Bezoek aan de demarcatielijn in Panmunjeon en de muur die Korea in twee snijdt. Alsook aan een insamplantage en een graftombe uit het Koninklijk Korea

1. De Amerikaanse muur dwars doorheen het Koreaanse schiereiland
Bezoek aan een muur die ik niet kende en andere ontdekkingen
Auteur: Anne De Maegd
Om de demarcatielijn te bezoeken vertrekken we zuidwaarts richting Kaesong.
Deze provinciestad ligt op ongeveer 8 km van de scheidings “lijn” tussen Noord- en Zuid-
Korea. Ik verwachte dus een stad vol militairen en staatsgebouwen maar tot mijn
verwondering kwamen we in een gezellige stad terecht. Het “oude centrum” is niet
gebombardeerd geweest omdat daar de onderhandelingen begonnen waren die tot een
wapenstilstand zouden leiden.
Bij het zien van de pittoreske huizen van het stadscentrum dacht ik onmiddellijk aan Peking
en Shanghai waar ze zulke wijken met bulldozers tot op de grond gelijk maken. Zonde! Is het
wegens plaats tekort, wegens gebrek aan comfort dat ze in China deze culturele erfenis doen
verdwijnen? Zijn er geen andere oplossingen?
Onze verblijfplaats zou daar zo een voorbeeld van kunnen zijn, al deed het me wat “club-
med”-achtig aan. Midden in de oude wijk zijn er enkele straten en huizen omgetoverd tot
toeristenoord. De karakteristieke huizen met binnenerf verschaffen logeerplaats aan telkens
een achttal personen. Een “huis” is een restaurant waar we gaan ontbijten en dineren.
Het was wel leuk eens echt kennis te maken met de manier waarop men in het Oosten leeft.
Probeer het eens thuis, je huis zal leeg lijken. Geen stoelen, geen bedden.
Op de grond enkel rietmatjes om op te zitten, een laag tafeltje en in de hoek een stapel met
dunnen matrassen en lakentjes. Tegen de muur een hele oude, (met koper beslagen)
roodhouten kast. Heel hoog in de muur smalle horizontale vensters uit geolied papier die je
net als de deuren moet openschuiven. Op het bloemetjesbehang hangt een kalender. Voor elke
maand een “gelukkige glimlach van een kind, een boer, een arbeidster, een moeder, ...” Ook
al kon ik de tekst niet lezen, toch was het voor mij duidelijk dat deze glimlach niet voor Coca-
cola of Evian bestemd was.
Naast deze kamer beschikten we over een “moderne” badkamer.
Vier zulke appartementjes kwamen met hun houten terras uit op een centraal “koertje” met
een vijvertje, een boompje, bloemen en een grote houten poort. Heerlijk gezellig.
Alle “hotelkamers” lagen als puzzels in en naast elkaar in de steegjes. Midden in de
hoofdstraat van het hoteldorp stroomde een riviertje.

2. Voor sommigen onder ons werd het restaurantbezoek een “pijniging”. Niet het eten hield hen
tegen, dat was ontzettend lekker, maar het “op grond zitten” en “het eten aan de lage
tafeltjes” was een marteling voor onze stramme benen en verkalkte ruggen… De meest gekke
houdingen werden aangenomen en de plaatsen tegen de muren waren het eerst bezet…
Maar niemand sloeg een maaltijd over. Hier werd een Koreaans festijn geserveerd. Ik geloof
dat de diensters ons nogal “lomp” vonden. Ze bleven echter met dezelfde glimlach vertellen
welke ingrediënten in die pansanggi ( 11 kommetjes) zaten. Voor sommigen werden de
“stokjes” vervangen door vork, mes en lepel. De hele insam (ginseng) wortel die we bij onze
kippensoep kregen deed iedereen deugd want ‘s anderendaags stonden we allen klaar in ons
“uniform” richting demarcatielijn, richting Panmunjom.
Ooit had ik wel eens op het televisie journaal de “barrakken” zien staan aan de
scheidingsgrens tussen Noord en Zuid Korea en vond het belachelijk dat die
onderhandelingen aan die lange tafels werden gehouden waarop aan de ene kant de Koreanen
en aan de andere kant de … zat met tussen hen een dikke witte streep.
Ik ben geboren “tijdens” de Koreaans oorlog en enkele jaren geleden kochten we een huis
van een oud-militair die als vrijwilliger in Korea meevocht… Nooit stelde ik me de vraag
“wat doen de Amerikanen eigenlijk in dat verre land?”
Het is pas door deze reis te maken en door daar effectief aan die grens, die lijn, die tafel te
staan, oog in oog met MP’s dat ik begreep dat er iets onredelijks was.
Mei 1945 - Nazi - Duitsland is verslagen. De Verenigde Staten en de Sovjetunie spreken
samen af om Japan te bevechten. Korea is dan bezet door de Japanse strijdkrachten.
Amerikaanse militairen nemen een kaart van Korea en trekken een lijn ongeveer halverwege

