SlideShare a Scribd company logo
1 of 15
กาพย์เห่เรือ
กาพย์เห่กล่อมพระบรรทม
กาพย์เห่เรือ
กาพย์เห่เรือ
ขับลานาเพื่อความพร้อมเพรียงของฝีพาย และเพื่อความ
เพลิดเพลิน บรรเทาความเหนื่อยไปในตัว
มี ๒ ประเภท
๑. เห่เรือหลวง
๒. เห่เรือเล่น
จุดประสงค์
ประเภทของการเห่เรือ
กาพย์เห่เรือ
ลานาการเห่
๑. สวะเห่ ใช้เห่เมื่อเรือเข้า เทียบท่าเมื่อถึงจุดหมาย
ปลายทาง
๒.ช้าลวะเห่ ใช้เห่เมื่อเรือเริ่มออกจากท่าและเมื่อพายเรือ
ตามกระแสน้า
๓. มูลเห่ เป็ นเห่เร็ว ใช้เห่ต่อจากช้าลวะเห่ ใช้พายเมื่อ
เรือทวนกระแสน้า
*การเห่โคลงนากาพย์เรียกว่า “เกริ่นโคลง”
กาพย์เห่เรือ
ประวัติความเป็ นมาของการเห่เรือ
 ๑. เป็ นกิจกรรมที่คนไทยคิดขึ้นเอง และน่าจะมีควบคู่มากับการ
ใช้
เรือยาวเป็ นพาหนะ
 ๒. เป็ นกิจกรรมที่ไทยได้รับอิทธิพล
มาจากอินเดีย
กาพย์เห่เรือ
กาพย์เห่เรือต่างยุคต่างสมัย
สมัยกรุงศรีอยุธยา
บทเห่เรือชมพยุหยาตราทางชลมารค
บทเห่เรื่องกากี
สมัยรัตนโกสินทร์
พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้า
นภาลัย
พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
สมัยรัตนโกสินทร์ (ต่อ)
พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้า
เจ้าอยู่หัว
พระนิพนธ์ในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ
เจ้าฟ้ ากรมพระยานริศรานุวัติวงศ์
พระนิพนธ์พระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นพิทยาลงกรณ์ (เปิ ดสะพาน
พุทธ)
กาพย์เห่เรือฉลอง ๒๕ พุทธศตวรรษ ของ นายฉันท์ ขาวิไล
กาพย์เห่เรือ ๒๕ พุทธศตวรรษ ของ นายหรีด เรืองฤทธิ์
พระราชนิพนธ์ในสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ
สยามบรมมราชกุมารี
กาพย์เห่เรือ
กาพย์เห่เรือ
ลักษณะคาประพันธ์ของกาพย์เห่
เรือ
ขึ้นต้นด้วยโคลงสี่สุภาพ ๑ บท แล้วตามด้วยกาพย์ยานี ๑๑
บรรยายความไม่จากัดจานวนบทจนจบตอน แล้วจึงขึ้นบทใหม่ด้วย
โคลงสี่สุภาพ อีก ๑ บท ตามด้วยกาพย์ยานีบรรยายความเช่นเดิม
นิยมให้เนื้อความในโคลงและกาพย์บทแรกตรงกัน
กาพย์เห่เรือ
โคลง ปางเสด็จประเวศด้าว ชลาไลย
ทรงรัตนพิมานไชย กิ่งแก้ว
พรั่งพร้อมพวกพลไกร แหนแห่
เรือกระบวนต้นแพร้ว เพลิศพริ้งพายทอง
กาพย์ พระเสด็จโดยแดนชล ทรงเรือต้นงามเฉิดฉาย
