Barometr Prawa Grant Thornton

1. Legislacyjna burza szkodzi polskim firmom Barometr stabilności otoczenia prawnego w polskiej gospodarce Luty 2015

2. „Im bardziej chore państwo, tym więcej w nim ustaw.” Tacyt

3. Gospodarka potrzebuje stabilnego prawa Z doświadczenia naszej firmy oraz naszych Klientów wiemy, że stabilne, mądre prawo to podstawa rozwoju firm i gospodarki. Nic tak nie przeszkadza przedsiębiorcom w codziennej działalności, jak chwiejne otoczenie prawne. Z badań klimatu gospodarczego realizowanego przez Grant Thornton jednoznacznie wynika, że nie brak zamówień czy finansowania, ale właśnie biurokracja jest postrzegana przez polskich przedsiębiorców jako najistotniejsza bariera rozwoju. Problem w tym, że w Polsce stabilność prawa rzadko uznawana jest za wartość. Wydaje się, że wśród wielu polityków i urzędników panuje przekonanie, że im więcej nowego prawa „produkują”, tym lepiej spełniają swoją rolę. Postanowiliśmy więc dokładnie monitorować, ile nowych przepisów wchodzi w życie w Polsce, i jak bardzo utrudniają one działalność firmom. W związku z tym prezentujemy I edycję „Barometru stabilności otoczenia prawnego w polskiej gospodarce”. Niestety, niniejsza publikacja przynosi bardzo smutne wnioski. Polskie prawo okazuje się jeszcze bardziej rozedrgane, niż się tego spodziewaliśmy. W ostatnich latach w życie wchodzi już ponad 20 tys. stron aktów prawnych rocznie, a rok 2014 był pod tym względem rekordowy i przyniósł aż 25,6 tys. stron nowego prawa. To kilkakrotnie więcej nawet niż w latach 90., gdy zmienialiśmy cały ustrój państwa. O ile wielkie korporacje mogą sobie pozwolić na to, aby śledzić tak potężne zmiany przepisów, o tyle mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa nie są w stanie poruszać się w tym legislacyjnym gąszczu. Do każdego przepisu, nawet najbardziej rygorystycznego i bzdurnego, można się przystosować, jednak ciągłe zmiany potrafią sparaliżować firmy w ich działaniu i odebrać zapał do rozwoju. Na podstawie wyników ankiety przeprowadzonej wśród uczestników II Forum Przedsiębiorców Grant Thornton oszacowaliśmy, że przychody ich firm byłyby wyższe o 10%, gdyby nie musieli się zmagać z problemami biurokratycznymi. W skali całej gospodarki oznacza to, że biurokracja więzi przychody firm na poziomie 200 mld zł. Oczywiście, nie uważamy, że polskie prawo jest idealne i nie powinno się w nim nic zmieniać. Wręcz przeciwnie, wiele przepisów jest źle skonstruowanych i warto docenić wysiłek polityków i urzędników, którzy starają się zmieniać te regulacje. Ważne jest jednak, żeby wprowadzane korekty były na tyle dobrze przemyślane i opracowane, aby nie trzeba było już ich poprawiać kolejnymi nowelizacjami. Wtedy polski system prawny wreszcie się ustabilizuje. Tomasz Wróblewski Partner Zarządzający Grant Thornton

4. Kluczowe wnioski 25 634 Łącznie miały one stron. To najwięcej od 1918 roku i o 11,5% więcej niż w poprzednim roku. 1995 Tyle aktów prawnych weszło w życie w Polsce w 2014 roku.

