Recommended
More Related Content
Recently uploaded
Recently uploaded (12)
Featured
Featured (20)
BAB 1 RANGSANGAN DAN GERAK BALAS.pptx
- 2. 1.1 SISTEM SARAF MANUSIA •SISTEM SARAF terdiri daripada satu rangkaian sel saraf yang terbahagi kepada SISTEM SARAF PUSAT don SISTEM SARAF PERIFERI •Fungsinya ialah MENGESAN DAN serta MENGHANTAR MAKLUMAT DALAM BADAN MENGKOORDINASI AKTIVITI BADAN
- 3. Sistem s Saraf sis "" istemsaraf,pusat,M ¥ Sistem sarafperifer Merangkumiotak dan saraftunjang Teyradnirgidaripadatisu saraf sistem menghubungkan ~.";3e'pusawderoen ptordanefektor Rajah 11 s· . iistem saraf manusia
- 4. @ Rangsanga Sistemsarafmengesandan bergerakbalasterhadaprangsangan. Rangsanganadalahperubahan dalampersekitaranyang menyebabkanbadan bergerakbalas. @ oon Organderiamempunyai reseptoruntukmengesan rangsangan. @ mpuis saraf rangsangan,reseptorakan menghasilkanimpulssaraf. Apabilamenerima Goa Gerakbalas Efektoradalahbahagian badanyang menjalan k a n gerak balas, misalnya otot dan kelenjar. lmpulssaraf ialahisyaratelektrikyang mengalirmelaluiselsarafkeotak. aOtak membuatkeputusan Otakmenerimaimpulssarafdan membuatkeputusan mengenaitindakanyangperlu diambil. # . El
- 5. Jenisgerakbalas kita melakukanndlutaa:jeni.s g~er.ak,balas.. i. as it. u ti. n.· dakan t. e' rkaw. al 1 Badan . n : tindakan luar kawal. d1 a% Tindakan yang boleh dikawal seseorang. Contoh: pertuturan oleh kemahuan Tindakan terkawal Tindakan yang berlaku secara tidakdisedari dan tidak boleh kemahuan seseorang. Contoh: denyutan jantung automatik, iaitu dikawal mengikut - ' T i n t . I k a n [cl luar kawal Scar
- 6. impulssaraf dihantarmelalui selsarafkeotak b e s an o lehreseptor deria da lam organderiamatadan rangsangan diubahmenjadiimpulssaraf ( Rangsangandaripersekitaran luar(melihatsegelasair) @ @ di otak,impulssaraf ditafs ir dansatu ge rak balasdicetus efektor(ototditangan) menghasilkangerakbalas (mengangkatgelas) impulssarafdihantar melaluiselsarafkeefektor ◄ Rajah 1.3 Aliran impuls dalam tindakan terkawal
- 7. 't l / I impulssaraf dihantarmelalui selsarafkeolak p ;> A . , @ Rangsangan dariperse k i taran dal am(k andungano k s igen dalamtisuototberkurang semasaberlari) @@mesanoleh • I reseptorpada @ @ diotak,imputssarat dit afsir dansat uger a k balasdicetus arteridijantung.Rangsangan diubahmenjadiimpulssaraf @@etektor(ototjantung,ototinterkosta dandiafragma)mengecutdan mengendurlebihcepat.Kadardenyutan jan!ungdankadarperafasanmeningkat sarafdihantar impuls «d laluiSsteilsa[raIffkeefltekltor m e t ·r < t l CamScanner tindakan luar kawal Rajah 1.4 Aliran impuls dalam
- 8. GERAK BALAS - 1. AN DALAM DAN MANUSIA •ORGAN DERIA adalah organ yang MENGESAN RANGSANGAN •5 organ deria iaitu kulit, hidung, lidah, telinga don mata •Deria adalah keupayaan untuk mengesan rangsangan •Manusia mempunyai 5 limo deria, sentuh, bau, rasa, pendengaran don penglihatan.
