлийн 2016 оны эхний хагас жилийн үйл ажиллаг...
Монголын Хуульчдын холбооны зөвлөлийн 2016 оны эхний хагас жилийн үйл ажиллаг...Монголын Хуульчдын холбооны зөвлөлийн 2016 оны эхний хагас жилийн үйл ажиллаг...
Монголын Хуульчдын холбооны зөвлөлийн 2016 оны эхний хагас жилийн үйл ажиллаг...
 
хууль зүй
хууль зүйхууль зүй
хууль зүй
 
Монгол Улсын төрийн тогтолцоон дахь шүүхийн байр суурь, үйл ажиллагааны үр нөлөө
Монгол Улсын төрийн тогтолцоон дахь шүүхийн байр суурь, үйл ажиллагааны үр нөлөөМонгол Улсын төрийн тогтолцоон дахь шүүхийн байр суурь, үйл ажиллагааны үр нөлөө
Монгол Улсын төрийн тогтолцоон дахь шүүхийн байр суурь, үйл ажиллагааны үр нөлөө
 
Сонгуулийн тогтолцоо, шинэчлэлийн асуудал
Сонгуулийн тогтолцоо, шинэчлэлийн асуудалСонгуулийн тогтолцоо, шинэчлэлийн асуудал
Сонгуулийн тогтолцоо, шинэчлэлийн асуудал
 
төрийн албан хаагчдад орон сууцны урамшуулал олгох тухай
төрийн албан хаагчдад орон  сууцны урамшуулал олгох тухайтөрийн албан хаагчдад орон  сууцны урамшуулал олгох тухай
төрийн албан хаагчдад орон сууцны урамшуулал олгох тухай
 
Mongol ulsiin turin togtoltsoo
Mongol ulsiin turin togtoltsooMongol ulsiin turin togtoltsoo
Mongol ulsiin turin togtoltsoo
 

More from Jargalmaa Gantomor

НИЙСЛЭЛИЙН ИРГЭДИЙН ТӨЛӨӨЛӨГЧДИЙН ХУРЛЫН 2020 ОНЫ СОНГУУЛЬД НЭР ДЭВШИГЧИД
НИЙСЛЭЛИЙН ИРГЭДИЙН ТӨЛӨӨЛӨГЧДИЙН ХУРЛЫН 2020 ОНЫ СОНГУУЛЬД НЭР ДЭВШИГЧИДНИЙСЛЭЛИЙН ИРГЭДИЙН ТӨЛӨӨЛӨГЧДИЙН ХУРЛЫН 2020 ОНЫ СОНГУУЛЬД НЭР ДЭВШИГЧИД
НИЙСЛЭЛИЙН ИРГЭДИЙН ТӨЛӨӨЛӨГЧДИЙН ХУРЛЫН 2020 ОНЫ СОНГУУЛЬД НЭР ДЭВШИГЧИДJargalmaa Gantomor
 
УИХ-ын сонгуульд нэр дэвшигчдийн зардлын тайлан
УИХ-ын сонгуульд нэр дэвшигчдийн зардлын тайланУИХ-ын сонгуульд нэр дэвшигчдийн зардлын тайлан
УИХ-ын сонгуульд нэр дэвшигчдийн зардлын тайланJargalmaa Gantomor
 
ТАНИЛЦ: 2020-2021 хичээлийн жилд таны хүүхэд аль цэцэрлэгт харьяалагдах вэ?
ТАНИЛЦ: 2020-2021 хичээлийн жилд таны хүүхэд аль цэцэрлэгт харьяалагдах вэ?ТАНИЛЦ: 2020-2021 хичээлийн жилд таны хүүхэд аль цэцэрлэгт харьяалагдах вэ?
ТАНИЛЦ: 2020-2021 хичээлийн жилд таны хүүхэд аль цэцэрлэгт харьяалагдах вэ?Jargalmaa Gantomor
 
Наадмын хөтөлбөр
Наадмын хөтөлбөрНаадмын хөтөлбөр
Наадмын хөтөлбөрJargalmaa Gantomor
 
ҮНДЭСНИЙ АУДИТЫН ГАЗАРТ МӨРИЙН ХӨТӨЛБӨР ИРҮҮЛСЭН БИЕ ДААН НЭР ДЭВШИГЧДИЙН ЖАГ...
ҮНДЭСНИЙ АУДИТЫН ГАЗАРТ МӨРИЙН ХӨТӨЛБӨР ИРҮҮЛСЭН БИЕ ДААН НЭР ДЭВШИГЧДИЙН ЖАГ...ҮНДЭСНИЙ АУДИТЫН ГАЗАРТ МӨРИЙН ХӨТӨЛБӨР ИРҮҮЛСЭН БИЕ ДААН НЭР ДЭВШИГЧДИЙН ЖАГ...
ҮНДЭСНИЙ АУДИТЫН ГАЗАРТ МӨРИЙН ХӨТӨЛБӨР ИРҮҮЛСЭН БИЕ ДААН НЭР ДЭВШИГЧДИЙН ЖАГ...Jargalmaa Gantomor
 