5. Kluczowe wnioski Tyle stron nowego prawa w 2014 r. dotyczyło bezpośrednio działalności przedsiębiorstw. Najczęściej zmieniały się przepisy produktowe, prawno-sądowe i infrastrukturalne. Z tyloma stronami nowego prawa powinien każdego dnia zapoznawać się polski przedsiębiorca i konsument, jeśli chcą być pewni, że są na bieżąco ze zmianami prawnymi. 103 Tyle stron nowego prawa weszło w życie od przystąpienia Polski do Unii Europejskiej w 2004 r. To 36-krotnie więcej niż w czasie „dekady Gierka” i 6-krotnie więcej niż w całym dwudziestoleciu międzywojennym. 205 757 9 389

6. Kluczowe wnioski Tyle stron nowych aktów prawnych weszło w życie w 2014 r. To „wieża dokumentów” o wysokości 1,3 metra, w dodatku zadrukowanych dwustronnie. 25 634 Jeśli założyć, że przeczytanie jednej strony maszynopisu tekstu prawnego zajmuje średnio 2 minuty, oznacza to, że każdy przedsiębiorca w Polsce na samo prześledzenie nowości znajdujących się w Dzienniku Ustaw (to tam publikowane są nowe przepisy) musi poświęcić statystycznie ponad trzy godziny każdego dnia roboczego. Ale nawet wówczas nie będzie w pełni świadomy całego sensu zachodzących zmian prawnych w Polsce. Warto bowiem pamiętać, że nowo publikowane akty prawne zawierają zwykle jedynie zmiany w poszczególnych artykułach w istniejących już ustawach i same z siebie, w oderwaniu od tekstów źródłowych, niewiele mówią nawet zawodowym prawnikom. Gdyby przedsiębiorca chciał więc poznać pełen sens zmian, czyli przeczytać cały zbiór aktów prawnych, których dotyczą aktualne zmiany przepisów (tzw. teksty jednolite), musiałby poświęcić na to właściwie cały dostępny czas pracy. Tyle czasu powinien średnio każdego dnia poświęcić przedsiębiorca i konsument, aby przeczytać, jakie zmiany zachodzą w przepisach w Polsce. Łącznie w ciągu roku na czytanie aktów prawnych trzeba by poświęcić 51 tys. minut, czyli 855 godzin, czyli 36 dób. 3h 26min

7. Firmy w kagańcu regulacji Jakie przepisy są najbardziej chwiejne? W 2014 r. weszło w życie 9389 stron nowego prawa, które bezpośrednio regulowało działalność firm. Najczęściej były to regulacje produktowe, czyli określające, jak produkować konkretne dobra, jakich wymogów technicznych, środowiskowych czy sanitarnych należy się trzymać oraz jak wyprodukowanymi towarami obracać. Takich aktów prawnych weszło w minionym roku 2071 stron. Mocno zmieniają się też przepisy prawno-sądowe,czyli np. procedury sądowe, regulacje dotyczące formy prawnej prowadzenia działalności gospodarczej czy nowelizacje niektórych kodeksów, w tym prawa cywilnego. Takich zmian prawnych „wyprodukowano” w 2014 r. 1457 stron. Sporo zmian (869 stron) weszło też w życie w prawie podatkowym. Warto jednak pamiętać, że nowe akty prawne to tylko część zmian systemu podatkowego. Równie ważne są orzeczenia sądowe oraz interpretacje wydawane przez administrację skarbową, a tych również powstaje bardzo wiele. Samo Ministerstwo Finansów wydaje rocznie 30 tys. interpretacji podatkowych. 16245 2071 1457 1262 869 702 3028 9389 Inne Ingerujące bezpośrednio w działalność gospodarczą Produktowe Prawno-sądowe Infrastrukturalne Podatkowe Pracownicze Inne związane z przedsiębiorczością 2071 1457 1262 869 Inne Ingerujące bezpośrednio w działalność gospodarczą Produktowe Prawno-sądowe Infrastrukturalne 6245 2071 1457 1262 869 702 3028 9389 Inne Ingerujące bezpośrednio w działalność gospodarczą Produktowe Prawno-sądowe Infrastrukturalne Podatkowe Pracownicze Inne związane z przedsiębiorczością Wykres 1. Liczba stron aktów prawnych, które weszły w życie w 2014 r. w Polsce, z podziałem na charakter zmian.* *Produktowo-usługowe: regulacje dla konkretnych produktów i usług, obrotu nimi, norm BHP, licencji, zezwoleń, koncesji itp. Prawno-sądowe: regulacje prawa cywilnego, procedury sądowe, regulacje formy prowadzenia działalności gospodarczej. Infrastrukturalne: regulacje budowlane, energetyczne, wodno-kanalizacyjne, transportowe itp. Pracownicze: regulacje związane ze stosunkiem pracy, ubezpieczeniami społecznymi, związkami zawodowymi itp.

