SlideShare a Scribd company logo
1 of 5
INZET VAN DE SOCIAALPSYCHIATRISCH VERPLEEGKUNDIGEIN DE EERSTELIJNS GGZ
Onderzoekbij eenRotterdamsprojectDrs.MoniekBogaards,onderzoeker,afdelingOnderzoek&
Ontwikkeling,BavoRNOGroep,Rotterdam, 2006
Inleiding
Er iseengrote stijginginde vraagnaar GGZ-hulpverlening.Zoweesde LandelijkeCommissie
GeestelijkeVolksgezondheidinhaarrapport'Zorg van Velen'(LandelijkeCommissieGeestelijke
Volksgezondheid,2002) opde stijgingvande zorgconsumptieinde gespecialiseerdegeestelijke
gezondheidszorg(GGZ):hetaantal inschrijvingensteegtussen1980 en1997 van 26,2 naar 69,2 per
1000 inwoners.Mede opgrondhiervanisde beleidsvisie ontwikkeldomde eerstelijnshulpverlening
te versterkenende samenwerkingtussende eerste- entweedelijnshulpverleningte verbeteren,met
alsoogmerkte komentot betere enmeerefficiënte hulpverleningopmaat:zorgverleningindien
mogelijkinde eerste lijnof wanneernoodzakelijkinde tweedelijn.Onderregie vanhetministerie
van VWSzijnverschillende initiatievengenomenomhetbovenstaande te realiseren(Raben,2001).
Het doel vande maatregelenisdateenbelangrijkdeel vande hulpverleningvanuitde eerstelijn
wordtaangeboden.De opvattinghierbij isdatde huisartsopnieuweenbehandelendeen
coördinerenderol moetkrijgenenzal moetenwordenbijgestaandoorde andere disciplinesuitde
eerste lijn(hetalgemeenmaatschappelijkwerkende eerstelijnspsycholoog) endoorde inzetvan
GGZ-consulenten(veelalsociaal psychiatrischverpleegkundigen)uitde tweedelijninde eerstelijn
(Bosman& de Lange,2002; StuurgroepTussende Lijnen,2002a; StuurgroepTussende Lijnen,
2002b). Alsuitvloeisel vande initiatievenvanVWSishetDiaboloproject1) ontstaan.Vanuitdit
projectzijnlandelijk21inhoudelijke deelprojectenopgezet.Eenaantal vandeze projectenis
onderzocht.Inditartikel wordtverslaggedaanvanonderzoeknaaréénvandeze projecten.
'Loodsaan Boord'
'Loods aan Boord' iseenlokaal initiatief inde regioRotterdamRijnmondNoordOostterversterking
van de GGZ inde eerste lijnenverbeteringvande afstemmingtusseneersteentweede lijn.Indit
projectwordensociaal psychiatrischverpleegkundigen(SPV-en)uitde tweede lijn(BavoRNO
Groep2)) ingezetalsGGZ-consulentinde eerste lijn,metdaaraangekoppeldeenpsychiatervanuitde
tweede lijn,die doorde SPV-engeconsulteerdkanworden.Aanelke huisartsenpraktijkiseenvaste
SPV gekoppeld.Afhankelijkvande grootte vande praktijkende behoefte aandeze vormvan
ondersteuning,isde SPV ééntotdrie dagdeleninde praktijkaanwezig.Hetprojectisinde
beginperiode gesubsidieerddoorhetlandelijkeDiaboloproject.'LoodsaanBoord'is innovember
2002 van start gegaan.Bij hetprojectzijn21 huisartsen(intwee gezondheidscentraentwee duo-
praktijken) envijfSPV-enbetrokken.Daarnaastiseenpsychiaterconsulteerbaar,die ookdeelneemt
aan de patiëntenbesprekingenvande SPV-en.Alsde huisartsof eenandere eerstelijnshulpverlener
twijfeltoverde aardvan de psychiatrische problemenende wijze vanbehandelen,of hetal dan niet
doorverwijzennaarde tweedelijnsGGZ,dan kanhij de SPV inschakelen.10| SPApril 2006 Meestal
gaat de patiëntdanvooreenconsultnaar de SPV.De SPV komt daarna toteenadviesaande huisarts
of andere eerstelijnshulpverlener.Ineenaantal gevallenbegeleidtde SPV de patiëntkortdurendaan
de hand vanhet vijf-gesprekken-model(Stoffer,2001).
Onderzoek
Met onderzoekgevenwe inzichtinhoe de patiëntenenhulpverleners'LoodsaanBoord'waarderen
enwelke patiëntenergebruikvanmaken.Omditallesinzichtelijkte maken,zijnpatiëntenen
hulpverlenersbevraagdoverhuntevredenheid.Patiëntenhebbeneentevredenheidsvragenlijst(GGZ
Thermometer3)) (GGZNederland,2003) gekregenaanheteindvanhuncontact metde SPV.De
hulpverlenershebbeneenvragenlijsttoegestuurdgekregentoenhetprojectanderhalfjaarliep.
Verderisvoorhetin beeldbrengenvande kenmerkenvanpatiëntengebruikgemaaktvande
registratiegegevensvan hetproject.Hetonderzoekomvatde eersteanderhalf jaarvan'Loodsaan
Boord': de periode november2002 tot april 2004.
Typeringvan de patiënten 4)
Bij 'Loods aan Boord' komeninverhoudingveel vrouwen(66%) enmenseninde leeftijdsklasse 20 -
60 jaar (81%).Ook inandere consultatieprojectenisongeveertweederde vande patiëntenvrouw en
iser eenoververtegenwoordigingvanvolwassenpatiënten(Scholtene.a.,2003; Zantinge & Vonk,
2004; Scholtene.a.,2005). In verhoudingmetde bevolkingsopbouw vande wijken,komenbij 'Loods
aan Boord' minderpatiëntenvanbuitenlandse herkomst.Hoe datkomtwetenwe niet.Hetisniet
erg waarschijnlijkdatdeze mensenmindervaakbij de huisartskomen,integendeel (Linderte.a.,
2004; Uiterse.a.,2003). Mogelijkdatde huisartsbij mensenvanbuitenlandse herkomstmindersnel
GGZ-problemensignaleert.Hetkanookdatdeze mensenmoeilijkte motiverenzijnvooreenconsult
bij 'Loods aan Boord'.De problemenvande patiëntenbestaanveelal uiteencombinatievan
psychische/psychiatrische enpsychosocialeproblemen(relatieproblemen,problemenophetgebied
van identiteit,zingeving,spanning,angstenproblemenmetstemmingof waarneming,komenelkbij
ongeveerde helftvande patiënten,zoalsgezegdvaakincombinatie,voor).Bij tweederdevande
patiënteniseenpsychisch/psychiatrischprobleemde hoofdklacht,aldusde verwijzer.Ditkomt
overeenmetde 64% psychische/psychiatrische problemenbij tienonderzochte Diaboloprojecten
(Boer,2004).
In- enuitstroom
Er iseenduidelijke behoefte aanhetproject,geziende grote toestroom:539 patiënteninde eerste
anderhalf jaar.Dat zijnerveel meerdande tevorengeplande400. Eenkwart vandeze patiënten
wordtvia 'Loodsaan Boord' doorverwezennaarde tweedelijnsGGZ,ietsmeerdaneenkwartkrijgt
meerdere gesprekkenbij de GGZ-consulent(SPV) enongeveereenkwartkrijgteenadviesvoor
behandelingeldersinde eerste lijn(algemeenmaatschappelijkwerk,eerstelijnspsycholoog).De
overige patiëntenhebbengeen vervolgbehandelingnodig.Veel vande problemenkunnendusinde
eerste lijnafgehandeldworden.Deze uitstroomvan'LoodsaanBoord' komt redelijkovereenmet
wat meninandere onderzoekenmeldt(Bosman&de Lange,2002; Zantinge &Vonk,2004; Scholten
e.a.,2005).
Waarderingvoor het project
Patiëntenzijnoverhetalgemeenzeertevreden(rapportcijfergemiddeld8,1) overde zorgdie ze bij
'Loods aan Boord' hebbengehad.Overwatde zorgvoor henSPApril 2006 | 11 heeftopgeleverdis
menook - maar ietsmindervaak - positief.Ookinandere tevredenheidsonderzoekendie metde
GGZ Thermometerzijnuitgevoerd,iste ziendattevredenheidoverwatde zorgvoor de patiënt
oplevertwatachterblijftinvergelijkingmettevredenheidoverandere aspecten(ISEO/GGZ
Nederland,2005; vanWijngaardene.a.,2001). Vergelekenmetandereconsultatieprojecten(Bosch,
2004a; van Ordene.a.,2001; Scholtene.a.,2003) entevredenheidsonderzoekeninde GGZ(ISEO /
GGZ Nederland,2005; van Wijngaardene.a.,2001) zijn de patiëntenvan'Loodsaan Boord' meer