"Шүүгчийг сонгон шалгаруулах журам"-ыг шинэчлэн баталлаа
"Шүүгчийг сонгон шалгаруулах журам"-ыг шинэчлэн баталлаа"Шүүгчийг сонгон шалгаруулах журам"-ыг шинэчлэн баталлаа
"Шүүгчийг сонгон шалгаруулах журам"-ыг шинэчлэн баталлааJargalmaa Gantomor
 
Legalinfo.mn -____________________________________
Legalinfo.mn  -____________________________________Legalinfo.mn  -____________________________________
Legalinfo.mn -____________________________________Jargalmaa Gantomor
 
Ерөнхий сайдын мэдээлэл
Ерөнхий сайдын мэдээлэлЕрөнхий сайдын мэдээлэл
Ерөнхий сайдын мэдээлэлJargalmaa Gantomor
 
Банкны тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл
Банкны тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөлБанкны тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл
Банкны тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөлJargalmaa Gantomor
 
2017 оны төсвийн тодотголын тогтоол
2017 оны төсвийн тодотголын тогтоол2017 оны төсвийн тодотголын тогтоол
2017 оны төсвийн тодотголын тогтоолJargalmaa Gantomor
 
Төрөөс мөнгөний бодлогын талаарх 2018 онд баримтлах үндсэн чиглэлийн төсөл
Төрөөс мөнгөний бодлогын талаарх 2018 онд баримтлах үндсэн чиглэлийн төсөлТөрөөс мөнгөний бодлогын талаарх 2018 онд баримтлах үндсэн чиглэлийн төсөл
Төрөөс мөнгөний бодлогын талаарх 2018 онд баримтлах үндсэн чиглэлийн төсөлJargalmaa Gantomor
 
Монгол Улсын нийгэм, эдийн засгийн байдлын илтгэл
Монгол Улсын нийгэм, эдийн засгийн байдлын илтгэлМонгол Улсын нийгэм, эдийн засгийн байдлын илтгэл
Монгол Улсын нийгэм, эдийн засгийн байдлын илтгэлJargalmaa Gantomor
 
ТАНИЛЦ: ЭМД-аар хөнгөлөлттэй тусламж, үйлчилгээ үзүүлэх хувийн эмнэлгийн ЖАГС...
ТАНИЛЦ: ЭМД-аар хөнгөлөлттэй тусламж, үйлчилгээ үзүүлэх хувийн эмнэлгийн ЖАГС...ТАНИЛЦ: ЭМД-аар хөнгөлөлттэй тусламж, үйлчилгээ үзүүлэх хувийн эмнэлгийн ЖАГС...
ТАНИЛЦ: ЭМД-аар хөнгөлөлттэй тусламж, үйлчилгээ үзүүлэх хувийн эмнэлгийн ЖАГС...Jargalmaa Gantomor
 
ТАНИЛЦ: ЭМД-ын сангаас зардлын төлбөрийг нь хариуцах өндөр өртөгтэй тусламж ү...
ТАНИЛЦ: ЭМД-ын сангаас зардлын төлбөрийг нь хариуцах өндөр өртөгтэй тусламж ү...ТАНИЛЦ: ЭМД-ын сангаас зардлын төлбөрийг нь хариуцах өндөр өртөгтэй тусламж ү...
ТАНИЛЦ: ЭМД-ын сангаас зардлын төлбөрийг нь хариуцах өндөр өртөгтэй тусламж ү...Jargalmaa Gantomor
 
Олон улсын сонины зах зээл ба эдийн засгийн мэдээллийн ач холбогдол
Олон улсын сонины зах зээл ба эдийн засгийн мэдээллийн ач холбогдолОлон улсын сонины зах зээл ба эдийн засгийн мэдээллийн ач холбогдол
Олон улсын сонины зах зээл ба эдийн засгийн мэдээллийн ач холбогдолJargalmaa Gantomor
 
Технологийн сорилт ба уламжлалт сонин
Технологийн сорилт ба уламжлалт сонинТехнологийн сорилт ба уламжлалт сонин
Технологийн сорилт ба уламжлалт сонинJargalmaa Gantomor
 

More from Jargalmaa Gantomor (20)

НИЙСЛЭЛИЙН ИРГЭДИЙН ТӨЛӨӨЛӨГЧДИЙН ХУРЛЫН 2020 ОНЫ СОНГУУЛЬД НЭР ДЭВШИГЧИД
НИЙСЛЭЛИЙН ИРГЭДИЙН ТӨЛӨӨЛӨГЧДИЙН ХУРЛЫН 2020 ОНЫ СОНГУУЛЬД НЭР ДЭВШИГЧИДНИЙСЛЭЛИЙН ИРГЭДИЙН ТӨЛӨӨЛӨГЧДИЙН ХУРЛЫН 2020 ОНЫ СОНГУУЛЬД НЭР ДЭВШИГЧИД
НИЙСЛЭЛИЙН ИРГЭДИЙН ТӨЛӨӨЛӨГЧДИЙН ХУРЛЫН 2020 ОНЫ СОНГУУЛЬД НЭР ДЭВШИГЧИД
 
