Aaaaa

1. “МАКРОИҚТИСОДИЙ СИЁСАТ ВА МОЛИЯВИЙ
БОЗОРЛАР” фани
Фан/модуль коди
MACPFM
Ўқув йили
2021-2022
Семестр
2
ECTS - Кредитлар
7.5
Фан/модуль тури
Мажбурий
Таълим тили
Ўзбек/рус
Ҳафтадаги дарс соатлари
6
1.
Фаннинг номи
Аудитория
машғулотлари (соат)
Мустақил
таълим (соат)
Жами
юклама
(соат)
Макроиқтисодий сиёсат ва
молиявий бозорлар
90
- 42 соат маъруза;
- 48 соат амалиёт.
135 225

2. Фан таркибига қуйидаги мавзулар киради:
1-мавзу. Макроиқтисодиёт ва молия дунёси.
2-мавзу. Тежаш ва молия
3-мавзу. Инвестиция ва молиявий бозорлар.
4-мавзу. Пул-кредит сиёсати ва Марказий банк.
5-мавзу. Солиқ ва бюджет сиёсати.
6-мавзу. Кутишлар, инфляция ва фоизлар.
7-мавзу. Валюта бозори ва ташқи савдо.
8-мавзу. Халқаро капитал оқими ва молиявий бозорлар.

3. 1-мавзу. Макроиқтисодиёт ва молия дунёси.
маърузачи: и.ф.д., проф. Низомиддин Хайдаров

4. Кўриладиган саволлар
1. Макроиқтисодий кўрсаткичлар ва уларнинг ижтимоий
иқтисодиётдаги ўрни.
2. Ялпи ички маҳсулотни шаклланиш манбалари.
3. Давлат молияси ва унинг таркибий қисмлари.
4. Макроиқтисодиёт ва давлат молиясининг узвий
боғлиқлиги

6. Макроиқтисодиётнинг ўрганиш, таҳлдил ва тадқиқ
қилиш объекти нима?
МАКРОИҚТИСОДИЁТ — алоҳида мамлакактнинг
ижтимоий-иқтисодий кўрсаткичларини, шунингдек,
тармоқлар иқтисодиётига таалуқли катта миқёсдаги
иқтисодий ҳодисалар ва жараёнлар йиғиндисини ўрганади.

7. Макроиқтисодий
мувозанат
Макроиқтисодий
барқарорлик
Макроиқтисодий мувозанат бу - ялпи талаб ва ялпи таклифнинг
мувозанатлашган ҳолати тушинилиб, ялпи талаб ва ялпи таклиф
эгри чизиғининг кесишган нуқтаси тушунилади.
Макроиқтисодий барқарорлик бу –иқтисодий ўсиш, тўлиқ бандлик ва
нахларни барқарорлик даражасини таъминлашга йўналтирилган
давлат чора-тадбирлар мажмуаси тушунилади.

8. Макроиқтисодий барқарорликнинг
асосий кўрсаткичлари
1. Аҳоли бандлиги (ишсизлик 5-6%);
- Тўлиқ бандлик бўлиши мумкинми? Ижобий ва сальбий томонлари;
- Меҳнат ресурсларининг ўсиши ҳам устунлик.
- Ўсиб бораётган меҳнат ресурсларини самарали бошқариш орқали,
иқтисодиёт рақобатбардош-лигини ошириш;
- Нима учун янги иш ўринлари керак?

