Koç Üniversitesi’nde kurulan Kuluçka Merkezi’nin direktörü Mustafa Ergen, hedeflerini ve projelerini anlatıyor.

1. OPTİMİSTTEMMUZ 2014 100
- EDA BAYRAKTAR
Koç Üniversitesi’nde kurulan Kuluçka Merkezi’nin direktörü
Mustafa Ergen, hedeflerini ve projelerini anlatıyor.
“TÜMTÜRKIYEIÇINBIR
MODELOLUŞTURUYORUZ”
K U L U Ç K A M E R K E Z İ

2. OPTİMİSTTEMMUZ 2014 101
FOTOĞRAF:ÖZGÜRGÜVENÇ
Üniversite içinde Kuluçka Merkezi kurma fikri
nasıl gelişti?
Üniversitede 2010’dan beri hem mühendislik hem de iş-
letme bölümünde girişimcilik dersi veriyordum. 2011’de
verdiğimiz dersin notlarını Türkçeye çevirelim ve bir kitap
olarak yayınlayalım dedik. Ders notları Silikon Vadisi tek-
niklerinden başlayıp risk yatırımı ve ona ulaşma teknikleri,
yönetim kurulu oluşturma, yeni yenilik dalgaları gibi konu-
ları kapsıyordu. Şimdi bunlardan bir kitap oluşturmak üze-
reyiz. Eylül’de Koç Üniversitesi yayınları tarafından basıla-
cak. 2012’ye geldiğimizdeyse şöyle bir ihtiyaç daha doğdu.
Öğrencilerimizden ders boyunca kendilerini bir CEO, CTO
(Chief Technology Officer) yerine koyup şirket kurmalarını
bekliyorduk. Bize bir şirket planı getirin ve biz bunu değer-
lendirelim diyorduk. Bunun daha uygulamalı hale geçmesi
gerekiyordu. Uygulamalı hali de Kuluçka Merkezi ile olurdu.
Böyle bir teklif sunduk üniversite yönetimine. TÜBİTAK’ın
Teknoloji Transferi Ofisi programları da başladığı için iki-
si birleştirildi ve merkez kuruldu. İkinci bir ihtiyaçsa dün-
yanın genelinde girişimcilik konusu aktifleşmiş durumda,
herkesin kendi modelleri var. Biz de Türkiye olarak kendi
modelimizi oluşturmak üzere yola çıktık.
Ekibiniz kimlerden oluşuyor?
Kuluçka Merkezi’nin birden fazla bileşeni var. Bir üst kurul
oluşturduk. Bu üst kurul Ali Koç, Ali Sabancı, Faruk Ecza-
cıbaşı, Işık Keçeci Aşur, Hüsamettin Bayazıt gibi ülkenin
önemli sanayicilerinden oluşuyor. Buraya gelenlere ver-
diğimiz mesaj şu: Girişimcilik konusunda bir şey yapmak
istiyorsanız, nasıl ki Silikon Vadisi’ndeki girişimler garajda
oluyor, sizin de garajınız burası olsun. Biz burada iyi bir
çekirdeği atalım, sonra belki bu, herkes tarafından alınabi-
lecek bir model olabilir. Üst kurulun altında bir takımımız
var. Bu takımda ben dahil şu an üç kişiyiz. Bir mühendis,
bir Şişli merkezimizin koordinatörü, bir de iş plancısı. İki de
danışma komitesi oluşturduk. Biri endüstrideki CEO, CTO,
girişimci ve yatırımcılardan oluşan ve büyüyen bir liste, şu
anda yaklaşık 20 kişi var. Diğeri de her bölümde kuluçka
merkezinin elçisi gibi davranacak, girişimciliği öğrencilere
aktaracak akademisyenlerden oluşuyor. Böylelikle üniversi-
tenin etrafını sarmaya çalışıyoruz. Amaç da üniversitedeki
girişimcilik potansiyelini ortaya çıkartmak.
Organizasyon yapınız nasıl?
Bir ön kuluçka merkezimiz okulda, bir de Şişli’de kuluçka
merkezimiz olacak. Şişli’deki merkezde kapalı ve açık ofis-
lerimiz var. Bunun yanında büyüyebilen toplantı odaları-
mız bulunacak. İçinde 3D yazıcı dahil her türlü donanımsal
cihazın bulunduğu büyük bir atölyemiz olacak. Öğrenci-
ler burayı 24 saat kullanabilecek. Sadece öğrencilerimize
değil, mezunlarımıza ve bütün İstanbullulara açık olacak.
