1. Эмчилгээний цэцэрлэг
ОЦ Тэнхим

2. 


Эмчилгээний цэцэрлэгт ìîä, ñººãèéã òàðüæ óðãóóëàõûí ºìíº
ñòàíäàðò õàíãàñàí ìîä ñººãèéã ìîä ¿ðæ¿¿ëãèéí ãàçðààñ áîëîí
îéãîîñ ñàéí øèëæ ñîíãîí àâàõ õýðýãòýé.
Ìîä, ñººãèéã õàâàð ãàçàð ãýññýí õîéíî äºðºâä¿ãýýð ñàðûí
õîðèíîîñ, òàâäóãààð ñàðûí õîðèí òàâíû äîòîð, íàìàð óðãàëò
çîãññîíû äàðàà àðàâäóãààð ñàðûí àðâàíòàâíûã õ¿ðòýë
õóãàöààíä ñóóëãàæ äóóññàí áàéõ øààðäëàãàòàé.
Õàâðûí ñóóëãàëò íü ìîä, ñººãíèé íàõèàëàëò, íàâ÷ëàëò ýõëýõ
õóãàöààíä õàâ÷èãäàõ ÿâäàë ãàðäàã, õàðèí íàìàð ãàçàð
õºëäòºë òàðèëò õèéæ, ºâºëæèëòèéí áýëòãýëèéã õàíãàñàí áàéõ
øààðäëàãàòàé.

3. 
Ìîä, ñººãèéã áýëòãýæ, òýýâýðëýõ: Îäîîãîîð ìàíàé îðíû íºõöºëä
Ãàöóóð, Íàðñ, Øèíýñ, Õóñ çýðýã øèëì¿¿ñò, íàâ÷èò ìîääûã
óóëíààñ áýëòãýäýã òóë, ìîä áýëòãýõ ÿâöàä äàðààõ áàéäëûã
àíõààðàõ íü ç¿éí õýðýã. ¯¿íä: 1.5 ì - 3.0 ì ºíäºð ìîäûã 80 ñì
ãîë÷òîéãîîð, ã¿í íü 60 ñì- ýýñ äîîøã¿éãýýð ìîäíû ¿íäñèéã óõàí
àâ÷ òýýâýðëýíý. Òýýâýðëýõ òåõíèêò íîéòîí õºðñ (áóóö, õàð
øîðîî, ýëñ ) äýâñýæ áýëòãýí, òîì ìîäûã 20 øèðõýãýýñ äýýøã¿é,
ñººãèéã îëíîîð íü áàãöàëæ , ¿íäñèéã íü áîîñîí õîéíî òýýâýðëýíý.
Òóõàéí ìîä áàéãàëüä ÿìàð áàéðëàëòàé áàéñàí íü òóõàéí îð÷èíä
çîõèöîí óðãàõàä ÷óõàë òóë óðä ç¿ãò íü äààâóó óÿíà.

4. 



Í¿õ óõàæ, õºðñ áýëòãýõ: 2- 3 ì ºíäºðòýé ìîäîíä ãîë÷îîðîî
80х100 ñì, ã¿íýýðýý 60х70 ñì, æèæèã áóò ñººãºíä ãîë÷îîðîî
50 ñì, ã¿íýýðýý 40 ñì í¿õ óõíà.
Í¿õíèé õàíûã äîîø íü ýãöëýæ òýãøèëñýí áàéíà.
Õàðèí óðãàìëàí õàøëàãà òàðèõ í¿õèéã 30 ñì ºðãºí, 40 ñì ã¿í
ñóâàã óõíà.
Í¿õ óõàæ äóóññàí õîéíî õàéðãà ÷óëóóòàé õýñãèéã 纺æ
çàéëóóëàí òóñãàéëàí áýëòãýñýí õºðñèéã í¿õýíä õèéíý.
Õºðñèéã áýëòãýõäýý äàí õàð øîðîî íü íÿãòàð÷ íààíãè áîëîí
õóâèðäàã òóë õºðñèéã ñèéð¿¿ëýõèéí òóëä ýëñ, áóóö áàãà
õýìæýýãýýð õèéæ õºíãºð¿¿ëýõ øààðäëàãàòàé.

5. 