9. Ишсизлик даражаси тўғрисида маълумот
2000 2005 2010 2015 2016 2017 2018 2019 2020
O‘zbekiston
Respublikasi
0,4 0,3 5,4 5,2 5,2 5,8 9,3 9,0 10,5
Qoraqalpog‘iston
Respublikasi
1,7 1,0 7,4 5,3 5,4 6,0 9,5 9,1 10,5
viloyatlar:
Andijon 0,3 0,1 5,8 5,6 5,6 6,0 9,6 9,2 10,9
Buxoro 0,3 0,1 5,2 5,5 5,4 5,5 9,0 8,9 10,6
Jizzax 0,3 0,3 5,7 5,2 5,4 5,0 9,4 9,2 11,0
Qashqadaryo 0,3 0,3 5,8 5,5 5,3 6,1 9,7 9,3 11,1
Navoiy 1,0 0,6 4,9 5,0 5,0 5,2 8,7 8,5 9,4
Namangan 0,5 0,4 5,9 5,2 5,3 5,8 9,5 9,1 10,6
Samarqand 0,4 0,2 6,0 5,7 5,7 6,5 9,7 9,3 11,0
Surxandaryo 0,2 0,1 5,8 5,5 5,6 6,7 9,5 9,3 11,1
Sirdaryo 0,4 0,2 4,5 4,9 4,4 5,1 9,6 9,3 11,0
Toshkent 0,1 0,1 4,1 4,1 4,1 5,2 9,0 8,9 10,5
Farg‘ona 0,2 0,1 5,7 5,4 5,5 6,4 9,7 9,3 10,9
Xorazm 0,5 0,9 5,5 5,4 5,5 5,7 9,5 9,1 10,9
Toshkent sh. 0,3 0,2 3,3 3,8 3,6 4,5 7,9 7,4 8,0

10. Ишсизлик нафақаси миқдори қанча?
 Қонунчиликка биноан, ишсизлик нафақаси 12 ойлик давр ичида кўпи билан 26
ҳафта давомида тўланади.
 Ишсизлик нафақаси миқдори қуйидагича:
 ➖ ишдан ва иш ҳақидан (меҳнат даромадидан) сўнгги 12 ойлик давр ичида
маҳрум бўлган шахсларга – аввалги иш жойидаги ўртача ойлик иш ҳақининг 50
фоизи миқдорида, лекин меҳнатга ҳақ тўлашнинг энг кам миқдори (МҲЭКМ –
822 минг сўм)дан оз бўлмаган миқдорда;
 ➖ ишдан ва иш ҳақидан (меҳнат даромадидан) маҳрум бўлган ҳамда узоқ (1
йилдан ортиқ) танаффусдан кейин меҳнат фаолиятини қайта бошлашга ҳаракат
қилаётган шахсларга – МҲЭКМнинг 1 баравари миқдорида;
 ➖ илгари ишламаган, биринчи марта иш қидираётган шахсларга – МҲЭКМнинг
камида 75 фоизи миқдорида.

11. Макроиқтисодий барқарорликнинг
асосий кўрсаткичлари
2. Иқтисодий ўсиш.
- барқарор ўсиш;
- аҳоли жон бошига ЯИМ ўсиши;
- аҳоли сонига ўсишига нисбатан тезроқ ўсиши;

12. Макроиқтисодий барқарорликнинг
асосий кўрсаткичлари
3. Нархлар барқарорлиги (инфляция)
- аҳоли даромадлари тўлов қобилиятини сақлаш;
- бозорлардаги барқарорлик;
- инвесторлар ишончи;

13. Макроиқтисодий барқарорликнинг
асосий кўрсаткичлари
4. Давлат бюджетини мувозанати (ЯИМ нисбатан 3% гача бўлган
бюджет дефицити);
- бюджет даромадлари ва харажатларининг мувозанати;
- ижтимоий харажатларни тўлиқ молиялаштириш;
- инвестиция харажатларини қоплаш;
- бюджет тушумларини таъминлаш

14. Макроиқтисодий барқарорликнинг
асосий кўрсаткичлари
5. Ташқи савдо сальдоси.
- ижобий сальдони таъминлаш;
- мамлакат иқтисодиёти рақобатбардошлигини ошириш;
- жахон бозорларида ўз ўрнини эгаллаш;
- олтин валюта захираларини ўсиши

15. Макроиқтисодий барқарорликнинг
асосий кўрсаткичлари
6. Алмашув курси барқарорлиги.
- валюта бозоридаги барқарорлик;
- тадбиркорлар ва инвесторлар ишончини ошириш;
- экспортни қўллаб қувватлаш;
- инвестициялар, хусусан тўғридан-тўғри инвестицияларни
рағбатлантириш.