- 9. ·aNFUN@SI BAHAGIAN - MATA Mata adalah organ deria penglihatan CAHAYA yang sensitif kepada Dinding bola mata terdiri daripada SKLERA (lapisan paling luar) KOROID (lapisan tengah) RETINA (lapisan dalam) mata paling
- 10. ligamen penggantung sklera gelemaca ) r e t i n a k o r o i d g e l e m a i r - 4 ! p u p i l - [ kantamata kornea ·•· ; . :· . . . . ] bintik kuning . · .. :.,:·: / . " :: ·. . ··· :._= >:... ; .• • , ·, . 8 ....-----"! ) i . .. ? · •'' · ' • · j konjunktiva E s a r a f o p t i k ototsilium (Ge Scanned titikbuta w i t h G Car>Rajah 1.5 Struktur bahagian mata
- 12. t G e l e m a c Memlantum e nf okus i n e ¢jp a d a er e t i n a .Mengelalkanb e n t u k b o h mat Membrannipisdanlotsinary a n gmelindungikornea i K o n j u n k t i v a Titkbut Balagiaretinajagtidakpelateradapcaha. dikesandisini T i a d zi m e jboleh s a w r a f keotakuntukditfsirkan pelapadcihan Sarafoptk Bitilkkning M e n g h a n t a ri m p u l s y a n g piling T e m p a t - d - ~- - -- -.-_ -..-· b· - ...-.b ·. -. -· t· ,-k·b -- - -.· t· · uk·k- witf Scanned 1 ., . .. 8 kier Melindung!m a t a 1 a n membenentuk entuK.«epadamat M --- - - -_,l~ n -·d · ·_ I_ - - - • - -.- -· t· . . d p · _ _ - - CamScanner h d. . .· · - ~ -hi•:_. - l i g m e n h i t a m m e n ) y e r a pc a h a y ad a n menghalangpenbiasanc h a y a AKoi@
- 13. Mengesanrangsangancahayadanmenukarkanrangsangancaha kepadaimpulssaraf M enga ndungi banya k fo to reseptor iaitus el ro d d a n selkonya sensitifkepadacahaya Retina • • • Selrod: terlibatdalampenglihatandalamkeadaanmalap/mala kepadaperubahankecerahantetapitidakpekakepad danpeka warna Selkon: . Scanned with terlibatdalampenglihatanpadasiangharidanpekakepad • Cam canner S b·i 'r · u . , hi·"j·a·.u, m ..·.e - r ..a h · h - c a h ,a y ..a . w . d d. a n c . .·· a . m ' p · . u . r . a n . n ·· ya. arna
- 14. B a g a i m a n a k a hkitam e l i h a t ? 1 M ekanism e penglihata n diringka ska n @ @ cahayabias«anolehk o m e a , gelemair,kantamatadangelemaca dalamRajah 1.6. @imejsongsangdanebih kecilterbentukpadaretina @Caberad a i iobjek me ma su kima ta melalui pupil l"" T t l ± i s l @z c @ e k e - untukmenghasilkanimpulssaraf.Impuls sarafd ih a ntarolehsaraf op tikkeotak. O t a k menterjemahimpulsdanmengubahimej songsangmenjadiimejtegak cs • < Scanned with CamScanner Rajah1.6 Mekanismepenglihatan
- 15. STRUKT! BAHAGIAN GSI TELINGA = 1 4 t / l p p " - . s t + /. ·I!,w /f,.··_·~;. . h t t . . d e r .1~ a.Telinga adalah organ / deria pendengaran yang sensitif kepada rangsangan BUNYI I f / j I I, b.la terbahagi kepada TELINGA TENGAH DALAM LUAR, TELINGA don TELINGA
- 16. bulat salur separuh tulang-tulang osikel pinatelinga- I sarafauditori salur telinga (salur auditori) jendelabujur t gegendangtelinga t ,. t t - · i s + r 2 8 t L i tiub Eustachio . t • I 4 J r , 1 L telinga tengah telinga dalam telinga luar Scanned with CamScanner bahagian telinga Rajah1.7 Struktur
- 17. Bagaimanakahkitamendengar? 1.8 menunjukkan mekanisme pendengaran. _ _,,- . ...., ~ .......1r.._, --<-':"'-.-• ~ -., -;j" ~ ~ " t ~ .,... ,< .., . " ~ ...,,_· •... y .- ~ '- -~ -,.,. 1 Rajah «·branjende! ,.. .. ,. ,. r-,.~ .,._._.,t:.._ . v ir-• ~ s ,getarandikuatkanolehosikeld' u j ' i ms.. 'getar + a u 1 . nranjendel • A , , • 'impulssar- «. o w v e t s « w . • e l t $ ' r e @P i n a mengumpulg e l o m b a n g bunyidanmenghantarya I 8 . Kjth le dalasa'urtelinga,{ ' r C arScanne • r
