2. Usporedba DM tip 1 i 2
Obilježja DM tip 1 DM tip 2
Početak brz, jasan spor, podmukao
Debljina nema utjecaja dispozicijski faktor
Dob u kojoj se obično javlja 12-14 g. poslije 50 g.
Ovisnost o inzulinu apsolutna u kasnijim stadijima, osobito
uz infekcije i operacije
Peroralni antidijabetici kontraindicirani u uporabi
Liječenje samo dijetom nedovoljno uspješno u oko 50% bolesnika
Sklonost ketoacidozi postoji rijetka
Broj β-stanica <10% blaže reduciran
Povezanost s HLA-sustavom dokazana ne postoji
Klinički simptomi zbog
degenerativnih promjena na
krvnim žilama
obično poslije
adolescencije
katkad već u vrijeme
postavljanja dijagnoze
3. Epidemiologija
• Na DM tip 1 otpada 2-5% od ukupnog broja
svih dijabetičara u općoj populaciji djece i
odraslih.
Mjesto Incidencija DM tip 1
Finska 28 : 100 000
Japan 1 : 100 000
RH 6-8 : 100 000
4. Genetički biljezi kod DM tip 1
• HLA-DR3 i HLA-DR4, dok HLA-DR2 ima
protektivnu ulogu.
• Aspartat na položaju 57 DQ-lanca ima
protektivnu ulogu pa osobe koje ga nemaju
puno češće obolijevaju od onih koje ga imaju.
• Osobe koje imaju arginin na položaju 52 DQ
β-lanca češće obolijevaju od DM tip 1.
5. Protutijela u DM tip 1
• protutijela na Langerhansove otočiće (ICA-
islet cells antibody)
• protutijela na inzulin
• protutijela na glutamičku kiselu
dekarboksilazu (GAD-glutamic acid
decarboxylase)
• protutijela na proteine kravljeg mlijeka
7. Simptomi tipični za dijabetes
• poliurija
• polidipsija
• polifagija
• gubitak na težini (DM tip 1)
• noćna enureza u do tada suhog djeteta
Dehidracija se očituje suhoćom kože i sluznica,
crvenilom obraza i upalim očnim jabučicama.
8. Simptomi tipični za dijabetes
• U slučaju jače ketoacidoze javlja se
hiperpneja i tahipneja, tj. duboko i ubrzano
disanje koje se naziva Kussmaulovo ili
acidotično disanje.
• U ovakvim slučajevima se javljaju mučnina i
povraćanje, kao i bolovi u trbuhu praćeni
katkad i napetošću trbušne stijenke.
9. Laboratorijski nalazi (kriteriji za
dijagnozu DM)
GUK natašte ≥ 7 mmol/L
OGTT u 120. minuti u venskoj plazmi ≥ 11,1 mmol/L,
odn. u kapilarnoj plazmi ≥ 12,2 mmol/L
HbA1c ≥ 6,5% ili ≥ 48 mmol/mol
10. Kriteriji za dijagnozu poremećene
tolerancije glukoze (IGT)
GUK natašte 5,6-6,9 mmol/L
(hiperglikemija natašte)
OGGT u 120. minuti
7,8-11,1 mmol/L u venskoj plazmi,
odn. 8,9-12,2 mmol/L u kapilarnoj
plazmi
11. Akutni metabolički poremećaj
• U djece bez znakova acidoze počinje se
terapija s 0,3-0,5 j./kgTT inzulina brzog
djelovanja koji se daje sc. svaka 4-6 h uz
stalnu kontrolu glukoze u krvi te glukoze i
acetona u urinu.
• Drugog do 4. dana se dodaje inzulin brzog
djelovanja i neki od inzulina produljenog
djelovanja.
12. Akutni metabolički poremećaj
• Ukupna dnevna doza obiju vrsta inzulina
tjedan dana nakon uvođenja terapije je
obično manja od 1 j./kg (1/3 otpada na
kristalni, a 2/3 na lente inzulin).
• Inzulin se daje dvokratno ujutro i navečer
(konvencionalna terapija) ili više puta na dan
(intenzivna terapija).
13. Remisija
• Gotovo 90% novootkrivenih bolesnika ulazi u
fazu remisije ili tzv. medenog mjeseca
(honeymoon), i to unutar 2-3 mjeseca nakon
postavljanja dijagnoze.
• Najčešće se radi o parcijalnoj remisiji kada su
ukupne potrebe za inzulinom manje od 50%
od količine koja je bila potrebna u vrijeme
stabilizacije.