16. Макроиқтисодий сиёсатнинг мақсадлари:
Макроиқтисодий мувозанат ва барқарорликни таъминлаш
Юқори ва барқарор иқтисодий ўсишни таъминлаш;
Юқори бандлик ва паст ишсизлик даражасини таъминлаш;
Жон бошига юқори бўлган аҳоли даромадларини таъминлаш.

17. • Иқтисодиётнинг реал сектори:
• иқтисодий ўсиш, ишлаб чиқариш, инфляция, ишсизлик, истеъмол, жамғарма, инвестиция,
аҳоли турмуш даражаси…
• Пул-кредит сектори:
• айирбошлаш курси, қайта молиялаштириш ставкаси, кредитлар, активлар, пул массаси...
• Солиқ-бюджет сектори:
• солиқ, даромад, ҳаражат, бюджет баланси…
• Ташқи иқтисодий сектор:
• экспорт, импорт, пул ўтказмалари, жорий операция счётлари, капитал билан операциялар,
тўлов баланслари, ташқи қарз …
Макроиқтисодий секторлар

18. Валюта курси ўзгариши рисклари пастлиги;
Ташқи савдо дефицити нолга тенглиги ёки ташқи савдо баланси
сальдоси мусбат бўлиши;
Давлат бюджети дефицити пастлиги (3% дан кам бўлиши);
Инфляция даражаси бир хонали, ўзгармас бўлиши, ва 5% дан
ошмаслиги;
Ишсизлик даражаси 4-5% дан ошмаслиги ва доимий паст даражада
бўлиши
18
Макроиқтисодий барқарорлик – бу нима?

19. Иқтисодий ўсиш – нима?
Иқтисодий ўсиш – бу реал ЯИМ хажмининг ўсиши суръати ва
фоизда ўлчанади
Ялпи талаб ҳисобига ўсиш: ялпи истеъмол, ялпи инвестициялар,
соф экспорт ўсиши ҳисобига иқтисодий ўсиш (қисқа муддатли
даврда)
Ялпи таклиф ҳисобига ўсиш: инсон капитали ошиши, инновациялар
кўпайиши, жисмоний инфратузилма ривожланиши (узоқ муддатли
даврда);
Рақобат ривожланиши ҳисобига ўсиш: монополиядан чиқариш ва
адолатли рақобат шароитини яратиш;
Молиявий инфратузилма ривожланиши ҳисобига: банк-молия
сектори, акция ва облигация бозорлари ривожланиши
19

20. Ташқи хавфлар ва муаммолар:
 Жаҳон бозоридаги асосий иштирокчи давлатлар (АҚШ, Япония, ЕИ ва Хитой)
иқтисодиётида сўнгги технологиялар базасини шакллантириш тенденциялари
“юқори технологиялар”ни ривожлантиришга қаратилганлиги
 Жаҳон бозоридаги рақобатнинг кучайиши
Инсон капитали сифатига талабларнинг ошиши
Минерал ва энергия манбаларининг камайиши, глобал иқлим ўзгариши ва янги
энергия манбаларини излаш
Мамлакатлар ўртасидаги иқтисодий санкциялар

21. Макроиқтисодий кўрсаткичлар – бу нима?
 Ялпи ички маҳсулот хажми
 Инфляция даражаси
Ишсизлик даражаси
Экспорт, импорт, ташқи савдо баланси
Ялпи инвестициялар
Ва ҳоказо, яъни иқтисодиётни характерлайдиган агрегатлашган умумий
кўрсаткичлар

