2. Μια από τις πιο σημαντικές
δεξιότητες που πρέπει να
αποκτήσουμε προκειμένου να
μάθουμε να φωτογραφίζουμε,
είναι η φωτομέτρηση.
Αυτή θα καθορίσει την Έκθεση
που είναι ένας συνδυασμός
Ταχύτητας, Διαφράγματος και
Ευαισθησίας.
ISO 1250 , 1/500 sec , f/4
3. Η φωτομέτρηση είναι το εργαλείο για την τέλεια (από άποψη φωτισμού)
λήψη. Η γνώση της είναι απαραίτητη για κάθε επίδοξο φωτογράφο
ανεξάρτητα από το είδος της φωτογραφικής μηχανής που χρησιμοποιεί
ή το είδος της φωτογραφίας που θέλει να τραβήξει.
ISO 2000 , 1/800 sec , f/2
4. Την Ευαισθησία αρχικά μας την υπαγορεύει η ποσότητα του φωτός που
υπάρχει στη σκηνή που θέλουμε να φωτογραφίσουμε. Μια ηλιόλουστη
μέρα υπάρχει πολύ φως, λιγότερο μια συννεφιασμένη μέρα, λιγότερο το
σούρουπο και τέλος πολύ πιο λίγο όταν νυχτώσει.
ISO 2000 , 3 sec , f/11
5. Η Ευαισθησία παίρνει τιμές από 25 – 200000 ISO
(25, 50, 100, 200, 400, 800, 1600, 3200, 6400, 12800, 25000, 50000, 100000, 200000)
Όσο πιο μικρό το νούμερο τόσο πιο μικρή η ευαισθησία ,δηλαδή χρειαζόμαστε
περισσότερο φως για τη σωστή έκθεση του αισθητήρα.
Και αντίστροφα μεγάλο νούμερο, μεγάλη ευαισθησία, χρειαζόμαστε λιγότερο φως.
ISO 6400 , 1/30 sec , f4
6. Όσο μεγαλύτερη είναι η ένταση του φωτός τόσο ευκολότερα (γρηγορότερα) θα δεχτεί
ο αισθητήρας την ποσότητα του φωτός που χρειάζεται.
ISO 200 , 1/320 sec , f/10
7. Ένας ακόμα παράγοντας που επηρεάζει τη φωτομέτρηση, είναι ο βαθμός
αντανάκλασης του αντικειμένου που θα φωτογραφηθεί. Έτσι, για να
φωτογραφηθεί ένα μαύρο αντικείμενο ( που αντανακλά μια πολύ μικρή ποσότητα
φωτός από αυτή που πέφτει πάνω του) θα χρειαστεί μεγαλύτερη έκθεση σε χρόνο,
σε σχέση με ένα λευκό αντικείμενο ( το οποίο αντανακλά το μεγαλύτερο ποσοστό
από το φως που πέφτει πάνω του.
Όλα τα φωτόμετρα έχουν ρυθμιστεί να φωτομετρούν επιφάνειες με ποσοστό
αντανάκλασης 18% (Γκρι Κάρτα) και πάνω σε αυτή την αρχή θα βασιστεί η έκθεση
(ταχύτητα και διάφραγμα) που θα μας δώσει η φωτομέτρηση.
Τι γίνεται όμως αν αυτό που θα φωτομετρήσουμε δεν είναι γκρι αλλά έχει πιο πολύ
άσπρο πχ. χιόνι ή πιο πολύ μαύρο ?
Τότε το φωτόμετρο ξεγελιέται και μα δίνει τιμές τέτοιες όπου το χιόνι δεν
αποτυπώνεται άσπρο αλλά γκρίζο και το ίδιο συμβαίνει και για το μαύρο, το οποίο
αποτυπώνεται επίσης γκρίζο.
8. Όπως καταλαβαίνετε, το φωτόμετρο δεν είναι τέλειο και σε πολλές
περιπτώσεις θα δώσει λάθος αποτελέσματα.
