SlideShare a Scribd company logo
1 of 37
Bahirparimarjana Chikitsa In
DifferentAvastha Of Kustha
Dr Ajith Kumar
M.D (A.M), DCP
Fellowship in Infectious Disease
Introduction
• Skin is the largest protective barrier in the body which
prevents invasion of foreign substances
• The main area of external or topical application/
measures is the twacha and
• Procedure like abhyanga, swedana, pradeha, pariseka,
udwartana etc as per disease are known as
bahirparimarjana chikitsa
• Twachashrita bhrajaka pitta helps in the pachana and
absorption of these treatment modalities which ever
applied over the skin
23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 2
Introduction
• Kushta roga is considered as one of the mahagada and also
as one of the disease due to paapakarma
• It is a raktapradoshaja vyadhi
• Different varieties of kushta have been explained, Acharya
Charaka said kushta are ‘n’ in number
• Involvement of tridosha and twakadi dushya are
mandatory in the manifestation of kushta roga
• Various treatment modalities have been explained based on
the involvement dosha and dushya
• Here, an effort has been made to discuss the
bahirparimarjana chikitsa in kushta roga
23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 3
Kushta
क्र
ु ष्णाप्यंगमिमिक
ु ष्टि्।क्र
ु त्स्नििं मिष्टिीमि। (A. H. Ni 14)
One which produces discolouration over skin region
is said to be Kustha
क
ु ष्णामिसर्वं र्वपु:इमिक
ु ष्टि्।(चक्रपामि)
That which does विक्र
ु वि in शरीर is called as Kushta
23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 4
Dosha dushya sammurchana in Kushta
KUSTA
TRIDOSHA
TWAK/
RASA
RAKTA
MAMSA
LASIKA
23-01-2023 5
Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta
Samprapti of Kushtaroga
Nidana sevana
Agnimandya
Amotpatti
Tridosha prakopa
Tiryak gata sira prapti
Sthanasamshraya in twak ,rakta ,mamsa, ambu
23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 6
Conti..
Doshadushya sammurchana
Shithilata in twagadi dhatus
Srotodusti
(Rasavaha, Raktavaha, Mamsavaha, ambhuvaha)
Laxana pradurbava
Kushtaroga
23-01-2023 7
Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta
Types of kushta
• Dosha predominance
• Dhatugatatva
• Mahakushta
• Kshudrakushta
8
23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta
Vata dosha
Subjective symptoms Character of lesion Discolouration
Toda Roukshya Shyava
Shoola Parushya Aruna
Aayama Sankocha
Harsha Shosha
Khara
रौक्ष्य शॊषस्तोदःशूलसंकोचनं िथा।
पारुष्यं खरभािो हषष:शयािरुणत्वं च।
23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 9
Pitta dosha
Subjective symptoms Character of lesion Discolouration
Daha Parisrava Aruna
Anga patana Visragandhi
Raga Paka
Kleda
क
ु ष्टेषु िािवलंगम्;दाहो राग;पररस्रि:
विस्रोगंध ;क्लेद;िथा अंगपािनं चावपत्तक्रि्।
23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 10
Kapha dosha
Subjective symptoms Character of lesion Discolouration
Kandu Sthairya Shvaitya
Gourava Utseda
Shaitya Sneha
Kleda
श्वैत्यं शैत्यं क
ं ण्डु :स्थैर्य्ंचोत्सेधगौरिं स्नेहा:
क
ु ष्टेषु कफवलंगं जंिुवभरभख्शणं क्लेद:।
23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 11
Involvement of Twak
• Angavaivarnya
• Roukshya
• Twak swapa
• Sweda atipravartana
• Romaharsha
23-01-2023 12
Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta
Involvement of Rakta
• Kandu
• Pooya
23-01-2023 13
Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta
Involvement of mamsa
• Vaktra shosha
• Karkasha
• Pidakodgama
• Toda
• Sphota
• Sthiratva
23-01-2023 14
Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta
Involvement of meda
• Kounyam gatikshaya
(confined body motions)
• Anga sambheda
(disintegration of body parts)
• Kshata sarpana
(progressive ulcers)
• Delayed healing
23-01-2023 15
Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta
Involvement ofAsthi majja
• Naasa bhanga
• Akshiraga
• Swaropaghata
23-01-2023 16
Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta
Involvement of Shukra
• Kushta bahulyat dushta shonita shukra
• Give birth to a deformed baby
23-01-2023 17
Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta
Mahakushta
Type of
kushta
Lesion type Associated
symptoms
Site
Kapala Aruna, khara Ati toda, alpakandu Thin skin area
Audumbar Tamra, ashutthana Ati daha, vedana
Mandala Snigdha, sweta Ati srava, ati kandu
Rishajivha Bear tongue Ati toda, daha cover
with pidaka
Pundarika Redness with
peeta
Kandu, daha
Sidhma Tanu Akastakari, kandu Upper body
part
Kakanaka Many varna Ati daha, vedana +
23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 18
Kshudra kushta
Type of
kushta
Lesion type Associated symptoms Site
Eka Fish scales Big & Ext localization Ab of perspiration
Charma Khara Hastichamatva
Kitibha Ruksha Kandu, ativarna
Vipadika Raji, ruksha Kandu, daha, ruja Pada
Alasaka Kandu Cover with vesicles
Charmadala Raga Kandu, osa, cosa Hasta, pada, tala
Dadru Raga Mandalodgama, kandu
Pama Shweta, aruna, syava Kandu, bahu pidaka Spika, pani, pada
Visphota Shweta, aruna Thin skin area
Shataru Raga Daha, vedana with vrana Parva
Vicharchika Raji, rukshata Kandu, arti, ruja Gatra, pani, pada
23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 19
Dosha dominancy of all Kushta
Vata Pitta Kapha Vatapitta Pittakaph Vatakapha Tridosh
a
Kapal
a
Audumbar Mandala
Vicharchi
k
Rishyajivh
a
Dadru
Charmadal
a
Pama
Vispota
Shataru
Pundarika Sidhma
Eka
Charmadal
a
Kitibha
Vipadika
Alasaka
Kakanak
a
Sukha sadhya Kashta sadhya Sukha
sadhya
Asadhya
23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 20
Management of Kushta
 Kushta management is based on assesment of :
 Dosha
 Dooshya
 Avastha anusara
 Vyadhipratyanika
 Manobala vardhaka
 Rasayana
 Acharya Charaka explains, although Kushta are tridoshaja and of
various types, the treatment to be planned depends on the
predominance of doshas as understood by their features
सिं विदोशजं क
ु ष्टं दोषाणां िु बलाबलं।
यथास्वे :लक्षणे:बुद्द
् ििाक
ु ष्टानां वक्रयिे वक्रया॥
23-01-2023 21
Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta
Samanya chikitsa
23-01-2023 22
Avastha Chikitsa
Vata Internally oleation
Pitta Virechana + Raktamokshana
Kapha Vamana
Twak gata Kushta Shodhana & Alepa
Raktagata Kushta Shodhana, Shamana, Raktamokshana and
alepa
Mamsagata Kushta Suitable Asava, Arishta, Mantha + Topical
application
Medashrita Kushta All above + Bhallataka prayoga + agaru,
khadira, guggulu, asana, shilajatu,
tuvaraka, ayaskriti
Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta
Bahirparimarjana chikitsa
Is instantaneously efficacious only after Shodhana and
Rakta mokshana therapies
• Abhyangadi karma:
• Abhyanga
• Lepa
• Udwartana
• Pariseka
23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 23
Formulations
Vataja Pittaja Kaphaja
Jeevantyadi Durvadi taila Gandhaka
malahara
Rasottamadi lepa Mahatiktaka Rasottamada lepa
Mahatiktaka Shatadhouta ghrita Sindhooradi lepa
Nyagrodhadi lepa Marichyadi taila
Somaraji taila
Edagajadi
Manahshiladi
23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 24
Lakshanika
Condition Dravya
Kandu Karanja taila, marichyadi taila
Daha Chandanadi ghrita, shatadhouta ghrita
Srava Dashanga lepa
Vrana Triphala kashaya pariseka f/b
- Vrana ropana taila
- Jathyadi taila
- Panchatikta ghrta guggulu
23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 25
23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 26
Avastha Taila Indications
Kandu, srava,
pidaka
Sikthakaadi taila Vicharchika
Kandu Arka taila Pama , vicharchika
Kandu, srava, daha,
visarpa
Doorvaadya taila Pama, vicharchika
Tuvaraka taila Kushta
Kandu Manjishtaadya
suryapaka taila
Pama
Krimi, kandu Kanakaksheeri taila Mandala
Kandu, visarpa,
daha, toda
Nalpamaradi taila Kushta, shwitra
Somaraji taila Kushta
Kandu, visarpa Adityapaki taila Pama
23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 27
Avastha Taila Indications
Jeerna Guggulyaadi taila Purana kushta
Kandu, srava Shatbindu taila Kushta, especially
vicharchika
Kapha vata Kasisadi ghrita Pama, vicharchika,
dadru
Kandu, pidaka, kota Kushtadi taila
Kapha pitta Eladi taila
Pitta kapha Nimbadi taila Pama, vispota,
charmadala
Kandu, alpa pitta Marichyadi taila Dadru, shwitra,
kushta
Shoola, cracks Datturabeeja taila Vipadika
23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 28
Avastha Lepa Indications
Vatapitta Aragwadhapatra lepa Dadru, kitibha, sidhma
Kandu, ruja Durvadi pralepa Dadru (3 days)
Vidangadi lepa Dadru
Kathina, ruksha,
shyava
Manahshilaadi lepa Kushta, visarpa,
kitibha
Padasputana Sarjarasaadi lepa Vipadika
Kathina, ruksha,
shyava
Karanjaadi lepa Kushta
Sparshajyana hani,
kathina
Vishanashaka lepa Twak gata
Vedana, kandu, daha,
puya
Kadali kshara +
haridra
Sidhma
Vedana, kandu, daha,
puya
Gandhapashana lepa Sidhma
Avastha Udwartana
Kushta Khadirodaka churna
Vata kapha Siddhartaka snana churna
Vata kapha Sarshapadi churna
Pitta kapha Nimbadi churna
Kapha Dhatriphaladi churna
Kandu, pidaka, kotha,
sotha
Kusthadya udwarttana
Vata Eladi churna
23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 29
• Srava: triphala kwath prakshalana
• Vrana: tankana
23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 30
Mode of action
• Abhyanga : twak acts as a reservoir and allow gradual
penetration of a drug into the viable skin layers over a
prolonged period of time, vatahara
• Lepa : pacifies the provoked sthanika dosha and
acts as shodhana, utsadana, ropana, pralhadana. It
enters into romakupa and further gets absorbed
through swedavaha leading to desired effects
• Udwartana : causes dilatation of siramukha and
increases bhrajaka pitta
• Pariseka : dravashoshaka, eliminates ama due to
prabhava of dravya used
23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 31
Other modalities
• Nidana parimarjana
• Abhyangadi karma
• Rakta mokshana
• Satvavajaya
• Daivavyapashraya
• Achara Rasayana
23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 32
Limitations
• Cost and inconvenience may prohibit the use of topical
therapy repeatedly over large surface
• Most formulation have short self life and thus need to
be prepared fresh each time
• The rate of absorption is low if the base is not
appropriately selected as per dosha
• Comparatively expensive
• Most of the treatment procedures need hospitalization
and skilled therapist
23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 33
Conclusion
• Bahirparimarjana chikitsa is a convenient method of
treatment, but its efficacy depends on understanding
the barrier function of the skin
• It can be used directly or after abhyantara shodhana
based on the condition and stage of the disease
• Use after shodhana is recommended
• Inspite of the limitations, mild modifications in
treatment procedure may help in giving desired results
23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 34
• Manahshiladi lepa – vata
• Karanjabijadi lepa – vata
• Chaturanguladi pralepa – pitta
• Gandha pashana lepa- sidhma
• Aragwadadhya shat churna pradeha- vatapitta
• Manahshiladyashtanga lepa- pitta
• Bhagottara dhatryadi lepa
• Vidangadi lepa- dadru
• Durvadi pralepa- dadru, kandu, ruja 3days
• Sarjadi pralepa- dadru
• Chakramarda beeja pralepa- dadru, kushta
23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 35
• kathina, sthira, round: prastara/ nadi sweda: pracchana- dosha
utklishta: anupa aubida pasupakshi pottali dwara sukoshna
swedana
• Shrunga/ alabu/ jalauka
• Kushta: stabdhata, shunyata, asweda, kandu – pracchana, trivrit,
danti, karanja, kutaja, jati, arka ,nimba, samudraphena – lepa
• Kshara: shastra contra, sparsha hani, after koshta shuddhi-
kshara
23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 36
23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 37
THANK
YOU…..