กิ่งแก้วแพร้วพรรณราย พายอ่อนหยับจับงามงอน
นาวาแน่นเป็ นขนัด ล้วนรูปสัตว์แสนยากร
เรือลิ่วปลิวธงสลอน สาครสั่นครั้นครื้นฟอง
เรือครุฑยุดนาคหิ้ว ลิ่วลอยมาพาผันผยอง
พลพายกรายพายทอง ร้องโห่เห่โอ้เห่มา
ตัวอย่างคาประพันธ์กาพย์เห่เรือ
กาพย์เห่กล่อมพระบรรทม
กาพย์เห่กล่อมพระบรรทม
เป็ นกาพย์ที่ใช้ในราชสานักในสมัยโบราณ ใช้ขับร้องเห่กล่อม
พระราชโอรสและพระราชธิดา เป็ นบทกล่อมเพื่อให้เคลิ้มหลับ
แบบเดิมใช้กาพย์ยานี ๑๑ เป็นหลัก แต่วรรคหลังบางวรรค
มี
คาระหว่าง ๕-๗ คา
นิยมขึ้นต้นด้วยคาว่า เห่เอย ทุกบทไป แล้วแต่งต่อจนจบ
จบ
บทหนึ่ง ขึ้น เห่เอย แล้วแต่งต่อไป
“กาพย์เห่เอย หรือ กาพย์เห่กล่อม”
ลักษณะคาประพันธ์ของกาพย์เห่กล่อมพระ
บรรทม
กาพย์เห่กล่อมพระบรรทม
กาพย์เห่กล่อมพระบรรทม
ตัวอย่างคาประพันธ์กาพย์เห่กล่อมพระบรรทม
เห่เอ๋ยนางเอก มณีเมขลา
ลอยเร่ในเมฆา ถือจินดาดังดวงดาว
โยนเล่นเห็นแก้ว สว่างแววงามวาว
ลอยฟ้ าเวหาหาว รูปราวกับกินรี
เห่จับระบำ : สุนทรภู่
ตัวอย่างคาประพันธ์กาพย์เห่กล่อมพระบรรทม
เห่เอย พระโฉมเฉิด ดังแก้วเกิด
กลางปทุม
เทพชวนกันชุมนุม ประชุมเชิญจุติมา
จากทิพพิมานทอง อันเรืองรองรจนา
เอาเอกองค์ชายา นารีเลิศประเสริฐกรม
บทเห่กล่อมพระบรรทม พระนิพนธ์เจ้ำฟ้ ำธรรมธิเบศร์
กาพย์เห่กล่อมพระบรรทมที่ปรากฏในวรรณคดี
ไทย
บทเห่กล่อมพระบรรทม พระนิพนธ์ในเจ้ำฟ้ ำธรรมธิเบศร์
บทเห่กล่อมพระบรรทม ๔ เรื่อง ของสุนทรภู่
เห่จับระบำ
เห่เรื่องกำกี
เห่เรื่องพระอภัยมณี
เห่เรื่องโคบุตร
บรรณานุกรม
นพดล จันทร์เพ็ญ. กวีนิพนธ์ไทย. อุบลราชธานี:
มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลธานี, ๒๕๔๘
พรทิพย์ แฟงสุด. กวีนิพนธ์ไทย. กรุงเทพฯ:ฟิสิกส์เซ็นเตอร์, มปป.
_________. สารานุกรมไทยสาหรับเยาวชน เล่มที่ ๓๐. กรุงเทพฯ:
โครงการสารานุกรมไทยฯ
สุภาพร มากแจ้ง. กวีนิพนธ์ไทย ๒. กรุงเทพฯ:โอเดียนสโตร์, ๒๕๓๖
โอภาส จอมสายศร. เอกสารประกอบการสอน เรื่อง กาพย์เห่เรือ
เจ้าฟ้ าธรรมธิเบศร. กรุงเทพฯ:โรงเรียนมัธยมวัดมกุฏกษัตริย์,
มปป.
ผู้จัดทำ
นำงสำวอรทัย ธรรมนักสุข
หมู่เรียน ค.๕๗๐๔ รหัสนักศึกษำ ๕๗๘๐๑๐๑๑๔๑
นักศึกษำสำขำวิชำภำษำไทย คณะครุศำสตร์
มหำวิทยำลัยรำชภัฏเลย

