сборник дидактические игры по ознакомлению дошкольников с природой
апталық мат. физ. инф
1. Математика пәнінің мұғалімі Кульбаева Н.И.
МИФ мейрамханасы «Электроника әлемі»
апталық қорытынды кеші.
Мақсаты:
1) Мұғалімдердің білімдерін жүйелеу.
2) Мұғалімдердің ойлау, логикалық ойлау қабілеттерін, білім бағдыларын дамыта отырып,
интеллектуалдығын тексеру.
Көрнекілігі: Безендірілген зал, нақыл сөздер, карточкалық тапсырмалар, логикалық есептер, әр
топқа даярланған үстел.
Түрі: топтық сайыс сағаты
Жоспары:
І.Топтың өзін таныстыру, амандасу рәсімі;
ІІ.Кешті өткізуге бағыттама және оның мақсаты (ойының түрі, ережесі т.б. хабарландыру).
а) Кешке өзге пән мұғалімдері қатысады.
1-үстел (қонақтар саны 4)
2-үстел (қонақтар саны 4)
3-үстел (қонақтар саны 4)
4-үстел (қонақтар саны 4)
б) Кештің шартымен таныстыру.
Кештің барысында:
1.Толық жауапқа 5 ұпай
2.Толық емес жауапқа 3 ұпай
3.Қате жауапқа 0 ұпай
ІІІ.Кеш барысы.
1-жүр.: Армысыздар ма, ұстаздар мен оқушылар,
Бармысыздар, жан күйер әз қауымдас.
Бүгінгі кеште біз бастайық,
Сайыста көңілменен қол соғайық.
2-жүр.: Уа, халайық, халайық
Бәріне жар салайық
Бүгінгі ойын төрінде
Есеп шешіп жырысып
Жұмбақ шешіп аңдысып
Шабыт тасып шалқысып
Көңілді ойын жасайық
Жұмбақ шеруен шашайық
Мұнда қызық табылар
Жұмбақ есеп бәрі бар
1-жүр.: Біреуінің жүрегінің түгі бар
Біреуінің қоғамдық арқалап жүрген жүгі бар
Біреуінің күмбірлеген күйі бар
Енді біреуінің қатты істейтін миы бар.
(Бүгінгі кештің қонақтарын ортаға шақырамыз. Даяшылар қонақтардың сыртқы киімдерін шешіп,
орындарына отырғызады)
2-жүр.: Мінеки залда тыныштық,
Естілмейді дыбыс түк.
Мұны бізде қоштаймыз,
Кешіккенді тоспаймыз.
Ғылымдардың ғылымы,
Математика, Информатика, Физика жайында
Сайысты біз бастауға,
Әділ – қазы сайлаймыз.
1.Математика пәнінің мұғалімі Алимбаева Даргүл Мажитқызы.
2.Физика пәнінің мұғалімі Тулегенова Ағиба Семғалиқызы.
3.Информатика пәнінің мұғалімі Куанышева Галия Қуанқызы.
2. 1-жүр.: Сайыста бақ сыналар, бап сыналар,
Бас жүлдені білімді, тапқыр алар.
Кім білімді, кім тапқыр – шешу қиын
Қазылар алқасы болмаса нық сыналар.
2-жүр.: Топ алдында шыққан басын иіп,
Сәлемдесу парызы әрбір жастың
Білімдерін паш етер оқушыларымыз
Сәтті келіп қалғандай танысатын.
(Әр топ өздерін таныстырады)
IV.Кеш барысы.
Даяршылар мейрамхананың бүгінгі күннің ас мәзірін қонақтарға ұсынады.
Бүгінгі ас мәзірі.
1. Жұмбақтармен әшекейленген қуырдақ.
1-үстел.
а)Бұтақ орнына мың бір инесі
Компьютер жаны мекені /кактус/
б)Туыстарын шетінен
Өбеді де бетінен
Бала – шаға ұсағын
Бауырына қысады /магнит/
в)Жоқ өзінде баста, қас та, мойын да
Ұзындығы жазулы тұр бойында /сызғыш/
2-үстел.