8. Nowe prawo od początków transformacji Problemem jest nie tylko to, że w Polsce przyjmowana jest ogromna ilość nowego prawa, ale też bardzo szybkie tempo, w jakim ten proces się nasila. W pierwszej dekadzie transformacji ustrojowej, a więc w latach 1989-1999, średnio wchodziło w życie 3,8 tys. stron nowego prawa rocznie. W kolejnej dekadzie, a więc w latach 2000-2009, przyjmowanych było średnio po 16,5 tys. stron przepisów (ten skok można było tłumaczyć akcesją Polski do Unii Europejskiej, co wymagało gwałtownego dostosowania polskiego prawa do unijnego). W ostatnich latach ta liczba dalej znacząco wzrosła. Każdego roku w życie wchodzi już ponad 20 tys. stron prawa, choć trudno znaleźć racjonalne uzasadnienie dla tak silnych zawirowań legislacyjnych – obecnie ani nie przechodzimy nagłej zmiany ustroju, ani nie wchodzimy do Unii Europejskiej, ani innej wspólnoty gospodarczej. Biurokracja jak kula śniegowa Tyle stron A4 nowego prawa weszło w życie, odkąd dekadę temu Polska weszła do Unii Europejskiej. Gdyby ułożyć te strony jedna na drugiej, powstałby stos dokumentów o wysokości 10,3 metra. Objętość ta odpowiada też objętości 189 egzemplarzy „Trylogii” Sienkiewicza lub 975 egzemplarzy „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza. 205 757 21034 25634 0 5000 10000 15000 20000 25000 30000 Wykres 2. Liczba stron aktów prawnych przyjmowanych w poszczególnych latach – od 1989 r.

9. 6 przyczyn legislacyjnego trzęsienia ziemi Akcja ujednolicania tekstów aktów prawnych Obserwowana silna zmienność prawa częściowo wynika z faktu, że rząd i parlament starają się w ostatnich latach ujednolicać teksty ważniejszych aktów prawnych. W 2014 r. przyjęto i opublikowano w Dzienniku Urzędowym np. ujednolicony Kodeks Postępowania Cywilnego, Kodeks Pracy czy ustawę o podatku akcyzowym (ma to ułatwić obywatelom lekturę aktów prawnych). Zjawisko to nieco zawyża więc statystyki przyjmowanych nowych aktów prawnych (w większości nie jest to nowe prawo, ale jedynie uporządkowany, cały tekst ustawy czy rozporządzenia). Skala tego zjawiska jest jednak stosunkowo niewielka: w 2014 r. łącznie parlament przyjął 907 stron tekstów jednolitych. Nawet gdyby pominąć te akty prawne, liczba stron nowego prawa w Polsce i tak byłaby w minionym roku najwyższa w historii. Dlatego wydaje się, że ważniejsze są inne, przytoczone dalej powody. Niska jakość stanowionego prawa Niedoskonałość wprowadzonych wcześniej przepisów sprawia, że konieczna jest ich częsta zmiana. Powodów tej niskiej jakości prawa jest wiele, najważniejsze to: • pośpiech procesu legislacyjnego, • słaba współpraca między organami stanowiącymi prawo (np. między dwoma ministerstwami), • nadmierne modyfikowanie projektów w trakcie procesu legislacyjnego (np. zbyt daleko idące zmiany wprowadzane przez sejmowe komisje do projektów rządowych, wypaczające sens zmian), • brak należytej staranności prowadzenia konsultacji wewnętrznych i zewnętrznych, • brak należytej staranności oceny skutków regulacji. Zbyt częste korekty przepisów Osoby odpowiedzialne za tworzenie prawa w Polsce często nie zdają sobie sprawy z tego, jak bardzo zmiany prawa utrudniają przedsiębiorcom działalność gospodarczą. Chcąc naprawiać niedoskonałe przepisy, wprowadzają nadmierną zmienność regulacji, czym w praktyce utrudniają ich stosowanie. Zmiany w prawie, zwłaszcza te, które wpływają na działalność przedsiębiorstw, powinny być wprowadzane tylko wtedy, gdy jest to konieczne. Drobne korekty przepisów przynoszą często więcej szkody niż pożytku – zarówno dla firm, jak i dla samego systemu prawnego, ponieważ utrudniają podmiotom gospodarczym jego stosowanie. 1 2 3