More Related Content

What's hot

ปริศนาธรรมในพุทธปรัชญา
ปริศนาธรรมในพุทธปรัชญาปริศนาธรรมในพุทธปรัชญา
ปริศนาธรรมในพุทธปรัชญาpentanino
 
พระบรมราโชวาท
พระบรมราโชวาทพระบรมราโชวาท
พระบรมราโชวาทพัน พัน
 
ธัมมะฐิตะกะถา (เทศน์ทำบุญอุทิศให้ยายยาน มาลีหวล)
ธัมมะฐิตะกะถา (เทศน์ทำบุญอุทิศให้ยายยาน มาลีหวล)ธัมมะฐิตะกะถา (เทศน์ทำบุญอุทิศให้ยายยาน มาลีหวล)
ธัมมะฐิตะกะถา (เทศน์ทำบุญอุทิศให้ยายยาน มาลีหวล)Kiat Chaloemkiat
 
บทที่ 2 แนวคิดทฤษฎีของนักการศึกษา 55
บทที่ 2 แนวคิดทฤษฎีของนักการศึกษา 55บทที่ 2 แนวคิดทฤษฎีของนักการศึกษา 55
บทที่ 2 แนวคิดทฤษฎีของนักการศึกษา 55Decode Ac
 
ภาคผนวก
ภาคผนวกภาคผนวก
ภาคผนวกshopper38
 
รามเกียรติ์ ตอนนารายณ์ปราบนนทก พร้อมแบบฝึกหัด
รามเกียรติ์ ตอนนารายณ์ปราบนนทก พร้อมแบบฝึกหัดรามเกียรติ์ ตอนนารายณ์ปราบนนทก พร้อมแบบฝึกหัด
รามเกียรติ์ ตอนนารายณ์ปราบนนทก พร้อมแบบฝึกหัดMethaporn Meeyai
 
วรรคทองในวรรณคดี
วรรคทองในวรรณคดีวรรคทองในวรรณคดี
วรรคทองในวรรณคดีkingkarn somchit
 
ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงKruwaw-ru Kan
 
อาจาระของพระภิกษุสามเณร
อาจาระของพระภิกษุสามเณรอาจาระของพระภิกษุสามเณร
อาจาระของพระภิกษุสามเณรniralai
 
เหตุการณ์สำคัญของโลกในคริสต์ศตวรรษที่21
เหตุการณ์สำคัญของโลกในคริสต์ศตวรรษที่21เหตุการณ์สำคัญของโลกในคริสต์ศตวรรษที่21
เหตุการณ์สำคัญของโลกในคริสต์ศตวรรษที่21Pannaray Kaewmarueang
 
โครงงานนำเสนอ ลอยกระทง
โครงงานนำเสนอ ลอยกระทงโครงงานนำเสนอ ลอยกระทง
โครงงานนำเสนอ ลอยกระทงSuvimol Lhuangpraditkul
 
ตัวอย่างโครงงาน
ตัวอย่างโครงงานตัวอย่างโครงงาน
ตัวอย่างโครงงานSattawat Backer
 
ไตรลักษณ์
ไตรลักษณ์ไตรลักษณ์
ไตรลักษณ์Padvee Academy
 
โครงงานน้ำยาล้างจานกลิ่นมะกรูด
โครงงานน้ำยาล้างจานกลิ่นมะกรูดโครงงานน้ำยาล้างจานกลิ่นมะกรูด
โครงงานน้ำยาล้างจานกลิ่นมะกรูดWannwipha Kanjan
 

What's hot (20)

ปริศนาธรรมในพุทธปรัชญา
ปริศนาธรรมในพุทธปรัชญาปริศนาธรรมในพุทธปรัชญา
ปริศนาธรรมในพุทธปรัชญา
 
โคลนติดล้อ (สอน Ppt)[1]
โคลนติดล้อ (สอน Ppt)[1]โคลนติดล้อ (สอน Ppt)[1]
โคลนติดล้อ (สอน Ppt)[1]
 