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Kamala - An Ayurvedic View
Kamala - An Ayurvedic ViewKamala - An Ayurvedic View
Kamala - An Ayurvedic View
 
Virechana Karmukata
Virechana KarmukataVirechana Karmukata
Virechana Karmukata
 
OJAS AND IMMUNITY
OJAS AND IMMUNITYOJAS AND IMMUNITY
OJAS AND IMMUNITY
 
Management of childhood premature graying of hair
Management of childhood premature graying of hairManagement of childhood premature graying of hair
Management of childhood premature graying of hair
 
Doshagati from Shakha to Kostha .pptx
Doshagati from Shakha to Kostha .pptxDoshagati from Shakha to Kostha .pptx
Doshagati from Shakha to Kostha .pptx
 
Puta
PutaPuta
Puta
 
Ajirna, indigestion
Ajirna, indigestionAjirna, indigestion
Ajirna, indigestion
 
Prameha (Rogavastha)
Prameha (Rogavastha)Prameha (Rogavastha)
Prameha (Rogavastha)
 
Jvara ppt
Jvara pptJvara ppt
Jvara ppt
 
Prameha
PramehaPrameha
Prameha
 
Management of pandu roga (1)
Management of pandu roga (1)Management of pandu roga (1)
Management of pandu roga (1)
 
Lepa and its Application
Lepa and its ApplicationLepa and its Application
Lepa and its Application
 
An insight into the applications of Pathya Kalpana
An insight into the applications of Pathya KalpanaAn insight into the applications of Pathya Kalpana
An insight into the applications of Pathya Kalpana
 
Introduction to jwara
Introduction to jwaraIntroduction to jwara
Introduction to jwara
 
