1. БАЙГАЛЬ ОРЧНЫ
АСУУДАЛ

2. • Байгаль орчины асуудал XXI зууны хамгийн нэн
тэргүүнд шийдэх ёстой асуудлуудын нэг болоод байна.
• 1970-иад оноос байгаль орчны талаархи олон улсын
гэрээ конвенцууд шил шилээ даган гарсан боловч,
бодит байдал дээр асуудал өөр байна.
• 1960-иад оноос байгаль орчныг хамгаалах
хөдөлгөөнүүд үүссэн бөгөөд тэд хүмүүст ирээдүйд
учирч болох хор уршигын талаар мэдээлэл, боловсрол
олгож, эсэргүүцлийн жагсаал цуглаан, хамгаалах
бодлогыг идэвхтэй явуулж байна. Өдгөө 40,000 шахам
ТББ – ууд энэ чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж байна.

3. ОЛОН УЛСЫН ГЭРЭЭ, КОНВЕНЦУУД
• Цаг уурын өөрчлөлтийн талаархи ерөнхий конвенц
(1992)
• Хортой хог, хаягдалын талаархи Базелийн конвенц
(1989)
• Байгаль орчныг хордуулагч органик хог хаягдлын
тухай Стокгольмын конвенц (2001)
• Цаг уурын өөрчлөлтийн талаархи Киотогийн протокол
(1997)
• Озоны давхрагын талаархи Монреалын протокол
(1987)

4. ХЭРЭГЛЭЭ
• Байгаль орчны доройтолын эх үндэс нь дэлхийн
баялагыг эмх замбараагүй ашиглаж байгаа явдал юм.
• Неолибералууд өдгөө дэлхийн хүн амын 20% нь
хангалуун чинээлэг амьдарч байгаа бөгөөд нийт хүн
төрлөхтөнийг бүхэлд нь тэрхүү стандартад хүргэсэн
ахуй амьдралаар хангаж болно гэж үзэж байгаа нь
бодит байдалд биелэшгүй домог юм.
• Хэрэглээ нь түүнээс гарсан хог хаягдлыг хэрхэн
зайлуулах, хаана булшлах асуудлыг араасаа дагуулж
байна.

5. ҮРГЭЛЖЛЭЛ
• Хэт их хэрэглээний асуудлыг анх 1960-иад оны сүүл үеэс
ярьж эхэлсэн бөгөөд 1968 онд Ромын клуб байгуулагдаж
1972 онд “Өсөлтийн хязгаарлалтууд” нэртэй илтгэлийг
гаргасан байна. Энэхүү илтгэл нь 30 хэл дээр гарч
бестселлер болсон түүхтэй.
• Илтгэлийн хүмүүст хэлэх гэсэн гол санаа нь эдийн засгийн
өсөлт энэ чигээрээ цаашид явах боломжгүй. Учир нь
байгалийн нөөц баялаг хэзээ нэгэн цагт шавхагдах болно
гэжээ.
• Клуб одоо ч идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулсан хэвээр байна.
2009 оноос “Дэлхийн хөгжлийн шинэ зам” нэртэй 3 жилийн
хугацаатай төслийг хэрэгжүүлж байна.

6. ТОГТВОРТОЙ ХӨГЖИЛ
• Байгаль орчны хамгаалал: Ирээдүйд байгаль орчны
бохирдол, доройтолоос хэрхэн сэргийлэх вэ
• Бодлогын нэгдэл: Нийгэм, эдийн засаг, байгаль орчны
бодлого харилцан бие биенийгээ үгүйсгэх ёсгүй.
• Ирээдүйн өмнө хүлээх хариуцлага: Ирээдүйд хүн
төрлөхтөнийг юу хүлээж байна вэ
• Тэгш байдал: Ядуу буурай амьдарч буй хүмүүсийн
амьдралын чанарыг дээшлүүлэх, тогтвортой байлгах
• Оролцоо: Иргэний нийгмийн байгууллагуудын үүрэг,
оролцоо, нөлөөлөл

7. ДЭЛХИЙН ЦАГ УУРЫН ДУЛААРАЛ
• Сүүлийн 100 жилийн хугацаанд дэлхийн цаг уурын
дундаж хэм 0,8 хэмээр дулаарсан бөгөөд сүүлийн 30
жилд хамгийн идэвхтэй дулаарчээ.
• 2007 онд НҮБ-аас хийсэн судалгааны тайланд XXI
зуунд дэлхийн цаг уурын дундаж хэм багадаа 1.1 – 2.9
хэм, ихдээ 2.4 – 6.4 хэмээр өснө гэжээ.
• Дэлхийн цаг уур 4 хэмээр дулаарахад дэлхийн зарим
хэсэгт амьдарч буй хүмүүс дасан зохицоход
бэрхшээлтэй тулгарах бол байгаль орчины хувьд
дэлхий даяар тэсэж үлдэж чадахгүй.