- 18. STRUKTUR DAN FUNGSI HIDUNG Hidung adalah organ DERIA BAU Apa b ila kita benafas, udara disedut melalui LUBANG HIDUNG ke dalam RONGGA HIDUNG masuk Pada bahagian atas rongga hidung terdapat RESEPTOP BAU yang dapat mengesan bau Rongga hidung disela p uti dengan MUKUS Mukus mema naskan don melemba p kan udara semasa memasuki peparu Bulu memerangkap debu don kekotoran
- 19. hidung. menghantarimpuls saraf ke otak mengesanbau reseptorbau ' = ) rOngga hidung-en laluanudara _ t t a n g hidung udara masuk melalui lubang hidung Gees w i t h LL <Rajah 1.9 Keratan rentas serta fungsi bahagian hidung
- 20. Bagaimanakahkitamembau? %an keotak. ... .jah 1.. . ..b. w. . . ... . .ukkan lintasan . . . . . ,a r . . . . • •·.• 1 Ra 10 di a ah untuk menunj bau daripad angsan n;;•-•.~4 Ht, • M - - . . - - ' S " - W , , r • i I I I rongga nasal lubanghidung• kedalam paru-paru l 1 1 · ) ."-""' utdtar" · ·adu"t s-; e( duI t! tr·ac g s. ukk CamScanner ?' Rajah 1.10 Mekanisme menghidu bau
- 21. a. Lidah adalah organ deria yang memberi kita DERIA RASA Permukaan lidah diselaputi oleh TUNAS RASA Setiap tunas rasa mengandungi banyak RESEPTOR RASA Reseptor rasa sensitif kepada bahan kimia dalam makanan Lidah mempunyai 5 jenis reseptor rasa iaitu MANIS, b. c. d. e. MASIN, MASAM, PAHIT don UMAMI (rasa savuri) f. g. Reseptor rasa BERTABU RAN pada permukaan lidah Semo kin banyak tunas rasa, semakin SENSITIF seseorang kepada rasa berlainan
- 22. ·.. + + ,'i s ' · • · . : · . , • : ° d , 4 a permukaanlidah tunasrasa Rajah m e r a s a ? 1.11 dan reseptor rasa Struktur tunas rasa B a g a i m a n a k a hk i t a impulssaraf dihantarkeotak Reseptorrasa dalamtunasrasa dirangsanguntuk menghasilkan impulssaraf Bahankimiadalam makananmelarut Otakmengenal pastirasa dalamairliur [7el l with Scanned CamScanner Rajah1.12 Laluanpengesanan rasa
- 23. STRUKTUR KULIT MANUSIA KULIT adalah ORGAN DERIA yang membolehkan kita merasa sentuhan Reseptor pada kulit sensitif kepada RANGSANGAN SAKIT, SENTUHAN TEKANAN , SUHU don
- 24. rambut Pekak epada kesakitan reseptor [ s akit 3 tuhan epidermis 2)>Pekapadasen ! " " < 7 0 z,]reseptorsentuh-' {, z%a ;n iata su t reka tn ,ga .n t" tekstur sesuatu 0D)€ dermis tisu lemak• Q 4 . L I - d o l l . < a kapilari darah as» Peka pada tekanan kelenjar peluh [ e s e p t o r pans kelenjar reseptor tekanan -?~at ke atas kulit minyak Pekakepadahaba. Mengesankenaikansuhu CamScanner reseptor seju _ Peka kepadakesejukan. - - q4engesanpenurunansuhu es Rajah 1.13 Struktur kulit manusia
- 25. Bahagian berlainan pada badan mempunyai DARJAH KEPEKAAN BERBEZA • Bahgian kulit yang SANGAT PEKA terhadap rangsangan hujung jari, belakang leher, bibir don cuping telinga Bahagian kulit yang KURANG PEKA ialah siku don lutut Kepekaan kulit bergantung kpd BILANGAN RESEPTOR YANG HADIR Semakin BANYAK reseptor, semakin PEKA bahagian kulit adalah • • 1. • • tersebut Semakin RAPAT RESEPTOR antara satu soma lain, semkain peka kulit terhadap rangsangan • • • • 2. KETEBALAN Sema kin NIPIS ORA NG BUT A EPIDERMIS epidermis, semakin peka bahagian kulit membaca tulisan Braille menggunakan hujung jari Suntikan biasanya diberikan di TANGAN don PUNGGUNG