14. Remisija
• U 5-10% djece dolazi do potpune remisije
kada se u bolesnika ne nalazi glukozurija
unatoč tomu što ne prima inzulin.
• Ova faza normalizacije u sintezi i izlučivanju
inzulina traje od nekoliko tjedana do nekoliko
mjeseci.
• Nakon toga neminovno prelazi u sljedeću
fazu bolesti-intenzifikaciju.
15. Intenzifikacija
• 3 do 5 mjeseci nakon postavljanja dijagnoze
dolazi obično do postepenog rasta potrebe za
inzulinom dok se doza inzulina ne stabilizira
godinu do godinu i pol nakon toga.
• Velik broj djece je na konvencionalnoj terapiji.
• Ukupna dnevna doza inzulina u pretpubertetu
iznosi 0,6-0,8 j./kg (1/3 inzulin kratkog
djelovanja, 2/3 inzulin intermedijarnog ili dugog
djelovanja).
16. Intenzifikacija
• U pubertetu su potrebe za inzulinom veće pa
ukupna dnevna doza obično prelazi 1 j./kgTT
inzulina.
• Nakon dobi od 16 do 18 g. postupno se
smanjuje potreba za inzulinom za 1/3 do ½
od doze koja je bila potrebna u vrijeme
maksimalnog rasta.
17. Intenzifikacija
• Kod konvencionalne terapije jelovnik se
planira tako da se najveći obroci, u prvom
redu s obzirom na ugljikohidrate, uzimaju u
vrijeme kada se očekuje najjače djelovanje
inzulina.
• Tjelesna se aktivnost također prilagođava
vremenu uzimanja obroka, posebice onih koji
su bogati ugljikohidratima.
18. Intenzifikacija
• Intenziviranom inzulinskom terapijom se nastoji
što vjernije oponašati izlučivanje inzulina kakvo
je u zdravih osoba.
• U zamjenu za osnovnu sekreciju bolesnik prima
jednu ili dvije injekcije inzulina dugog
djelovanja.
• Pojačana sekrecija inzulina u vrijeme i nakon
obroka se osigurava davanjem brzodjelujućeg
inzulina prije svakog većeg obroka, a katkad i
prije užine.
20. ADA-tablice za hranu
mlijeko i zamjene
povrće A i B te zamjene
voće i zamjene
kruh i zamjene
meso i zamjene
masnoće i zamjene
21. ADA-tablice za hranu
• Dijeta je obično sastavljena tako da sadržava oko
15% energetskih izvora iz bjelančevina, 50-55%
iz ugljikohidrata i 30-35% iz masti.
• Uz 3 glavna obroka dijete dobije još 2 do 3
manja obroka (oko 10, 17 i 21 h) s time da se
obroci nastoje uzimati svaki dan u približno isto
vrijeme.
• Prije napornijeg rada ili tjelovježbe preporučuje
se uzimanje dopunskog obroka (obično 10-15 g
ugljikohidrata).
22. Tjelesna aktivnost
• Ako je moguće da bude svakog dana približno
jednake jačine i da se provodi u približno isto
vrijeme.
• Ako se radi o tjelesnoj aktivnosti koja je veća od
uobičajene, treba za svakih 30-45 min aktivnosti
uzeti dodatnih 10-15 g ugljikohidrata.
• Ako je tjelesna aktivnost planirana ranije, može
se smanjiti dnevna doza inzulina.
• Bolesnik mora imati kod sebe nekoliko kockica
šećera.
23. Ciljevi
• odsutnost kliničkih znakova hipoglikemije i
hiperglikemije, odn. odsutnost akutnih
komplikacija bolesti
• konc. glukoze u krvi 4,2-6,6 mmol/L prije jela
i 6,6-10 mmol/L nakon jela
• HbA1c < 8%
• odsutnost glukoze u oko ¾ pregledanih
uzoraka mokraće, odn. manje od 20 g glukoze
na litru izlučene mokraće
24. Ciljevi
• odsutnost polidipsije i poliurije, količina
izlučene mokraće manja od 1 L/m²/dan
• odsutnost ketonskih tijela u svim uzorcima
pregledane mokraće
• normalan tjelesni razvoj (prirast na visini i
težini)
• normalan psiho-emocionalni razvoj
• normalni spolni razvoj
25. Ciljevi
• uspješno školovanje, dobra socijalna
prilagođenost u obitelji i društvu
• odgovarajući izbor zvanja i osposobljenost za
to zvanje
