1. 2.ÜNİTE DNA VEGENETİK KOD
KAZANIMLAR
F.8.2.1.1. Nükleotid, gen, DNA ve kromozom kavramlarını açıklayarak bu kavramlar arasında
ilişki kurar.
F.8.2.1.2. DNA’nın yapısını model üzerinde gösterir.
F.8.2.1.3. DNA’nın kendini nasıl eşlediğini ifade eder.
F.8.2.2.1. Kalıtımile ilgili kavramları tanımlar.
F.8.2.2.2. Tek karakter çaprazlamaları ile ilgili problemler çözerek sonuçlar hakkında yorum
yapar.
F.8.2.2.3. Akraba evliliklerinin genetik sonuçlarını tartışır.
F.8.2.3.1. Örneklerden yola çıkarak mutasyonu açıklar.
F.8.2.3.2. Örneklerden yola çıkarak modifikasyonu açıklar.
F.8.2.3.3. Mutasyonla modifikasyon arasındaki farklar ile ilgili çıkarımda bulunur.
F.8.2.4.1. Canlıların yaşadıkları çevreye uyumlarını gözlem yaparak açıklar.
F.8.2.5.1. Genetik mühendisliğini ve biyoteknolojiyi ilişkilendirir.
F.8.2.5.2. Biyoteknolojik uygulamalar kapsamında oluşturulan ikilemlerle bu uygulamaların
insanlık için yararlı ve zararlı yönlerini tartışır.
F.8.2.5.3. Gelecekteki genetik mühendisliği ve biyoteknoloji uygulamalarının neler olabileceği
hakkında tahminde bulunur.
2. 2020-2021 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI
FEN BİLİMLERİ DERSİ 8. SINIF 2.ÜNİTE DEĞERLENDİRME SORULARI
ADI/SOYADI:
SINIFI/NUMARASI:
AŞAĞIDA VERİLEN ÇOKTAN SEÇMELİ SORULARI CEVAPLAYINIZ
(Her sorunun doğru cevabı 4 puandır)
SORULAR
1)Aşağıda DNA molekülünün tek zincirine ait nükleotid dizilimi verilmiştir.
AGGTTACCG
Buna göre diğer zincirin nükleotid dizilimi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
A)TCCAATGGC
B)AGGAATGGC
C)TGGAATGGC
D)TCCAATCGC
2)Aşağıda bir nükleotidi oluşturan yapılar gösterilmiştir.
+ + =
Buna göre ? ile belirtilen molekül aşağıdakilerden hangisidir?
A)Gen B)Organik baz C)Kromozom D)Dna
3) I. Melez kahverengi gözlü baba-Mavi gözlü anne
II. Mavi gözlü anne –Mavi gözlü baba
III. Saf döl kahverengi gözlü anne-Mavi gözlü baba
IV. Melez kahverengi gözlü anne-Saf döl kahverengi gözlü baba
Yukarıda fenotipleri verilen ailelerden hangisinde doğacak çocukların kahverengi gözlü
olma olasılığı %50 ‘dir?
A)I B) II C)III D) IV
Fosfat Şeker ? Nükleotid
3. 4) Bir ailenin 4 tane erkek çocuğu vardır. Buna göre bu ailenin doğacak 5.çocuklarının kız
olma ihtimali nedir?
A)%100 B)%25 C)%0 D)%50
5) I. Raf ömrü artırılmış gıdalar
II. Hormon ve vitamin üretimi
III. Arıtma tesislerinde suyun temizlenmesi
Yukarıda verilenlerden hangisi biyoteknolojinin uygulama alanları arasındadır?
A)I ve II B)I ,II ve III C)II ve III D)I ve III
6)
İnsanlarda kahverengi göz rengi mavi göz rengine baskın olup, aşağıdaki soy ağacında mavi
gözlü bireyler içi taralı olarak gösterilmiştir.
Buna göre numaralı bireylerden hangilerinin genotipi kesinlikle birbirinin aynısıdır?