УИХ-ын сонгуульд нэр дэвшигчдийн зардлын тайлан
УИХ-ын сонгуульд нэр дэвшигчдийн зардлын тайланУИХ-ын сонгуульд нэр дэвшигчдийн зардлын тайлан
УИХ-ын сонгуульд нэр дэвшигчдийн зардлын тайлан
 
ТАНИЛЦ: 2020-2021 хичээлийн жилд таны хүүхэд аль цэцэрлэгт харьяалагдах вэ?
ТАНИЛЦ: 2020-2021 хичээлийн жилд таны хүүхэд аль цэцэрлэгт харьяалагдах вэ?ТАНИЛЦ: 2020-2021 хичээлийн жилд таны хүүхэд аль цэцэрлэгт харьяалагдах вэ?
ТАНИЛЦ: 2020-2021 хичээлийн жилд таны хүүхэд аль цэцэрлэгт харьяалагдах вэ?
 
Наадмын хөтөлбөр
Наадмын хөтөлбөрНаадмын хөтөлбөр
Наадмын хөтөлбөр
 
ҮНДЭСНИЙ АУДИТЫН ГАЗАРТ МӨРИЙН ХӨТӨЛБӨР ИРҮҮЛСЭН БИЕ ДААН НЭР ДЭВШИГЧДИЙН ЖАГ...
ҮНДЭСНИЙ АУДИТЫН ГАЗАРТ МӨРИЙН ХӨТӨЛБӨР ИРҮҮЛСЭН БИЕ ДААН НЭР ДЭВШИГЧДИЙН ЖАГ...ҮНДЭСНИЙ АУДИТЫН ГАЗАРТ МӨРИЙН ХӨТӨЛБӨР ИРҮҮЛСЭН БИЕ ДААН НЭР ДЭВШИГЧДИЙН ЖАГ...
ҮНДЭСНИЙ АУДИТЫН ГАЗАРТ МӨРИЙН ХӨТӨЛБӨР ИРҮҮЛСЭН БИЕ ДААН НЭР ДЭВШИГЧДИЙН ЖАГ...
 
Нөөцийн мах
Нөөцийн махНөөцийн мах
Нөөцийн мах
 
"Шүүгчийг сонгон шалгаруулах журам"-ыг шинэчлэн баталлаа
"Шүүгчийг сонгон шалгаруулах журам"-ыг шинэчлэн баталлаа"Шүүгчийг сонгон шалгаруулах журам"-ыг шинэчлэн баталлаа
"Шүүгчийг сонгон шалгаруулах журам"-ыг шинэчлэн баталлаа
 
2019 12-emiin-jagsaalt
2019 12-emiin-jagsaalt2019 12-emiin-jagsaalt
2019 12-emiin-jagsaalt
 
International monetary fund
International monetary fundInternational monetary fund
International monetary fund
 
Legalinfo.mn -____________________________________
Legalinfo.mn  -____________________________________Legalinfo.mn  -____________________________________
Legalinfo.mn -____________________________________
 
Ерөнхий сайдын мэдээлэл
Ерөнхий сайдын мэдээлэлЕрөнхий сайдын мэдээлэл
Ерөнхий сайдын мэдээлэл
 
Банкны тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл
Банкны тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөлБанкны тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл
Банкны тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл
 
2017 оны төсвийн тодотголын тогтоол
2017 оны төсвийн тодотголын тогтоол2017 оны төсвийн тодотголын тогтоол
2017 оны төсвийн тодотголын тогтоол
 
Төрөөс мөнгөний бодлогын талаарх 2018 онд баримтлах үндсэн чиглэлийн төсөл
Төрөөс мөнгөний бодлогын талаарх 2018 онд баримтлах үндсэн чиглэлийн төсөлТөрөөс мөнгөний бодлогын талаарх 2018 онд баримтлах үндсэн чиглэлийн төсөл
Төрөөс мөнгөний бодлогын талаарх 2018 онд баримтлах үндсэн чиглэлийн төсөл
 
Монгол Улсын нийгэм, эдийн засгийн байдлын илтгэл
Монгол Улсын нийгэм, эдийн засгийн байдлын илтгэлМонгол Улсын нийгэм, эдийн засгийн байдлын илтгэл
Монгол Улсын нийгэм, эдийн засгийн байдлын илтгэл
 
ТАНИЛЦ: ЭМД-аар хөнгөлөлттэй тусламж, үйлчилгээ үзүүлэх хувийн эмнэлгийн ЖАГС...
ТАНИЛЦ: ЭМД-аар хөнгөлөлттэй тусламж, үйлчилгээ үзүүлэх хувийн эмнэлгийн ЖАГС...ТАНИЛЦ: ЭМД-аар хөнгөлөлттэй тусламж, үйлчилгээ үзүүлэх хувийн эмнэлгийн ЖАГС...
ТАНИЛЦ: ЭМД-аар хөнгөлөлттэй тусламж, үйлчилгээ үзүүлэх хувийн эмнэлгийн ЖАГС...
 