Role of Panchakarma in Pakshaghata
Role of Panchakarma in PakshaghataRole of Panchakarma in Pakshaghata
Role of Panchakarma in Pakshaghata
 
Comparative Study on Samprapti of Pandu
Comparative Study on Samprapti of PanduComparative Study on Samprapti of Pandu
Comparative Study on Samprapti of Pandu
 
Rajayakshma or Tuberculosis by Dr.Sandeep sharma
Rajayakshma or Tuberculosis by Dr.Sandeep sharmaRajayakshma or Tuberculosis by Dr.Sandeep sharma
Rajayakshma or Tuberculosis by Dr.Sandeep sharma
 
Methodology of Chatuska
Methodology of ChatuskaMethodology of Chatuska
Methodology of Chatuska
 
Katigraha
KatigrahaKatigraha
Katigraha
 
Introduction to Panchakarma.pptx
Introduction to Panchakarma.pptxIntroduction to Panchakarma.pptx
Introduction to Panchakarma.pptx
 

Similar to BAHIR PARIMARJANA CHIKITSA IN AYURVEDA

FORMULATIONS USED IN BITES AND STINGS.pptx
FORMULATIONS USED IN BITES AND STINGS.pptxFORMULATIONS USED IN BITES AND STINGS.pptx
FORMULATIONS USED IN BITES AND STINGS.pptxDr komal Jadhav
 
Kriya kala VIVECHANA IN STHOLAYA
Kriya kala VIVECHANA IN STHOLAYA Kriya kala VIVECHANA IN STHOLAYA
Kriya kala VIVECHANA IN STHOLAYA Kamal Sharma
 
Asrigdara in Ayurveda (Abnormal Uterine Bleeding)
Asrigdara in Ayurveda (Abnormal Uterine Bleeding)Asrigdara in Ayurveda (Abnormal Uterine Bleeding)
Asrigdara in Ayurveda (Abnormal Uterine Bleeding)Dr. Shalini Upadhyaya
 
VATA VIDVAMSAKA RASA AND SHWETA PARPATI
VATA VIDVAMSAKA RASA AND SHWETA PARPATIVATA VIDVAMSAKA RASA AND SHWETA PARPATI
VATA VIDVAMSAKA RASA AND SHWETA PARPATIDR AJITH KUMAR
 
BASTI IN AYURVEDA
BASTI IN AYURVEDA BASTI IN AYURVEDA
BASTI IN AYURVEDA Kamal Sharma
 
Kaumarabhritya introduction.pptx
Kaumarabhritya introduction.pptxKaumarabhritya introduction.pptx
Kaumarabhritya introduction.pptxDr Soumya Patil
 
AN APPROACH TOWARDS AYURVEDIC - MODERN ASPECT ON MANAGEMENT OF SNAKE & THEIR ...
AN APPROACH TOWARDS AYURVEDIC - MODERN ASPECT ON MANAGEMENT OF SNAKE & THEIR ...AN APPROACH TOWARDS AYURVEDIC - MODERN ASPECT ON MANAGEMENT OF SNAKE & THEIR ...
AN APPROACH TOWARDS AYURVEDIC - MODERN ASPECT ON MANAGEMENT OF SNAKE & THEIR ...AYURVEDA
 
Srotas.pptx Everything about srotas in short.
Srotas.pptx Everything about srotas in short.Srotas.pptx Everything about srotas in short.
Srotas.pptx Everything about srotas in short.Pakhi Sharma
 
Udumbara in Management of Vidradi
Udumbara in Management of VidradiUdumbara in Management of Vidradi
Udumbara in Management of VidradiNYCY B S
 
Understanding Udararoga w.s.r to Jalodara vis-à-vis Ascites
Understanding Udararoga w.s.r to Jalodara vis-à-vis AscitesUnderstanding Udararoga w.s.r to Jalodara vis-à-vis Ascites
Understanding Udararoga w.s.r to Jalodara vis-à-vis AscitesDr Amritha Edayilliam
 
PPt on Critical Analysis of a classical Rasa Shastra Textbook "Rasendrachinta...
PPt on Critical Analysis of a classical Rasa Shastra Textbook "Rasendrachinta...PPt on Critical Analysis of a classical Rasa Shastra Textbook "Rasendrachinta...
PPt on Critical Analysis of a classical Rasa Shastra Textbook "Rasendrachinta...saumyagulati4
 
Concept of guna
Concept of gunaConcept of guna
Concept of gunaAYURVEDA
 
Dhanwantari Sampradaya
Dhanwantari Sampradaya Dhanwantari Sampradaya
Dhanwantari Sampradaya Sachin Bagali
 

Similar to BAHIR PARIMARJANA CHIKITSA IN AYURVEDA (20)

FORMULATIONS USED IN BITES AND STINGS.pptx
FORMULATIONS USED IN BITES AND STINGS.pptxFORMULATIONS USED IN BITES AND STINGS.pptx
FORMULATIONS USED IN BITES AND STINGS.pptx
 
Kriya kala VIVECHANA IN STHOLAYA
Kriya kala VIVECHANA IN STHOLAYA Kriya kala VIVECHANA IN STHOLAYA
Kriya kala VIVECHANA IN STHOLAYA
 
kshata ksheena.pptx
kshata ksheena.pptxkshata ksheena.pptx
kshata ksheena.pptx
 
Asrigdara in Ayurveda (Abnormal Uterine Bleeding)
Asrigdara in Ayurveda (Abnormal Uterine Bleeding)Asrigdara in Ayurveda (Abnormal Uterine Bleeding)
Asrigdara in Ayurveda (Abnormal Uterine Bleeding)
 
VATA VIDVAMSAKA RASA AND SHWETA PARPATI
VATA VIDVAMSAKA RASA AND SHWETA PARPATIVATA VIDVAMSAKA RASA AND SHWETA PARPATI
VATA VIDVAMSAKA RASA AND SHWETA PARPATI
 
BASTI IN AYURVEDA
BASTI IN AYURVEDA BASTI IN AYURVEDA
BASTI IN AYURVEDA
 
Basthi Karma
Basthi KarmaBasthi Karma
Basthi Karma
 
Sheetapitta, udarda and kotha
Sheetapitta, udarda and kothaSheetapitta, udarda and kotha
Sheetapitta, udarda and kotha
 
Kaumarabhritya introduction.pptx
Kaumarabhritya introduction.pptxKaumarabhritya introduction.pptx
Kaumarabhritya introduction.pptx
 
AN APPROACH TOWARDS AYURVEDIC - MODERN ASPECT ON MANAGEMENT OF SNAKE & THEIR ...
AN APPROACH TOWARDS AYURVEDIC - MODERN ASPECT ON MANAGEMENT OF SNAKE & THEIR ...AN APPROACH TOWARDS AYURVEDIC - MODERN ASPECT ON MANAGEMENT OF SNAKE & THEIR ...
AN APPROACH TOWARDS AYURVEDIC - MODERN ASPECT ON MANAGEMENT OF SNAKE & THEIR ...
 
Tridosha
TridoshaTridosha
Tridosha
 
Srotas.pptx Everything about srotas in short.
Srotas.pptx Everything about srotas in short.Srotas.pptx Everything about srotas in short.
Srotas.pptx Everything about srotas in short.
 