tevreden.Blijkbaarsluitde hulpdie 'LoodsaanBoord' biedtgoedaanbij wat de patiëntenwensen.
Meestal ismentevredenoverde doorverwijzingenvanuit'LoodsaanBoord',maar eenaantal
patiëntenenenkele huisartsensignalerenknelpuntenbij verwijzingnaarde tweedelijnsGGZ.Het
gaat dan zowel omhetopnieuwhebbenvaneenintakegesprekinde tweedelijnsGGZalsom de
wachttijdwaarmensensomsmee geconfronteerdworden.Overde samenwerkingencommunicatie
metde consulentenvan'Loodsaan Boord' ende huisartsenzijnalle eerstelijnswerkerspositief.
Samenwerkingencommunicatie metandere eerstelijnshulpverlenersbeoordeeltmenveelal wat
mindergoed.
Bereikte doelen
'Loods aan Boord' iseenvoorbeeldvanéénvande vele consultatieprojectendieNederland
momenteeltelt.Metdergelijke projectenwilmeneenaantal doelenbereiken.Hieronderstaatvan
eenaantal van de doelendie met'LoodsaanBoord' werdenbeoogt,inwelke mate ze ookzijn
gerealiseerd.
Verbeteringsamenwerkingbinneneerste lijn
Met hetprojectwilde mende samenwerkingtussende eerstelijnshulpverlenersophetgebiedvan
de GGZ verbeteren.Hetgaathierbij vooral omsamenwerkingtussenhuisarts,maatschappelijkwerk,
eerstelijnspsycholoogende SPV uitde tweede lijndie inde eerste lijnwerkzaamis.De SPV-en
hebbeneengoede samenwerkingmetde huisartsenopgebouwd,maarde samenwerkingmetde
andere eerstelijnsdisciplinesiswatminderuitde verf gekomen.Ditiswaarschijnlijk eengevolgvan
de insteekdie 'LoodsaanBoord' ineerste instantie heeftgekozen:erisvooral contactgezochtmet
de huisartsenende consulentenvoerenhunwerkuitinde huisartsenpraktijken.Ookde
gestructureerde uitwisselingvaninformatie overpatiëntenenhetfeitdatervoorde consulenten
geenwachtlijstis,speelteenrol inde goede samenwerkingmethuisartsen.De GGZ-consulenten
lijkeneensoortvacuümopte vullentussenhuisartsenandere eerstelijnswerkers(algemeen
maatschappelijkwerk, eerstelijnspsychologen).OokMeijerenVerhaak(2004) constaterendat
consultatieprojecten,hoewel uitdrukkelijkbedoeldvoorde hele eerstelijnsGGZ,inde praktijkvooral
door huisartsenwordenbenut.OokuitonderzoekvanScholtene.a.(2005) komtnaar vorendat
consulentenvooral patiëntenvanhuisartsenovernemen;de consultatieve functie vande SPV voor
hetalgemeenmaatschappelijkwerkbestaatmeeruithetbijwonenvancliëntenbesprekingenende
samenwerkingmetde eerstelijnspsychologenisnietgoedvande grondgekomen.Omde gehele
eerstelijnsGGZte versterkenente bewerkstelligendatde patiëntopde juiste plekvoorhulp
terechtkomt,isnauwe samenwerkingtussenalle eerstelijnsdisciplinesnoodzakelijk.Hiervoor
moetende verschillendedisciplinesgoedopde hoogte zijnvanelkaarsspecifieke deskundigheid
zodat ze hunverwijzingendaaropaf kunnenstemmen.Andere belangrijkeaspectenzijneensnelle,
effectieve eneenvoudige uitwisselingvaninformatie overpatiënten,korte wachttijdenen
eenvoudige toegankelijkheid.Hetelkaarkennenenregelmatigsprekeniseenpré.Spontaankomtde
samenwerkingtussenalledisciplinesnietvande grond.Het iseenaparte taak om deze
samenwerkingtotstandte 12 | SP April 2006 brengenente behouden.Kornalijnslijpere.a.(2004)
constatereninhunevaluatie vanbeleidsmatige samenwerkingopregionaal niveauinvijfzorgregio's,
dat de samenwerkingtussende verschillende partijennietisingebedineen
samenwerkingsstructuur.Zij adviserendaaromeenpartij aante wijzenendeze ookde mogelijkheid
te gevenalstrekkervoorde samenwerkingte fungeren.Deze'trekker'moeteenmandaaten
voldoende middelenkrijgenomditgestalte te kunnengeven.MeijerenVerhaak(2004) sprekenhier
van regionaal herkenbare enaanspreekbare probleemeigenaren.Zo'n'probleemeigenaar'moeteen
gezaghebbende groepzijnwaarinalle partijenvertegenwoordigdzijn.Konings(2005) steltdatde
nieuwe RegionaleOndersteuningsstructuren(voorde eerste lijn) de aangewezenkaderszijn omde
verworvenhedenvande GGZ-projectenverderte verankeren.Maarindeze
ondersteuningsstructurenisde GGZ (nog) nietautomatischopgenomen.Ontwikkelingenindie
richtingzijnechterwel gestart.
VerbeteringdeskundigheideerstelijnswerkersopgebiedvanGGZ
Eenander doel vanprojectenals'Loodsaan Boord' isdat de deskundigheidophetgebiedvande
GGZ vande eerstelijnswerkersverbetert.Inditprojectvindtslechtsde helftvande betrokken
eerstelijnshulpverlenersdathundeskundigheidisverbeterd.Ditkaneengevolgzijnvande
werkwijzebij 'LoodsaanBoord': de GGZ-consulentneemtveelalzelf patiëntentijdelijk(opverzoek)
van de verwijzer(meestal huisarts) overvooreenconsultatief gesprekeneventueelkortdurende
vervolgbehandeling.Andersishetalsde huisartszelf de gesprekkenmetde patiëntzouvoerenen
daar adviesoverkrijgtvande GGZ-consulent;ditleidtwaarschijnlijktotmeer
deskundigheidsbevordering.Huisartsenzijnzeertevredenoverde werkwijze enlijkennietzozeerde
behoefte te hebbenomte investereninhundeskundigheidsbevorderingophetgebiedvande GGZ.
Enkele initiatievenopditgebiedvanuit'LoodsaanBoord' leiddentotweiniganimoonderde
huisartsen.Ookuiteengrootschalige evaluatie vande versterkingvande eerstelijnsGGZ,komtnaar
vorendat hetklassieke consultatiemodel,waarineenhulpverlener(vaakde huisarts) de GGZ-
deskundigeomadviesvraagtoverzijnbehandelingvande patiënt,nietechtuitde verf komt(Meijer
e.a.,2003). In deze evaluatie constateertmendatde huisartslievertakenaande SPV overdraagten
er nietzozeeropuitiszijndeskundigheidte vergroten.Ditwordtookbevestigddoorhetonderzoek
van Scholtene.a.(2005).Zij constaterendatde SPV-ennietzozeerkennisoverdragenaande andere
eerstelijnsdisciplines,maardoorhun werkzaamhedeninde eerstelijnkennistoevoegen.Ineen
aantal andere Diabolodeelprojectenkomtde GGZ-deskundigheidsbevorderingvande eerstelijns
hulpverlenerswatbetertotzijnrechtdan in 'Loods aan Boord' (Bosch,2004b). Wil de huisartsde
beoogde behandelende encoördinerende rol ophetgebiedvande GGZwaarmaken,danis
deskundigheidopditgebiedtocheenbelangrijke voorwaarde enzullenhuisartsendaarinmeer
moeteninvesteren.Metde aanwezigheidvaneenSPV inde praktijk,wordthetgemakkelijkgemaakt
om eendeel vande poortwachterfunctieophetgebiedvande GGZ overte dragen;dit vraagt minder
investeringvande huisarts.MeijerenVerhaak(2004) stellenterechtterdiscussie of diteen
gewenste ontwikkelingis.Enalsdat inderdaadgewenstis,danzullentakenen
verantwoordelijkhedenvande SPV hierbij goedafgebakendmoetenwordentenopzichte vanalle
andere eerstelijnshulpverlenersdie werkzaamzijnophetgebiedvande GGZ.
Verminderenwerklasthuisartsen
De huidige werkwijzevan'Loodsaan Boord',waarinde SPV de patiëntentijdelijkvande huisarts
overneemtvoordiagnostiekeneventueel kortdurende behandeling,levertopdatvooral huisartsen
eenverminderingvanhunwerklastervaren.OokuithetonderzoekvanBosch(2004b) komtnaar
vorendat vooral SPApril 2006 | 13 huisartseneenverminderingvanhunwerkdrukervarendoorde