- 26. Braille Alphabet •• • • • •• • 00 0e 00 e 00 0o 0e •• •• 0 00 00 a 0 0O 00 b • •e 00 0e eO 00 00 C 00 d •• 00 f 00 g 00 h 00 . J 1 « .. ,: #t ' - ' ' • • • •• • .. ' eFa 8 t 0O 0 r •• Oe 0 0e 0 00 0 0 0 I 0 0o 0 0 • • • • 00 Oe eO e k e s e0 n 00 q eO t 0 m 0 p $ 3 , $ : ° % w " " » • ° g : ; • • 388,gt. ewe ' ,,-,;>. - ~~ i ~~ < : ! ; - / · :~ · .. - ~ s ' $ & 7 8 g t d e t ' •• • • ' ~ .... ,,., < ~ 1 < - · > t e 00 e ..,. « 8 . i % 3 3 8 8 8 e t 8 g j . . . . F R : ' eO Oe Oe •• + .. e ~ 00 •• 0e • •• • •• •• t--~· $: Oe w . ~.· ) 'l" ,," 4 y u z 4 X V ...:-; ' <i $ ::~ + 0 e0 0 •0 • 00 00 e0 I 00 e0 00 00 00 00 00 0 e capital 0e 0e • 0 • e •• 00 •• # •• • •0 . 7 • I •• • • • • e 00 00 1 e • 0• 0 7 0 •0 • 8 0 e e 0 e 0 00 2 eO Oe 00 5 Oe eO 00 9 0 • • 0 0 Braille Orang buta membaca 00 0o 00 00 3 00 4 00 6 menggunakan hujung jari
- 27. Jelaskan tujuan bintik-bintik tersebut. Bagaimanakah golongan lif? 2 ma · @ s%.an PT3 ia membantu menggunakan tertentu untuk pada kulit [1 markah] menunjukkan bintik-bintik (a) satu Namakan manusia. reseptor (b) Rajah di bawah I I , e timbul yang berbeza yang terdapat di butang dalamlif. sebelah nombor pada ' 3 .- # , .. Scan Cam a
- 28. Ulasan Jelaskan fungsi bintik-bintik yang terdapat 17 deria yangterlibat. pada butang lif dan Jawapan organ .-! Reseptor tekanan V (a) (b) Bintik-bintik itu membolehkan orang buta nombor tingkat yang hendak mengetah ui A--- pabila orang buta menyentuh d.. .· 1 I , t '- · e ~ - · : : k-, . ·-a· . . ··1 n··. , •• • . • . 1 1' .- 1 - _ 1 1 1 11 - ' - ' • • . · - ' 1 . ' •• - - -'- - I butang deria_sentuhannya dirangsangV lif, dan dia dapat merasakan corak titik yang butangyang betul.V berbeza dan menekan · .
- 29. BAGAIMANKAH ORGAN DERIA MANUSIA BERHUBUNG KAIT? • • Organ deria BERHUBUNG KAIT ANTARA SATU SAMA lain Misalnya deria imbangan bukan hanya berkait dengan DERIA PENDENGARAN malah organ DERIA SENTUH don organ DERIA PENGLIHATAN Contohnya SALUR SEPARUH BULAT dalam telinga membantu badan mengekalkan keseimbangan badan tetapi ia tidak terlibat dengan PENDENGARAN TAPAK KAKI (DERIA SENTUH) memberitahu kita samaada kita berdiri di permukaan rota atau sedang bergerak MATA (DERIA PENGLIHATAN) Memberitahu kita samaada persekitaran kita sedang BERGERAK ATAU STATIK • l. 2. 3.
- 30. otak m a l a telinga IF> deria sentuh Rajah 1.15 Deria yang terlibat dalam imbangan
- 31. HAD DERIA • Manusia tidak dapat melihat objek seni menandakan bahawa PENGLIHATAN kita mempunyai HAD Had deria ialah HAD KEUPAYAAN deria kita untuk mengesan sesuatu rangsangan Kadangkala ia disebabkan oleh ■ • KECACATAN ORGAN DERIA atau PROSES PENUAAN yang mempengaruhi PENDENGARAN don PENGLIHATAN seseorang
- 32. HAD DERIA PENGLIHATAN ILUSI OPTIK la menyebabkan apa yang kita lihat berbeza dengan situasi sebenar Hal ini kerana otak tidak dapat tepat membuat tafsiran yang maklumat yang diterima dari reseptor mata
- 33. Garisan manakah yang lebih panjang? Objek manakah yang paling tinggi? 7 Kedua-duanya sama panjang Kesemuanya sama saiz - Adakah anda melihat dua muka atau sebuah pasu? Adakah semua garisan mendatarbengkok? I Semua garisan adalah selari Rajah1.16 Beberapa contoh ilusi optik
- 34. 1 Blivet 1 Animal Optical Illusion This is one of the most famous optical The black and white picture appears to illusion pictures of an impossible object. It appears to have three cylindrical prongs at one end which then mysteriously transform into two rectangular prongs at the other end. show a large elephant, however, on a closer look there are a number of different creatures hidden into the body. Can you guess how many?