ТАНИЛЦ: ЭМД-ын сангаас зардлын төлбөрийг нь хариуцах өндөр өртөгтэй тусламж ү...
ТАНИЛЦ: ЭМД-ын сангаас зардлын төлбөрийг нь хариуцах өндөр өртөгтэй тусламж ү...ТАНИЛЦ: ЭМД-ын сангаас зардлын төлбөрийг нь хариуцах өндөр өртөгтэй тусламж ү...
ТАНИЛЦ: ЭМД-ын сангаас зардлын төлбөрийг нь хариуцах өндөр өртөгтэй тусламж ү...
 
Олон улсын сонины зах зээл ба эдийн засгийн мэдээллийн ач холбогдол
Олон улсын сонины зах зээл ба эдийн засгийн мэдээллийн ач холбогдолОлон улсын сонины зах зээл ба эдийн засгийн мэдээллийн ач холбогдол
Олон улсын сонины зах зээл ба эдийн засгийн мэдээллийн ач холбогдол
 
Технологийн сорилт ба уламжлалт сонин
Технологийн сорилт ба уламжлалт сонинТехнологийн сорилт ба уламжлалт сонин
Технологийн сорилт ба уламжлалт сонин
 
Borluulakh surah-bichig
Borluulakh surah-bichigBorluulakh surah-bichig
Borluulakh surah-bichig
 

Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт өөрчлөлтийн төсөл

  • 1. 1 ТАНИЛЦУУЛГА Монгол Улсын Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төслийн тухай Монгол Улсын Үндсэн хууль 1992 онд батлагдан мөрдөгдсөнөөс хойш 27 жил болж байна. Энэ хугацаанд Монгол Улсын төрийн байгууллыг шинээр төвхнүүлж, хууль тогтоомжийг Үндсэн хуульд нийцүүлэн шинэчлэх ажлыг шат дараатай хийсний дагуу улс орны нийгэм, улс төр, эдийн засгийн амьдралд зарчмын шинэтгэлүүд хийгджээ. Төрийн байгууллыг шинээр эмхлэн байгуулах, хууль тогтоомжийг Үндсэн хуульд нийцүүлэх явцад төрийн институци хоорондын харилцааны болон Улсын Их Хурлын үйл ажиллагааны практикт тулгамдсан зарим асуудлыг шийдвэрлэх зорилгоор 2000 онд Үндсэн хуульд зарим нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан боловч тэдгээрийн зарим нь төрийн эрх мэдэл хоорондын хяналт-тэнцлийг хангахад сөрөг үр дагавар авчирсан тухай эрдэмтэн судлаачид, олон түмний зүгээс шүүмжлэл хүлээх болов. Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах хэрэгцээ, шаардлага үүссэн тухай хууль тогтоогчид төдийгүй хуульч, эрдэмтэн судлаач, улс төрийн нам, иргэний нийгмийн байгууллага, иргэдийн дунд байнга яригдаж, зарим иргэн, иргэний нийгмийн байгууллагаас Үндсэн хуулийн шинэ төслийг боловсруулж Улсын Их Хуралд ирүүлж байсныг үе үеийн Улсын Их Хурал анхааралдаа авч, 2011, 2012 онуудад Улсын Их Хурлын зарим гишүүд Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төсөл санаачилж, Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлж байв. 2013 оны 02 дугаар сарын 08-ны өдрийн Улсын Их Хурлын даргын 27 дугаар захирамжаар байгуулагдсан ажлын хэсэг Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах шаардлагатай гэсэн дүгнэлт гаргаж, Улсын Их Хурлын даргын 2015 оны 08 дугаар захирамжаар байгуулагдсан ажлын хэсэг Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төсөл боловсруулан Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлсэн боловч тухайн үеийн Улсын Их Хурал бүрэн эрхийн хугацаандаа хэлэлцэн баталж амжаагүй байна. 2016 онд Монгол Улсын Ерөнхий сайд Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах хэрэгцээ, шаардлага байгаа эсэхийг судлах зорилгоор эрдэмтэн судлаачдаас бүрдсэн ажлын хэсэг байгуулсан бөгөөд ажлын хэсгийн судалгааны үр дүнд Үндсэн хуулийн зарим зүйл, хэсэг, заалтад нэмэлт, өөрчлөлт оруулах нь зүйтэй гэсэн дүгнэлт гаргажээ. Тус ажлын хэсгээс шаардлагатай гэж үзсэн асуудлаар үндэслэл, тайлбар бүхий 46 заалттай тайлан, санал гаргасан байна. Зөвлөлдөх санал асуулгын тухай хуулийн дагуу Улсын Их Хурлын 2017 оны 4 дүгээр сарын 07-ны өдрийн 24 дүгээр тогтоолоор Зөвлөлдөх зөвлөл байгуулж, 6 багц асуудлаар зөвлөлдөх санал асуулга зохион байгуулж, түүнээс 5 багц асуудал нь зөвлөлдөх санал асуулгаар дэмжигдсэн байна. 2017 оны 5 дугаар сарын 05-ны өдрийн Монгол Улсын Их Хурлын даргын 78 дугаар захирамжаар Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах төсөл боловсруулах ажлын хэсгийг байгуулав. Тус ажлын хэсгээс Монгол Улсын Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах журмын тухай хуулийн хүрээнд Зөвлөлдөх санал асуулгаар дэмжигдсэн 5 багц асуудлаар 22 заалт бүхий төсөл боловсруулсан байна. Уг төслийн талаархи
  • 2. 2 иргэдийн саналыг харгалзах шаардлагатай гэж үзсэний үндсэн дээр Монгол Улсын Их Хурлын 2017 оны 6 дугаар сарын 02-ны өдрийн 39 дүгээр тогтоолоор Монгол Улсын Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах асуудлаар ард түмний бүрэн эрхт байдал, оролцоог хангах үүрэг бүхий ажлын хэсэг, 2017 оны 6 дугаар сарын 30-ны өдрийн Улсын Их Хурлын даргын 107 дугаар захирамжаар олон нийтийн санал авах хэлэлцүүлгийг улсын хэмжээнд зохион байгуулах ажлын хэсгийг тус тус байгуулж ажиллуулав. Үүний дагуу Улсын Их Хурлын Тамгын газар 2017 оны 7 дугаар сараас 12 дугаар сард 21 аймаг, нийслэлийн хэмжээнд нийт 68 удаагийн бүсчилсэн хэлэлцүүлэг зохион байгуулж, улсын хэмжээнд нийт 327 375 иргэнээс 5 584 832 нэгж санал хүлээн авч, бүртгэх, нэгтгэх, ангилах ажлыг зохион байгуулж, үр дүнгийн танилцуулгыг боловсруулан, нийтэд мэдээлж, Улсын Их Хурлын албан ёсны цахим хуудсанд байршуулсан юм. Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах үүрэг бүхий ажлын хэсгээс Үндсэн хуулиар тунхагласан ардчилсан тогтолцооны ололтыг улам бататган, парламентат ёсны уламжлалыг хадгалан, Үндсэн хуулийн суурь үзэл баримтлалын хүрээнд Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах журмын тухай хуульд нийцүүлэн төрийн эрх мэдлийн хяналт-тэнцлийг хангах замаар Монгол Улсын Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төслийг боловсруулах нь зүйтэй гэж үзлээ. Монгол Улсын Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төсөл боловсруулах ажлын хэсэг төслийн хэрэгцээ, шаардлагын тандалт судалгаа, зөвлөлдөх санал асуулгын үр дүн, Зөвлөлдөх зөвлөлийн зөвлөмж, олон нийтийн хэлэлцүүлгийн дүн, эрдэм шинжилгээний хурлууд, эрдэмтдийн санал, дүн шинжилгээ, харьцуулсан судалгаа зэрэгт дурдсан дүгнэлт, санал, зөвлөмжийг харгалзан үзсэний үндсэн дээр доор дурдсан дөрвөн багц асуудлаар Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төсөл боловсруулав. Үүнд: 1. Улсын Их Хурлын хариуцлага, үйл ажиллагааг сайжруулахтай холбоотой нэмэлт, өөрчлөлт; 2. Гүйцэтгэх эрх мэдлийн тогтвортой, хариуцлагатай байдлыг хангахтай холбоотой нэмэлт, өөрчлөлт; 3. Шүүх эрх мэдлийн хариуцлага, хараат бус байдлыг хангахтай холбоотой нэмэлт, өөрчлөлт; 4. Нутгийн удирдлагын тогтолцоог боловсронгуй болгохтой холбоотой нэмэлт, өөрчлөлт. Энэхүү дөрвөн багц асуудлын хүрээнд Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах журмын тухай хуульд нийцүүлэн Үндсэн хуулийн суурь үзэл баримтлал, үндсэн бүтэц, зарчмыг хөндөхгүйгээр 20 зүйлийг хамарсан нэмэлт, өөрчлөлтийн төсөл боловсрууллаа. Нэг.Улсын Их Хурлын хариуцлага, үйл ажиллагааг сайжруулахтай холбоотой нэмэлт, өөрчлөлтийн багцад доор дурдсан асуудлыг тусгав. Үүнд: 1.Улсын Их Хурлын ээлжит чуулганы үргэлжлэх хугацааг 75 хоног болгох, Улсын Их Хурлын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хуулийг нийт гишүүний олонхийн саналаар эцэслэн батлах, Үндсэн хууль, бусад хуульд заасан, эсхүл хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонхи дэмжсэн бол нууц санал хураалт явуулж болохоор зааж, Улсын Их Хурлын гишүүн өөр ажил, албан тушаал хавсран ажиллахыг хязгаарлах өөрчлөлт оруулав.
  • 3. 3 2.Улсын Их Хурлын нийт гишүүний гуравны хоёроос доошгүйн саналаар бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэх боломжгүй гэж шийдвэрлэсэн бол Улсын Их Хурал өөрөө тарах, Улсын Их Хурлын анхдугаар чуулганы хуралдаан эхэлснээс 45 хоногийн дотор, Ерөнхий сайдыг шинээр томилох нөхцөл үүссэн өдрөөс хойш 30 хоногийн дотор Ерөнхий сайдыг томилоогүй бол Улсын Их Хурлыг Ерөнхийлөгч тараах, Улсын Их Хурал тарсан тохиолдолд сонгууль зарлах, явуулах хугацааг тогтоосноор 2000 онд оруулсан нэмэлт, өөрчлөлтийн нэгийг Улсын Их Хурлын хариуцлагыг дээшлүүлэх зорилгоор өөрчлөн найруулав. 3.Улсын Их Хурал сайд нарыг нэг бүрчлэн хэлэлцэж томилох бүрэн эрхээсээ татгалзах, мөн улсын төсвийг хэлэлцэн батлахдаа Засгийн газрын зөвшөөрөлгүйгээр зардлын шинэ төрөл үүсгэх, зарлага нэмэгдүүлэхийг хориглох, төрийн санхүү, төсвийн хяналт /аудит/-ыг хараат бусаар хэрэгжүүлэх байгууллагын бүрэн эрх, зохион байгуулалт, үйл ажиллагааны журмыг хуулиар тогтоох нэмэлт, өөрчлөлт оруулав. 4.Хуулийн биелэлтийг хангахтай холбоотой нийтийн ашиг сонирхлыг хөндсөн тодорхой асуудлаар хянан шалгах түр хороог байгуулах, түүний бүрэн эрх, ажиллах журмыг тогтоосон нэмэлтийг оруулав. 5.Улсын Их Хурлын сонгуулийн тогтолцоог хуулиар тогтоох боломжийг нээхийн зэрэгцээ ээлжит сонгууль явуулахын өмнөх нэг жилийн дотор Улсын Их Хурлын сонгуулийн тухай хууль батлах, түүнд нэмэлт, өөрчлөлт оруулахыг хориглов. 6.Нам иргэдийн улс төрийн хүсэл зоригийг илэрхийлж, улсын хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулах, намын дотоод зохион байгуулалт нь ардчилсан зарчимд нийцсэн байх, хөрөнгө, орлогын эх үүсвэр болон зарцуулалтаа нийтэд байнга ил тод байлгах үүрэг хүлээх, намын зохион байгуулалт, үйл ажиллагаа, санхүүжилт, ил тод байдал, төрөөс санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх болзлыг хуулиар тогтоохоор тусгав. 7.