Pakshaghate virechanam
Pakshaghate virechanamPakshaghate virechanam
Pakshaghate virechanam
 
Udumbara in Management of Vidradi
Udumbara in Management of VidradiUdumbara in Management of Vidradi
Udumbara in Management of Vidradi
 
Virya
ViryaVirya
Virya
 
Understanding Udararoga w.s.r to Jalodara vis-à-vis Ascites
Understanding Udararoga w.s.r to Jalodara vis-à-vis AscitesUnderstanding Udararoga w.s.r to Jalodara vis-à-vis Ascites
Understanding Udararoga w.s.r to Jalodara vis-à-vis Ascites
 
basti
basti basti
basti
 
PPt on Critical Analysis of a classical Rasa Shastra Textbook "Rasendrachinta...
PPt on Critical Analysis of a classical Rasa Shastra Textbook "Rasendrachinta...PPt on Critical Analysis of a classical Rasa Shastra Textbook "Rasendrachinta...
PPt on Critical Analysis of a classical Rasa Shastra Textbook "Rasendrachinta...
 
Concept of guna
Concept of gunaConcept of guna
Concept of guna
 
Dhanwantari Sampradaya
Dhanwantari Sampradaya Dhanwantari Sampradaya
Dhanwantari Sampradaya
 

More from DR AJITH KUMAR

Paribhasha shareera OF RACHANA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR
Paribhasha shareera OF RACHANA SHAREERA BY DR AJITH KUMARParibhasha shareera OF RACHANA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR
Paribhasha shareera OF RACHANA SHAREERA BY DR AJITH KUMARDR AJITH KUMAR
 
PRAMANA SHAARERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
PRAMANA SHAARERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMARPRAMANA SHAARERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
PRAMANA SHAARERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMARDR AJITH KUMAR
 
Dhamani sharira OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
Dhamani sharira OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMARDhamani sharira OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
Dhamani sharira OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMARDR AJITH KUMAR
 
SIRA SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
SIRA SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMARSIRA SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
SIRA SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMARDR AJITH KUMAR
 
KOSHTA ASHAYA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR
KOSHTA ASHAYA SHAREERA BY DR AJITH KUMARKOSHTA ASHAYA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR
KOSHTA ASHAYA SHAREERA BY DR AJITH KUMARDR AJITH KUMAR
 
PESHI SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
PESHI SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMARPESHI SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
PESHI SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMARDR AJITH KUMAR
 
SNAYU SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
SNAYU SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMARSNAYU SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
SNAYU SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMARDR AJITH KUMAR
 
SANDHI SHAREERA BY DR AJITH KUMAR SHAREERA RACHANA
SANDHI SHAREERA BY DR AJITH KUMAR SHAREERA RACHANASANDHI SHAREERA BY DR AJITH KUMAR SHAREERA RACHANA
SANDHI SHAREERA BY DR AJITH KUMAR SHAREERA RACHANADR AJITH KUMAR
 
ASTHI SHAREERA SHAREERA RACHANABY DR AJITH KUMAR
ASTHI SHAREERA SHAREERA RACHANABY DR AJITH KUMARASTHI SHAREERA SHAREERA RACHANABY DR AJITH KUMAR
ASTHI SHAREERA SHAREERA RACHANABY DR AJITH KUMARDR AJITH KUMAR
 
Abhinivratti Shareeram or Developmental anatomy by Dr.Ajith kumar
Abhinivratti Shareeram or Developmental anatomy by Dr.Ajith kumarAbhinivratti Shareeram or Developmental anatomy by Dr.Ajith kumar
Abhinivratti Shareeram or Developmental anatomy by Dr.Ajith kumarDR AJITH KUMAR
 
PRESERVATION OF DEAD BODY, ANATOMICAL PLANES, ANATOMICAL TERMS BY DR AJITH KUMAR
PRESERVATION OF DEAD BODY, ANATOMICAL PLANES, ANATOMICAL TERMS BY DR AJITH KUMARPRESERVATION OF DEAD BODY, ANATOMICAL PLANES, ANATOMICAL TERMS BY DR AJITH KUMAR
PRESERVATION OF DEAD BODY, ANATOMICAL PLANES, ANATOMICAL TERMS BY DR AJITH KUMARDR AJITH KUMAR
 
1. SHAREEROPAKRAMANEEYA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR
1. SHAREEROPAKRAMANEEYA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR1. SHAREEROPAKRAMANEEYA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR
1. SHAREEROPAKRAMANEEYA SHAREERA BY DR AJITH KUMARDR AJITH KUMAR
 
SHODHANA OF VAIKRANTHA, MAKSHIKA, VIMALA BY DR AJITH KUMAR
SHODHANA OF VAIKRANTHA, MAKSHIKA, VIMALA BY DR AJITH KUMARSHODHANA OF VAIKRANTHA, MAKSHIKA, VIMALA BY DR AJITH KUMAR
SHODHANA OF VAIKRANTHA, MAKSHIKA, VIMALA BY DR AJITH KUMARDR AJITH KUMAR
 
VIMALA SHODHANA BY DR AJITH KUMAR
VIMALA SHODHANA BY DR AJITH KUMARVIMALA SHODHANA BY DR AJITH KUMAR
VIMALA SHODHANA BY DR AJITH KUMARDR AJITH KUMAR
 
VAIKRANTA SHODHANA BY DR AJITH KUMAR
VAIKRANTA SHODHANA BY DR AJITH KUMARVAIKRANTA SHODHANA BY DR AJITH KUMAR
VAIKRANTA SHODHANA BY DR AJITH KUMARDR AJITH KUMAR
 
PARIBHASHA OF RASASHASTRA BY DR AJITH KUMAR
PARIBHASHA OF RASASHASTRA BY DR AJITH KUMARPARIBHASHA OF RASASHASTRA BY DR AJITH KUMAR
PARIBHASHA OF RASASHASTRA BY DR AJITH KUMARDR AJITH KUMAR
 
ABHRAKA SHODHANA By Dr Ajith Kumar
ABHRAKA SHODHANA By Dr Ajith KumarABHRAKA SHODHANA By Dr Ajith Kumar
ABHRAKA SHODHANA By Dr Ajith KumarDR AJITH KUMAR
 
CHRONOLOGICAL DEVELOPMENT OF RASASHASTRA AND BHAISHAJYA KALPANA
CHRONOLOGICAL DEVELOPMENT OF RASASHASTRA AND BHAISHAJYA KALPANACHRONOLOGICAL DEVELOPMENT OF RASASHASTRA AND BHAISHAJYA KALPANA
CHRONOLOGICAL DEVELOPMENT OF RASASHASTRA AND BHAISHAJYA KALPANADR AJITH KUMAR
 
RESEARCH ON MERCURY- THE PRIME ACCEPTANCE IN THE MEDICAL WORLD
RESEARCH ON MERCURY- THE PRIME ACCEPTANCE IN THE MEDICAL WORLDRESEARCH ON MERCURY- THE PRIME ACCEPTANCE IN THE MEDICAL WORLD
RESEARCH ON MERCURY- THE PRIME ACCEPTANCE IN THE MEDICAL WORLDDR AJITH KUMAR
 
PATOLA KATUROHINYADI KASHAYA.pptx
PATOLA KATUROHINYADI KASHAYA.pptxPATOLA KATUROHINYADI KASHAYA.pptx
PATOLA KATUROHINYADI KASHAYA.pptxDR AJITH KUMAR
 

More from DR AJITH KUMAR (20)