Εκτός από τις περιπτώσεις άσπρου μαύρου είναι και άλλες «δύσκολες»
με φωτισμό κόντρα, ή με άλλα μέρη στο φως και άλλα στη σκιά…
Για το λόγο αυτό οι κατασκευαστές έχουν καταλήξει σε τρείς βασικές
μορφές φωτομέτρησης:
1. Υπολογιζόμενη ή πολυζωνική ή Matrix ή Multi-segment ή
Multi-zone Metering
2. Φωτομέτρηση κέντρου βάρους ή Center-Weighted Metering
3. Σημειακή φωτομέτρηση ή Spot Metering
9. Στην πολυζωνική μέτρηση (θα την συναντήσετε με διάφορα ονόματα Nikon –
Martix, Canon – Με αποτίμηση, κλπ), το φωτόμετρο χρησιμοποιεί πληροφορίες
σχετικά με το φως από όλο το κάδρο, αλλά όχι μόνο πληροφορίες για το φως, αλλά
και για το που έχει εστιάσει η μηχανή ή τις αποστάσεις ανάμεσα στο αντικείμενα.
Όλα αυτά σε μια προσπάθεια για μια όσο το δυνατόν ισορροπημένη έκθεση.
Πολλές φωτογραφικές μηχανές στην επιλογή της πολυζωνικής μέτρησης δίνουν
επιπλέον δυνατότητες ρύθμισης για το ποια από τις ζώνες θα ληφθεί υπόψη
περισσότερο στον τελικό υπολογισμό. Η πολυζωνική μέτρηση είναι ο πιο μοντέρνος
και εξελιγμένος τρόπος φωτομέτρησης και είναι και αυτός που δίνει σε γενικές
γραμμές τα καλύτερα αποτελέσματα.
10. Στην φωτομέτρηση κέντρου βάρους (Center-Weighted Metering) το φωτόμετρο
αξιοποιεί το φως από την κεντρική περιοχή του κάδρου μας. Είναι ο πιο παλιός
τρόπος φωτομέτρησης μιας και τον διέθεταν και οι αναλογικές φωτογραφικές
μηχανές στα ενσωματωμένα τους φωτόμετρα και είναι ο τρόπος φωτομέτρησης
που έχουν συνηθίσει οι παλιοί φωτογράφοι. Αυτός ο τρόπος φωτομέτρησης είναι
ιδανικός όταν μας ενδιαφέρει η κεντρική περιοχή της εικόνας μας και δεν θέλουμε
το φωτόμετρο να υπολογίζει το φως που βρίσκεται στις άκρες του καρέ.
11. Η σημειακή φωτομέτρηση (Spot Metering) μετράει μια πολύ μικρή περιοχή της
εικόνας, συνήθως στο κέντρο, που καθορίζεται από τον κατασκευαστή σε μοίρες,
ενώ σε κάποιες φωτογραφικές μηχανές μπορεί να ρυθμιστεί μεγαλύτερη ή
μικρότερη γωνία, αλλά αξιοποιώντας και τα σημεία εστίασης της μηχανής μπορεί η
σημειακή φωτομέτρηση να γίνει σε όποια περιοχή της εικόνας μας ενδιαφέρει. Η
σημειακή φωτομέτρηση είναι η πιο ακριβής, αλλά για να μπορέσει ο φωτογράφος
να την αξιοποιήσει θα πρέπει να έχει κατανοήσει πως λειτουργεί το φωτόμετρο.
12. ΣΥΝΟΨΙΖΟΝΤΑΣ
• Αναλόγως της Ευαισθησίας (ISO), της ποσότητας του
υπάρχοντος φωτός και της αντανάκλασης του
αντικειμένου που θα φωτογραφηθεί, καθορίζεται ο
χρόνος της έκθεσης. Ο υπολογισμός γίνεται με το
φωτόμετρο, το οποίο έχοντας λάβει υπόψη του όλα τα
παραπάνω , προτείνει τη «σωστή» σχέση. Με τη σχέση
αυτή το φιλμ ή ο αισθητήρας θα δεχτεί την ποσότητα του
φωτός που χρειάζεται για να βγει σωστά φωτισμένη η
φωτογραφία.
13. Η ΕΠΙΛΟΓΉ ΤΗΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΗΣ
ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΡΑΓΜΑΤΟΣ
• Η φωτομέτρηση λοιπόν θα μας δώσει μια σειρά
ισοδύναμων σχέσεων διαφράγματος και ταχύτητας (πχ
f/5,6, t:250 ή f/8 t:125 ή f/4 t:500) οι οποίες θα έδιναν
όλες το ίδιο αποτέλεσμα σχετικά με την πυκνότητα της
έκθεσης πάνω στον αισθητήρα. Η επιλογή της
κατάλληλης σχέσης καθορίζεται από τους παρακάτω
παράγοντες
1. Οριακή ταχύτητα για σταθερές λήψεις
2. Πάγωμα της κίνησης
3. Βάθος πεδίου