10. 6 przyczyn legislacyjnego trzęsienia ziemi Niska świadomość realiów biznesowych legislatorów Osoby odpowiedzialne za tworzenie prawa, z powodu niskiej wiedzy na temat realiów biznesowych, często nie potrafią wyobrazić sobie praktycznych konsekwencji wprowadzanych zmian. Pomimo pozytywnych intencji, pogarszają w ten sposób sytuację przedsiębiorców. Tego problemu dałoby się uniknąć, gdyby twórcy prawa z większą uwagą słuchali głosu przedsiębiorców i organizacji ich prezentujących. Nadmierna biurokracja Podmioty stanowiące prawo w Polsce w wielu przypadkach prowadzą zbyt daleko idącą politykę legislacyjną, tzn. starają się regulować nawet kwestie, które tego nie wymagają. Stąd duża liczba nie tylko korekt funkcjonujących przepisów, ale też zupełnie nowych aktów prawnych. Podobnie jak w poprzednim punkcie, wynika to przede wszystkim z mentalności osób odpowiedzialnych za stanowienie prawa, którzy często w niewielkim stopniu zdają sobie sprawę z tego, jak wprowadzanie nowych regulacji wpływa na przejrzystość obrotu gospodarczego. Członkostwo w Unii Europejskiej Choć zdecydowana większość procesu dostosowywania polskiego prawa do wymogów UE została już dokonana, to nadal spora część regulacji wchodzących w życie w Polsce jest „importowana” z Unii. Ponadto, wciąż zdarza się, że polski ustawodawca wprowadza szersze regulacje niż „unijne minimum”. Problemem bywają także błędy i brak precyzji w tłumaczeniu unijnego prawa na język polski. 654

11. Wolny rynek nie taki wolny Nowe prawo na przestrzeni wieków Choć polska gospodarka od 25 lat oparta jest na wolnym rynku, to w praktyce zalew biurokratycznych regulacji, które krępują przedsiębiorców, jest największy w historii. W PRL-u w życie wchodziło średnio po 668 stron nowych aktów prawnych rocznie. To zaledwie 3 proc. tego, ile przyjmowanych jest obecnie. Nawet w 20-leciu międzywojennym, kiedy Polska po 123 latach odzyskała niepodległość i tworzyła nowy system prawny, gospodarczy i instytucjonalny, a także jednoczyła tereny przejęte od trzech zaborców – nawet wtedy polskie państwo przyjmowało mniej nowego prawa niż obecnie. Na przestrzeni 20-lecia międzywojennego powstawało średnio 1681 stron aktów prawnych rocznie, czyli jedynie 7 proc. tego, ile powstaje ich rocznie teraz. Trzeba jednak mieć świadomość, że na porównanie z 20-leciem można patrzeć też z zupełnie innej strony. Być może właśnie wyzwanie unifikacji trzech zaborów było tak ogromne, że proces tworzenia prawa przebiegał wówczas wyjątkowo wolno i mozolnie. Ponadto, trzeba pamiętać, że w latach powojennych więcej niż dziś było regulacji wykonawczych, np. rozporządzeń, zarządzeń i obwieszczeń, których nie obejmują prezentowane zestawienia. Dopiero wprowadzane później standardy konstytucyjne zaczęły wymuszać na organach państwowych, aby regulacje ingerujące w prawa i obowiązki obywateli oraz ich organizacji znajdowały uregulowanie na poziomie ustawowym, a w dużo mniejszym zakresie deleguje się te kwestie do uregulowania w aktach wykonawczych. Tyle stron aktów prawnych weszło w życie w 1980 r., a więc w okresie, kiedy Stanisław Bareja kręcił film „Miś”. Reżyser naśmiewał się w nim z tego, że państwo swoimi ustawami i dekretami próbuje regulować każdą dziedzinę życia obywateli. Od tego czasu „produkcja” regulacji wzrosła 79-krotnie, a w życie weszło 304 tys. stron nowych przepisów. 326 0 5000 10000 15000 20000 25000 30000Wykres 3. Liczba stron aktów prawnych przyjmowanych w poszczególnych latach – od 1918 r.