10. ЦАГ УУРЫН ДУЛААРАЛД НӨЛӨӨЛӨГЧ
ХҮЧИН ЗҮЙЛС
• Хүлэмжийн хий: ДНБ болон хүн амын өсөлт нь
хүлэмжийн хийн огцом өсөлтөд нөлөөлсөн байна. Аж
үйлдвэрийн хувьсгалаас хойш хүлэмжийн хий их
хэмжээгээр ялгарах болсон байна.
• Нарны идэвхжил: нарын идэвхжил нь цаг уурт
нөлөөлсөөр ирсэн. 2011 оны судалгаагаар нарын
идэвхжилтийн хугацаа удааширч байгаа бөгөөд
дараагийн идэвхжил 2020 онд эхэлж 2022 түүнээс ч
удаан үргэлжлэх магадлалтай гэж үзэж байна.

12. ҮР ДАГАВАР
• НҮБ – аас хийсэн судалгааны тайланд XXI зууны
төгсгөлд далайн түвшин 4-6 метрээр өснө гэж
таамагласан байна.
• Гренланд, Антрактид, Хойд мөсөн далай, мөнх цэвдэг,
мөсөн голууд эрчимтэйгээр хайлж байна.

14. ӨӨРЧЛӨЛТҮҮД
• Хуурайшилт бүс нутгуудад эрчимтэй явагдаж байна.
• Халуун орны хуй салхины тоо ихсэж, хөнөөлт аюул нь
нэмэгдсэн.
• Тэнгисийн түвшин огцом гэнэт нэмэгдэх болсон
(цунами).
• Далай, тэнгисийн хүчиллэгийн түвшин нэмэгдсэн.
Хүчлийн бороо ордог болсон.
• Далай дахь хүчилтөрөгчийн хэмжээ багассан.
• Ан амьтад устаж алга болох. Цаг уур 3 хэмээр өсөхөд
нийт биосистемийн 40 хувь нь устах аюулд орно.
• Шүрэн арлууд аажмаар устах болно.

17. ОЗОНЫ ЦООРХОЙ

18. НИЙГЭМ ДЭХ НӨЛӨӨЛӨЛ
• Хүнсний хангамж: Үр тариа, хүнсний ногоо зэрэг хөдөө
аж ахуйн гаралтай бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлд
сөрөгөөр нөлөөлж байна. Жилд 6 сая хүн өлсөглөнгөөр
нас барж, 1 тербум хүн хүнс тэжээлийн дутагдалд орж
байна. НҮБ-ийн төрөлжсөн байгууллагын судалгаагаар
дэлхий 7 тербум хүнийг хооллох хүнсний
бүтээгдэхүүнийг өнөөдөр гаргаж байгаа бөгөөд энэ
хэмжээг 2 дахин нэмэх чадалтай ажээ.

19. • Эрүүл мэнд: Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллага цаг
уурын дулаарал нь дизентери, малариа, денгие
вирусээр нас баралтанд нөлөөлж байна гэдгийг
тогтоожээ. Бусад өвчинд хэрхэн нөлөөлж байгааг
хараахан судлаагүй байна.
• Хэт халалтын улмаас 2003 оны 8 сард европт 35000
мянган хүн нас баржээ.

20. УСНЫ ХЯМРАЛ
• 2010 онд Nature сэтгүүл дэлхийн хүн амын 80 хувь нь
усны хувьд хомсдолд орох аюултай бүс нутагт амьдарч
байна гэжээ.
• 884 сая хүн ундны усны хомсдолтой
• 2.5 тербум хүн ариун цэвэр, бохир усны асуудалтай
байна.
• Гималайн мөнх цэвдэг хайлж дуусах үед (2350 он)
Энэтхэгийн Инд, Ганга, Хятадын Шар, Хөх, Вьетнамын
Меконг мөрөн алга болно.
• Ирээдүйд газрын тос, байгалийн баялаг гэхээс илүү
усны төлөө дайн гарах магадлал хамгийн өндөр байна.

22. ШИЛЖИН СУУРШИГЧИД
• Байгаль орчноос хамааралтай шилжин сууршигчид
(Environmental migrant)
• Далайн эргийн бүс нутаг, тогтмол үер, ган гачиг болдог
газруудаас хүмүүсийг нүүдлэж явахыг хүсэх болсон.
• 1990 – ээд оны дунд үед 25 сая орчим ийм сууршигчид
байсан бол 2050 онд 250 сая болно гэж тооцоолж
байна.

23. Хуй салхи – ягаан
Цөлжилт – шар
Эрс тэс цаг уурын нөхцөл – цэнхэр
Жижиг арлын орнууд – жижиг
цэнхэр цэгүүд

25. ХОГ ХАЯГДАЛ
• Электрон хог хаягдал (e-waste): 50 сая тонн
хаягдал жил болгон гарч байна. АНУ –д жилд 30
сая PC, 100 сая гар утас хаягдал болдог
• Европын орнууд хортой хог хаягдлынхаа 70 хувийг
хятад руу хууль бусаар гаргадаг.
• Greenpeace ТББ энэ чиглэлд хамгийн идэвхтэй
үйл ажиллагаа явуулдаг бөгөөд 1000 орчим хууль
бус case илрүүлжээ.
• Цөмийн хаягдал: 220,000-15,6 сая жилийн турш
аюултай хэвээр байна.