พระบรมราโชวาท
พระบรมราโชวาทพระบรมราโชวาท
พระบรมราโชวาท
 
ธัมมะฐิตะกะถา (เทศน์ทำบุญอุทิศให้ยายยาน มาลีหวล)
ธัมมะฐิตะกะถา (เทศน์ทำบุญอุทิศให้ยายยาน มาลีหวล)ธัมมะฐิตะกะถา (เทศน์ทำบุญอุทิศให้ยายยาน มาลีหวล)
ธัมมะฐิตะกะถา (เทศน์ทำบุญอุทิศให้ยายยาน มาลีหวล)
 
บทที่ 2 แนวคิดทฤษฎีของนักการศึกษา 55
บทที่ 2 แนวคิดทฤษฎีของนักการศึกษา 55บทที่ 2 แนวคิดทฤษฎีของนักการศึกษา 55
บทที่ 2 แนวคิดทฤษฎีของนักการศึกษา 55
 
ภาคผนวก
ภาคผนวกภาคผนวก
ภาคผนวก
 
แบบฝึกหัด
แบบฝึกหัดแบบฝึกหัด
แบบฝึกหัด
 
รามเกียรติ์ ตอนนารายณ์ปราบนนทก พร้อมแบบฝึกหัด
รามเกียรติ์ ตอนนารายณ์ปราบนนทก พร้อมแบบฝึกหัดรามเกียรติ์ ตอนนารายณ์ปราบนนทก พร้อมแบบฝึกหัด
รามเกียรติ์ ตอนนารายณ์ปราบนนทก พร้อมแบบฝึกหัด
 
วรรคทองในวรรณคดี
วรรคทองในวรรณคดีวรรคทองในวรรณคดี
วรรคทองในวรรณคดี
 
สามัคคีเภทคำฉันท์
สามัคคีเภทคำฉันท์สามัคคีเภทคำฉันท์
สามัคคีเภทคำฉันท์
 
ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
 
แผน E se(เศรษฐกิจพอเพียง)2
แผน E se(เศรษฐกิจพอเพียง)2แผน E se(เศรษฐกิจพอเพียง)2
แผน E se(เศรษฐกิจพอเพียง)2
 
อาจาระของพระภิกษุสามเณร
อาจาระของพระภิกษุสามเณรอาจาระของพระภิกษุสามเณร
อาจาระของพระภิกษุสามเณร
 
เหตุการณ์สำคัญของโลกในคริสต์ศตวรรษที่21
เหตุการณ์สำคัญของโลกในคริสต์ศตวรรษที่21เหตุการณ์สำคัญของโลกในคริสต์ศตวรรษที่21
เหตุการณ์สำคัญของโลกในคริสต์ศตวรรษที่21
 
โครงงานนำเสนอ ลอยกระทง
โครงงานนำเสนอ ลอยกระทงโครงงานนำเสนอ ลอยกระทง
โครงงานนำเสนอ ลอยกระทง
 
ตัวอย่างโครงงาน
ตัวอย่างโครงงานตัวอย่างโครงงาน
ตัวอย่างโครงงาน
 
ไตรลักษณ์
ไตรลักษณ์ไตรลักษณ์
ไตรลักษณ์
 
ใบความรู้ ปริศนาคำทาย
ใบความรู้ ปริศนาคำทายใบความรู้ ปริศนาคำทาย
ใบความรู้ ปริศนาคำทาย
 
15 เขียนคำขวัญ 1
15 เขียนคำขวัญ 115 เขียนคำขวัญ 1
15 เขียนคำขวัญ 1
 
โครงงานน้ำยาล้างจานกลิ่นมะกรูด
โครงงานน้ำยาล้างจานกลิ่นมะกรูดโครงงานน้ำยาล้างจานกลิ่นมะกรูด
โครงงานน้ำยาล้างจานกลิ่นมะกรูด
 

กาพย์เห่เรือ กาพย์เห่กล่อมพระบรรทม