22. Иқтисодий кўрсаткичлар
№
Кўрсаткичлар
2020 йил
параметр
2021 йил
параметр
Усиш
мўлжаллар
2022 йил фарқ 2023 йил фарқ
I. Ялпи ички маҳсулот, млрд.сўмда 591 847 688 936,0 116% 843 191,0 122% 985 377 ,0 117%
1. Ялпи ички маҳсулотнинг усиш суръати 1,0 % 5,1 % + 4,1 5,8 % + 0,7 5,4 % - 0,4
2. Истеъмол нархлар индекси 15,5 % 12,5 % – 3,0 11,0 % – 1,2 9,5 % – 1,5
3. Саноат маҳсулотларининг усиш суръати 4,9 % 6,5 % + 1,6 6,7 % + 0,2 7,0 % + 0,3
4. Қишлоқ, ўрмон ва балиқчилик хўжаликларида ишлаб
чиқаришнинг усиш суръати 2,7 % 2,7 % 0 3,4% + 0,7 3,6 % + 0,2
5. Чакана товар айланмасининг усиш суръати 4,8 % 5,6 % + 0,8 5,7 % + 0,1 6,0 % + 0,3
II. Аҳоли сони, минг бирликда 33 935,1 34 536,9 601,8 35 152,8 615,9 35 786,9 634,1
Аҳолининг усиш суръати 1,75 % 1,78 % + 0,03 1,79 % + 0,01 1,81 % + 0,02
III. Меҳнат ресурслари сони, минг бирликда 18 985,8 19 452,3 466,5 20 004,6 552,3 20 670,5 665,9
1. Иқтисодий фаол аҳоли 14 946,2 15 358,8 412,6 15 862,4 503,6 16 469,7 607,3
1.1 Расмий секторларда банд бўлган аҳоли 5 691,2 6 246,4 555,2 6 836,8 590,4 7 552,2 715,4
1.2 Норасмий секторларида банд бўлган аҳоли 7 917,5 7 806,9 -110,6 7 776,5 -90,4 7 701,7 -74,8
1.3 Ишга жойлаштиришга муҳтож аҳоли 1 337,4 1 305,5 -31,9 1 249,1 -56,4 1 215,8 -33,3
Ишсизлик даражаси, % 8,9 % 8,5 % -0,4 7,9 % -0,6 7,4 % -0,5
2. Иқтисодий нофаол аҳоли 4 039,6 4 093,5 53,9 4 142,2 48,7 4 200,8 58,6
ўқиётганлар, таътилидаги ва ёш болали аёллар 1 704,8 1 794,6 89,8 1 898,5 103,9 1 989,3 90,8

23. 2022 йил учун Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг асосий
макроиқтисодий кўрсаткичлари прогнози ва 2022-2023 йилларга мақсадли
мўлжаллар
Т/р Кўрсаткичлар
2022 йил учун
прогноз
Мақсадли мўлжаллар
2023 йил 2024 йил
1. Ялпи ички маҳсулот, млрд сўм 839 989 972 701 1 126 753
2. Ялпи ички маҳсулотнинг ўсиш суръати, фоизда 6,0 6,2 6,6
3.
Истеъмол нархлари индекси, ўтган йил декабрига
нисбатан, фоизда
9,0 5,0 5,0
4. Саноат маҳсулотларининг ўсиш суръати, фоизда 7,0 8,0 9,6
5.
Қишлоқ, ўрмон ва балиқ хўжаликларида ишлаб
чиқаришнинг ўсиш суръати, фоизда
3,3 3,5 3,6
6.
Чакана товар айланмасининг ўсиш суръати,
фоизда
9,3 9,8 10,7

24. Миллий ҳисоб тизими
Тармоқлараро баланс
Мехнат ресурслари баланси
Уй ҳўжаликлари сўровномаси
Пул-кредит шарҳи
Давлат бюджетининг даромадлари ва ҳаражатлари
Тўлов баланси
Макроиқтисодий кўрсаткичларни шакллантиришнинг
асосий воситалари