Paribhasha shareera OF RACHANA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR
Paribhasha shareera OF RACHANA SHAREERA BY DR AJITH KUMARParibhasha shareera OF RACHANA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR
Paribhasha shareera OF RACHANA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR
 
PRAMANA SHAARERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
PRAMANA SHAARERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMARPRAMANA SHAARERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
PRAMANA SHAARERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
 
Dhamani sharira OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
Dhamani sharira OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMARDhamani sharira OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
Dhamani sharira OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
 
SIRA SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
SIRA SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMARSIRA SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
SIRA SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
 
KOSHTA ASHAYA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR
KOSHTA ASHAYA SHAREERA BY DR AJITH KUMARKOSHTA ASHAYA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR
KOSHTA ASHAYA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR
 
PESHI SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
PESHI SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMARPESHI SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
PESHI SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
 
SNAYU SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
SNAYU SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMARSNAYU SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
SNAYU SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
 
SANDHI SHAREERA BY DR AJITH KUMAR SHAREERA RACHANA
SANDHI SHAREERA BY DR AJITH KUMAR SHAREERA RACHANASANDHI SHAREERA BY DR AJITH KUMAR SHAREERA RACHANA
SANDHI SHAREERA BY DR AJITH KUMAR SHAREERA RACHANA
 
ASTHI SHAREERA SHAREERA RACHANABY DR AJITH KUMAR
ASTHI SHAREERA SHAREERA RACHANABY DR AJITH KUMARASTHI SHAREERA SHAREERA RACHANABY DR AJITH KUMAR
ASTHI SHAREERA SHAREERA RACHANABY DR AJITH KUMAR
 
Abhinivratti Shareeram or Developmental anatomy by Dr.Ajith kumar
Abhinivratti Shareeram or Developmental anatomy by Dr.Ajith kumarAbhinivratti Shareeram or Developmental anatomy by Dr.Ajith kumar
Abhinivratti Shareeram or Developmental anatomy by Dr.Ajith kumar
 
PRESERVATION OF DEAD BODY, ANATOMICAL PLANES, ANATOMICAL TERMS BY DR AJITH KUMAR
PRESERVATION OF DEAD BODY, ANATOMICAL PLANES, ANATOMICAL TERMS BY DR AJITH KUMARPRESERVATION OF DEAD BODY, ANATOMICAL PLANES, ANATOMICAL TERMS BY DR AJITH KUMAR
PRESERVATION OF DEAD BODY, ANATOMICAL PLANES, ANATOMICAL TERMS BY DR AJITH KUMAR
 
1. SHAREEROPAKRAMANEEYA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR
1. SHAREEROPAKRAMANEEYA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR1. SHAREEROPAKRAMANEEYA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR
1. SHAREEROPAKRAMANEEYA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR
 
SHODHANA OF VAIKRANTHA, MAKSHIKA, VIMALA BY DR AJITH KUMAR
SHODHANA OF VAIKRANTHA, MAKSHIKA, VIMALA BY DR AJITH KUMARSHODHANA OF VAIKRANTHA, MAKSHIKA, VIMALA BY DR AJITH KUMAR
SHODHANA OF VAIKRANTHA, MAKSHIKA, VIMALA BY DR AJITH KUMAR
 
VIMALA SHODHANA BY DR AJITH KUMAR
VIMALA SHODHANA BY DR AJITH KUMARVIMALA SHODHANA BY DR AJITH KUMAR
VIMALA SHODHANA BY DR AJITH KUMAR
 
VAIKRANTA SHODHANA BY DR AJITH KUMAR
VAIKRANTA SHODHANA BY DR AJITH KUMARVAIKRANTA SHODHANA BY DR AJITH KUMAR
VAIKRANTA SHODHANA BY DR AJITH KUMAR
 
PARIBHASHA OF RASASHASTRA BY DR AJITH KUMAR
PARIBHASHA OF RASASHASTRA BY DR AJITH KUMARPARIBHASHA OF RASASHASTRA BY DR AJITH KUMAR
PARIBHASHA OF RASASHASTRA BY DR AJITH KUMAR
 
ABHRAKA SHODHANA By Dr Ajith Kumar
ABHRAKA SHODHANA By Dr Ajith KumarABHRAKA SHODHANA By Dr Ajith Kumar
ABHRAKA SHODHANA By Dr Ajith Kumar
 
CHRONOLOGICAL DEVELOPMENT OF RASASHASTRA AND BHAISHAJYA KALPANA
CHRONOLOGICAL DEVELOPMENT OF RASASHASTRA AND BHAISHAJYA KALPANACHRONOLOGICAL DEVELOPMENT OF RASASHASTRA AND BHAISHAJYA KALPANA
CHRONOLOGICAL DEVELOPMENT OF RASASHASTRA AND BHAISHAJYA KALPANA
 
RESEARCH ON MERCURY- THE PRIME ACCEPTANCE IN THE MEDICAL WORLD
RESEARCH ON MERCURY- THE PRIME ACCEPTANCE IN THE MEDICAL WORLDRESEARCH ON MERCURY- THE PRIME ACCEPTANCE IN THE MEDICAL WORLD
RESEARCH ON MERCURY- THE PRIME ACCEPTANCE IN THE MEDICAL WORLD
 
PATOLA KATUROHINYADI KASHAYA.pptx
PATOLA KATUROHINYADI KASHAYA.pptxPATOLA KATUROHINYADI KASHAYA.pptx
PATOLA KATUROHINYADI KASHAYA.pptx
 

Recently uploaded

ROOT CAUSE ANALYSIS PowerPoint Presentation
ROOT CAUSE ANALYSIS PowerPoint PresentationROOT CAUSE ANALYSIS PowerPoint Presentation
ROOT CAUSE ANALYSIS PowerPoint PresentationAadityaSharma884161
 
Atmosphere science 7 quarter 4 .........
Atmosphere science 7 quarter 4 .........Atmosphere science 7 quarter 4 .........
Atmosphere science 7 quarter 4 .........LeaCamillePacle
 
Keynote by Prof. Wurzer at Nordex about IP-design
Keynote by Prof. Wurzer at Nordex about IP-designKeynote by Prof. Wurzer at Nordex about IP-design
Keynote by Prof. Wurzer at Nordex about IP-designMIPLM
 
DATA STRUCTURE AND ALGORITHM for beginners
DATA STRUCTURE AND ALGORITHM for beginnersDATA STRUCTURE AND ALGORITHM for beginners
DATA STRUCTURE AND ALGORITHM for beginnersSabitha Banu
 
AmericanHighSchoolsprezentacijaoskolama.
AmericanHighSchoolsprezentacijaoskolama.AmericanHighSchoolsprezentacijaoskolama.
AmericanHighSchoolsprezentacijaoskolama.arsicmarija21
 
Quarter 4 Peace-education.pptx Catch Up Friday
Quarter 4 Peace-education.pptx Catch Up FridayQuarter 4 Peace-education.pptx Catch Up Friday
Quarter 4 Peace-education.pptx Catch Up FridayMakMakNepo
 
MULTIDISCIPLINRY NATURE OF THE ENVIRONMENTAL STUDIES.pptx
MULTIDISCIPLINRY NATURE OF THE ENVIRONMENTAL STUDIES.pptxMULTIDISCIPLINRY NATURE OF THE ENVIRONMENTAL STUDIES.pptx
MULTIDISCIPLINRY NATURE OF THE ENVIRONMENTAL STUDIES.pptxAnupkumar Sharma
 