12. Legislacyjne dokonania polskich przywódców Kto produkował najwięcej prawa? Rząd Donalda Tuska okazał się najbardziej skłonny do zmieniania przepisów w polskim systemie prawnym. Daleko idące zmiany w przepisach wprowadził również rząd Leszka Millera, zwłaszcza w okresie, kiedy Polska wchodziła do UE. Co ciekawe, nawet reformatorski rząd Władysława Grabskiego produkował nieporównywalnie mniej nowych przepisów niż władze III RP. Warto podkreślić, że duża liczba aktów prawnych przyjmowanych przez konkretne rządy nie jest sama w sobie niczym nagannym. Wręcz przeciwnie, chwalebne jest, że politycy i urzędnicy biorą na swoje barki trud naprawiania systemu prawnego w Polsce. Ważne jednak, aby wprowadzane zmiany były dobrze przemyślane i rzetelnie przedyskutowane ze środowiskiem przedsiębiorców oraz by proces wprowadzania zmian był możliwie przejrzysty i uporządkowany. Dzięki temu firmy będą w stanie odpowiednio przygotować się do nowych regulacji. Władysław Grabski (1923-1925) Józef Piłsudski (1926-1928) Bolesław Bierut (1945-1956) Władysław Gomułka (1956-1970) Edward Gierek (1970-1980) Wojciech Jaruzelski (1981-1989) Tadeusz Mazowiecki (1989-1991) Jerzy Buzek (1997-2001) Leszek Miller (2001-2004) Jarosław Kaczyński (2006-2007) Donald Tusk (2007-2014) 1 812 Wykres 4. Liczba stron nowego prawa przyjmowana średnio w roku za czasów rządów poszczególnych premierów, prezydentów i pierwszych sekretarzy 1 740 650 772 808 518 8 158 1 453 16 661 19 455 15 462

13. Porównanie międzynarodowe Jak dużo prawa powstaje za granicą? Porównywanie stabilności systemów prawnych w poszczególnych krajach nie jest proste, ponieważ ustawodawstwo w dużej mierze zależy od ustroju, a w nich występują znaczące różnice (np. trudno porównywać Polskę z mocno zdecentralizowanymi Niemcami, gdzie duża część prawa stanowiona jest w landach). Jeśli jednak brać pod uwagę państwa o względnie podobnym systemie prawnym, to okazuje się, że w Polsce prawo jest wyjątkowo mało stabilne. Na przykład w 2014 r. Polska przyjęła sześciokrotnie więcej aktów prawnych niż Czechy i prawie ośmiokrotnie więcej niż Słowacja. Wykres 4. Liczba stron aktów prawnych, które w 2014 r. weszły w życie w wybranych państwach. 3407 4306 15249 22585 25634 0 5000 10000 15000 20000 25000 30000 Słowacja Czechy Włochy Francja Polska

14. 0 10 20 30 40 50 60 70 Porównanie międzynarodowe Wykres 5. Odsetek przedsiębiorców, dla których krajowa biurokracja jest ważną barierą w rozwoju firmy (w proc.). Jak dużo prawa powstaje za granicą? Natłok nowych regulacji w polskim otoczeniu prawnym jest jednym z powodów, dla których biurokracja w Polsce jest wyjątkowo silną barierą dla przedsiębiorców. Według badania Grant Thornton International, aż 49 proc. szefów średnich i dużych firm w Polsce twierdzi, że biurokracja w istotny sposób przeszkadza w rozwoju ich przedsiębiorstw (dla drobnych firm odsetek ten prawdopodobnie byłby jeszcze wyższy). To jeden z najwyższych wyników z 35 państw objętych badaniem. Większy problem z biurokracją mają tylko firmy w Indiach, Grecji i Włoszech. Średnio w całym badaniu odsetek ten to 32%. Źródło: Wyniki badania przeprowadzonego w 2014 r. przez Grant Thornton International wśród szefów 10 tys. średnich i dużych firm w 35 krajach świata. Indie Grecja Włochy Polska Francja Indonezja Brazylia Łotwa Tajlandia Nigeria Argentyna Botswana Litwa Turcja Rosja PołudniowaAfryka Japonia Kanada Finlandia Australia Meksyk Chiny Hiszpania Singapur Niemcy Holandia USA Gruzja Malezja Irlandia WielkaBrytania Estonia Szwecja NowaZelandia Armenia