25. Макроиқтисодий кўрсаткичлар ўзаро боғлиқлиги
 Ишсизлик камайиши ЯИМ ошиши, инфляция даражаси пасайиши
ва ўртача иш ҳақи ошишига олиб келади (агар бошқа омиллар
таъсир қилмаса)
 Ишсизлик юқори бўлган шароитда фоиз ставкаси пасайиши, кредит
ресурслари таклифи ошиши ҳамда ялпи инвестициялар ошиши ва
бу орқали ЯИМ ошишига олиб келади (агар бошқа омиллар таъсир
қилмаса)
 Агар солиқ ставкалари оптималлаштирилса, бюджет тушумлари
ошади (агар бошқа омиллар таъсир қилмаса)
Миллий валюта курси пасайса, экспорт ошади ва импорт камаядм
(агар бошқа омиллар таъсир қилмаса)

26. Индикаторлар:
 ЯИМда асосий капиталга киритилган инвестициялар улуши билан
ўлчанадиган инвестицион фаоллик 2018 йилда 26% ўртача даромадли
мамлакатлардан (30% дан юқори) сезиларли даражада паст;
 Аҳоли жон бошига тўғридан-тўғри хорижий инвестициялар (2018 йилда 55
доллар) ўртача даромадга эга мамлакатлар учун ўртача баҳолардан деярли
2 баробар кам;
 Пул массасининг ЯИМга нисбати билан тавсифланадиган иқтисодиётни
монетизациялаш даражаси (2018 йилда 20%) ўртача даромадга эга
мамлакатлар учун ўртача баҳолардан деярли 2 баробар кам;
 Меҳнат унумдорлиги ўртача ривожланган мамлакатлардаги меҳнат
унумдорлигига нисбатан 2,5 баробар паст (бир ишчига тўғри келадиган
ишлаб чиқарилган ЯИМ).
26

27. Асосий сабаблар
 Хозиргача иқтисодиётимиз экстенсив омиллар (аҳоли ўсиши, табиий газ, олтин
ва ҳок. табиий бойликларни қазиб олиш) ҳисобига ўсиб келган, энди эса
интенсив ўсишга (инсон капитали ўсиши, энергосамарадорликни муқобил
энергия манбалари орқали ошириш, инновацияларни жорий этиш ҳисобига)
ўтиш даркор
 Давлат бошқаруви тизимининг ва молиявий муносабатларнинг
такомиллашмаганлиги, амалдаги қонун ҳужжатлари талаб даражасида
эмаслиги, аҳолининг иқтисодий фаол қисмининг ривожланиш манбаларига эга
бўлмаганлиги, хусусий тадбиркорлик субъектлари, меҳнат бозори ҳамда
бошқалар туфайли юзага келган яширин иқтисодиётнинг сезиларли даражада
сақланиб қолиши
27

28. Истиқболда нима белгиланяпти?
 Давлат бошқаруви органларини фаолиятини номарказлаштириш;
 Яширин иқтисодиёт масштабини қисқартириш;
 Макроиқтисодий барқарорликни таъминлаш;
 Рақобатдош молия бозорини шакллантириш;
 Таркибий ўзгаришларни жадаллаштириш;
 Энергоресурслар нархини либераллаштириш;
 Қулай инвестицион муҳити ва соғлом рақобат муҳитини яратиш;
 Миллий инновацион тизимини (таълим) яратиш.