Ìîä, ñººã òàðüæ óðãóóëàõ: Ìîä, ñººã òàðèõààð áýëòãýñýí
í¿õýý óðüä÷èëàí óñëààä äàðàà íü òàðèõ ìîäîî í¿õíèéõýý ãîëä
¿íäñèéã íü íóãàëàõã¿éãýýð çºâ áàéðëóóëíà.
Óðãàæ áàéõ ¿åèéí áóþó õóó÷èí áàéðëàëààð íü òàðèõûí òóëä
ìîäíûõîî óðä òàëä óÿñàí òýìäãýý àíõààð÷ òàðèõ ãàçðûíõàà
ãàäàðãóóãààñ 10- 15 ñì äîîð ò¿âøèíä ñóóëãàíà.
Ìîäûã àëü áîëîõ öýõ øóëóóí, òýãø ñóóëãàõ íü ¿çýìæòýé
õàðàãäàíà.
Ìîäîî ñóóëãàñíû äàðàà áýëòãýñýí õºðñºº ¿íäýñíèé ýðãýí
òîéðîíä áàãà áàãààð õèéæ ÷èãæèí ìîäíû ¿íäýñíèé õ¿ç¿¿ã á¿ðýí
äàëäëàíà.

6. 

Ìîä óñëàõ òîãîî ãàçðûí ãàäàðãóóãààñ 10- 15 ñì- èéí äîîð
áàéâàë çîõèíî. Ìîä, ñººãèéã ñóóëãàæ äóóñààä îð÷íû ÷óëóó
õîãûã öýâýðëýõ õýðýãòýé. Õýðýâ ºíäºð ìîä òàðüñíû äàðàà
õºðñ íÿãò áèø áàéâàë ñàëõè õºäëºõºä ìîä õàçàéíà ãýæ ¿çýí
òîãîîíû çàõàä ãàäàðãóóãààñ äýýø 1 ì îð÷èì áàéõààð 2- 3 ãàäàñ
õàòãàæ ò¿¿íäýý ìîäîî îëñîîð ñóëàâòàð áýõëýíý. Õàðèí áóò
ñººãèéã îëíîîð òàðüæ, íàìõàí áàéäàã òóë áýõëýõã¿é.
.

7. 
Óñàëãàà: Ìîä ñººãèéã òàðüæ õºðñèéã ñàéòàð íÿãòðóóëñíû äàðàà
îðîéí 21 öàãààñ õîéø, ºã뺺 07 õ¿ðòýë öàãóóäàä äîëîî õîíîãò 2-3
óäàà íýã òîì ìîäîíä 50-60 ëèòð, íýã ñººãºíä 30-40 ëèòð íîîãäîõîîð
áîäîæ óñàëãàà õèéíý. Õàðèí óðãàìëàí õàøëàãàíä òàðüñàí ñººãíèé
óðòààø ìåòð òóòàìä 15- 20 ëèòð óñ íîãäîõîîð òîîöîæ óñëàíà. Ìоä
ñººã òàðüñàí ýõíèé æèë óñàëãàà õèéñíèé äàðàà ¿íäýñíèé
õ¿ç¿¿ îð÷ìûí õºðñèéã íÿãòðóóëíà. Ç¿ëýãò òàëáàéã äîëîî õîíîãò 23 óäàà áîðîîæóóëàõ ìàÿãààð, ºâñëºã óðãàìëûí ¿íäýñíèé ñèñòåì
òàðõñàí ã¿íä ÷èéãëýã áàéõààð óñàëíà. Èíãýýä õóð áîðîî îðñíû
äàðàà òóõàé á¿ðò äîëäóãààð ñàðûí äóíäààñ õîéø óñàëãààã
öººëíº. Ìàíàé îðíû íºõöºëä íàìàð îðîé åñä¿ãýýð ñàðûí ñ¿¿ë÷,
àðàâäóãààð ñàðä ºäºðòºº äóëààâòàð, õºðñíèé ãàäàðãóóä
õàíãàëòòàé äóëààð÷, àãààð õóóðàéøäàã, õàâàð öàñ õàéëæ
óóðøèõ, õºðñíèé ãàäàðãóó, ¿íäýñíèé õ¿ç¿¿ õàòàõ áàéäëûã
õàðãàëçàí íîãîîí áàéãóóëàìæèíä öýíýãò óñàëãààг хавар, íàìàð
õèéäýã.

8. 
Õîò ñóóðèí ãàçàð çºâ øèëæ¿¿ëýí ñóóëãàñàí ìîä îð÷èí íºõöºë人
2-3 жил çîõèöîí óðãàæ, ºñºëò íü ò¿ðãýñýí õóðäàí òîìîðäîã.
Èíãýæ óðãàæ áóé ìîäûã õîòûí ãóäàìæ òàëáàé, áàðèëãàæèëò,
îð÷èíòîé íü çîõèöóóëàí çàñàæ õýëáýðæ¿¿ëýõ àæëûã æèë á¿ð
õèéäэã. Ýíý íü õîòûí ìîä ñººãíèé òèòýìä õèйäýã àð÷èëãààíû
íýã þì. Õàðèí àð÷èëãàà òîðäîëãîîíû õýëáэðýýð õèéæ áóé
òàíàëò øèðâýëò нü òèòìèéí äîòîрõè ºâ÷èëñºí þìóó ãýìòýæ
ìóóäñàí, íºãººã ñ¿¿äýðëýæ áóé ìº÷ðèéã çàéëóóëàõ óã
ìîä,ñººãíèé õýâèéí óðãàõ íºõöëèéã õàíãàõàä ÷èãëýãäñýí
áàéäàã. Ìîä ñººãºíä çàñàëò õýëáýðæ¿¿ëýëò õèéõäýý ìîä
óðãàìàë òàéâàí áàéäàëä îðñîí ¿å áóþó íàìàð íàâ÷ óíàæ , íàõèà
çàíãèäñàí àðàâäóãààð ñàðûí äóíä ¿åä, ìºí äàðàà îíû
äºðºâä¿ãýýð ñàðûí эхээр õèéäýã.