komstvan de GGZ-consulent.Ditisookbeoogdmetde maatregelenvanVWSterversterkingvande
eerste lijnensluitduidelijkaanbij wathuisartsenwensen:doortijdgebrekof anderszinsvoelenzij
zichgedwongentakenaf te staan (Scholtene.a.,2005).
Dichter bijelkaar brengenvan eerste entweedelijnsGGZ
Eenander doel van'Loodsaan Boord',enveel andere consultatieprojecten,ishetdichterbij elkaar
brengenvande eerste entweedelijnsGGZhulpverlening.De SPV-enspelendaareenbelangrijke rol
in.Omdat zij werkzaamzijninde tweedelijnsGGZendaarnaast voor eendeel vanhuntijdinde
huisartsenpraktijk,kunnenze de liaisonfunctietussende eersteentweedelijnsGGZeengoede
invullinggeven.Uithetonderzoekbij 'LoodsaanBoord'blijktdanook dat,volgensde betrokken
hulpverleners,'LoodsaanBoord' eenduidelijke bijdrage heeftgeleverdaande toenaderingtussende
eerste entweedelijnsGGZ.Anderzijdssignalerenenkelehuisartsenenpatiëntendatde toegangtot
de tweedelijnsGGZnog nietaltijdvloeiendverloopt(wachttijden,opnieuweenintakegesprek).
Scholtene.a.(2005) zienookinhun onderzoekdaterweliswaarkleineverbeteringenzijninde
verwijstrajectennaarde tweedelijnsGGZ,maar dat de toegankelijkheidvande tweedelijnsGGZ
daarnaast nogsteedsobstakelsinzichherbergt.Omde liaisonfunctievande SPV-ente behoudenen
verderte ontwikkelen, ishetvanbelangdatde SPV voldoende 'gevoed'wordtvanuitde tweedelijns
GGZ; eenvolledigoverstapvande SPV naar eengeneralistische functie inde eerstelijnsGGZwordt
daarom nietaangeraden(Buitink,2002; vandenBerg & Voordouw,2004).
Tot slot
Zoalsvermeldis'Loodsaan Boord' inhetbegintijdelijk,vooreendeel,gesubsidieerddoorhet
landelijke Diaboloproject.Deze subsidie istoegekendvoorde eerste tweejaarvanhetproject.
Daarnaast iservoorgezorgddat hetprojectkostendekkendis viadeclarabele verrichtingen
(inkomstenuitpatiëntencontacten),mettoestemmingvanhetZorgkantoor.Nade startperiode is
hetprojectvoortgezetopbasisvandeze declarabeleverrichtingenmettoestemmingvanhet
Zorgkantoor.Vooral de huisartsenzijn dermateenthousiastoverde inzetvande SPV-eninde eerste
lijn,dathetprojectforsis uitgebreidnaarverschillende wijkenvanRotterdamnoordenomliggende
gemeenten.
Literatuur
• Berg,J. vanden& Voordouw,I.(2004). De NVSPV ende eerstelijns GGZ.Nieuwsbrief Tussende
Lijnen,mei 2004, 3-4. • Boer,C. (2004). Resultatenvanhetlandelijkproject.Nieuwsbrief Diabolo-
project,juni 2004. • Bosch, M. (2004a). Cliëntenwaarderingvande hulpverlening.Diaboloprojecten:
Winterswijk,Feyenoord.Rotterdam, Interne rapportage Diaboloprojecten.•Bosch,M. (2004b).
Diaboloprojectengeëvalueerd:eentussentijdsonderzoeksrapport.Rotterdam, rapportage
Diaboloprojecten•Bosman,M. & de Lange,J.(2002). De functie vanGGZ-verpleegkundige inde
huisartspraktijk:gidsinGGZ-zaken.Utrecht,Trimbos-instituut.•Buitink,J.(2002). Onderscheid
eerste- entweedelijnsGGZ.www.buitinkbeleidsadvies.nl.•GGZ Nederland(2003).
Cliëntenwaarderinginde GGZ: vragenlijstenenhandleiding.Utrecht,GGZNederland.• ISEO/ GGZ
Nederland(2005).GGZ-Thermometer:meetperiode 2004 Jaarrapportage.Utrecht,GGZ Nederland•
Konings,J.(2005). GGZ, regioenROS:nieuwsuitTwente.NieuwsbriefTussende Lijnen,februari
2005, 1-3. • Kornalijnslijper,N.,Schoenmakers,C.&Smeets,K.(2004). Evaluatie beleidsmatige
samenwerkingopregionaal niveauinvijf zorgregio's:onderzoekinhetkadervanhetprogramma
VersterkingEerstelijnsGGZ.DenHaag, SGBO. • Landelijke Commissie GeestelijkeVolksgezondheid
(2002). Zorg vanVelen: eindrapportvande Landelijke Commissie Geestelijke Volksgezondheid.Den
Haag, Ministerie vanVWS.• Lindert,H.van,Droomers,M. & Westert,G.P.(2004). Tweede Nationale
Studie naarziektenenverrichtingeninde huisartspraktijk.Eenkwestievanverschil:verschillenin
zelfgerapporteerde leefstijl,gezondheidenzorggebruik.Uitrecht/Bilthoven,NIVEL/RIVM.14 | SP
April 2006 • Meijer,S.A.&Verhaak,P.F.M.(2004). De eerstelijnsGGZinbeweging:resultaten,
conclusiesenbeschouwingvanhetevaluatieonderzoek"VersterkingeerstelijnsGGZ".Integrale
eindrapportage.Utrecht,NIVEL.•Meijer,S.A.,Zantinge,E.M.,Verhaak,P.F.M.,M.W.,
Kornalijnslijper,N.,Smeets,K.A.P.W.enSchoenmakers,C.J.H.H.(2003).Evaluatie versterking
eerstelijnsGGZ:eenonderzoeksprogrammaomhetbeleidterversterkingvande eerstelijnsGGZte
evalueren.Tweede interimrapportage,maart2003. Utrecht/DenHaag, NIVEL/Trimbos-instituut/
SGBO. • Orden,M.L. van, HaffmansP.M.J.& HoencampE. (2001). Evaluatieonderzoekproject
"Samenwerkinghuisartsen - GGZDen Haag". DenHaag, Interne rapportage ParnassiaResearch
Centre,Parnassia.•Raben,C.J.T.(2001). Versterkeneerstelijnsgeestelijke gezondheidszorg,laat
duizendbloemenbloeien….Sociale Psychiatrie,20(60), 53 - 57. • Scholten,M.,Duurkoop,W.,Berg,
J. vanden,Vries,I.de,Ruiter,C.de (2003). GGZ consultatie inde huisartsenpraktijk.HetToronto-
projectHarlingen.Utrecht,Trimbos-instituut.•Scholten,M.,Pols,J.,Drost,Y., Ruiter,C.de &
Voordouw,I.(red) (2005).Consultatie inde eerstelijnsGGZ:de praktijkvanconsultatie oplokaal
niveau.Utrecht,Trimbos-instituut.•Stoffer(2001).Het Vijf-gesprekkenmodel:eenhandleiding.
Delft,Eburon.• StuurgroepTussende Lijnen(2002a).Werkplan2002. www.buitinkbeleidsadvies.nl.
• StuurgroepTussende Lijnen(2002b).Compacte informatieoverbeleidenmaatregelengerichtop
versterkingeerstelijnsGGZ.www.buitinkbeleidsadvies.nl.•Uiters,E.H.,Devillé,W.,Groenewegen,
P.P.& Foets,M. (2003). Healthcare utilisationbyethnicminoritiesinthe Netherlands.European
Journal of PublicHealth,13 (4) suppl,p.73. • Wijngaarden,B.van,Kok,I.,Kurt, A.,Hull,H.,Ooyen,
M. van(2001). Cliëntenwaarderinginde GGZ: verslagvaneenpilot.Utrecht,Trimbos-instituut.•
Zantinge,E.M.& Vonk,E.(2004). GGZ-consultaties:registratiegegevens2000 - 2003. Nieuwsbrief
Tussende Lijnen,februari 2004, 4 - 7. GegevensauteurDrs.M. Bogaardsonderzoeker,afdeling
Onderzoek&Ontwikkeling,BavoRNOGroep,RotterdamCorrespondentieadres:MoniekBogaards
Bavo RNOGroep AfdelingOnderzoek&OntwikkelingWestersingel 933015 LC RotterdamTelefoon:
(010) 43 63 844, e-mail:m.bogaards@bavornogroep.orgNoten1) Doel vanditlandelijke projectis
hetinitiëren,ondersteunen,faciliterenenfinancierenvanlokaleinnovatieve
samenwerkingsinitiatievenophetterreinvande eerste entweedelijnsGGZ,opmaat naar behoefte
van patiëntengroepenenberoepsbeoefenaren.Te denkenvalto.a.aanhetinzettenvanSPV-enuit
de tweede lijn inhuisartsenpraktijken.2) BavoRNOGroepis eenGGZ-instellingvoorambulante en
intramurale GGZin de regioRotterdamNoord.3) De GGZ Thermometeriseen
tevredenheidsvragenlijstvoorpatiënteninde GGZ. Hetis eenvrij algemeenopgestelde vragenlijst
die eenglobaal beeldgeeftvande zwakke ensterkere onderdelenvande zorg,inde ogenvan
patiënten.4) Deze beschrijvingisgebaseerdopgegevensover415 patiënten.