а)Бірдей санды бірнеше рет
Көбейтуден тұрады
Егер оны ықшамдасаң
Қандай атау болады? /дәреже/
б)Экран бетінде оның тұрағы
Қашан болсын жыпылықтап тұрады /меңзер/
в)Бір бұлбұл отырады салып әнді
Жүруге аяғы жоқ, емес жанды
Өнері қандай асқан деп ойладым
Бір демде жер түбінен хабар алдым /радио/
3-үстел.
а)Ұзынтұра Жалқаубек
Тұрмай ылғи жатады
Қозғала қалса артынан
Ешбір белгі қалмайды /бос орын пернесі/
б)Оң сандарға қол шатырдай
Қалпақ болған беделі
Квадраттасаң егер оны
Жоғалтпассың сен оны /квадрат түбір/
в)Жалғыз бағыт білері
Бұрғаныңа көнбейді
Жол көрсетіп береді
Бірақ өзі көрмейді /компас/
4-үстел.
а)Ақпаратты қағазға шығарады
Бұл құрылғы қалай деп аталады? /Басу құрылғысы/
б)Бүтін сан бөлшек сандар
Барлығыда бар онда
Бұл қандай сан айтыңдаршы
Оң теріс сан бәрі сонда /рационал сандар/
в)Тар шеңбер айналып
Тұр қазықта байланып
3. Қаға берер таңдайды
Әдетінен таңбайды /сағат/
2-жүр.:Ойын толқын айналған қатты ағысқа
Табылғандай танымда жат дауыста
Біреу озып келеді қатарынан
Біреу қалып жатады асығыста
3.Палауға қосылған есептер. (Алгебрадан есептер).
1-үстел. Бос тор көзге сандарды қойғанда, барлық 8 амал
орындалуы тиіс. /7+3-5=5, 6-2+4=8, 8+4-6=6, 5+5-3=7/
2-үстел. Міне қызықты кестелер
Бұл кестеде тек беттер
Дұрыстап көз сал
Қатаң заңға бағынған
Сұрақ тұрған жерге ойланып суретін сал.
3-үстел. 4 түзу сызықпен тік төртбұрышты 10 бөлікке бөлгенде, әр бөлікте бір гүл қалу керек.
4-үстел. Сұрақ белгісінің орнына сұрақ қойыңдар. /төмендегі сан сол
жақтағы саннан 2-ге кіші, бірінші саннан 2-ге үлкен/
IV.Тәжірибемен әзірленген винегрет салаты. (Физикадан тәжірибелер. Көрсетіп, түсіндіру керек).
«Құпия жәжік» ішінде физикалық құралдар жасырылған. Даяршылар жасырын қағаздағы нөмерді
суырады. Сол нөмерге байланысты «Құпия жәшік» ішіндегі тәжірибені түсіндіру керек.
4. 1. «Қос ғашық». (эбонит, шыны таяқша, тері, жібек мата)
/Дене электр зарядына ие болу үшін теріс зарядтың белгілі бір бөлігін онымен байланысқан оң
зарядтардан бөліп алу - электрлеу деп аталады/
2. Кім жылдам. Кәдімгі ақ қағаз, өлшемдері барлық жағынан бірдей. Егер екеуін жерге бір
мезетте тастайтын болсақ, онда екеуінің жерге бірдей түсетінін байқаймыз.
Сіздерге сұрақ қағаздың бірі екіншісіне қарағанда жерге жылдам, әрі тез түсе алады ма? (Жауабы:
Ия, бір қағазды мыжамыз).
3. «Сиқырлы стакан». /Стаканды төңкергенде үстіңгі жағындағы бос кеңістіктегі қысымнан қағазды
стаканға қысып ұстап тұрған атмосфералық қысым артық/
1-жүр.:Ойын толқын жатқандай асып тасып
Біреу мығым, біреулер шалыс басып
Бұл ойынан өтеді ғұлама ойлар
Жеңсең де жеңілсең де қал ма жасып
V.Ғалымдар үлес қосқан қияр салаты. (МИФ ғалымдары).
1-үстел.
Информатика. Есептеуіш техниканың қарқындап дамуы ХІХ ғасырдан басталды. 1833 жылы бұл
ғалым бағдарлама арқылы басқарылатын «аналитикалық машина» жобасын жасады. Сондықтан да
оны қазіргі компьютердің «атасы» деп те атайды. Бұл қай ғалым? /Чарлз Бэббидж/
Физика. 1.Бүкіл әлемдік тартылыс заңын ашқан ғалым. 2. Оның басына алма құлаған. (Исаак
Ньютон).