3. het schiereiland, op de 38 ste breedtegraad. Het is de afbakening van de zones waar de twee
legers de Japanners zullen ontwapenen. Ook het Koreaanse anti-Japanse verzet onder leiding
van Kim Il Song bevecht de bezettingstroepen. Zij slagen erin met steun van de
Sovjeteenheden de Japanse militairen te ontwapenen. Op 15 augustus is Korea eindelijk
bevrijd van 35 jaar Japans kolonialisme. In alle regio’s van het land worden volkscomités
opgericht en de Volksrepubliek gesticht. In het zuiden van het land worden de volkscomités
ontbonden, wegens angst voor het communisme. In 1949 trekken de Sovjet troepen zich terug
uit het noordelijke deel van Korea. Maar het Amerikaanse leger zal, tegen de afspraken in,in
het Zuiden blijven en er een “regering” installeren.
Aan de 38 ste breedtegraad, de demarcatielijn, zijn er vaak provocaties die uiteindelijk
leiden tot een oorlog in 1950. Het Volksleger gaat er hard tegen aan en na 3 dagen staan ze
in Seoel. Na anderhalve maand is bijna heel Korea terug van de Koreanen. Midden
september 1950 starten de Amerikanen een grootscheepse aanval vanuit het Zuiden. De
strijdkrachten van de volksrepubliek zien zich genoodzaakt zich terug te trekken boven de 38
ste breedtegraad en blijven het noorden hardnekkig verdedigen. Er ontstaat een
guerrillaoorlog en de Koreanen krijgen de hulp van één miljoen Chinese vrijwilligers. De
Amerikanen bestoken Pyongyang met 420.000 bommen, dat is zowat één bom per inwoner.
De stad verandert in een ruïne. De Amerikanen gebruikten ook chemische wapens in Korea.
Een bericht in de New York Times van 18.03.1952 meldt dat er vijf keer meer napalm gebruikt
werd dan in heel de tweede wereldoorlog. En ze gebruikten ook biologische wapens…”
Met deze geschiedenis in mijn hoofd kijk ik recht in de ogen van de MP die door de venster
naar binnen kijkt in een van de “prefab vergaderzalen” met de fameuze tafels. Aan een ander
venster legt een Zuid Koreaans soldaat zijn oor tegen het venster en vertaalt aan de MP wat
onze gids zegt. Het meest potsierlijke beeld is dat “de MP's foto’s neemt van ons en wij van
hen”.
Het hele gebeuren maakt me kwaad en droevig. Droeviger dan de afgrijselijke foto’s en
teksten die we zagen in het oorlogsmuseum in Sinchon, enkele km van de grens. Hier werden
35.383 burgers vermoord. Een dorpeling, die toen 6 jaar was, vertelt ons hoe hij in de
onderaardse opslagruimte waar we staan, uit een vlammenzee kon ontvluchten… Ik wil niet
horen hoe de andere kinderen met petroleum werden overgoten en stierven… We leggen met
eerbied een bloemetje neer op de graf heuvels van de kinderen ,de moeders en de andere
slachtoffers.

4. De muur die de Amerikanen bouwen ( 240 km lang, 5/8 meter hoog, onderaan 10/19 meter
dik) tussen Noord en Zuidkorea snijdt als een mes.
Lang geleden was Korea één en daar dromen de Koreanen nog steeds van. Ze zouden hun
verenigt land dan KORYO noemen.
Dat was ook de naam die de éérste koning Wang Gon gaf aan het schiereiland meer dan 1000
jaar geleden. Zijn portret vinden we in een van de pagoden in het “openlucht museum”
dicht bij Kaesong. De opstelling van de gebouwen doet me denken (maar dan in het klein!)
aan de verboden stad in Peking. Elk paviljoentje beschikt over pareltjes van voorwerpen uit de
Koreaanse geschiedenis. We worden attent gemaakt op de eerste metalen letter, gemaakt 200
jaar voor Gutenberg…; we bewonderen zonder er iets van te begrijpen een hemelkaart
opgesteld in 1204. Maar komisch wordt de rondleiding als onze vertaler steeds spreekt over
Koryo celadon porseleinen “valiezen” in plaats van vazen. Hij krijgt het maar niet geleerd en
is dan ook blij als hij ons na zo een tiental vitrines met verschillende soorten lichtgroene,
flauw jade kleurige vazen en postuurtjes, kan wegloodsen naar een paar schilders die hun
doeken verkopen aan de enkele toeristen.

5. We blijven in de middeleeuwen hangen en gaan op zoek naar een koninklijke graftombe.
De koningsgraven zijn natuurlijk minder indrukwekkend dan in China. Maar ook hier staan er
al eeuwen lang “stenen notabelen” en “soldaten” opgesteld langs beide zijde van de weg naar
de tumulus toe.Vier tijgers kijken vervaarlijk de vier windrichtingen uit. Jef heeft blijkbaar
zwaar last van de zinderende zon en gaat te keer als Don Cichotte tegen deze stenen beelden
en brengt wat humor in de zaak. Maar een andere medereizigers, die hier tien jaar geleden ook
was, zette ons terug in de eenentwintigste eeuw. “Tien jaar geleden stond deze site in een
dicht bebost heuvellandschap en nu groeien er allerlei groenten en zelfs aardappelen in de
omgeving!”. Kim, onze begeleider, geeft uitleg: “Het hout werd wegens gebrek aan brandstof
gebruikt om zich te verwarmen. Het vrijgekomen land werd gebruikt om het voedseltekort op
te vangen. In de jaren 90 benutten we daartoe elke plaats maar nu proberen we terug aan
bebossing te doen. Het lukt niet altijd. Vele boeren planten liever gewassen al beseffen ze dat
binnen enkel jaren de erosie deze gronden onvruchtbaar zal maken. De feiten en ons
overtuigingswerk zullen de boeren ervan overtuigen de heuvels terug te bebossen”
Het laatste bezoek van onze uitstap naar het “zuiden” is een rondleiding in een
insamplantage (ginseng). Voor de “groenen” onder ons is de deskundige uitleg over deze
medicinale plant een ruggensteunde voor al hun argumenten over deze wonderplant.
“Gelovigen of ongelovigen”...elk van ons kocht (dagen voor of na het bezoek aan de plantage)
de Insamwortel omgetoverd als snoepje of als drankje…Met deze nieuwe krachten konden we
weer verder voor de rest van de reis.