A)I ve III
B)I ve II
C)II ve IV
D)I , II ve IV
I II
III IV
4. 7)
I.Dna kendini eşlerken ilk önce çift zincirli bir fermuar gibi açılır.
II.Eşleşmede adenin nükleotid karşısına timin nükleotidi, sitozin nükleotidi karşısına guanin
nükleotidi gelir.
III.Sitoplazmada serbest halde bulunan organik bazlar çekirdeğin içine girerek orada uygun
şekilde eşleşir.
IV. Başlangıçtaki dna molekülü ile aynı olan iki adet dna molekülü oluşur.
Yukarıdaki şekilde Dna molekülünün eşlenmesi gösterilmiştir. Eşlenme sırasında gerçekleşen
basamakların doğru sıralanışı hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?
A) IV-III-I -II
B)I-III-II-IV
C)I-II-III-IV
D)III-I-II-IV
8)
Anne Baba 1.çocuk 2.çocuk
I Aa Kıvırcık saçlı Düz saçlı
Aa II Kıvırcık saçlı Kıvırcık saçlı
III Aa Düz saçlı Düz saçlı
Yukarıda ailenin çocuklarının fenotipleri şekilde verilmiştir. Buna göre boş bırakılan yerlerin
genotipleri aşağıda verilenlerden hangisi gibi olabilir?
I II III
A) AA AA aa
B) aa Aa AA
C) aa AA Aa
D) Aa AA Aa
5. 9) Akraba evliliği ile ilgili;
I. Akraba olan bireylerde benzer genlere rastlama olasılığı daha fazladır.
II. Aralarında kan bağı bulunan bireylerin evlenmesi ile oluşur.
III. Akraba evlilikleri sonucu doğacak olan çocuklarda her zaman genetik hastalık ortaya
çıkar.
Verilen ifadelerden hangisi doğrudur?
A)I ve II
B)I,II ve III
C)II ve III
D)I ve III
10)
8/C sınıfı öğrencileri bir araştırma sorusuyla ilgili yukarıda deney aşamalarını izlemişlerdir.
I. Sirke sineklerini 25 °C ortama bırakılıyor ve kanatlarının kıvrık olduğu gözlemleniyor.
II. Sirke sineği sıcaklığı 16°C olan bir ortama bırakıldığında ise düz kanatlı olduğu
gözlemleniyor.
Öğrencilerin yaptığı deney aşamaları göz önüne alındığında araştırma sorusu hangisi olamaz?
A) Sirke sineğinde sıcaklığın modifikasyona etkisi var mıdır?
B) Sirke sineğinde çevrenin etkisiyle oluşan bazı değişimler kalıcı mıdır?
C)Ortam şartlarının değişmesi sirke sineğinin genotipinde ne gibi değişikliklere neden
olmuştur
D)Sıcaklık değişimi sirke sineğinin kanat yapısını etkileyen genleri çalışmasını değiştirebilir
mi ?
6. 11)Mutasyonlar ile ilgili ,
Ayşe: Mutasyonlar sonucu farklı genetik yapılar ortaya çıkabilir.
Fırat: Mutasyonlar hem vücut hem de üreme hücrelerinde oluşabilir. Vücut hücrelerinde
oluşan mutasyonlar bireyin kendini ilgilendirirken ,üreme hücrelerinde meydana gelen
mutasyonlar gelecek nesillere aktarılır yani kalıtsaldır.
Öğrencilerin ifadeleri için ne söylenebilir?
A)Her ikisinin de ifadesi doğrudur.
B)Her ikisinin de ifadesi yanlıştır.
C)Sadece Ayşe’nin ifadesi doğrudur.
D )Sadece Fırat’ın ifadesi doğrudur.
12)
Yukarıda verilengörsellerleilgili,
I Canlılarınyaşadıkları çevredeki değişimlere adaptasyonusayesindebiyolojikçeşitlilikartar.
II.Bir türün sahipolduğuadaptasyonlaryaşadığıbölgeyegöre değişebilir.