Математика. Келтірілген квадраттық теңдеу түбірлерін коэффиценттер арқылы ұсынған ғалым.
/Франсуо Виет/
2-үстел.
Информатика. ХІХ ғасырдың соңында американдық ғалым есепті – пефорациялық машина
құрастырды. Өз машинасының көмегімен бұл ғалым көп адамдар жеті жыл бойы есептейтін
есептеулерді үш жылда орындап шықты. Бұл кісі есепші-пефорациялық машиналарды жасап
шығаратын фирманың негізін қалады, кейін ол дүние жүзіне әйгілі компьютер шығаратын IBM
фирмасына айнады. Бұл қай ғалым? /Герман Холлерит/
Физика. 1. Сұйыққа батырылған кері итеруші күшті тапқан ғалым. 2. Сол жаңалықты ашқан кезде
«Эврика» деп айқайлаған. (Архимед)
Математика. Тікбұрышты үшбұрыштың қабырғаларын байланыстыратын теорамены кім ұсынды?
/Пифогор/
3-үстел.
Информатика. Дүние жүзі бойынша алғашқы 1984 жылы Бэббидж машинасына бағдарлама жазған
бұл ғалым - әйел бірінші программист болып саналады. Бұл әйел атақты Байронның қызы. Бұл қай
ғалым? /Ада Лавлейс/
Физика. 1. Инерция заңын ашқан ғалым. 2. Тарихта оның мынандай қанатты сөзі қалған: «Ол бәрібір
айналып тұр». (Г. Галилей).
Математика. Жазықтықтағы координаталық жүйе қай ғалым атымен аталады? /Декарт Рене/
4-үстел.
Информатика. 1642 жылы бұл француз матиматигі он тоғыз жасында дүние жүзінде бірінші рет қосу
машинасы деген атпен белгілі, жетектер мен дөңгелектерден тұратын мехтикалық есептеу
машинасын құрастырды. Бұл қай ғалым? /Блез Паскаль/
Математика. Орыстың ұлы математик әйел адамы. /Софи Коволевская/
2-жүр.:Айналайын алға ұмтылған дарындар!
Айналайын жеңіс құшқан қырандар,
Бізден қиын жағдайларды сұраңдар,
Сұрап қоймай, шешу жолын табыңдар.
VI.Біздің дастарханнан сіздерге дәм. (Информатикадан сұрақ).
1-үстел.
Информатикадағы винчестер ұғымы тағы қандай мағынаны білдіреді? /Англиядаға қала, мылтық,
қатқыл дискі)
2-үстел.
Информатиканы ұстап тұрған басты үш алып. /логика, алгоритм, ақпарат/
3-үстел.
Барлық әлемді ұстап тұрған басты үш алып. /зат, энергия, ақпарат/
5. 4-үстел. «Құпия жәшік»
Бұл құралдың жасы 200-500 жылдар шамасы. Бұл құралды гректер мен Батыс Еуропалықтар «абак»
деп, қытайлықтар «суанпан»» деп, жапондықтар «серобян деп атаған. Жәшіктің ішінде қандай құрал
бар?
1-жүр.: Білімінің ұшқырлығын танып сен,
Асып тасып, асықпа, қалыспа сен.
Уақыт деген зымырап, зулап жатыр,
Шапшандық бұл сайыста керек екен.
VII.Ғажайып десерт. (Қызықты сұрақтар).
1.Жұлдызды құрт күндіз ағаштың басына қарай 6 м көтеріледі. Ал түнде 4 м төмен түседі.
Жұлдызды құрт 14 м ағаштың басына қанша күнде шығады? /5 күнде/
2.Адам қандай жолмен жүрмейді? /Құс жолы/
3.Кім барлық тілде сөйлейді? /жаңғырық/
4.Тақтада көрсетілген 81 санына 63-ті алып, ал 86 санына 12-ні қосу керек. Сонда біріндегі азайтқыш
пен екіншісіндегі қосындыны қағаз бетіне жазбастан қалай көрсетуге болады? /қағазды төңкереміз/
5.Әлемдегі ең бай адам кім? /Билл Гейтс/
6.Бит, байт, мегабайт, киллограмм. Артығын алып таста. /килограмм/
7. Аспан неге көк? /Атмосфера көк түсті көп жұтады/
8.Ең алғаш программа жазған ғалым. /Ада Лавлейс/
9.Атадан он баламыз,
Бір-бір жастан арамыз,
Қосылдып кейде басымыз,
Азайып кейде қаламыз.