More Related Content

Viewers also liked

대박『SX797』『СOM』카지노사이트
대박『SX797』『СOM』카지노사이트대박『SX797』『СOM』카지노사이트
대박『SX797』『СOM』카지노사이트
gdjfksd
 
카지노사이트//OX600。СOM//라이브바카라 싸이트
카지노사이트//OX600。СOM//라이브바카라 싸이트카지노사이트//OX600。СOM//라이브바카라 싸이트
카지노사이트//OX600。СOM//라이브바카라 싸이트
gdjfksd
 
Solgen profile.
Solgen profile.Solgen profile.
Solgen profile.
solgenenergy
 
아시아카지노 싸이트 『OX600』。『COM』훌라잘하는법
아시아카지노 싸이트 『OX600』。『COM』훌라잘하는법 아시아카지노 싸이트 『OX600』。『COM』훌라잘하는법
아시아카지노 싸이트 『OX600』。『COM』훌라잘하는법
gdjfksd
 
아리랑카지노 ''SX797.COM'' 인터넷룰렛
아리랑카지노 ''SX797.COM'' 인터넷룰렛아리랑카지노 ''SX797.COM'' 인터넷룰렛
아리랑카지노 ''SX797.COM'' 인터넷룰렛
gdjfksd
 
아시아카지노 ''SX797.COM'' 카지노승률
아시아카지노 ''SX797.COM'' 카지노승률아시아카지노 ''SX797.COM'' 카지노승률
아시아카지노 ''SX797.COM'' 카지노승률
gdjfksd
 

Viewers also liked (20)

대박『SX797』『СOM』카지노사이트
대박『SX797』『СOM』카지노사이트대박『SX797』『СOM』카지노사이트
대박『SX797』『СOM』카지노사이트
 
Business statistics
Business statisticsBusiness statistics
Business statistics
 
카지노사이트//OX600。СOM//라이브바카라 싸이트
카지노사이트//OX600。СOM//라이브바카라 싸이트카지노사이트//OX600。СOM//라이브바카라 싸이트
카지노사이트//OX600。СOM//라이브바카라 싸이트
 
Solgen profile.
Solgen profile.Solgen profile.
Solgen profile.
 
아시아카지노 싸이트 『OX600』。『COM』훌라잘하는법
아시아카지노 싸이트 『OX600』。『COM』훌라잘하는법 아시아카지노 싸이트 『OX600』。『COM』훌라잘하는법
아시아카지노 싸이트 『OX600』。『COM』훌라잘하는법
 
Business law
Business lawBusiness law
Business law
 
Modelo de-projeto-pedagógico
Modelo de-projeto-pedagógicoModelo de-projeto-pedagógico
Modelo de-projeto-pedagógico
 
아리랑카지노 ''SX797.COM'' 인터넷룰렛
아리랑카지노 ''SX797.COM'' 인터넷룰렛아리랑카지노 ''SX797.COM'' 인터넷룰렛
아리랑카지노 ''SX797.COM'' 인터넷룰렛
 
日月如梭像水在流
日月如梭像水在流日月如梭像水在流
日月如梭像水在流
 
Martial law in Pakistan, Dictatorship in Pakistan, Army Regimes in Pakistan
Martial law in Pakistan, Dictatorship in Pakistan, Army Regimes in PakistanMartial law in Pakistan, Dictatorship in Pakistan, Army Regimes in Pakistan
Martial law in Pakistan, Dictatorship in Pakistan, Army Regimes in Pakistan
 
POINT PERFECT TECHNOLOGY SOLUTIONS
POINT PERFECT TECHNOLOGY SOLUTIONSPOINT PERFECT TECHNOLOGY SOLUTIONS
POINT PERFECT TECHNOLOGY SOLUTIONS
 
Sociologia y antropologia
Sociologia y antropologiaSociologia y antropologia
Sociologia y antropologia
 
Cabrillo Crosswalk Civic Action Project
Cabrillo Crosswalk Civic Action ProjectCabrillo Crosswalk Civic Action Project
Cabrillo Crosswalk Civic Action Project
 
아시아카지노 ''SX797.COM'' 카지노승률
아시아카지노 ''SX797.COM'' 카지노승률아시아카지노 ''SX797.COM'' 카지노승률
아시아카지노 ''SX797.COM'' 카지노승률
 
Ficha de las relaciones comerciales y de la inversión de Cataluña con Paraguay
Ficha de las relaciones comerciales y de la inversión de Cataluña con ParaguayFicha de las relaciones comerciales y de la inversión de Cataluña con Paraguay
Ficha de las relaciones comerciales y de la inversión de Cataluña con Paraguay
 
同來唱歌聲連天
同來唱歌聲連天同來唱歌聲連天
同來唱歌聲連天
 
Línea del tiempo sobre los Sistemas Gestores de Bases de Datos
Línea del tiempo sobre los Sistemas Gestores de Bases de DatosLínea del tiempo sobre los Sistemas Gestores de Bases de Datos
Línea del tiempo sobre los Sistemas Gestores de Bases de Datos
 
Jp morgan-ashes
Jp morgan-ashesJp morgan-ashes
Jp morgan-ashes
 
Robot
RobotRobot
Robot
 
Refrigeração industrial nt 003 - mte
Refrigeração industrial   nt 003 - mteRefrigeração industrial   nt 003 - mte
Refrigeração industrial nt 003 - mte
 

Similar to INZET VAN DE SOCIAAL PSYCHIATRISCH VERPLEEGKUNDIGE IN DE EERSTELIJNS GGZ, Loods aan Boord, onderzoek 2006

Ppt seminariewerk Wat gebeurt er in de Vlaamse Woonzorgcentra
Ppt seminariewerk Wat gebeurt er in de Vlaamse WoonzorgcentraPpt seminariewerk Wat gebeurt er in de Vlaamse Woonzorgcentra
Ppt seminariewerk Wat gebeurt er in de Vlaamse Woonzorgcentra
leendhoore9
 
Advies nieuwe ordening apr2010
Advies nieuwe ordening apr2010Advies nieuwe ordening apr2010
Advies nieuwe ordening apr2010
tomjutten
 
Gebiedsanalyse agora2013
Gebiedsanalyse agora2013Gebiedsanalyse agora2013
Gebiedsanalyse agora2013
Raedelijn
 