Girişimcilikle ilgili toplantı yapmak isteyenlere burayı aça-
cağız. Ekosistem sağlıklı gelişsin diye yeri geldiğinde dışa-
rıdan girişimler alacağız. Bu iki merkez yanında bir de Koç
Venture-Koç Risk Yatırım firması kuruldu. Bu firma öğren-
cilerin girişimlerine para vererek hisse satın alacak.
Risk yatırımı ne şekilde uygulanacak?
Üniversitenin kendi fonlarından oluşturduğu bir kaynak
var. O kaynak, kurulan yatırım şirketine aktarılacak ve bu
şirket çıkan girişimlere yatırım yapma kararını kendinde
tutacak. Bunun yanında ödüllerimiz de oluyor. Mesela be-
nim bir dersimde jüri geldi ve 30 projeyi değerlendirdi. Bu
şekilde de birincilere 10 bin lira ödül veriyoruz.
Girişimci adaylarına nasıl hizmetler
sunuyorsunuz?
Öğrenciye ve kuluçka merkezine giren girişimciye tam za-
manlı mühendislerimizle mühendislik eğitimi, iş planı des-
teği veriyoruz. Üç program tanımladık. Biri “Casual Prog-
ram”. Girişimcilere ofis desteği, Bulut hizmeti ve istedikleri
zaman bizden yardım alabilme olanağı sunuyoruz. Öğrenci
burada mühendisimize kod yazdırabiliyor, girişimcilik uz-
manıyla iş planı üzerinde çalışabiliyor. Öğrencinin veya gi-
rişimcinin tetiklediği bir çalışma şekli ve program. İkincisi
“All-In Program”. Burada girişimciyle takım arkadaşı gibi
planlar yapıyoruz, haftalık toplantılar yapıp kilometre taş-
ları belirliyoruz. Üçüncü programımız da mezunlar için uy-
guladığımız program. Taksim’de Anamed adlı bir yerimiz
var. Her çarşamba girişimcilerle toplanıyoruz. Bizim çok iyi
bir fikrimiz çok da iyi bir ekibimiz var diyen adayları üst
kurulumuza yönlendiriyor ve roket gibi zıplatmak istiyoruz.
Koç Kuluçka Merkezi olarak neyi
hedefliyorsunuz?
Üniversitedeki girişimcilik potansiyelini global fikirler pe-
şinde koşan girişimlere dönüştürmek istiyoruz. Tabii ama-
cımız onları mezun olur olmaz girişimci yapabilmek. Çünkü
bu, öğrencilerin zihinsel olarak saf ve temiz oldukları, daha
çok zamanlarının olduğu bir dönem. Hemen yapmıyorsa
endüstride deneyim kazandıktan sonra ya da emekli olduk-
tan sonra da yapabilir. Biz bu yolları açıyoruz. Sosyal ve tek-
noloji ağırlıklı, ölçeklenebilir girişimlere yatırım yapmak
istiyoruz.
Ölçeklenebilirliği nasıl ölçüyorsunuz?
Fikir global bir fikirse, bunun ölçeklenebilir olması kuvvet-
le muhtemel. Çünkü arkasında bir teknoloji vardır, teknolo-
jinin kopyalanması zordur. Ve teknolojiyi geliştiriyorsanız
siz bir çekim kaynağısınızdır. Ürününüzü satabilirsiniz. Öl-
çeklenebilir olması, teknolojiyi barındırması ve hızlı büyü-
me potansiyeli olmasıyla ilgili. Bir web sayfası yaptığınızda,
sonrasında hiçbir şey yapmasanız bile büyüyebiliyorsa bir
potansiyeli vardır.

3. OPTİMİSTTEMMUZ 2014 100
Türkiye’deki girişimciliği nasıl
değerlendiriyorsunuz?
Türkiye’de girişimler Avrupa’daki gibi erken aşamada. Uzun
yıllar yatırımın olmamasından dolayı pazar sıkışmış durum-
da. Özellikle e-ticaret sektörü. Son 10 yıla baktığımızda da bu
işten para kazananların sayısı bir elin parmaklarından daha
az. Bazıları çok cefa çekerek bekleyip patlama yapmış, son yıl-
larda büyümüş. E-ticaretin en büyük dezavantajı ülke ekono-
misiyle birebir bağlantısı olması. Ekonomi tökezlediği zaman
dayanma gücü azalıyor. Bunun dışında dünyada tek kişilik
şirketler çoğalmaya başladı. Türkiye’de de bu tek kişilik şir-
ketlerin global başarıları olduğunda başarılı olacaklarını dü-
şünüyorum. O yola gidenleri de olabildiğince Silikon Vadisi
ortamına sokmak istiyoruz. Bizdeki girişimler global anlamda
eksik, fikir anlamında da. Erken aşamada getiri bekliyorlar.