- 35. 1 Monsters l /usion l White Dot ' -· - -=- - - - - - : : ' ' ' , ' - e «e t » e t Can you tell which of these two monsters All of these dots are white, but some is bigger? By now, you would have obviously guessed that they are bot. same size. Or are they? This is a perspective illusion. appear to be black.
- 36. Titik buta Mata tidak dapat mengesan imej yang jatuh pada titik buta. Titik buta ialah bahagian retina yang tidak peka terhadap cahaya. I 2 3 reseptor cahayapada titik buta. Imej tidak dapat dilihat kerana tiada imej terbentuk di sini a ---• • w 7 ; 3 E R E . sarafoptik • fee l Scanned with Cam$canner = = titik buta
- 37. l i e c a c a l a n o r g a n d e r i a d a n p r o s e sp e n u a a y a n g p e n g l i h i a t a n manusi f m e m p e n g a r u t h i p e n d e n g a r a ndall ..imejterlokus .-padareti"na kanla m a l a c a h a y a dariobjek penglihatannormal,cahaya 1 U n tukseo rangyangm em puny a i yangmemasukipupilakanjatuhpadaretina.Rajah1.18 menunjukkanseorangyangmempunyaipenglihatannormal. 2Namunbegitu,penglhatan manusiabolehdipengaruhi A W olehfaktorkecacatanatauprosespenuaan. 3Penglihatanmanusiajugabolehterjejasakibatrabunjauh, rabundelat,astigmatismedanpresbiopia. Rajah1.18Penglihatannormal 'am5canne' %ioal1.2 dancanpembetulan Kecacatanpenglihatan
- 38. Rabun jauh (mopiia Tidak boleh melihat objek jauh dengan jelas Keadaan Punca penglihatan • • Kanta mata terlalu teba1 Bola mata terlalu panjang Cahaya dari objek jauh terfokus kanta mata terlalu tebal sinar cahaya daripada objek jauh di hadapan retina Fokus 's imej terfokus di depan retina Scanned with CamScanner • Pakai kanta cekung Kanta mencapahkan Cara pembetulan cahaya sebelum cahaya memasuki mata supaya imej terbentuk tepat di atas kantacekung retina imejterbentuk padaretina 'ssScanned with J i CamScanner Rajah1.19 Kanta cekung
- 39. -_,,·· k Aspe Rabun dekat (hipermetropia) Tidak boleh melihat objek dekat dengan jelas ' -Keadaan Punca penglihata n • • • Kanta mata terlalu nipis Bola mata terlalu pendek Cahaya dari objek dekat difokus di belakang kantamataterlalunipis Fokus retina ( I L • + a » • dariobjekdekat imejterbentuk dibelakangretina Cara pembetulan Pakai kanta cembung Kanta menumpukan cahaya sebelum memasuki mata supaya imej terbentuk tepat di atas retina • • Rajah 1.20 Kanta cembung Scanned with imejterbentuk padaretina CamScanner
- 40. - - - - - ~ Keadaan penglihatan Punca Fokus ~! ~Ytt#Hr'@ ~------~--- Imej kabur dan tidak jelas • • Kornea melengkung atau kanta tidak sekata atau kedua-duanya Cahaya dari objek terpisah di retina dan difokus pada titik-titik berlainan • Imej menjadi tidak tajam [Gel Scanned with c a m s c a n e r Cara pembetulan menjalani pembedahan • Pakai kanta silinder atau ·----, r 7 - ~ a n a s e r Scanned with CamScanner
- 41. Keadaan Punca penglihatan Tidak boleh melihat objek jauh dan objek dekat dengan jelas • Kanta mata menjadi keras dan kurang kenyal akibat proses penuaan Otot dalam jasad silium kehilangan keupayaan untuk mengecut dan mengendur Lazim berlaku dalam kalangan warga emas. Kedua-dua objek dekat dan jauh tidak dapat difokus pada retina • • • Fokus titik fokusjatuh dibefakangretina e Pakai kaca kanta dengan jelas · · · · · · · · · - - - · · .--------- ff kantamata menjadi kerasdengan umurdantidak boleh berubah ketebatan • dwifokus untuk melihat objek dekat dan jauh Cara pembetulan Scanned with CamScanner Raiah 1.21 Kanta dwifokus