III.Modifikasyonlarcanlınınortamauyumunu kolaylaştırır.
Yorumlarındanhangileri doğrudur?
A) I ve II
B) I,IIve III
C)IIve III
D)YalnızI
7. 13) I. Aa X Aa
II. aa X aa
III. AA X Aa
Yukarıdaki çaprazlamalar yapıldığında saf döl oluşma oranları arasındaki ilişki hangi
seçenekte doğru olarak verilmiştir?
A)III>II=I B)II>III>I C)II>I=III D)II>III>I
14) Kerem, genetik mühendisliği ve biyoteknoloji için aşağıdaki gibi bir çalışma yapmıştır.
Çalışmasında tanımlara ve uygulama alanlarına yönelik bilgi vermiştir.
Genetik mühendisliği: Canlıların kalıtsal özelliklerini değiştirerek onlara yeni işlevler
kazandırılmasına yönelik araştırmalar yapan bilimdalıdır.
Uygulama alanları;
Bazı besin ürünlerinin dayanıklılığının artırılması
Bitkilerde direncinin artırılması
Biyoteknoloji :Bitki, hayvan ve mikroorganizmaların genetik yapısını geliştirmek yeni özellikte
canlılar elde etmeyi amaçlayan bilim dalıdır.
Uygulama alanları
Meyveli yoğurt üretimi
Aşı ve serum üretimi
X
Y
Buna göre;
I.X yerine vitamin tablet üretimi yazılabilir.
II. Y yerine insülin ve büyüme hormonu üretimi yazılabilir.
III. Genetik mühendisleri çalışmalarında biyoteknolojik yöntemlerden yararlanabilir.
Ayşe’nin hazırladığı bu çalışma için verilen bilgilerden hangileri doğrudur?
A)I,II ve III
B)II ve III
C)I ve II
D) I ve III
8. 15)Mutasyon, modifikasyon ve adaptasyon olayları için örnekler aşağıdaki gibidir.
I. İnsanlarda orak hücreli anemi hastalığının ortaya çıkması
II. Çuha çiçeği renginin sıcaklığa bağlı olarak değişmesi
III. Kutup ayısının soğuk iklimlerde yaşayabilmesi için post renginin beyaz olması
Buna göre bu örneklerin kavramlar ile eşleştirilmesi aşağıdakilerden hangisinde doğru
verilmiştir?
Mutasyon Modifikasyon Adaptasyon
A) I II III
B) II III I
C) III II I
D) I III II
16) Hücrelerimizde yer alan kromozomların içinde paketlenmiş hâlde bulunan DNA’da tüm
genetik bilgilerimiz saklıdır. DNA’nın temel yapı birimi olan nükleotidlerin dizilişi genleri
oluşturur. Bu sıralamada oluşacak hatalar bazen kanser ve başka ciddi problemlere yol
açabilmektedir. Nobel ödüllü biliminsanımız Prof. Aziz Sancar DNA hatalarının “nükleotid
kesim onarım” yöntemiyle onarıldığını buldu. Özel bir enzimin DNA sarmalında dolaşıp hata
bulduğu bölümde DNA’nın o bölümünü kesip çıkardığını keşfeden Prof. Sancar başka tamirci
enzimlerin arıza yapmış bir makineye yeni parça takar gibi o bölümü onardıklarını gösterdi.
Daha sonra bu yöntemin başka onarımlarda da kullanıldığı bulundu. Kansere karşı kullanılan
ilaçların kanserli hücrelerin Dna’sında hasar yaratıyor. Ama vücut bozulan sağlamhücreler
gibi kanserli hücrelerin Dna’sını da onarıyor. Aziz Sancar’a göre eğer bu onarım
mekanizmasını durdurmayı başarırsak kanserli hücreleri daha kolay öldürme şansı
doğacaktır.
I. Moleküler Biyoloji
II. Biyoteknoloji
III. Genetik
Bu parçada altı çizili cümlede anlatılan olayı gerçekleştirmede bilim dallarından hangileri rol
oynayabilir?
