Wat is een mondeling examen?

1. MONDELING
EXAMEN

2. Omschrijving
Een mondeling examen is een examenvorm waarbij je via een gesprek met één of meerdere
studenten nagaat in welke mate de student(en) de leerinhouden beheerst/beheersen. Meestal
bestaat het examen uit een aantal open vragen die mondeling worden beantwoord.
Er zijn verschillende varianten mogelijk, afhankelijk van de
 Voorbereidingstijd
 Functie van de schriftelijke voorbereiding (vb. alle examenvragen mondeling bespreken of slechts één
en de andere vragen schriftelijk uitwerken)
 Functie van de bijvragen (vb. nieuwe info bevragen, extra doorvragen ifv hogere score)
 Soort evaluatie

3. Wat evalueren?
Het mondeling examen is bij uitstek geschikt om een aantal specifieke vaardigheden en attitudes te
evalueren die je moeilijk met behulp van een schriftelijk examen kan toetsen, zoals:
 De student kan een redenering opbouwen
 De student kan een standpunt mondeling verdedigen
 De student kan een complex begrip helder uitleggen
 De student kan oplossingsstrategieën hanteren in complexe situaties en out-of-the-box denken
 De student kan ideeën structureren
 De student hanteert een bepaald taalgebruik, heeft een bepaalde expressie
 De student kan snel en ad rem antwoorden op een vraag

4. Aandachtpunten
Voordelen
◦ Student kan een redenering toelichten waardoor je
als docent kan nagaan of hij de leerinhouden echt
begrijpt.
◦ Kan ‘deep learning en high order skills’ bevorderen
◦ Inspelen op vragen van student, doorvragen,
herformuleren en zo in dialoog gaan
◦ Persoonlijk contact met student
◦ Voor student kan het persoonlijker, uitdagend,
motiverend werken
◦ Authentiek: te linken met latere beroepssetting
Nadelen
◦ Representativiteit is moeilijk door beperkt aantal
vragen dat je kan stellen. Examenvragen gaan vaak
eerder feitelijke kennis toetsen dan inzicht of
probleemoplossend vermogen.
◦ Tijdsintensief. En de vraag of je hierdoor tot een echt
gesprek kan komen?
◦ Kan voor student spanning en stress veroorzaken,
door bijv. onduidelijkheid over verwachtingen en
voorbereiding
◦ Betrouwbaarheid en dus de objectiviteit van je
oordeel kan in het gedrang komen.

5. Aandachtpunten
Voordelen Nadelen
◦ Betrouwbaarheid en dus de objectiviteit van je
oordeel kan in het gedrang komen.
◦ Andere factoren dan de kennis en kunde van de student
beïnvloeden je beoordeling, zoals het voorkomen van de student,
het geslacht, de wijze waarop de student zijn kennis onder
woorden kan brengen, enz.
◦ Vlotte student kan gesprek sturen, controleren of manipuleren
◦ Dialoog-idee kan stress veroorzaken en dus onduidelijke ‘meting’
zijn
◦ De indruk die je als examinator hebt van de voorgaande studenten
beïnvloedt de indruk die je hebt van de volgende student,
waardoor de lat hoger of lager komt te liggen.
◦ Je kan vermoeid geraken als beootdelaar waardoor je na enige tijd
minder geconcentreerd en minder correct beoordeelt

6. Meer weten?
 Kehm, B.M. (2001). Oral examinations at German Universities. Assessment in Education: Principles, Policy and
Practice, 8(1), 25-31.
Deze Duitse universiteiten kennen een traditie van mondeling evalueren. Hoewel deze evaluatievorm doorheen de
jaren steeds meer bekritiseerd werd, werd deze vorm toch behouden. In het artikel wordt toegelicht waarom en wordt
gewezen op het belang van een goede professionalisering van het docentenkorps.
 Wallace, C.J. (2010). Using Oral assessment in law: opportunities and challenges. The Law Teacher, 44(3),
365-377.
In dit artikel wordt op zoek gegaan naar argumenten om mondelinge evaluaties toch een plaats te geven binnen het
curriculum van een rechtenopleiding. Het artikel bevat een literatuuroverzicht waarin de verschillende pro’s worden
toegelicht. Eén van de argumenten is dat mondelinge evaluaties kunnen leiden tot deep en effectief leren. Ook de visie
van studenten wordt toegelicht. Er worden enkele suggesties aangereikt om moeilijkheden mbt mondelinge evaluaties
te overwinnen.

7. Bronnen
 Clement, M. & Laga, E. (2006) (Eds). Steekkaarten doceerpraktijk. Leuven, Garant.
 Joughin, G. (1998). Dimensions of oral assesment. Assessment & Evaluation in Higher Education, 23(4), 367-
378.
 Joughin, G. & Collom, G. (2003). Oral assessment. The Higher Education Academy.
 Teelen kennismanagement (2004). Toetsontwikkeling in de praktijk: hoe maak ik goede vragen en toetsen.
 Memon, M.A., Joughin, G.R., Memon, B. (2010). Oral assessment and postgraduate medical examinations:
establishing conditions for validity, reliability and fairness. Health Science Education, 15, 277-289.
 Van Berkel, H. & Bax, A. (2006). Toetsen in het Hoger Onderwijs. Houten: Bohn Stafleu van Loghem.
 Van Berkel, H., Bax, A. & Joosten-ten Brinke, D. (2014). Toetsen in het Hoger Onderwijs. Houten: Bohn Stafleu
van Loghum.
 Wass, W. et al. (2003). Achieving acceptable reliability in oral examinations: an analysis of the Royal College of
General Practitioners membership and examination’s oral component. Medical Education, 37, 126-131.