- 42. HAD DERIA PENDENGARAN Manusia hanya dapat mendengar antara 20Hz hingga 20 OOOHz Oleh itu PENDENGARAN manusia ado hadnya
- 43. [ A S E 8 ! • Tulang-tulang osikel bercantum bersama akibat jangkitan salurseparuhbulat sarafauditori Punca · · pinatelinga + E . koklea .. salurtelinga jendelabujur ge telinga • Proses penuaan juga boleh menyebabkan gegendang telinga menjadi kurang elastik • Pendedahan kepada bunyi kuat untuk tempoh masa berpanjangan boleh merosakkan reseptor dalam koklea dan menyebabkan pekak kekal
- 44. Pembetulan Melalui pembedahan atau alat pendengaran Alat pendengaran menguatkan bunyi dan membantu seseorang yang mempunyai • • masalah pendengaran lebih baik mendengar dengan Scanned w i t h alatbantuan pendengaran CamScanner
- 45. BAGAIMAt VASI DAN TEKNOLOGI BOLEH MENINGKATKAN KEUPAYAAN ORGAN DERIA •GAYA TINGGI HIDUP boleh TIDAK SIHAT atau KERJAYA BERISIKO menjejaskan kepekaan organ deria •Misalnya penggunaan gerudi don mendengar muzik kuat boleh menjejaskan pendengaran •Pendedahan TINGGI yang kepada CAHAYA BIRU BERTENAGA dipancarkan oleh bahan digital seperti telefon pintar boleh menjejaskan retina
- 46. Guna kanta mikroskop pembesar, Guna periskop Tidak dapat melihat di sekeliling sudut Tidak dapat melihat objek seni/kecil Had penglihatan Guna mesin sinar-X binokular, teleskop Guna Tidak dapat meJihat . Tidakdapat melihat objek jauh menerus1 objeklegap e d I Cam Sean Rajah 1.22 Had penglihatan dan alat-alat untuk mengatasinya
- 47. t . - b ' ·,. . .a~ ." .. · _ n_ ·t- ,u·• a,' · ' n·· · AlC a · : Pembesarsuara (megafon) menguatkan suara Stetoskop menguatkan bunyi denyutan jantung , pendengaran mengua tkan bunyi I CamScanner Rajah1.23 Alat-alatyangmengatasihadpendengaran
- 48. GERAK BALAS - 1.. AN DAN TUMBUHAN bolas terhadap sentuhan, air, • Tumbuhan don graviti • T erdapat 2 NASTI •Tropisme bergerak cahaya jenis iaitu gerak bolas TROPISME don gerak bolas 1. 2. 3. Gerak bolas pertumbuhan yang berarah tertentu Melibatkan bahagian tertentu seperti pucuk don akar Arahnya bergantung kepada arah rangsangan
- 49. Positif Negatif ( Fototropisme negatif i Hidrotropisme positif ( Fototropisme positif l Hidrotropisme negatif Geotropisme positif Geotropisme negatif e g 3 e s n e t1r1e£stsi .k r i # cahaya i 2 a 1 5 t i t ' ( • pucuk tumbuh ke arah fototropisme positif fototropisme negatif e • akar tumbuh menjauhi cahaya
- 50. er« r s . a , E r s e N W ' i i '. i [ ; @ l ~ l i - E ( i : lM = akar tumbuh ke bawah ke arah graviti geotropisme negatif geotropisme positif • pucuk tumbuh ke arah bertentangan dengan arah tarikan graviti. [ [tE t i ± E E @ @ H G @ E E L @ . . . · 7 E G 1&33Et.US$sf1I • akar tumbuh ke arah air tanah b a s a h tanah kering tanah kering hidrotropisme positif akar lebih kuat daripada geotropisme positif L i : « i s ; @ i F d { l i d •
- 51. veasitter [ S f @ f a #k,ii,zppg,pp,gggg.. 5hie 6 N i . . is rya peria lan timun mempunyai sulur paut yang memintal sesuatu objek yang menyentuhnya sulur paut • Tumbuhan bergerak balas terhadap sentuhan, melalui pergerakan nasti cahaya dan haba • • Arah gerak balas tidak bergantung pada arah rangsangan Contoh pergerakan nasti: Daun perangkap lalat Venus tertutup apabila serangga hinggap padanya. Daun pokok semalu (Mimosa pudica) tertutup apabila disentuh - - . Mimosapudica perangkaplalatVenus