A)Yalnız II B)I ve III C)II ve III D)I,II ve III
9. 17)Kutup ekosisteminde yaşayan canlıların (kutup tilkisi) küçük uzuvlu (bacak,burun,kulak
)olması ısı kaybını önler. Çöl ekosisteminde yaşayan canlıların ise büyük uzuvlu olması ısı
kaybını artırır.
Bu durum aşağıdakilerden hangisiyle açıklanır?
A)Canlılar vücut yapılarıyla ortama uyum sağlamışlardır. Bu durum canlıların yaşama ve
üreme şansını artırır.
B)Yukarıda örneği verilen durum mutasyon örneğidir.
C)Canlılar modifikasyon sonucu vücut yapılarında değişikliğe uğramıştır.
D)Canlıların vücut büyüklüğünün yaşadığı ortamla ilişkisi yoktur.
18)
Çevre etkisi sonucu canlılarda oluşan kalıtsal olmayan değişikliklere denir.
Canlının sahip olduğu dna molekülünün eşlenmesi sırasında meydana gelen kalıtsal
değişikliklere denir.
Canlıların çevrelerine uyum sağlayabilmeleri onların yaşadığı çevrede hayatlarını
devam ettirme şansını artırır uyum sağlayamayanlar ise yok olur. Bu olaya denir.
Yukarıdaki açıklamalar aşağıdaki kavramlar ile eşleştirilmiştir. Eşleştirme sonucunda
hangi kavram açıkta kalmıştır?
A)Doğal seçilim
B)Mutasyon
C)Modifikasyon
D)Adaptasyon
19)Canlıların kalıtsal özelliklerini değiştirerek onlara yeni işlevler kazandırılmasına yönelik
araştırma yapan bilim dalına genetik mühendisliği denir.
I.Klonlama
II. Dna parmak izi
III. Gen tedavisi
Yukarıda verilenlerden hangisi genetik mühendisliğinin uygulama alanları arasında yer alır?
A)I ve III B)I,II ve III C)II ve III D)I ve II
10. 20) X
1.kuşak %100 sarı tohum
X
2.kuşak %75 sarı %25 yeşil tohum
Yeşil renk tohumlu bir bezelye ile sarı renk tohumlu bezelyenin çaprazlanması sonucu
1.kuşakta %100 sarı tohumlu bezelyeler elde ediliyor. Daha sonra 1.Kuşaktaki bezelyeler
kendi aralarında çaprazlanınca 2.kuşaktaki bezelyeler elde ediliyor. Yapılan çaprazlamalarla
ilgili aşağıda verilenlerden hangisi doğrudur?
A)İlk durumda çaprazlanan sarı tohumlu bezelye melez döldür.
B)1.kuşakta elde edilen bezelyeler saf döldür.
C)İkinci durumda elde edilen yeşil tohumlu bezelye saf döldür.
D)1.kuşakta elde edilen bezelyeler melez döldür.
21)
Yukarıda bir canlının Dna molekülüne ait bölüm gösterilmiştir. Buna göre aşağıdaki
öğrencilerden hangisinin yaptığı yorum doğrudur?
A)Ayşe: Dna’da her zaman adenin nükleotid sayısı guanin nükleotid sayısına eşittir.
B)Seda: Bütün nükleotidlerde deoksiriboz şekeri bulunur.
C)Esra: Guanin ve sitozin nükleotidleri arasında ikili hidrojen bağı bulunur.
D)Eda: Adenin ve timin nükleotidleri arasında üçlü hidrojen bağı vardır.
11. 22)Aşağıda bir doğru yanlış etkinliği verilmiştir.
Açıklama Doğru/Yanlış
İnsülin hormonu üretimi biyoteknolojinin
uygulama alanlarındandır.
Biyoteknolojinin olumsuz yönleri de vardır.
Biyoteknoloji sadece hayvanlar üzerinde
ıslah çalışmaları yapar.
Vitamin tablet üretimi biyoteknolojinin
uygulama alanlarındandır.