Praktijk ondersteuner huisartsenzorg geestelijke gezondheids zorg
Praktijk ondersteuner huisartsenzorg geestelijke gezondheids zorgPraktijk ondersteuner huisartsenzorg geestelijke gezondheids zorg
Praktijk ondersteuner huisartsenzorg geestelijke gezondheids zorg
tomjutten
 
Diner pensant strategisch netwerk eerstelijn zorg noord holland 16 juni 2010
Diner pensant strategisch netwerk eerstelijn zorg noord holland 16 juni 2010Diner pensant strategisch netwerk eerstelijn zorg noord holland 16 juni 2010
Diner pensant strategisch netwerk eerstelijn zorg noord holland 16 juni 2010
tomjutten
 
artikel Van ZZ via GG naar MM
artikel  Van ZZ via GG naar MMartikel  Van ZZ via GG naar MM
artikel Van ZZ via GG naar MM
Huub Sibbing
 
Van ZZ via GG naar MM
Van ZZ via GG naar MMVan ZZ via GG naar MM
Van ZZ via GG naar MM
Huub Sibbing
 
2014-4 wijkgerichte preventie Huub Tijdschrift LVW
2014-4 wijkgerichte preventie Huub Tijdschrift LVW2014-4 wijkgerichte preventie Huub Tijdschrift LVW
2014-4 wijkgerichte preventie Huub Tijdschrift LVW
Huub Sibbing
 
artikel groen en gezondheid in gelderlander
artikel groen en gezondheid in gelderlanderartikel groen en gezondheid in gelderlander
artikel groen en gezondheid in gelderlander
Hans Stokkermans
 

Similar to INZET VAN DE SOCIAAL PSYCHIATRISCH VERPLEEGKUNDIGE IN DE EERSTELIJNS GGZ, Loods aan Boord, onderzoek 2006 (20)

Ppt seminariewerk Wat gebeurt er in de Vlaamse Woonzorgcentra
Ppt seminariewerk Wat gebeurt er in de Vlaamse WoonzorgcentraPpt seminariewerk Wat gebeurt er in de Vlaamse Woonzorgcentra
Ppt seminariewerk Wat gebeurt er in de Vlaamse Woonzorgcentra
 
Advies nieuwe ordening apr2010
Advies nieuwe ordening apr2010Advies nieuwe ordening apr2010
Advies nieuwe ordening apr2010
 
SOH KJP - Voorjaarscongres NVvP 2016, drs. G. van de Loo
SOH KJP - Voorjaarscongres NVvP 2016, drs. G. van de LooSOH KJP - Voorjaarscongres NVvP 2016, drs. G. van de Loo
SOH KJP - Voorjaarscongres NVvP 2016, drs. G. van de Loo
 
Toekomstvisie huisartsenzorg 2022 (IOH dagen)
Toekomstvisie huisartsenzorg 2022 (IOH dagen)Toekomstvisie huisartsenzorg 2022 (IOH dagen)
Toekomstvisie huisartsenzorg 2022 (IOH dagen)
 
Gebiedsanalyse agora2013
Gebiedsanalyse agora2013Gebiedsanalyse agora2013
Gebiedsanalyse agora2013
 
Poli (Metabole) Stoornissen In De Psychiatrie
Poli (Metabole) Stoornissen  In De PsychiatriePoli (Metabole) Stoornissen  In De Psychiatrie
Poli (Metabole) Stoornissen In De Psychiatrie
 
Praktijk ondersteuner huisartsenzorg geestelijke gezondheids zorg
Praktijk ondersteuner huisartsenzorg geestelijke gezondheids zorgPraktijk ondersteuner huisartsenzorg geestelijke gezondheids zorg
Praktijk ondersteuner huisartsenzorg geestelijke gezondheids zorg
 
Diner pensant strategisch netwerk eerstelijn zorg noord holland 16 juni 2010
Diner pensant strategisch netwerk eerstelijn zorg noord holland 16 juni 2010Diner pensant strategisch netwerk eerstelijn zorg noord holland 16 juni 2010
Diner pensant strategisch netwerk eerstelijn zorg noord holland 16 juni 2010
 
Positieve gezondheid
Positieve gezondheid Positieve gezondheid
Positieve gezondheid
 
Lanceringsevenement expertisecentrum 'Psychisch Welzijn in Patiëntenzorg'
Lanceringsevenement expertisecentrum 'Psychisch Welzijn in Patiëntenzorg'Lanceringsevenement expertisecentrum 'Psychisch Welzijn in Patiëntenzorg'
Lanceringsevenement expertisecentrum 'Psychisch Welzijn in Patiëntenzorg'
 
artikel Van ZZ via GG naar MM
artikel  Van ZZ via GG naar MMartikel  Van ZZ via GG naar MM
artikel Van ZZ via GG naar MM
 
Van ZZ via GG naar MM
Van ZZ via GG naar MMVan ZZ via GG naar MM
Van ZZ via GG naar MM
 
Marketing management oktober 2013 spoedeisende hulp vdef 18102013
Marketing management oktober 2013 spoedeisende hulp vdef 18102013Marketing management oktober 2013 spoedeisende hulp vdef 18102013
Marketing management oktober 2013 spoedeisende hulp vdef 18102013
 
Dirk Ruwaard 22 April 2010
Dirk Ruwaard 22 April 2010Dirk Ruwaard 22 April 2010
Dirk Ruwaard 22 April 2010
 
Dirk Ruwaard 22 april 2010
Dirk Ruwaard 22 april 2010Dirk Ruwaard 22 april 2010
Dirk Ruwaard 22 april 2010
 
Whitepaper patient logistiek imaginechange_2013
Whitepaper patient logistiek imaginechange_2013Whitepaper patient logistiek imaginechange_2013
Whitepaper patient logistiek imaginechange_2013
 
Individueel Zorg Plan 16 11-2011
Individueel Zorg Plan  16 11-2011Individueel Zorg Plan  16 11-2011
Individueel Zorg Plan 16 11-2011
 
2014-4 wijkgerichte preventie Huub Tijdschrift LVW
2014-4 wijkgerichte preventie Huub Tijdschrift LVW2014-4 wijkgerichte preventie Huub Tijdschrift LVW
2014-4 wijkgerichte preventie Huub Tijdschrift LVW
 
Toekomst bekostiging huisartsenzorg - stand van zaken 28 januari 2014
Toekomst bekostiging huisartsenzorg - stand van zaken 28 januari 2014Toekomst bekostiging huisartsenzorg - stand van zaken 28 januari 2014
Toekomst bekostiging huisartsenzorg - stand van zaken 28 januari 2014
 
artikel groen en gezondheid in gelderlander
artikel groen en gezondheid in gelderlanderartikel groen en gezondheid in gelderlander
artikel groen en gezondheid in gelderlander
 

INZET VAN DE SOCIAAL PSYCHIATRISCH VERPLEEGKUNDIGE IN DE EERSTELIJNS GGZ, Loods aan Boord, onderzoek 2006