- 52. Jadual1.4 Kepentingangerakbalastumbuhan a@ts@ijsik#sty i t e ttys@gftft{(j@ti#t#liks a t ·- - ~ ~ ~ ~'-'--. ._ d ~ i m e ......... , . . - rl - - ~ Fototropismepositif Geotropismepositif • • Membantupucukmendapatkancahayamatahariuntukfotosintesis Membantu akarmenembusitanahbagimemperolehairdan aka dapatmencengkamtanahdengankuat Hidrotropisme Tigmotropisme • • Membantuakartumbuhanmenyerap airdangarammineraldaritanah Membantutumbuhanmencapaikedudukantinggiuntukmendapat cahayamatahari Mendapatsokonganuntukmengekalkankedudukantegak • Pe,er«K 1:an~ nasti1 d -1 ·d-d a··u -n -dit a r -p ·-a -·-u d-a - x ke ·C c e -·d e ·--r ·a -· with• M · ·. 1 . - - e h 1 1 ~ n · d u · n g · - an a c a n n e r Memerangkap seranggayangbersentuhandengannyauntukdimakan •
- 53. Menyelesaikanmasalahmengenaigerakbalastumbuhandalamsituasiyangberbeza s eperti distesen an g kasa lep as an tarab an g sa (IS S ) Di angkasa lepas, ketiadaan graviti menyebabkan akar tumbuh ke semua arah. Air dan nutrien juga terapung. Untuk mengatasi kedua-dua masalah ini, saintis menggunakan beg berisi tanah, baja dan nutrien digaul bersama dalam medium yang lembap. Kemudian biji benih dilekatkan pada beg dengan akar menghala ke arah bawah dan pucuk menghala ke atas. Lampu LED dipasang di atas bagi membolehkan kaedah ini. tumbuhan melakukan fotosintesis. Saintis berjaya menumbuhkan salad melalui Fotograf1.2 Penanaman di angkasa lepas - a t ·-· ·% . .
- 54. 1.4 KepentinganGerakBalasT erhadapRangsangan dalamHaiwanLain H a i w a n k a r n i v o r d a n h a i w a n h e r b i v o r mempunyai j e n i s p e n g l i h a t a n b e r b e z a . I H a iw a n k a r n iv o r m e m p u n y a i penglihatan penglihatan monokular. stereoskospik m a n aka l a h e r b iv o r m e m p u n y a i 2 Penglihatan monokular Penglihatan stereoskopik pertindihanmedanpenglihatan (medanpenglihatanstereoskopik) medan penglihatan matakanan medan peng li hatan matakiri medan penglihatan matakiri medan penglihatan matakanan Satu mata di setiap belah kepala Satu mata sahaja digunakan untuk melihat pada satu objek • • Kedua-dua mata berada di hadapan kepala Kedua-dua mata digunakan untuk melihat a satu obiek • •
- 55. kedua-dua mata • Medanpengt 1 u a m a atan • Medan penglihatan b e r t i ~n ddi"l'h.a t .- a u b-erti"ndc-i.h.hsed1i · · k · !i "'t 1 bertindihditengah Medanpenglihatan lebihkecil denganpenglihatanmonokular • berbanding • Medan penglihatan lebih luas. Medan kadang-kadang penglihatan 360° menjangkau . Tidakmembentukimejtigadimensi Anggaranjarakdankedudukantidaktepat ·, l • Membentukimejtigadimensi , • Boleh menganggar kedudukan lebihtepat dan jarak sesuatuobjekdengan Manusiadanhaiwan I pemangsamempunyai mempunyai • · Haiwan mangsa penglihatan penglihatanstereoskopik monokular Membolehkanpemangsasepertirusadan k a m bingmengesanpemang sadaripelb agai sudut seperti burung • • Membolehkan pemangsa hantu danharimaurenentukankedudukan hjarakmangsadengantepat