29. Ҳудудлар номи
Доимий аҳоли
сони, млн.
киши
Аҳоли жон бошига
ялпи ҳудудий
махсулот
Аҳоли жон бошига
саноат
Аҳоли жон бошига
хизматлар
Аҳоли жон
бошига
инвестициялар
Ҳажм, млн.
сўм
Ўрин
Ҳажм, млн.
сўм
Ўрин
Ҳажм, млн.
сўм
Ўрин
Ҳажм, млн.
сўм
Ўрин
Қорақалпоғистон
Республикаси
1,9 5,9 7 4,3 7 1,9 11 1,7 11
Андижон 3,2 5,7 10 4,8 5 2,2 6 1,3 14
Бухоро 2,0 8,4 4 4,6 6 2,9 4 4,1 5
Жиззах 1,4 6,3 6 2,5 11 2,0 9 4,6 4
Қашқадарё 3,4 5,8 9 2,7 10 1,8 13 2,1 7
Навоий 1,0 26,0 1 34,5 1 3,2 2 8,5 2
Наманган 2,9 4,9 14 2,2 13 1,8 12 1,9 9
Самарқанд 4,0 5,3 11 2,4 12 2,0 10 1,9 10
Сурхондарё 2,7 5,0 13 1,0 14 1,7 14 1,7 12
Сирдарё 0,9 7,7 5 5,5 4 2,3 5 4,9 3
Тошкент 3,0 11,9 3 12,3 3 3,1 3 3,6 6
Фарғона 3,9 5,3 12 2,9 8 2,1 7 1,5 13
Хоразм 1,9 5,8 8 2,9 9 2,1 8 2,0 8
Тошкент шаҳри 2,7 20,6 2 13,5 2 17,4 1 8,7 1
Жами 34,9 9,2 х 5,8 х 3,7 х 3,0 х
Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳрининг айрим асосий макроиқтисодий кўрсаткичлар
бўйича (аҳоли жон бошига) республикадаги ўрни 01.07.2021 йил ҳолатига

30. ЯИМнинг иқтисодий тарифи
ЯИМ иқтисодий резидент-бирликлар ишлаб чиқариш
фаолиятининг якуний натижасини ифодаловчи ва ушбу
бирликлар томонидан якуний фойдаланиш учун ишлаб
чиқарилган товарлар ва хизматлар қиймати орқали
ўлчанадиган миллий ҳисоблар тизимининг асосий
кўрсаткичларидан биридир.
Ялпи ички маҳсулот бир йил давомида, бир давлат ичида
ишлаб чиқарилган маҳсулот бажарилган иш ва кўрсатилган
хизматлар қиймати ҳисобланади. Бу якуний қиймат қанчалар
юқори бўлса, мамлакат шунчалар иқтисодий тараққий топган,
қудратли ва фаровон деб кўрилади.

31. Жон бошига ЯИМ 1983 долларга етган. Бу 30 йилдаги энг
юқори кўрсаткич
 2021 йил якунлари бўйича ЯИМ ҳажми 734,6 трлн.сўмни ёки 69 млрд.долларни ташкил этган Жон бошига
ЯИМ 21 млн. сўмни ёки 1983 доллардан иборат бўлган (ҳисобларда долларнинг ўртача йиллик курси
олинган).
 Номиналда ЯИМ қарийб 22%га ўсган, ЯИМнинг реал ўсиши 7,4%дан иборат бўлган.
 2021 йилда ЯИМнинг 7,4%лик ўсишига энг катта улушни Хизматлар (3,3%) ва Саноат (2,2%) қўшган.
 Қизиқ тарафи, расмий инфляция 9,98%ни ташкил этган ҳолда ЯИМ дефлятори 13,6%дан иборат бўлган.
2020 йилда расмий инфляция 11,1% ташкил этган ҳолда ЯИМ дефлятори 11,6% атрофида бўлган
(Инфляция ва ЯИМ дефлятори, қоида тариқасида, маълум бир лаг билан бир-бирига яқинроқ
даражаларда акс этади).
 Энг юқори дефлятор индекси қурилишда кузатилган - 14,2% (6-9 ойлик фарқ билан бу уй-жойлар ва бизнес
мулклар нархида акс этади). Энг паст индекс Ташиш ва сақлаш, ахборот ва алоқа соҳасида - 6,5%.