  • 1. INZET VAN DE SOCIAALPSYCHIATRISCH VERPLEEGKUNDIGEIN DE EERSTELIJNS GGZ Onderzoekbij eenRotterdamsprojectDrs.MoniekBogaards,onderzoeker,afdelingOnderzoek& Ontwikkeling,BavoRNOGroep,Rotterdam, 2006 Inleiding Er iseengrote stijginginde vraagnaar GGZ-hulpverlening.Zoweesde LandelijkeCommissie GeestelijkeVolksgezondheidinhaarrapport'Zorg van Velen'(LandelijkeCommissieGeestelijke Volksgezondheid,2002) opde stijgingvande zorgconsumptieinde gespecialiseerdegeestelijke gezondheidszorg(GGZ):hetaantal inschrijvingensteegtussen1980 en1997 van 26,2 naar 69,2 per 1000 inwoners.Mede opgrondhiervanisde beleidsvisie ontwikkeldomde eerstelijnshulpverlening te versterkenende samenwerkingtussende eerste- entweedelijnshulpverleningte verbeteren,met alsoogmerkte komentot betere enmeerefficiënte hulpverleningopmaat:zorgverleningindien mogelijkinde eerste lijnof wanneernoodzakelijkinde tweedelijn.Onderregie vanhetministerie van VWSzijnverschillende initiatievengenomenomhetbovenstaande te realiseren(Raben,2001). Het doel vande maatregelenisdateenbelangrijkdeel vande hulpverleningvanuitde eerstelijn wordtaangeboden.De opvattinghierbij isdatde huisartsopnieuweenbehandelendeen coördinerenderol moetkrijgenenzal moetenwordenbijgestaandoorde andere disciplinesuitde eerste lijn(hetalgemeenmaatschappelijkwerkende eerstelijnspsycholoog) endoorde inzetvan GGZ-consulenten(veelalsociaal psychiatrischverpleegkundigen)uitde tweedelijninde eerstelijn (Bosman& de Lange,2002; StuurgroepTussende Lijnen,2002a; StuurgroepTussende Lijnen, 2002b). Alsuitvloeisel vande initiatievenvanVWSishetDiaboloproject1) ontstaan.Vanuitdit projectzijnlandelijk21inhoudelijke deelprojectenopgezet.Eenaantal vandeze projectenis onderzocht.Inditartikel wordtverslaggedaanvanonderzoeknaaréénvandeze projecten. 'Loodsaan Boord' 'Loods aan Boord' iseenlokaal initiatief inde regioRotterdamRijnmondNoordOostterversterking van de GGZ inde eerste lijnenverbeteringvande afstemmingtusseneersteentweede lijn.Indit projectwordensociaal psychiatrischverpleegkundigen(SPV-en)uitde tweede lijn(BavoRNO Groep2)) ingezetalsGGZ-consulentinde eerste lijn,metdaaraangekoppeldeenpsychiatervanuitde tweede lijn,die doorde SPV-engeconsulteerdkanworden.Aanelke huisartsenpraktijkiseenvaste SPV gekoppeld.Afhankelijkvande grootte vande praktijkende behoefte aandeze vormvan ondersteuning,isde SPV ééntotdrie dagdeleninde praktijkaanwezig.Hetprojectisinde beginperiode gesubsidieerddoorhetlandelijkeDiaboloproject.'LoodsaanBoord'is innovember 2002 van start gegaan.Bij hetprojectzijn21 huisartsen(intwee gezondheidscentraentwee duo- praktijken) envijfSPV-enbetrokken.Daarnaastiseenpsychiaterconsulteerbaar,die ookdeelneemt aan de patiëntenbesprekingenvande SPV-en.Alsde huisartsof eenandere eerstelijnshulpverlener twijfeltoverde aardvan de psychiatrische problemenende wijze vanbehandelen,of hetal dan niet doorverwijzennaarde tweedelijnsGGZ,dan kanhij de SPV inschakelen.10| SPApril 2006 Meestal gaat de patiëntdanvooreenconsultnaar de SPV.De SPV komt daarna toteenadviesaande huisarts of andere eerstelijnshulpverlener.Ineenaantal gevallenbegeleidtde SPV de patiëntkortdurendaan de hand vanhet vijf-gesprekken-model(Stoffer,2001). Onderzoek Met onderzoekgevenwe inzichtinhoe de patiëntenenhulpverleners'LoodsaanBoord'waarderen enwelke patiëntenergebruikvanmaken.Omditallesinzichtelijkte maken,zijnpatiëntenen hulpverlenersbevraagdoverhuntevredenheid.Patiëntenhebbeneentevredenheidsvragenlijst(GGZ Thermometer3)) (GGZNederland,2003) gekregenaanheteindvanhuncontact metde SPV.De hulpverlenershebbeneenvragenlijsttoegestuurdgekregentoenhetprojectanderhalfjaarliep. Verderisvoorhetin beeldbrengenvande kenmerkenvanpatiëntengebruikgemaaktvande registratiegegevensvan hetproject.Hetonderzoekomvatde eersteanderhalf jaarvan'Loodsaan Boord': de periode november2002 tot april 2004.
  • 2. Typeringvan de patiënten 4) Bij 'Loods aan Boord' komeninverhoudingveel vrouwen(66%) enmenseninde leeftijdsklasse 20 - 60 jaar (81%).Ook inandere consultatieprojectenisongeveertweederde vande patiëntenvrouw en iser eenoververtegenwoordigingvanvolwassenpatiënten(Scholtene.a.,2003; Zantinge & Vonk, 2004; Scholtene.a.,2005). In verhoudingmetde bevolkingsopbouw vande wijken,komenbij 'Loods aan Boord' minderpatiëntenvanbuitenlandse herkomst.Hoe datkomtwetenwe niet.Hetisniet erg waarschijnlijkdatdeze mensenmindervaakbij de huisartskomen,integendeel (Linderte.a., 2004; Uiterse.a.,2003). Mogelijkdatde huisartsbij mensenvanbuitenlandse herkomstmindersnel GGZ-problemensignaleert.Hetkanookdatdeze mensenmoeilijkte motiverenzijnvooreenconsult bij 'Loods aan Boord'.De problemenvande patiëntenbestaanveelal uiteencombinatievan psychische/psychiatrische enpsychosocialeproblemen(relatieproblemen,problemenophetgebied van identiteit,zingeving,spanning,angstenproblemenmetstemmingof waarneming,komenelkbij ongeveerde helftvande patiënten,zoalsgezegdvaakincombinatie,voor).Bij tweederdevande patiënteniseenpsychisch/psychiatrischprobleemde hoofdklacht,aldusde verwijzer.Ditkomt overeenmetde 64% psychische/psychiatrische problemenbij tienonderzochte Diaboloprojecten (Boer,2004). In- enuitstroom Er iseenduidelijke behoefte aanhetproject,geziende grote toestroom:539 patiënteninde eerste anderhalf jaar.Dat zijnerveel meerdande tevorengeplande400. Eenkwart vandeze patiënten wordtvia 'Loodsaan Boord' doorverwezennaarde tweedelijnsGGZ,ietsmeerdaneenkwartkrijgt meerdere gesprekkenbij de GGZ-consulent(SPV) enongeveereenkwartkrijgteenadviesvoor behandelingeldersinde eerste lijn(algemeenmaatschappelijkwerk,eerstelijnspsycholoog).De overige patiëntenhebbengeen vervolgbehandelingnodig.Veel vande problemenkunnendusinde eerste lijnafgehandeldworden.Deze uitstroomvan'LoodsaanBoord' komt redelijkovereenmet wat meninandere onderzoekenmeldt(Bosman&de Lange,2002; Zantinge &Vonk,2004; Scholten e.a.,2005). Waarderingvoor het project Patiëntenzijnoverhetalgemeenzeertevreden(rapportcijfergemiddeld8,1) overde zorgdie ze bij 'Loods aan Boord' hebbengehad.Overwatde zorgvoor henSPApril 2006 | 11 heeftopgeleverdis menook - maar ietsmindervaak - positief.Ookinandere tevredenheidsonderzoekendie metde GGZ Thermometerzijnuitgevoerd,iste ziendattevredenheidoverwatde zorgvoor de patiënt oplevertwatachterblijftinvergelijkingmettevredenheidoverandere aspecten(ISEO/GGZ Nederland,2005; vanWijngaardene.a.,2001). Vergelekenmetandereconsultatieprojecten(Bosch, 2004a; van Ordene.a.,2001; Scholtene.a.,2003) entevredenheidsonderzoekeninde GGZ(ISEO / GGZ Nederland,2005; van Wijngaardene.a.,2001) zijn de patiëntenvan'Loodsaan Boord' meer tevreden.Blijkbaarsluitde hulpdie 'LoodsaanBoord' biedtgoedaanbij wat de patiëntenwensen. Meestal ismentevredenoverde doorverwijzingenvanuit'LoodsaanBoord',maar eenaantal patiëntenenenkele huisartsensignalerenknelpuntenbij verwijzingnaarde tweedelijnsGGZ.Het gaat dan zowel omhetopnieuwhebbenvaneenintakegesprekinde tweedelijnsGGZalsom de wachttijdwaarmensensomsmee geconfronteerdworden.Overde samenwerkingencommunicatie metde consulentenvan'Loodsaan Boord' ende huisartsenzijnalle eerstelijnswerkerspositief. Samenwerkingencommunicatie metandere eerstelijnshulpverlenersbeoordeeltmenveelal wat mindergoed. Bereikte doelen 'Loods aan Boord' iseenvoorbeeldvanéénvande vele consultatieprojectendieNederland momenteeltelt.Metdergelijke projectenwilmeneenaantal doelenbereiken.Hieronderstaatvan eenaantal van de doelendie met'LoodsaanBoord' werdenbeoogt,inwelke mate ze ookzijn gerealiseerd.