Buna göre etkinliği hatasız tamamlamak isteyen bir öğrenci tabloyu hangi seçenekteki gibi
doldurmalıdır?
A) D B) Y C) D D) D
Y Y D D
Y D Y D
D D D Y
23) Gelişmeleri için uygun çevre sıcaklığı 20-30 °C olan bir çekirge popülasyonu ile ilgili deney
yapılmıştır. Sıcaklığın gen ve çekirgedeki beneklenmeye etkisi araştırılmıştır.
I.Deney : Normal sıcaklık değerinde yetişen normal benekli çekirgenin yavruları 15 °C de
yetiştirilmiş ve çekirgelerin az benekli olduğu görülmüştür.
Az benekli olan çekirge yavruları da 25°C yetiştirilmiş ve normal benek yapısına sahip
çekirgeler oluşmuştur.
II.Deney :Normal benekli olan çekirge yavruları daha fazla sıcaklıkta 35 ° C de yetiştirilmiş ve
benek sayısı fazla olan çekirgeler elde edilmiştir.
Aşırı benekli çekirgeler 25°C de yetiştirilmiş ve aşırı benekli çekirgeler elde edilmiştir.
Bu deneye göre çekirgelerde vücut beneklenmesiyle ilgili olarak ne söylenemez?
A)Normalden düşük sıcaklık beneklenmeyi kontrol eden geni etkilemiş ve gende kalıtsal
olmayan değişime neden olmuştur.
B)Normalden yüksek sıcaklık dış görünüşte kalıtsal değişime neden olmuştur.
C)Yüksek sıcaklık beneklenmeyi kontrol eden gende mutasyona neden olmuştur.
D)Normalden yüksek sıcaklık dış görünüşte kalıtsal olmayan değişime neden olmuştur.
12. 24) Aşağıda canlıların çevre şartları nedeniyle geçirdiği değişimlere örnek verilmiştir.
K :Orak hücreli anemi
L: Himalaya tavşanının kürk renginin sıcaklıkla değişimi
M: Albinoluk
N: Spor yapan kişinin kaslarının gelişimi
Ali bu örneklerden modifikasyon olanları üst kısma mutasyon olanları ise tablonun alt
kısmına yerleştirecektir. Aşağıda verilen tablolardan hangisi gibi yerleştirirse doğru yapmış
olur?
A)
L M N
K
B)
L N
K M
C)
K M
L N
D)
K L
M N
13. 25)Modifikasyon konusunu öğretmek isteyen öğretmen deney malzemelerini temin ederek
öğrencilerden deney düzeneği tasarlamasını istemektedir.
Deney Malzemeleri:
K toprağı L toprağı M toprağı
Öğrenciler tasarlayacakları deneyde çiçek renklerini karşılaştıracaklardır. M toprağı , K ve L
topraklarından eşit miktarlarda alınıp karıştırılarak elde edilecektir. Ortanca bitkisinden
aldıkları tohumları asidik ve bazik özellikteki K,L ve M topraklarına ekerek çiçek renklerini
karşılaştırmaları istenmektedir. (Ortanca çiçekleri asidik ortamda kırmızı bazik ortamda mavi
renk çiçek açar)Öğrencilerin oluşturması gereken deney düzeneği ve gözlenmesi gereken
durum nasıl olmalıdır?
A)K ve M topraklarında eşit miktarda tohum ve su koyarak çiçek renklerinin benzer olduğunu
gözlemliyorlar.
B)L ve M topraklarına eşit miktarda tohum ve su koyarak çiçek renklerinin aynı olduğunu
gözlemliyorlar.
C)K ve L topraklarına eşit miktarda tohum ve su koyarak çiçek renklerinin aynı olduğunu
gözlemliyorlar.
D)K ve L topraklarına eşit miktarda tohum ve su koyarak çiçek renklerinin farklı olduğunu
gözlemliyorlar.
Esra KABAŞER
Fen Bilimleri Öğretmeni