Төрөөс байгалийн баялгийг ашиглахдаа одоо болон ирээдүй хойч үеийн эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах эрх, үндэсний эдийн засгийн аюулгүй байдал, тогтвортой хөгжлийг хангах, тэгш байдал, шударга ёсны зарчмыг баримтлах, улсын эдийн засаг, нийгмийн хөгжлийг алс хэтээ харсан урт хугацааны төрийн бодлогоор тодорхойлох зохицуулалтыг Үндсэн хуульд тусгав. Хоёр.Гүйцэтгэх эрх мэдлийн тогтвортой, хариуцлагатай байдлыг хангахтай холбоотой нэмэлт, өөрчлөлтийн багцад доор дурдсан асуудлыг тусгав. Үүнд: 1.Улсын Их Хуралд олонхи суудал авсан нам, эвслээс нэр дэвшүүлсэн хүнийг; аль ч нам, эвсэл олонхийн суудал аваагүй бол хамгийн олон суудал авсан нам, эвсэл бусад нам, эвсэлтэй зөвшилцөн олонхийг бүрдүүлж нэр дэвшүүлсэн хүнийг; бусад тохиолдолд Улсын Их Хуралд суудал авсан нам, эвсэл зөвшилцөн олонхийг бүрдүүлж нэр дэвшүүлсэн хүнийг Ерөнхий сайдаар томилох саналыг Ерөнхийлөгч тав хоногийн дотор Улсын Их Хуралд оруулахаар өөрчлөв. 2.Ерөнхий сайд Засгийн газрын бүтэц, бүрэлдэхүүний тухай хуулийн төслийг Ерөнхийлөгчтэй зөвшилцөн Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлэх, Ерөнхийлөгчтэй долоо хоногийн дотор зөвшилцөж чадаагүй бол Улсын Их Хуралд өөрөө өргөн мэдүүлэх, Ерөнхий сайд нь Улсын Их Хурал, Ерөнхийлөгчид танилцуулснаар Засгийн газрын гишүүнийг томилж, чөлөөлж, огцруулах бүрэн эрхтэй байхаар өөрчлөн найруулав.
  • 4. 4 3.Улсын Их Хурлын гишүүдийн дөрөвний нэгээс доошгүйн саналаар Ерөнхий сайдыг огцруулж, шинэ Ерөнхий сайдыг томилох тухай саналаа хамтад нь албан ёсоор тавибал Улсын Их Хурал гурав хоногийн дараа хэлэлцэж эхлэн 10 хоногийн дотор шийдвэрлэх, Улсын Их Хурлын нийт гишүүний олонхи уг саналыг дэмжсэн бол шинэ Ерөнхий сайдыг томилох, өмнөх Ерөнхий сайдыг огцруулах тухай Улсын Их Хурлын тогтоол батлагдсанд тооцох, Ерөнхий сайд огцорвол Засгийн газар бүрэлдэхүүнээрээ огцрохоор тусгав. 4.Ерөнхий сайд улсын төсөв, бодлогын тодорхой асуудлаар өөрт нь итгэл хүлээлгэх тогтоолын төслийг оруулбал Улсын Их Хурал гурав хоногийн дараа хэлэлцэж эхлэн 10 хоногийн дотор нийт гишүүний олонхийн саналаар шийдвэрлэх, хэрэв тогтоолыг баталсан бол Ерөнхий сайдад итгэл үзүүлж, тухайн асуудлыг дэмжсэнд тооцох, тогтоолыг батлаагүй бол Ерөнхий сайдыг огцорсонд тооцож шинэ Ерөнхий сайдыг 30 хоногийн дотор томилохоор тусгав. 5.Ерөнхий сайд, Засгийн газрын дөрвөөс илүүгүй гишүүн Улсын Их Хурлын гишүүний албан тушаалыг хавсарч болохоор тогтоож, Засгийн газрын гишүүн Улсын Их Хурлын гишүүнээр хавсран ажиллахыг хязгаарлан 2000 оны нэмэлт, өөрчлөлтийн нэгийг өөрчлөн найруулав. 6.Төрийн жинхэнэ алба нь мэргэшсэн, тогтвортой, хариуцлагатай байх, шатлан дэвших зарчимд үндэслэх, төрийн албан хаагчийг улс төрийн шалтгаанаар ялгаварлан гадуурхах, сонгуулийн үр дүнгээр, эсхүл хуульд зааснаас бусад үндэслэлээр төрийн албанаас халах, чөлөөлөхийг хориглох, төрийн албаны чадахуйн зарчмын хэрэгжилтэд тавих хяналт хараат бус байх талаар зохих нэмэлтийг оруулав. 7.Монгол Улсын Ерөнхийлөгчид тавих насны босгыг 55 болгон нэмэгдүүлж, бүрэн эрхийн хугацааг зургаан жилээр зөвхөн нэг удаа сонгохоор өөрчилнө. Ерөнхийлөгчид тодорхой бүрэн эрхийг зөвхөн Үндсэн хуулийн Гучин гуравдугаар зүйлд заасан хүрээнд хуулиар олгохоор өөрчлөн найруулав. Гурав.Шүүх эрх мэдлийн хариуцлага, хараат бус байдлыг хангахтай холбоотой нэмэлт, өөрчлөлтийн багцад доор дурдсан асуудлыг тусгав. Үүнд: 1.Хууль зүйн дээд боловсролтой, хуульчийн мэргэжлээр таваас доошгүй жил ажилласан, 30 нас хүрсэн иргэнийг анхан шатны шүүхийн шүүгчээр, тухайн шүүн таслах ажлын төрлөөр дагнан анхан шатны шүүхэд зургаагаас доошгүй жил шүүгчээр ажилласан иргэнийг давж заалдах шатны шүүхийн шүүгчээр, хууль зүйн дээд боловсролтой, хуульчийн мэргэжлээр 15-аас доошгүй жил ажилласан, 40 нас хүрсэн иргэнийг Улсын дээд шүүхийн шүүгчээр томилохоор өөрчлөн найруулав. 2.Улсын дээд шүүх Ерөнхий шүүгч, хорин нэгэн шүүгчээс бүрдэхээр зааж, уг шүүхийн шүүгчийг 12 жилийн хугацаагаар зөвхөн нэг удаа томилохоор өөрчлөв. 3.Бүх шатны шүүхийн шүүгчийг Шүүхийн ерөнхий зөвлөл томилж, Ерөнхийлөгчид батламжлуулахаар хүргүүлэх, Ерөнхийлөгч энэ шийдвэрийг хүлээн авснаас хойш 21 хоногийн дотор батламжлах, эсхүл Үндсэн хуульд заасан шаардлага хангаагүй гэж үзвэл батламжлахаас татгалзаж үндэслэлээ нийтэд мэдээлэх, Улсын дээд шүүхийн шүүгчийг томилохдоо томилгооны сонсголд оруулж, томилох шийдвэрээ Улсын Их Хуралд танилцуулж, Ерөнхийлөгчид хүргүүлэхээр шинэчлэн найруулав. 4.Бүх шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгчийг тухайн шүүхийн шүүгчдийн дотроос нийт шүүгчийн олонхийн саналаар гурван жилийн хугацаагаар сонгох, ерөнхий шүүгчийг тухайн шүүхэд нэг удаа улируулан сонгож болохоор өөрчлөв.