  • 3. Verbeteringsamenwerkingbinneneerste lijn Met hetprojectwilde mende samenwerkingtussende eerstelijnshulpverlenersophetgebiedvan de GGZ verbeteren.Hetgaathierbij vooral omsamenwerkingtussenhuisarts,maatschappelijkwerk, eerstelijnspsycholoogende SPV uitde tweede lijndie inde eerste lijnwerkzaamis.De SPV-en hebbeneengoede samenwerkingmetde huisartsenopgebouwd,maarde samenwerkingmetde andere eerstelijnsdisciplinesiswatminderuitde verf gekomen.Ditiswaarschijnlijk eengevolgvan de insteekdie 'LoodsaanBoord' ineerste instantie heeftgekozen:erisvooral contactgezochtmet de huisartsenende consulentenvoerenhunwerkuitinde huisartsenpraktijken.Ookde gestructureerde uitwisselingvaninformatie overpatiëntenenhetfeitdatervoorde consulenten geenwachtlijstis,speelteenrol inde goede samenwerkingmethuisartsen.De GGZ-consulenten lijkeneensoortvacuümopte vullentussenhuisartsenandere eerstelijnswerkers(algemeen maatschappelijkwerk, eerstelijnspsychologen).OokMeijerenVerhaak(2004) constaterendat consultatieprojecten,hoewel uitdrukkelijkbedoeldvoorde hele eerstelijnsGGZ,inde praktijkvooral door huisartsenwordenbenut.OokuitonderzoekvanScholtene.a.(2005) komtnaar vorendat consulentenvooral patiëntenvanhuisartsenovernemen;de consultatieve functie vande SPV voor hetalgemeenmaatschappelijkwerkbestaatmeeruithetbijwonenvancliëntenbesprekingenende samenwerkingmetde eerstelijnspsychologenisnietgoedvande grondgekomen.Omde gehele eerstelijnsGGZte versterkenente bewerkstelligendatde patiëntopde juiste plekvoorhulp terechtkomt,isnauwe samenwerkingtussenalle eerstelijnsdisciplinesnoodzakelijk.Hiervoor moetende verschillendedisciplinesgoedopde hoogte zijnvanelkaarsspecifieke deskundigheid zodat ze hunverwijzingendaaropaf kunnenstemmen.Andere belangrijkeaspectenzijneensnelle, effectieve eneenvoudige uitwisselingvaninformatie overpatiënten,korte wachttijdenen eenvoudige toegankelijkheid.Hetelkaarkennenenregelmatigsprekeniseenpré.Spontaankomtde samenwerkingtussenalledisciplinesnietvande grond.Het iseenaparte taak om deze samenwerkingtotstandte 12 | SP April 2006 brengenente behouden.Kornalijnslijpere.a.(2004) constatereninhunevaluatie vanbeleidsmatige samenwerkingopregionaal niveauinvijfzorgregio's, dat de samenwerkingtussende verschillende partijennietisingebedineen samenwerkingsstructuur.Zij adviserendaaromeenpartij aante wijzenendeze ookde mogelijkheid te gevenalstrekkervoorde samenwerkingte fungeren.Deze'trekker'moeteenmandaaten voldoende middelenkrijgenomditgestalte te kunnengeven.MeijerenVerhaak(2004) sprekenhier van regionaal herkenbare enaanspreekbare probleemeigenaren.Zo'n'probleemeigenaar'moeteen gezaghebbende groepzijnwaarinalle partijenvertegenwoordigdzijn.Konings(2005) steltdatde nieuwe RegionaleOndersteuningsstructuren(voorde eerste lijn) de aangewezenkaderszijn omde verworvenhedenvande GGZ-projectenverderte verankeren.Maarindeze ondersteuningsstructurenisde GGZ (nog) nietautomatischopgenomen.Ontwikkelingenindie richtingzijnechterwel gestart. VerbeteringdeskundigheideerstelijnswerkersopgebiedvanGGZ Eenander doel vanprojectenals'Loodsaan Boord' isdat de deskundigheidophetgebiedvande GGZ vande eerstelijnswerkersverbetert.Inditprojectvindtslechtsde helftvande betrokken eerstelijnshulpverlenersdathundeskundigheidisverbeterd.Ditkaneengevolgzijnvande werkwijzebij 'LoodsaanBoord': de GGZ-consulentneemtveelalzelf patiëntentijdelijk(opverzoek) van de verwijzer(meestal huisarts) overvooreenconsultatief gesprekeneventueelkortdurende vervolgbehandeling.Andersishetalsde huisartszelf de gesprekkenmetde patiëntzouvoerenen daar adviesoverkrijgtvande GGZ-consulent;ditleidtwaarschijnlijktotmeer deskundigheidsbevordering.Huisartsenzijnzeertevredenoverde werkwijze enlijkennietzozeerde behoefte te hebbenomte investereninhundeskundigheidsbevorderingophetgebiedvande GGZ. Enkele initiatievenopditgebiedvanuit'LoodsaanBoord' leiddentotweiniganimoonderde huisartsen.Ookuiteengrootschalige evaluatie vande versterkingvande eerstelijnsGGZ,komtnaar vorendat hetklassieke consultatiemodel,waarineenhulpverlener(vaakde huisarts) de GGZ- deskundigeomadviesvraagtoverzijnbehandelingvande patiënt,nietechtuitde verf komt(Meijer e.a.,2003). In deze evaluatie constateertmendatde huisartslievertakenaande SPV overdraagten
  • 4. er nietzozeeropuitiszijndeskundigheidte vergroten.Ditwordtookbevestigddoorhetonderzoek van Scholtene.a.(2005).Zij constaterendatde SPV-ennietzozeerkennisoverdragenaande andere eerstelijnsdisciplines,maardoorhun werkzaamhedeninde eerstelijnkennistoevoegen.Ineen aantal andere Diabolodeelprojectenkomtde GGZ-deskundigheidsbevorderingvande eerstelijns hulpverlenerswatbetertotzijnrechtdan in 'Loods aan Boord' (Bosch,2004b). Wil de huisartsde beoogde behandelende encoördinerende rol ophetgebiedvande GGZwaarmaken,danis deskundigheidopditgebiedtocheenbelangrijke voorwaarde enzullenhuisartsendaarinmeer moeteninvesteren.Metde aanwezigheidvaneenSPV inde praktijk,wordthetgemakkelijkgemaakt om eendeel vande poortwachterfunctieophetgebiedvande GGZ overte dragen;dit vraagt minder investeringvande huisarts.MeijerenVerhaak(2004) stellenterechtterdiscussie of diteen gewenste ontwikkelingis.Enalsdat inderdaadgewenstis,danzullentakenen verantwoordelijkhedenvande SPV hierbij goedafgebakendmoetenwordentenopzichte vanalle andere eerstelijnshulpverlenersdie werkzaamzijnophetgebiedvande GGZ. Verminderenwerklasthuisartsen De huidige werkwijzevan'Loodsaan Boord',waarinde SPV de patiëntentijdelijkvande huisarts overneemtvoordiagnostiekeneventueel kortdurende behandeling,levertopdatvooral huisartsen eenverminderingvanhunwerklastervaren.OokuithetonderzoekvanBosch(2004b) komtnaar vorendat vooral SPApril 2006 | 13 huisartseneenverminderingvanhunwerkdrukervarendoorde