9. 

Õýëáýðæ¿¿ëýõ îãòëîëò: Ìîäíû òèòìèéã èæèëñ¿¿ëýõ, õýëáýðèéã íü
æèãäð¿¿ëýõ, íàìõàí ìîäûã ºíäºð áîëãîí òèòìèéí õóâüä áóñäûãàà
ã¿éöýæ ò¿ð¿¿ë¿¿ëýõ çîðèëãîîð, ìºí íàéëçóóðûã õºíãºí òàéðàõ
àæèë õèéãäýýã¿é, õèéãäñýí ÷ òîäîðõîé ¿ð ä¿í ºãººã¿é áîë
íàéëçóóðûã íü áîãèíîñãîõ àðãà õýðýãëýíý. Èéì àðãààð òàéðàëò
õèéõäýý óäààí óðãàëòòàé ìîäíû ñ¿¿ëèéí æèëèéí ºñºëòèéã 25- 50
%, ò¿ðãýí óðãàëòòàé ìîäíû ºñºëòèéí 70-80% - èéã òàéðàõ
õýðýãòýé.
Çàëóóæóóëàõ îãòëîëò: Ìîäíû ìº÷èð õóóðàéñàæ, ¿éñ íü òîâîéæ,
áàðçàéí õàòñàí, ºí㺠íü ººð÷ëºãäñºí, õóãàðàìòãàé áîëñîí áàéäàã.
Èéìä æèëèéí ºñºëò íü çîãñîíãè áàéäàëä îðñîí, ìº÷èð íàéëçóóð íü
¿ç¿¿ðýýñýý õàòàæ áàéãàà ìîäîíä õèéíý. Ýõíèé æèë õºãøèð÷
ìóóäñàí, ¿õñýí òîì ìº÷ð¿¿äèéã ò¿¿æ îãòëîõ, äàðààãèéí
æèë¿¿äýä áóñàä àâàõ øààðäëàãàòàé ìº÷ð¿¿äèéã ò¿¿âýðëýí
îãòëîíî. Ýíý îãòëîëòûí äàðàà ìîäíû óíòìàë íàõèà ñýðãýí øèíý
íàéëçóóð ¿¿ñýí ýð÷èìòýé óðãàíà.

10. 


Öýâýðëýãýýíèé îãòëîëò: ¯¿íèéã ãîë òºëºâ òèòìèéã ñèéðýãæ¿¿ëýõ
îãòëîëòòîé õàìòàòãàí õèéíý.
Ìîäíû ìº÷ðººñ ºâ÷èëñºí, ìåõàíèê
ãýìòýëòýé, áóðóó óðãàëòòàé, ºâ÷èí õîðòíû ãîëîìò ¿¿ñãýí, õàòàæ,
õóóðàéøñàí çýðýã ìº÷èð íàéëçóóðûã öýâýðëýõ æóðìààð îãòîëæ
àâíà. Ýíý íü ºâ÷íèéã öààø òàðàõ íºõöëèéã íü õààæ áàéãàà þì.
Áîðäîõ: Ìîäíû ºñºëòèéã ñàéæðóóëàõûí òóëä ìîäíû îð÷íûã îðîí
íóòãèéí áîðäîîãîîð áîðäîõ áà ýñâýë íýã ìîäîíä ñóïåðôîñôàò êàëèéí
áîðäîîã 200- 400ã õèéæ äàðàà íü óñëàñàí áàéõ øààðäëàãàòàé.
Òàðüñàí ìîäíû îð÷èí òîéðíû ãàçðûí õîã óðãàìëûã öýâýðëýæ
õºðñèéã ãèøãèí ñèéð¿¿ëýõýýñ ãàäíà óñëàõ òîãîîíû õºðñèéã
òîãòìîë 纺ëð¿¿ëæ õîã óðãàìëûã öýâýðëýí áîðîîíû áà óñàëãààíû
óñûã á¿ðýí øèíãýýæ àøèãëàõààð õºðñèéã ¿ðãýëæ õºâñãºð 纺ëºí
áàéëãàõ ¸ñòîé.