HỌC TỐT TIẾNG ANH 11 THEO CHƯƠNG TRÌNH GLOBAL SUCCESS ĐÁP ÁN CHI TIẾT - CẢ NĂ...
HỌC TỐT TIẾNG ANH 11 THEO CHƯƠNG TRÌNH GLOBAL SUCCESS ĐÁP ÁN CHI TIẾT - CẢ NĂ...HỌC TỐT TIẾNG ANH 11 THEO CHƯƠNG TRÌNH GLOBAL SUCCESS ĐÁP ÁN CHI TIẾT - CẢ NĂ...
HỌC TỐT TIẾNG ANH 11 THEO CHƯƠNG TRÌNH GLOBAL SUCCESS ĐÁP ÁN CHI TIẾT - CẢ NĂ...Nguyen Thanh Tu Collection
 
EPANDING THE CONTENT OF AN OUTLINE using notes.pptx
EPANDING THE CONTENT OF AN OUTLINE using notes.pptxEPANDING THE CONTENT OF AN OUTLINE using notes.pptx
EPANDING THE CONTENT OF AN OUTLINE using notes.pptxRaymartEstabillo3
 
Influencing policy (training slides from Fast Track Impact)
Influencing policy (training slides from Fast Track Impact)Influencing policy (training slides from Fast Track Impact)
Influencing policy (training slides from Fast Track Impact)Mark Reed
 
ECONOMIC CONTEXT - LONG FORM TV DRAMA - PPT
ECONOMIC CONTEXT - LONG FORM TV DRAMA - PPTECONOMIC CONTEXT - LONG FORM TV DRAMA - PPT
ECONOMIC CONTEXT - LONG FORM TV DRAMA - PPTiammrhaywood
 
How to do quick user assign in kanban in Odoo 17 ERP
How to do quick user assign in kanban in Odoo 17 ERPHow to do quick user assign in kanban in Odoo 17 ERP
How to do quick user assign in kanban in Odoo 17 ERPCeline George
 
Judging the Relevance and worth of ideas part 2.pptx
Judging the Relevance  and worth of ideas part 2.pptxJudging the Relevance  and worth of ideas part 2.pptx
Judging the Relevance and worth of ideas part 2.pptxSherlyMaeNeri
 
Full Stack Web Development Course for Beginners
Full Stack Web Development Course  for BeginnersFull Stack Web Development Course  for Beginners
Full Stack Web Development Course for BeginnersSabitha Banu
 
Introduction to ArtificiaI Intelligence in Higher Education
Introduction to ArtificiaI Intelligence in Higher EducationIntroduction to ArtificiaI Intelligence in Higher Education
Introduction to ArtificiaI Intelligence in Higher Educationpboyjonauth
 
Procuring digital preservation CAN be quick and painless with our new dynamic...
Procuring digital preservation CAN be quick and painless with our new dynamic...Procuring digital preservation CAN be quick and painless with our new dynamic...
Procuring digital preservation CAN be quick and painless with our new dynamic...Jisc
 
Like-prefer-love -hate+verb+ing & silent letters & citizenship text.pdf
Like-prefer-love -hate+verb+ing & silent letters & citizenship text.pdfLike-prefer-love -hate+verb+ing & silent letters & citizenship text.pdf
Like-prefer-love -hate+verb+ing & silent letters & citizenship text.pdfMr Bounab Samir
 

Recently uploaded (20)

ROOT CAUSE ANALYSIS PowerPoint Presentation
ROOT CAUSE ANALYSIS PowerPoint PresentationROOT CAUSE ANALYSIS PowerPoint Presentation
ROOT CAUSE ANALYSIS PowerPoint Presentation
 
Atmosphere science 7 quarter 4 .........
Atmosphere science 7 quarter 4 .........Atmosphere science 7 quarter 4 .........
Atmosphere science 7 quarter 4 .........
 
Keynote by Prof. Wurzer at Nordex about IP-design
Keynote by Prof. Wurzer at Nordex about IP-designKeynote by Prof. Wurzer at Nordex about IP-design
Keynote by Prof. Wurzer at Nordex about IP-design
 
DATA STRUCTURE AND ALGORITHM for beginners
DATA STRUCTURE AND ALGORITHM for beginnersDATA STRUCTURE AND ALGORITHM for beginners
DATA STRUCTURE AND ALGORITHM for beginners
 
AmericanHighSchoolsprezentacijaoskolama.
AmericanHighSchoolsprezentacijaoskolama.AmericanHighSchoolsprezentacijaoskolama.
AmericanHighSchoolsprezentacijaoskolama.
 
Quarter 4 Peace-education.pptx Catch Up Friday
Quarter 4 Peace-education.pptx Catch Up FridayQuarter 4 Peace-education.pptx Catch Up Friday
Quarter 4 Peace-education.pptx Catch Up Friday
 
MULTIDISCIPLINRY NATURE OF THE ENVIRONMENTAL STUDIES.pptx
MULTIDISCIPLINRY NATURE OF THE ENVIRONMENTAL STUDIES.pptxMULTIDISCIPLINRY NATURE OF THE ENVIRONMENTAL STUDIES.pptx
MULTIDISCIPLINRY NATURE OF THE ENVIRONMENTAL STUDIES.pptx
 
HỌC TỐT TIẾNG ANH 11 THEO CHƯƠNG TRÌNH GLOBAL SUCCESS ĐÁP ÁN CHI TIẾT - CẢ NĂ...
HỌC TỐT TIẾNG ANH 11 THEO CHƯƠNG TRÌNH GLOBAL SUCCESS ĐÁP ÁN CHI TIẾT - CẢ NĂ...HỌC TỐT TIẾNG ANH 11 THEO CHƯƠNG TRÌNH GLOBAL SUCCESS ĐÁP ÁN CHI TIẾT - CẢ NĂ...
HỌC TỐT TIẾNG ANH 11 THEO CHƯƠNG TRÌNH GLOBAL SUCCESS ĐÁP ÁN CHI TIẾT - CẢ NĂ...
 
EPANDING THE CONTENT OF AN OUTLINE using notes.pptx
EPANDING THE CONTENT OF AN OUTLINE using notes.pptxEPANDING THE CONTENT OF AN OUTLINE using notes.pptx
EPANDING THE CONTENT OF AN OUTLINE using notes.pptx
 
Influencing policy (training slides from Fast Track Impact)
Influencing policy (training slides from Fast Track Impact)Influencing policy (training slides from Fast Track Impact)
Influencing policy (training slides from Fast Track Impact)
 
ECONOMIC CONTEXT - LONG FORM TV DRAMA - PPT
ECONOMIC CONTEXT - LONG FORM TV DRAMA - PPTECONOMIC CONTEXT - LONG FORM TV DRAMA - PPT
ECONOMIC CONTEXT - LONG FORM TV DRAMA - PPT
 
How to do quick user assign in kanban in Odoo 17 ERP
How to do quick user assign in kanban in Odoo 17 ERPHow to do quick user assign in kanban in Odoo 17 ERP
How to do quick user assign in kanban in Odoo 17 ERP
 
Judging the Relevance and worth of ideas part 2.pptx
Judging the Relevance  and worth of ideas part 2.pptxJudging the Relevance  and worth of ideas part 2.pptx
Judging the Relevance and worth of ideas part 2.pptx
 
Full Stack Web Development Course for Beginners
Full Stack Web Development Course  for BeginnersFull Stack Web Development Course  for Beginners
Full Stack Web Development Course for Beginners
 
Raw materials used in Herbal Cosmetics.pptx
Raw materials used in Herbal Cosmetics.pptxRaw materials used in Herbal Cosmetics.pptx
Raw materials used in Herbal Cosmetics.pptx
 
Introduction to ArtificiaI Intelligence in Higher Education
Introduction to ArtificiaI Intelligence in Higher EducationIntroduction to ArtificiaI Intelligence in Higher Education
Introduction to ArtificiaI Intelligence in Higher Education
 
Procuring digital preservation CAN be quick and painless with our new dynamic...
Procuring digital preservation CAN be quick and painless with our new dynamic...Procuring digital preservation CAN be quick and painless with our new dynamic...
Procuring digital preservation CAN be quick and painless with our new dynamic...
 