komstvan de GGZ-consulent.Ditisookbeoogdmetde maatregelenvanVWSterversterkingvande eerste lijnensluitduidelijkaanbij wathuisartsenwensen:doortijdgebrekof anderszinsvoelenzij zichgedwongentakenaf te staan (Scholtene.a.,2005). Dichter bijelkaar brengenvan eerste entweedelijnsGGZ Eenander doel van'Loodsaan Boord',enveel andere consultatieprojecten,ishetdichterbij elkaar brengenvande eerste entweedelijnsGGZhulpverlening.De SPV-enspelendaareenbelangrijke rol in.Omdat zij werkzaamzijninde tweedelijnsGGZendaarnaast voor eendeel vanhuntijdinde huisartsenpraktijk,kunnenze de liaisonfunctietussende eersteentweedelijnsGGZeengoede invullinggeven.Uithetonderzoekbij 'LoodsaanBoord'blijktdanook dat,volgensde betrokken hulpverleners,'LoodsaanBoord' eenduidelijke bijdrage heeftgeleverdaande toenaderingtussende eerste entweedelijnsGGZ.Anderzijdssignalerenenkelehuisartsenenpatiëntendatde toegangtot de tweedelijnsGGZnog nietaltijdvloeiendverloopt(wachttijden,opnieuweenintakegesprek). Scholtene.a.(2005) zienookinhun onderzoekdaterweliswaarkleineverbeteringenzijninde verwijstrajectennaarde tweedelijnsGGZ,maar dat de toegankelijkheidvande tweedelijnsGGZ daarnaast nogsteedsobstakelsinzichherbergt.Omde liaisonfunctievande SPV-ente behoudenen verderte ontwikkelen, ishetvanbelangdatde SPV voldoende 'gevoed'wordtvanuitde tweedelijns GGZ; eenvolledigoverstapvande SPV naar eengeneralistische functie inde eerstelijnsGGZwordt daarom nietaangeraden(Buitink,2002; vandenBerg & Voordouw,2004). Tot slot Zoalsvermeldis'Loodsaan Boord' inhetbegintijdelijk,vooreendeel,gesubsidieerddoorhet landelijke Diaboloproject.Deze subsidie istoegekendvoorde eerste tweejaarvanhetproject. Daarnaast iservoorgezorgddat hetprojectkostendekkendis viadeclarabele verrichtingen (inkomstenuitpatiëntencontacten),mettoestemmingvanhetZorgkantoor.Nade startperiode is hetprojectvoortgezetopbasisvandeze declarabeleverrichtingenmettoestemmingvanhet Zorgkantoor.Vooral de huisartsenzijn dermateenthousiastoverde inzetvande SPV-eninde eerste lijn,dathetprojectforsis uitgebreidnaarverschillende wijkenvanRotterdamnoordenomliggende gemeenten. Literatuur • Berg,J. vanden& Voordouw,I.(2004). De NVSPV ende eerstelijns GGZ.Nieuwsbrief Tussende Lijnen,mei 2004, 3-4. • Boer,C. (2004). Resultatenvanhetlandelijkproject.Nieuwsbrief Diabolo-
  • 5. project,juni 2004. • Bosch, M. (2004a). Cliëntenwaarderingvande hulpverlening.Diaboloprojecten: Winterswijk,Feyenoord.Rotterdam, Interne rapportage Diaboloprojecten.•Bosch,M. (2004b). Diaboloprojectengeëvalueerd:eentussentijdsonderzoeksrapport.Rotterdam, rapportage Diaboloprojecten•Bosman,M. & de Lange,J.(2002). De functie vanGGZ-verpleegkundige inde huisartspraktijk:gidsinGGZ-zaken.Utrecht,Trimbos-instituut.•Buitink,J.(2002). Onderscheid eerste- entweedelijnsGGZ.www.buitinkbeleidsadvies.nl.•GGZ Nederland(2003). Cliëntenwaarderinginde GGZ: vragenlijstenenhandleiding.Utrecht,GGZNederland.• ISEO/ GGZ Nederland(2005).GGZ-Thermometer:meetperiode 2004 Jaarrapportage.Utrecht,GGZ Nederland• Konings,J.(2005). GGZ, regioenROS:nieuwsuitTwente.NieuwsbriefTussende Lijnen,februari 2005, 1-3. • Kornalijnslijper,N.,Schoenmakers,C.&Smeets,K.(2004). Evaluatie beleidsmatige samenwerkingopregionaal niveauinvijf zorgregio's:onderzoekinhetkadervanhetprogramma VersterkingEerstelijnsGGZ.DenHaag, SGBO. • Landelijke Commissie GeestelijkeVolksgezondheid (2002). Zorg vanVelen: eindrapportvande Landelijke Commissie Geestelijke Volksgezondheid.Den Haag, Ministerie vanVWS.• Lindert,H.van,Droomers,M. & Westert,G.P.(2004). Tweede Nationale Studie naarziektenenverrichtingeninde huisartspraktijk.Eenkwestievanverschil:verschillenin zelfgerapporteerde leefstijl,gezondheidenzorggebruik.Uitrecht/Bilthoven,NIVEL/RIVM.14 | SP April 2006 • Meijer,S.A.&Verhaak,P.F.M.(2004). De eerstelijnsGGZinbeweging:resultaten, conclusiesenbeschouwingvanhetevaluatieonderzoek"VersterkingeerstelijnsGGZ".Integrale eindrapportage.Utrecht,NIVEL.•Meijer,S.A.,Zantinge,E.M.,Verhaak,P.F.M.,M.W., Kornalijnslijper,N.,Smeets,K.A.P.W.enSchoenmakers,C.J.H.H.(2003).Evaluatie versterking eerstelijnsGGZ:eenonderzoeksprogrammaomhetbeleidterversterkingvande eerstelijnsGGZte evalueren.Tweede interimrapportage,maart2003. Utrecht/DenHaag, NIVEL/Trimbos-instituut/ SGBO. • Orden,M.L. van, HaffmansP.M.J.& HoencampE. (2001). Evaluatieonderzoekproject "Samenwerkinghuisartsen - GGZDen Haag". DenHaag, Interne rapportage ParnassiaResearch Centre,Parnassia.•Raben,C.J.T.(2001). Versterkeneerstelijnsgeestelijke gezondheidszorg,laat duizendbloemenbloeien….Sociale Psychiatrie,20(60), 53 - 57. • Scholten,M.,Duurkoop,W.,Berg, J. vanden,Vries,I.de,Ruiter,C.de (2003). GGZ consultatie inde huisartsenpraktijk.HetToronto- projectHarlingen.Utrecht,Trimbos-instituut.•Scholten,M.,Pols,J.,Drost,Y., Ruiter,C.de & Voordouw,I.(red) (2005).Consultatie inde eerstelijnsGGZ:de praktijkvanconsultatie oplokaal niveau.Utrecht,Trimbos-instituut.•Stoffer(2001).Het Vijf-gesprekkenmodel:eenhandleiding. Delft,Eburon.• StuurgroepTussende Lijnen(2002a).Werkplan2002. www.buitinkbeleidsadvies.nl. • StuurgroepTussende Lijnen(2002b).Compacte informatieoverbeleidenmaatregelengerichtop versterkingeerstelijnsGGZ.www.buitinkbeleidsadvies.nl.•Uiters,E.H.,Devillé,W.,Groenewegen, P.P.& Foets,M. (2003). Healthcare utilisationbyethnicminoritiesinthe Netherlands.European Journal of PublicHealth,13 (4) suppl,p.73. • Wijngaarden,B.van,Kok,I.,Kurt, A.,Hull,H.,Ooyen, M. van(2001). Cliëntenwaarderinginde GGZ: verslagvaneenpilot.Utrecht,Trimbos-instituut.• Zantinge,E.M.& Vonk,E.(2004). GGZ-consultaties:registratiegegevens2000 - 2003. Nieuwsbrief Tussende Lijnen,februari 2004, 4 - 7. GegevensauteurDrs.M. Bogaardsonderzoeker,afdeling Onderzoek&Ontwikkeling,BavoRNOGroep,RotterdamCorrespondentieadres:MoniekBogaards Bavo RNOGroep AfdelingOnderzoek&OntwikkelingWestersingel 933015 LC RotterdamTelefoon: (010) 43 63 844, e-mail:m.bogaards@bavornogroep.orgNoten1) Doel vanditlandelijke projectis hetinitiëren,ondersteunen,faciliterenenfinancierenvanlokaleinnovatieve samenwerkingsinitiatievenophetterreinvande eerste entweedelijnsGGZ,opmaat naar behoefte van patiëntengroepenenberoepsbeoefenaren.Te denkenvalto.a.aanhetinzettenvanSPV-enuit de tweede lijn inhuisartsenpraktijken.2) BavoRNOGroepis eenGGZ-instellingvoorambulante en intramurale GGZin de regioRotterdamNoord.3) De GGZ Thermometeriseen tevredenheidsvragenlijstvoorpatiënteninde GGZ. Hetis eenvrij algemeenopgestelde vragenlijst die eenglobaal beeldgeeftvande zwakke ensterkere onderdelenvande zorg,inde ogenvan patiënten.4) Deze beschrijvingisgebaseerdopgegevensover415 patiënten.