  • 5. 5 5.Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн гишүүдийн тоог 10 болгон нэмэгдүүлж, Ерөнхий зөвлөлийн бүрэлдэхүүн дэх зохистой төлөөллийг шүүгч болон хууль зүйн өндөр мэргэшилтэй иргэдээс тэнцвэртэй бүрдүүлж, дөрвөн жилийн хугацаагаар зөвхөн нэгэн бүрэн эрхийн хугацаанд ажиллуулахаар тусгана. Шүүгчдээс Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн гишүүдийг сонгохдоо нэгийг хяналтын шатны шүүхийн шүүгчдээс, нэгийг давж заалдах шатны шүүхийн шүүгчдээс, гурвыг анхан шатны шүүхийн шүүгчдээс тус бүр дундаасаа сонгохоор тусгав. 6.Улсын Их Хурлын холбогдох Байнгын хороо Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн шүүгч бус-гишүүдийг нэр дэвшүүлж, Улсын Их Хурал хуралдаанд оролцсон гишүүдийн гуравны хоёроос доошгүйн саналаар томилохоор заав. 7.Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн даргыг гишүүд дотроосоо нэр дэвшүүлж, нийт гишүүний олонхийн саналаар сонгож, зөвлөл шийдвэрээ нийт гишүүний олонхийн саналаар гаргахаар тусгав. 8.Хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу шүүгчийг албан тушаалаас нь түдгэлзүүлэх, огцруулах болон бусад шийтгэл ногдуулах, чөлөөлөх шийдвэрийг Шүүгчийн хариуцлагын зөвлөл гаргахаар нэмнэ. Зөвлөл нь шүүн таслах ажлын туршлагатай хуульч, хууль зүйн эрдэмтэн, нэр хүндтэй иргэдийн тэнцвэртэй төлөөлөл бүхий есөн гишүүнтэй, зургаан жилийн хугацаагаар зөвхөн нэгэн бүрэн эрхийн хугацаанд ажиллаж, тус зөвлөлийн даргыг гишүүд дотроосоо нэр дэвшүүлж, нийт гишүүний олонхийн саналаар сонгохоор нэмэв. 9.Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүнээр хууль зүйн өндөр мэргэшилтэй, мэргэжлээрээ 15-аас доошгүй жил ажилласан, 40 нас хүрсэн иргэнийг томилгооны сонсгол хийсний үндсэн дээр Улсын Их Хурал нийт гишүүний олонхийн саналаар томилохоор өөрчлөв. 10.Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүнийг есөн жилийн хугацаатай нэг удаа томилох, дахин томилохыг хориглохоор өөрчилөв. Дөрөв.Нутгийн удирдлагын тогтолцоог боловсронгуй болгохтой холбоотой нэмэлт, өөрчлөлтийн багцад доор дурдсан асуудлыг тусгав. Үүнд: 1.Улсын болон орон нутгийн харьяалалтай хот, тосгоны эрх зүйн үндэс, тэдгээрийн өөрийн удирдлагын болон засаг захиргааны зохион байгуулалтын зарчмыг хуулиар тогтоохоор тусгана. 2.Сум, дүүргийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурал нь нутгийн өөрийн удирдлагын үндсэн байгууллага байх, хуулиар тогтоосон хязгаарын хүрээнд орон нутгийн татвар тогтоох, өмчийн эрх эдлүүлэх замаар эдийн засгийн үндсийг бүрдүүлнэ. Аймаг, нийслэлийн Төлөөлөгчдийн Хурал нь сум, дүүргийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын төлөөлөгчдөөс сонгогдсон төлөөлөгчдөөс бүрдэх, баг, хорооны иргэдийн Нийтийн Хурлын шийдвэр гаргах хүрээг тодорхойлно. 3.Аймаг, нийслэлийн Засаг даргыг аймаг, нийслэлийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлаас нэр дэвшүүлж Ерөнхий сайд, баг хорооны Засаг даргыг сум, дүүргийн Засаг дарга томилох, сум, дүүргийн Засаг даргыг тухайн сум, дүүргийн иргэд сонгохоор заана. Аймаг, нийслэл, сум, дүүрэг, баг, хорооны засаг даргыг хуульд заасан үндэслэл, журмаар огцруулах, чөлөөлөхөөр тусгана. Монгол Улсын Үндсэн хуульд оруулсан нэмэлт, өөрчлөлт нь 2020 оны 07 дугаар сарын 01-ний өдрийн 12.00 цагаас эхлэн улс даяар дагаж мөрдөхөөр тусгав. Монгол Улсын Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтийг дагаж мөрдөхөд шилжих журмын тухай хуулийг батлах бөгөөд Монгол Улсын Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтөд нийцүүлэн холбогдох хуулийг шинэчлэн батлах хүртэл
  • 6. 6 хугацаанд тухайн харилцааг зохицуулж ирсэн хуулийг баримтална. Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтөд хууль тогтоомжийг нийцүүлэх ажлыг Улсын Их Хурлаас баталсан хуваарийн дагуу хийж дуусгахаар тусгав. Хууль санаачлагчид