- 56. ------ PENDENGA! EREOFONIK DAN JULAT FREKUENSI PENDENGARAN BAGI HAIWAN YANG BERBEZA PENDENGARAN STEREOFONIK ialah pendengaran menggunakan kedua-dua belah telinga la membantu manusia menentukan arah don lokasi bunyi mendengar 20Hz Manusia boleh hingga 20 OOOHz
- 57. Anjing 67 - 45 000 200 -76 000 . . ' . 20 - 3 000 Ikan emas Kelawar . ·t ~ , 2000 - 1 110 000 150 000 .·•..·.•... Canner . lfin - .. _ . - a 150 -
- 58. Misai Mempunyai bulu (atau misai) berbentuk duri yang tajam dan kuat pada badan Bergerak balas apabila diserang dengan melepaskan duri ke arah musuh • Landak Hysterix africaeaustralis • ' ' · . ' · :,. " 4·+ ; Medan Ikan elektrik Gymnarchus r e g g j elektrik • Spesies ikan ini mempunyai organ yang menghasilkan cas elektrik Cas elektrik menghasilkan medan di sekeliling badan ikan Medan elektik membantu ikan menentukan arah serta mengesan elektrik niloticus • elektrik Scanned Cam Sea gangguan daripada objek atau organisma lain yang berdekatan
- 59. Feromon • Kumbang jantan menggunakan antena untuk mengesan feromon yang dihasilkan oleh kumbang betina Kumbang Melolontha melolontha • Hal ini membantu kumbang pasangan membiak mencari Scanned CamScan Organ Jacobson terdapat mulut reptilia Organ ini membantu ular mengesa n bau yang terkumpul pada lidah dan seterusnya mengesan musuh Ular Vipera berus organ Jacobson Organ Jacobson • padalelangit otak • Scanned CamSca
- 60. Lelabah ini mempunyai lebih daripada sepasang mata yang sangat kompleks dan Mata • keupayaan penglihatan yang Mata lelabah ini mempunyai sangat baik medan • penglihatan 360° untuk mengesan pergerakan dan kedalaman objek . tubuh Belalang • Belalang mempunyai gegendang telinga pada abdomen yang dapat mengesan bunyi dan pergerakan udara Penderia Scanned CamScanner timpanum(telinga)
- 61. • Garis lateral ialah satu sistem organ deria yang terdapat sepanjang badan ikan Garis lateral mengesan perubahan tekanan air, mengesan mangsa dan membantu pergerakan Garis lateral Ikan • Scanned CamScanner
- 62. PanduanKBAT @ [1markah] m . . Namakanorgan deria untuk melihat. (a) a n s elepa s • • N , . » s . . • , , , ~ dan selep Rajah di bawah menunjukkan keadaan saizanak mata seorangpemerhati sebelum (b) membuat pemerhatian ke arah langit pada waktusiang. markah] Jelaskan mengapa saiz anakmataberubah. sa.zpupilmenj"addik«e ecilil -k ornea- [·,:2 saizpupil _ menjadibesar anakmata keadaanmalap keadaanterang menasihatkan orang memerhatikan [3markah] pihak planetarium supaya gerhana ratahari, ramai (c) Sernasa gerhanamataharimenggunakanfilemsinar-X.Jelaskanmengapa. - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
- 63. Panduanmenjawab d a n perlunyamenggunakanfilem. Jelaskanmengapa ArasKBA T Mengaplikasi Sampeljawapan (a ) M a ta (1 m ) saizanakmataberubah daribesarke saiz kecill (b) Perubahankeamatanca h a yam enye b a b k a nsaizanakmataber u ba hd a ri besar kekec il.(1 m) Sebelumpemerhatian,pemerhatimelihatdalamkeamatancahayarendah.Olehitusaizanamaal lebihcahayamasukkedalammata. adalahbesarbagimembenarkan Semasapemerhatian,pemerhati ~ . . ~ _ melihatkearahkeadaankeamatancahaya_tinggi.Odehitusaiz analmatamenjadikecilbagim en gu r ang k ancah a ya y angm asu k k eda lamm ata. (1 m ) (c) Flemsinar-Xmerguangkan cahayayangampasikedalammata,(1 ma)Cahaya_tidaksampai_ke (e ii n a . ( 1m ) la !i n i enge lakkanke ro sa kanmata.(1 m )