15. Najważniejsze dla firm zmiany w prawie - ostatnio wprowadzone Zmiany w VAT W 2014 r. znowelizowana została ustawa o VAT. Spośród 50 zmian wprowadzonych w tym zakresie, najważniejsze dotyczyły momentu powstania obowiązku podatkowego, odliczenia podatku naliczonego oraz zasad fakturowania. Zmiany dla spółek komandytowo-akcyjnych Od 2014 r. zmienił się status podatkowy spółki komandytowo-akcyjnej, która to stała się podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. Uproszczenie rejestracji w KRS 1 grudnia 2014 r. weszły w życie przepisy zmieniające procedurę rejestracji podmiotów gospodarczych w Krajowym Rejestrze Sądowym. Przedsiębiorca składa już tylko jeden wniosek rejestracyjny wraz z wymaganymi załącznikami i na jego podstawie otrzymuje numer KRS, REGON oraz NIP, a także zarejestrowany jest w ZUS. Kolejny krok w deregulacji W życie weszła druga transza ustawy deregulacyjnej, uwalniająca 96 zawodów, których wykonywanie wymagało dotychczas szczególnego rodzaju uprawnień. Zmiany przeciwko rajom podatkowym Z początkiem 2015 r. weszły w życie regulacje dotyczące opodatkowania zagranicznych spółek kontrolowanych w Polsce. Zmiany w CIT mają ograniczyć optymalizacje podatkowe polskich podatników oparte o podmioty zagraniczne zarejestrowane w krajach o niskich stawkach podatku. Elektroniczne deklaracje Od 1 stycznia 2015 r. podatnicy oraz płatnicy mają obowiązek wysyłania większości deklaracji podatkowych do urzędu skarbowego wyłącznie w formie elektronicznej. Występujący od 2008 r. system elektronicznych zeznań podatkowych miał do tej pory charakter fakultatywny.

16. Najważniejsze dla firm zmiany w prawie - planowane na 2015-16 Klauzula obejścia prawa Prawdopodobnie z początkiem 2016 r. w życie wejdą kolejne przepisy utrudniające podatnikom optymalizację podatkową. Projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej przewiduje m.in. wprowadzenie tzw. klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. Według niej, organ skarbowy ma prawo uznać, że podatnik prowadzi „sztuczne” działania, których celem jest jedynie obniżenie podatków i przyznać takiemu podatnikowi karę finansową. Te propozycje budzą kontrowersje, ponieważ znacząco wpłyną na działalność przedsiębiorstw. Podatnik, realizując różnego rodzaju transakcje, będzie musiał nie tylko analizować skutki podatkowe podejmowanych działań, ale także rozważyć, czy istnieją inne czynności prawne, które przyniosłyby taki sam skutek biznesowy, ale byłyby mniej korzystne podatkowo. Jeżeli bowiem istniałaby inna, mniej korzystna podatkowo droga do uzyskania podobnego efektu biznesowego, podatnik naraża się na ryzyko wysokiej kary finansowej od organu skarbowego. Nowa Ordynacja podatkowa Prace toczące się w Ministerstwie Finansów odnośnie do Ordynacji Podatkowej toczą się dwutorowo. Oprócz wspomnianej nowelizacji (zakładającej m.in. wprowadzenie klauzuli obejścia prawa) resort prowadzi prace nad stworzeniem zupełnie nowej Ordynacji. Pracuje nad nią obecnie komisja kodyfikacyjna. Szczegóły zmian nie są jeszcze znane. Zmiany w Kodeksie pracy Na 2015 r. przewidziana jest nowelizacja Kodeksu pracy oraz innych ustaw regulujących sferę prawno-pracowniczą. Zmiany przewidują m.in. ograniczenie maksymalnego okresu trwania umowy o pracę na czas określony, możliwość zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia oraz zwalnienie z obowiązkowych badań lekarskich pracowników przy zmianie pracodawcy.