Model Call Girl in Tilak Nagar Delhi reach out to us at 🔝9953056974🔝
Model Call Girl in Tilak Nagar Delhi reach out to us at 🔝9953056974🔝Model Call Girl in Tilak Nagar Delhi reach out to us at 🔝9953056974🔝
Model Call Girl in Tilak Nagar Delhi reach out to us at 🔝9953056974🔝
 
Like-prefer-love -hate+verb+ing & silent letters & citizenship text.pdf
Like-prefer-love -hate+verb+ing & silent letters & citizenship text.pdfLike-prefer-love -hate+verb+ing & silent letters & citizenship text.pdf
Like-prefer-love -hate+verb+ing & silent letters & citizenship text.pdf
 
Rapple "Scholarly Communications and the Sustainable Development Goals"
Rapple "Scholarly Communications and the Sustainable Development Goals"Rapple "Scholarly Communications and the Sustainable Development Goals"
Rapple "Scholarly Communications and the Sustainable Development Goals"
 

BAHIR PARIMARJANA CHIKITSA IN AYURVEDA

  • 1. Bahirparimarjana Chikitsa In DifferentAvastha Of Kustha Dr Ajith Kumar M.D (A.M), DCP Fellowship in Infectious Disease
  • 2. Introduction • Skin is the largest protective barrier in the body which prevents invasion of foreign substances • The main area of external or topical application/ measures is the twacha and • Procedure like abhyanga, swedana, pradeha, pariseka, udwartana etc as per disease are known as bahirparimarjana chikitsa • Twachashrita bhrajaka pitta helps in the pachana and absorption of these treatment modalities which ever applied over the skin 23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 2
  • 3. Introduction • Kushta roga is considered as one of the mahagada and also as one of the disease due to paapakarma • It is a raktapradoshaja vyadhi • Different varieties of kushta have been explained, Acharya Charaka said kushta are ‘n’ in number • Involvement of tridosha and twakadi dushya are mandatory in the manifestation of kushta roga • Various treatment modalities have been explained based on the involvement dosha and dushya • Here, an effort has been made to discuss the bahirparimarjana chikitsa in kushta roga 23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 3
  • 4. Kushta क्र ु ष्णाप्यंगमिमिक ु ष्टि्।क्र ु त्स्नििं मिष्टिीमि। (A. H. Ni 14) One which produces discolouration over skin region is said to be Kustha क ु ष्णामिसर्वं र्वपु:इमिक ु ष्टि्।(चक्रपामि) That which does विक्र ु वि in शरीर is called as Kushta 23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 4
  • 5. Dosha dushya sammurchana in Kushta KUSTA TRIDOSHA TWAK/ RASA RAKTA MAMSA LASIKA 23-01-2023 5 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta
  • 6. Samprapti of Kushtaroga Nidana sevana Agnimandya Amotpatti Tridosha prakopa Tiryak gata sira prapti Sthanasamshraya in twak ,rakta ,mamsa, ambu 23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 6
  • 7. Conti.. Doshadushya sammurchana Shithilata in twagadi dhatus Srotodusti (Rasavaha, Raktavaha, Mamsavaha, ambhuvaha) Laxana pradurbava Kushtaroga 23-01-2023 7 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta
  • 8. Types of kushta • Dosha predominance • Dhatugatatva • Mahakushta • Kshudrakushta 8 23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta
  • 9. Vata dosha Subjective symptoms Character of lesion Discolouration Toda Roukshya Shyava Shoola Parushya Aruna Aayama Sankocha Harsha Shosha Khara रौक्ष्य शॊषस्तोदःशूलसंकोचनं िथा। पारुष्यं खरभािो हषष:शयािरुणत्वं च। 23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 9
  • 10. Pitta dosha Subjective symptoms Character of lesion Discolouration Daha Parisrava Aruna Anga patana Visragandhi Raga Paka Kleda क ु ष्टेषु िािवलंगम्;दाहो राग;पररस्रि: विस्रोगंध ;क्लेद;िथा अंगपािनं चावपत्तक्रि्। 23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 10
  • 11. Kapha dosha Subjective symptoms Character of lesion Discolouration Kandu Sthairya Shvaitya Gourava Utseda Shaitya Sneha Kleda श्वैत्यं शैत्यं क ं ण्डु :स्थैर्य्ंचोत्सेधगौरिं स्नेहा: क ु ष्टेषु कफवलंगं जंिुवभरभख्शणं क्लेद:। 23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 11
  • 12. Involvement of Twak • Angavaivarnya • Roukshya • Twak swapa • Sweda atipravartana • Romaharsha 23-01-2023 12 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta
  • 13. Involvement of Rakta • Kandu • Pooya 23-01-2023 13 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta
  • 14. Involvement of mamsa • Vaktra shosha • Karkasha • Pidakodgama • Toda • Sphota • Sthiratva 23-01-2023 14 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta
  • 15. Involvement of meda • Kounyam gatikshaya (confined body motions) • Anga sambheda (disintegration of body parts) • Kshata sarpana (progressive ulcers) • Delayed healing 23-01-2023 15 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta
  • 16. Involvement ofAsthi majja • Naasa bhanga • Akshiraga • Swaropaghata 23-01-2023 16 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta
  • 17. Involvement of Shukra • Kushta bahulyat dushta shonita shukra • Give birth to a deformed baby 23-01-2023 17 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta
  • 18. Mahakushta Type of kushta Lesion type Associated symptoms Site Kapala Aruna, khara Ati toda, alpakandu Thin skin area Audumbar Tamra, ashutthana Ati daha, vedana Mandala Snigdha, sweta Ati srava, ati kandu Rishajivha Bear tongue Ati toda, daha cover with pidaka Pundarika Redness with peeta Kandu, daha Sidhma Tanu Akastakari, kandu Upper body part Kakanaka Many varna Ati daha, vedana + 23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 18
  • 19. Kshudra kushta Type of kushta Lesion type Associated symptoms Site Eka Fish scales Big & Ext localization Ab of perspiration Charma Khara Hastichamatva Kitibha Ruksha Kandu, ativarna Vipadika Raji, ruksha Kandu, daha, ruja Pada Alasaka Kandu Cover with vesicles Charmadala Raga Kandu, osa, cosa Hasta, pada, tala Dadru Raga Mandalodgama, kandu Pama Shweta, aruna, syava Kandu, bahu pidaka Spika, pani, pada Visphota Shweta, aruna Thin skin area Shataru Raga Daha, vedana with vrana Parva Vicharchika Raji, rukshata Kandu, arti, ruja Gatra, pani, pada 23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 19
  • 20. Dosha dominancy of all Kushta Vata Pitta Kapha Vatapitta Pittakaph Vatakapha Tridosh a Kapal a Audumbar Mandala Vicharchi k Rishyajivh a Dadru Charmadal a Pama Vispota Shataru Pundarika Sidhma Eka Charmadal a Kitibha Vipadika Alasaka Kakanak a Sukha sadhya Kashta sadhya Sukha sadhya Asadhya 23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 20