33. Ялпи ички маҳсулот таркиби
2021 йил

34. 16.05.2023 34
Таркибий ислоҳотлар соҳасидаги чора-тадбирлар
• Рақобат муҳити ва бизнес юритишнинг тенг
имкониятлари яратилиши
• Эркин ташқи савдо
Тенглик
• Ишлаб чиқариш қувватларини кенгайтириш
• Транспорт ва логистика инфратузилмасини
ривожлантириш
Модер-
низация
• Қарзларни молиялаштириш инструментларини
кенгайтириш
• Ишлаб чиқариш ва меҳнат унумдорлигини ошириш
ва энергия сарфини пасайтириш
Самарали
бошқарув
Макроиқтисодий барқарорликни мустаҳкамлаш
асосий омиллари

35. Солиқ-бюджет сиёсати соҳасидаги чора-тадбирлар
16.05.2023 35
Макроиқтисодий барқарорликни мустаҳкамлаш
асосий омиллари
• Бюджет харажатларининг белгиланган параметрлар,
яъни унинг даромадлари доирасида бўлиши
• Умумий фискал баланс тақчиллигининг иложи
борича қисқартирилиши
• Давлат ташқи қарзини жалб қилишда эҳтиёткорона
ёндашув ва бошқа масалалар назарда тутилади

36. Давлат молияси таркиби
Давлат бюджети.
Давлат корхоналари.
Бюджетдан ташқари Давлат мақсадли
жамғармалари.
36

37. Молия сиёсати деб - давлат
жамият олдидаги
функцияларини амалга
ошириш учун зарур молиявий
ресурсларни шакллантириш,
тақсимлаш ва самарали
фойдаланишга йўналтирилган
жараёнлар йиғиндисидир.
37

38. Молиявий сиёсатнинг таркибий
элементлари:
Молиявий сиёсат стратегияси
Молиявий сиёсат тактикаси.
38

39. “Шогирдингиз олдига фақат муаммонигина
қўйинг, ечим топишни эса ўзига қолдиринг. Унга
ҳақиқатни тўлиқ ошкор этманг, бунга унинг ўзи
етиб борсин”
Жан-Жак Руссо
39

40. Ҳозирги кунда Ўзбекистон
Республикаси молия
сиёсатининг
асосий йўналишлари
40

41. 1. Солиқ юкини пасайтириш
орқали мамлакатда
тадбиркорлик ва тижорат
фаолиятни
жадаллаштириш
41

42. 2. Бюджет камомадини ЯИМга
нисбатан 1-3 фоиздан
ошиб кетмаслигини
таъминлаш
42

43. 3. Давлат бюджети
камомадини
ноинфляцион манбалардан
молиялаштиришни
таъминлаш
43

44. 4. Кам таъминланган аҳоли
қатламини кучли ижтимоий-
иқтисодий ҳимоя қилиш.
44

45. 5. Миллий валютанинг ички
ва ташки конвертациясига
тўлик эришиш
45

46. 6. Мамлакатнинг ички ва
ташки карзини минимал
даражага келтириш
46

47. ЯИМга нисбатан давлат қарзининг
чекланган чегараси
Давлат
қарзининг
чекланган
чегараси
60 фоиздан
ортмаслиги
лозим
47

48. 7. Мамлакат миллий
иқтисодиётига
хорижий хусусий тўғридан-
тўғри инвестицияларни
жалб этишни рагбатлантириш
48