Yazılım yeteneklerimiz eksik. Dışarıdaki girişimlere baktığı-
nızda bir girişim her şeyi yapar halde. Yeri geldiğinde yazılım
yapıyor, yeri geldiğinde bağlantıları kuruyor. Kapasitesi yet-
mediği zaman da dışarıya paslıyor. Aslında kimseye ihtiyacın
olmadan başlayabilmen lazım. Altı ay kendi başına götürüle-
bilecek işlerin olması lazım ki sonra sen takım arkadaşı olabi-
lesin. Yazılımı bilmek ve geliştirmek önemli bu noktada.
Türkiye’de Silikon Vadisi kurulması
tartışmalarını nasıl değerlendiriyorsunuz?
2002 yılında ABD’ye gittiğimde Silikon Vadisi’yle ilgili bir
rapor yazdım. Sonra master tezim oldu. Başlığı “Silikon
Vadisi’nden Fayda Sağlayan Ülkeler” idi. Vadi’yi kurmak de-
ğil, fayda sağlamanın yoluna gidelim. Orayı kopyalamak gi-
bi bir düşüncenin peşinde koşmanın anlamı yok. Orada bir
ekosistem var. Teknolojik ve sosyal bazlı işler herkesi eşitliyor.
Silikon Vadisi de bunun için çalışıyor. Haberleşme, bilgiye
ulaşma özgürlüğü veriyor. Yeri geldiğinde 3D yazıcılara üre-
tim özgürlüğü veriyor. Aslında onların amacı da bu. Şu anda
akademik camia her türlü bilgiye ulaşabiliyor, kaliteli işler ya-
pabiliyor. Akademik camiada bir eşitlenme var. Girişimcilik
camiasında hâlâ para, yatırım, çıkış stratejisi yok. Buradaki
şirketlerin çıkış stratejileri çok zayıf. Bizim amacımız Silikon
Vadisi’nden fayda sağlamanın yollarını bulmak. 2000’li yıllar-
da Hindistan bunu nüfusundan ve yazılımdaki başarısından
kaynaklanan fonlarla yaptı. İrlanda, AB’nin içinde bir pazar
kanalı olarak yaptı. İsrail yine bu şekilde. Biz de bunun yön-
temlerini bulabiliriz. En büyük yöntem, sermayenin organi-
ze olarak ilk aşamada oradaki startup’lara yatırım yapması.
Belki o zaman “senin ikinci ofisin Türkiye olsun” diyebilirler.
Ya da buradaki büyük şirketlerin oradaki startup’ların ilk de-
neme tahtası olması. Ya da herkesin söylediği gibi buradaki
girişimcileri oraya taşımak. Bu da üniversite dördüncü sınıfta
girişimciliği vererek değil, lisenin üç ve dördüncü sınıflarında
vererek olabilir. Kolektif bir organizasyon içindeyiz, bu orga-
nizasyonu iyi yapanlar öne çıkacak, yapamayanlar kalacak.
Türkiye’nin avantajı genç nüfusu, ancak bu da organize ola-
bilmesiyle bağlantılı.
Geleceğe dair projeleriniz neler?
Buradaki modelin daha da kemikleşip İstanbul ve Türkiye
çapında bir model olması için çalışıyoruz. Nasıl ki insanlar
risk yatırımcısı seçiyor, biz de farklı dokularda olsun diye şir-
ketleşme araçları tanımladık. Şirketleşme araçlarının çoğalıp
risk yatırımcısı olmasını istiyoruz. Buradan endüstriyi dönüş-
türmek istiyoruz. Dünyada çok büyük bir sermaye dolaşıyor,
endüstriyi de bu işe çekmeyi hedefliyoruz. Amacımız tekno-
loji bazlı girişimciliği yaymak ve bunu destekleyici çalışmalar
yapmak.
Amacımız Silikon Vadisi’nden fayda sağlamanın yollarını bulmak.
2000’li yıllarda Hindistan bunu nüfusundan ve yazılımdaki
başarısından kaynaklanan fonlarla yaptı. İrlanda, AB’nin içinde
bir pazar kanalı olarak yaptı. İsrail yine bu şekilde.
Biz de bunun yöntemlerini bulabiliriz.
K U L U Ç K A M E R K E Z İ