  • 21. Management of Kushta  Kushta management is based on assesment of :  Dosha  Dooshya  Avastha anusara  Vyadhipratyanika  Manobala vardhaka  Rasayana  Acharya Charaka explains, although Kushta are tridoshaja and of various types, the treatment to be planned depends on the predominance of doshas as understood by their features सिं विदोशजं क ु ष्टं दोषाणां िु बलाबलं। यथास्वे :लक्षणे:बुद्द ् ििाक ु ष्टानां वक्रयिे वक्रया॥ 23-01-2023 21 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta
  • 22. Samanya chikitsa 23-01-2023 22 Avastha Chikitsa Vata Internally oleation Pitta Virechana + Raktamokshana Kapha Vamana Twak gata Kushta Shodhana & Alepa Raktagata Kushta Shodhana, Shamana, Raktamokshana and alepa Mamsagata Kushta Suitable Asava, Arishta, Mantha + Topical application Medashrita Kushta All above + Bhallataka prayoga + agaru, khadira, guggulu, asana, shilajatu, tuvaraka, ayaskriti Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta
  • 23. Bahirparimarjana chikitsa Is instantaneously efficacious only after Shodhana and Rakta mokshana therapies • Abhyangadi karma: • Abhyanga • Lepa • Udwartana • Pariseka 23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 23
  • 24. Formulations Vataja Pittaja Kaphaja Jeevantyadi Durvadi taila Gandhaka malahara Rasottamadi lepa Mahatiktaka Rasottamada lepa Mahatiktaka Shatadhouta ghrita Sindhooradi lepa Nyagrodhadi lepa Marichyadi taila Somaraji taila Edagajadi Manahshiladi 23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 24
  • 25. Lakshanika Condition Dravya Kandu Karanja taila, marichyadi taila Daha Chandanadi ghrita, shatadhouta ghrita Srava Dashanga lepa Vrana Triphala kashaya pariseka f/b - Vrana ropana taila - Jathyadi taila - Panchatikta ghrta guggulu 23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 25
  • 26. 23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 26 Avastha Taila Indications Kandu, srava, pidaka Sikthakaadi taila Vicharchika Kandu Arka taila Pama , vicharchika Kandu, srava, daha, visarpa Doorvaadya taila Pama, vicharchika Tuvaraka taila Kushta Kandu Manjishtaadya suryapaka taila Pama Krimi, kandu Kanakaksheeri taila Mandala Kandu, visarpa, daha, toda Nalpamaradi taila Kushta, shwitra Somaraji taila Kushta Kandu, visarpa Adityapaki taila Pama
  • 27. 23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 27 Avastha Taila Indications Jeerna Guggulyaadi taila Purana kushta Kandu, srava Shatbindu taila Kushta, especially vicharchika Kapha vata Kasisadi ghrita Pama, vicharchika, dadru Kandu, pidaka, kota Kushtadi taila Kapha pitta Eladi taila Pitta kapha Nimbadi taila Pama, vispota, charmadala Kandu, alpa pitta Marichyadi taila Dadru, shwitra, kushta Shoola, cracks Datturabeeja taila Vipadika
  • 28. 23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 28 Avastha Lepa Indications Vatapitta Aragwadhapatra lepa Dadru, kitibha, sidhma Kandu, ruja Durvadi pralepa Dadru (3 days) Vidangadi lepa Dadru Kathina, ruksha, shyava Manahshilaadi lepa Kushta, visarpa, kitibha Padasputana Sarjarasaadi lepa Vipadika Kathina, ruksha, shyava Karanjaadi lepa Kushta Sparshajyana hani, kathina Vishanashaka lepa Twak gata Vedana, kandu, daha, puya Kadali kshara + haridra Sidhma Vedana, kandu, daha, puya Gandhapashana lepa Sidhma
  • 29. Avastha Udwartana Kushta Khadirodaka churna Vata kapha Siddhartaka snana churna Vata kapha Sarshapadi churna Pitta kapha Nimbadi churna Kapha Dhatriphaladi churna Kandu, pidaka, kotha, sotha Kusthadya udwarttana Vata Eladi churna 23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 29
  • 30. • Srava: triphala kwath prakshalana • Vrana: tankana 23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 30
  • 31. Mode of action • Abhyanga : twak acts as a reservoir and allow gradual penetration of a drug into the viable skin layers over a prolonged period of time, vatahara • Lepa : pacifies the provoked sthanika dosha and acts as shodhana, utsadana, ropana, pralhadana. It enters into romakupa and further gets absorbed through swedavaha leading to desired effects • Udwartana : causes dilatation of siramukha and increases bhrajaka pitta • Pariseka : dravashoshaka, eliminates ama due to prabhava of dravya used 23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 31
  • 32. Other modalities • Nidana parimarjana • Abhyangadi karma • Rakta mokshana • Satvavajaya • Daivavyapashraya • Achara Rasayana 23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 32
  • 33. Limitations • Cost and inconvenience may prohibit the use of topical therapy repeatedly over large surface • Most formulation have short self life and thus need to be prepared fresh each time • The rate of absorption is low if the base is not appropriately selected as per dosha • Comparatively expensive • Most of the treatment procedures need hospitalization and skilled therapist 23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 33
  • 34. Conclusion • Bahirparimarjana chikitsa is a convenient method of treatment, but its efficacy depends on understanding the barrier function of the skin • It can be used directly or after abhyantara shodhana based on the condition and stage of the disease • Use after shodhana is recommended • Inspite of the limitations, mild modifications in treatment procedure may help in giving desired results 23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 34
  • 35. • Manahshiladi lepa – vata • Karanjabijadi lepa – vata • Chaturanguladi pralepa – pitta • Gandha pashana lepa- sidhma • Aragwadadhya shat churna pradeha- vatapitta • Manahshiladyashtanga lepa- pitta • Bhagottara dhatryadi lepa • Vidangadi lepa- dadru • Durvadi pralepa- dadru, kandu, ruja 3days • Sarjadi pralepa- dadru • Chakramarda beeja pralepa- dadru, kushta 23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 35
  • 36. • kathina, sthira, round: prastara/ nadi sweda: pracchana- dosha utklishta: anupa aubida pasupakshi pottali dwara sukoshna swedana • Shrunga/ alabu/ jalauka • Kushta: stabdhata, shunyata, asweda, kandu – pracchana, trivrit, danti, karanja, kutaja, jati, arka ,nimba, samudraphena – lepa • Kshara: shastra contra, sparsha hani, after koshta shuddhi- kshara 23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 36
  • 37. 23-01-2023 Bahirparimarjana Chikitsa in Kushta 37 THANK YOU…..