49. Ўзбекистон Республикасининг асосий кўрсаткичлари бўйича 10 йиллик солиштирма
Кўрсаткичлар 2010 йил оҳирида 2020 йил параметр ўсиш
Аҳоли сони, минг нафар 29 123,4 33 935,1 1,16 бар.кўп
эркаклар сони 14 646,1 17 055,3 1,16 бар.кўп
аёллар сони 14 477,3 16 879,8 1,16 бар.кўп
ўртача умр кўриш ёши 69 73,8 + 4,8 йил.кўп
Меҳнат ресурслари, минг 16 726,0 18 985,8 1,14 бар.кўп
иқтисодий фаол аҳоли 12 286,2 14 946,2 + 2 660 кўп
шундан, ишга муҳтож аҳоли 663,5 1 337,4 + 673,9 кўп
ишсизлик даражаси, % 5,4 8,9 + 3,5 % кўп
Ялпи ички маҳсулот, млрд 74 042,0 424 113,0 5,7 бар.кўп
ЯИМнинг усиш суръати 8,5 % 5,4 % – 3,1 % кам
кичик бизнесни ЯИМдаги улуши 52,5 % 59,4 % + 6,9 % кўп
аҳоли жон бошига ЯИМ, млн. 2,6 15,3 5,9 бар.кўп
инфляция даражаси, % 7,3 9,7 + 2,4 % кўп
Ташқи савдо айланмаси, млн.дол 22 199,2 39 529,7 1,8 бар.кўп
экспорт, млн.доллор 13 023,4 17 080,5 1,3 бар.кўп
импорт, млн.доллор 9 175,8 22 449,2 1,8 бар.кўп
валюта кўрси, доллор/сўм 1$/1 640 1$/9 560 + 7 920 сўм
Давлат бюджети, млрд.сўм 13 116,4 110 927,6 8,5 бар.кўп
Солиқ тушумлари, млрд.сўм 12 368,6 101 491,3 8,2 бар.кўп
солиқ юки, % 22,8 % 21,9% –0,9 % кам
Иқтисодий эркинлик индексида 179 ўрин 140 ўрин + 39 кўтар

50. Давлатнинг жамият олдидаги асосий
вазифалари:
1. Сиёсий;
2. Ижтимоий;
3. Иқтисодий;
4. Миллий ва худудий хавфсизликни таъминлаш;
5. Экология муаммоларини бартараф этиш.
Ушбу вазифаларни ижро этиши учун давлат,
давлат молиясига мурожжат қилади.
50

51. Инфляциянинг салбий оқибатлари
5
5/16/2023
Юқори
инфляция
аҳолининг тўлов ва ҳарид қобилиятлари сезиларли
пасайтиради
миллий валютага ва банк тизимига ишончи йўқолади
бизнес фаолиятида ўрта муддатли режа қилиш
қийинлашади
инвестицион жараёнларга салбий таъсир кўрсатади
алмашув курсига босим келтириб чиқаради
Истеъмол нархларини ва инфляцияни олдини олиш
борасидаги тадбирларни самарали амалга ошириш

52. Инфляцион
таргетлаш
режими
2020 йил
Инфляцияни
10,6% гача
пасайтириш
2023 йил
Инфляцияни
5% гача
пасайтириш
16.05.2023 52
Инфляциянинг асосий ва оралиқ таргети
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 18 ноябрдаги
“Инфляцион таргетлаш режимига босқичма-босқич ўтиш орқали пул-
кредит сиёсатини такомиллаштириш тўғрисида”ги
ПФ-5877-сонли Фамони

53. Кўрсаткич
лар
2021 йил кутилаётган 2022 йил прогноз
Ўзгари
ши
(фоиз)
Амалда
ги миқдори
ЯИМда
ги улуши
(фоиз)
Миқ
дори
ЯИМда
ги улуши
(фоиз)
Ташқи савдо
айланмаси
40 802,7 46 289,3 113,4
Экспорт 16 951,6 25,0 20 172,5 27,2 119,0
Импорт 23 851,0 35,1 26 116,9 35,2 109,5
Сальдо -6 899,4 -5 944,4 х
2022 йилда кутилаётган ташқи савдо айланмаси
млн АҚШ доллари

54. Эътиборларингиз учун рахмат!
54