17. Raport w wersji www Wyniki „Barometru stabilności otoczenia prawnego w polskiej gospodarce” prezentujemy również na stronie: www.barometrprawa.pl. Znajdują się tam najważniejsze wyliczenia dotyczące monitoringu polskiego ustawodawstwa, komentarze ekspertów oraz omawiane są najważniejsze z punktu widzenia firm ostatnie zmiany w polskim prawie. Dane, komentarze i inne materiały będą stale aktualizowane. Zapraszamy do odwiedzania tej strony. Barometr w Internecie

18. Podsumowanie Polski system prawny przechodzi w ostatnich latach wyjątkowo silne wstrząsy. Z roku na rok powstaje coraz więcej nowych przepisów prawa, co oznacza, że otoczenie legislacyjne gospodarki jest chwiejne, jak nigdy w historii. W 2014 r. organy państwowe przyjęły 25 tys. stron nowych aktów prawnych („wieża” dokumentów, sięgająca 1,3 metra). To pięciokrotnie więcej niż w pierwszych latach transformacji, 30-krotnie więcej niż w PRL-u oraz 10-krotnie więcej niż w 20-leciu międzywojennym.

19. Podsumowanie Aby przeczytać nowe zmiany w prawie, każdy przedsiębiorca musiałby poświęcić na to 3 godziny 26 minut z każdego dnia roboczego. Do tego trzeba doliczyć czas potrzebny na zrozumienie pełnego sensu zmian (a więc poznanie ustaw źródłowych) oraz dostosowanie firmy do nowych wymogów. O ile potężne korporacje są w stanie na bieżąco dostosowywać się do zmian w prawie, o tyle drobny biznes nie ma na to szans. Oznacza to, że wszystkie mikro- i małe firmy prowadzące działalność na terenie Polski są systemowo narażone na ryzyko łamania prawa oraz na odpowiedzialność karną z tego tytułu.

20. Podsumowanie Polska w ostatnich latach ma znacznie bardziej chwiejny system prawny niż porównywalne pod względem systemu prawnego państwa, np. Czechy czy Francja.

21. Tomasz Wróblewski Partner Zarządzający T +48 61 62 51 133 M +48 605 106 005 E tomasz.wroblewski@pl.gt.com Informacje zawarte w niniejszym dokumencie mają jedynie charakter ogólny i poglądowy. Nie stwarzają one stosunku handlowego ani stosunku świadczenia usług doradztwa podatkowego, prawnego, rachunkowego lub innego profesjonalnego doradztwa. Przed podjęciem jakichkolwiek działań należy skontaktować się z profesjonalnym doradcą w celu uzyskania porady dostosowanej do indywidualnych potrzeb. Grant Thornton Frąckowiak Sp. z o.o. Sp. k. dołożyło wszelkich starań, aby informacje znajdujące się w niniejszym dokumencie były kompletne, prawdziwe i bazowały na wiarygodnych źródłach. Grant Thornton Frąckowiak Sp. z o.o. Sp. k. nie ponosi jednak odpowiedzialności za ewentualne błędy lub braki w nich oraz błędy wynikające z ich nieaktualności. Grant Thornton Frąckowiak Sp. z o.o. Sp. k. nie ponosi także odpowiedzialności za skutki działań będące rezultatem użycia tych informacji. Kontakt Dariusz Bednarski Partner Zarządzający T +48 61 62 51 314 M +48 601 728 683 E dariusz.bednarski@pl.gt.com Jacek Kowalczyk Dyrektor T +48 22 205 4841 M +48 505 024 168 E jacek.kowalczyk@pl.gt.com Grzegorz Maślanko Partner, Radca Prawny T +48 61 625 1319 M +48 609 452 370 E grzegorz.maslanko@pl.gt.com