Бөлініп кейде арамыз,
Көбейіпте аламыз. Он не? /сандар/
10.Ас адамның арқауы, ал компьютердің асы не? /тоқ/
VIII.Компьютер балмұздағы.
Қимыл қозғалыспен Роботтың іс-қимылын көрсету керек.
1-үстел. Мейрамхананың терезесін жуып жатыр.
2-үстел. Мейрамхананың асын әзірлеу.
4-үстел. Мейрамхананың үстел үстін жинау.
5-үстел. Мейрамхананың ішін жинау.
ІХ.Мерамхананың тартуы «Торт». (Қонақтарға дәмді торт ұсынылады).
2-жүр.: Бүгінгі кеш талай шабыт шыңдады
Кеш қызығын талай адам тыңдады
Тәрбиелер тәлімі мол, әсерлі
Болса егер көңілді жақын тыңдады
(Әділ қазылардан қорытынды баға сұраймыз)
1-жүр.: Бүгінгі кеш қызықты кеш
Көрермендер халайық
Ой-түйсікті қозғап небір
Көрініске назар салайық
(Ортада КТК-дан үзінді. Әділ қазылар қорытындысын шығарып болғанша 11 сынып оқушылары
физика-математика-информатика атпалығына байланысты КТК-дан көрініс көрсетеді)
Х.Қорытынды. Әділ-қазылар қорытындысы бойынша жеңімпаздарды марапаттау /Диплом, медаль
беру/ рәсімі.
6. 4-үстел. «Құпия жәшік»
Бұл құралдың жасы 200-500 жылдар шамасы. Бұл құралды гректер мен Батыс Еуропалықтар «абак»
деп, қытайлықтар «суанпан»» деп, жапондықтар «серобян деп атаған. Жәшіктің ішінде қандай құрал
бар?
1-жүр.: Білімінің ұшқырлығын танып сен,
Асып тасып, асықпа, қалыспа сен.
Уақыт деген зымырап, зулап жатыр,
Шапшандық бұл сайыста керек екен.
VII.Ғажайып десерт. (Қызықты сұрақтар).
1.Жұлдызды құрт күндіз ағаштың басына қарай 6 м көтеріледі. Ал түнде 4 м төмен түседі.
Жұлдызды құрт 14 м ағаштың басына қанша күнде шығады? /5 күнде/
2.Адам қандай жолмен жүрмейді? /Құс жолы/
3.Кім барлық тілде сөйлейді? /жаңғырық/
4.Тақтада көрсетілген 81 санына 63-ті алып, ал 86 санына 12-ні қосу керек. Сонда біріндегі азайтқыш
пен екіншісіндегі қосындыны қағаз бетіне жазбастан қалай көрсетуге болады? /қағазды төңкереміз/
5.Әлемдегі ең бай адам кім? /Билл Гейтс/
6.Бит, байт, мегабайт, киллограмм. Артығын алып таста. /килограмм/
7. Аспан неге көк? /Атмосфера көк түсті көп жұтады/
8.Ең алғаш программа жазған ғалым. /Ада Лавлейс/
9.Атадан он баламыз,
Бір-бір жастан арамыз,
Қосылдып кейде басымыз,
Азайып кейде қаламыз.
Бөлініп кейде арамыз,
Көбейіпте аламыз. Он не? /сандар/
10.Ас адамның арқауы, ал компьютердің асы не? /тоқ/
VIII.Компьютер балмұздағы.
Қимыл қозғалыспен Роботтың іс-қимылын көрсету керек.
1-үстел. Мейрамхананың терезесін жуып жатыр.
2-үстел. Мейрамхананың асын әзірлеу.
4-үстел. Мейрамхананың үстел үстін жинау.
5-үстел. Мейрамхананың ішін жинау.
ІХ.Мерамхананың тартуы «Торт». (Қонақтарға дәмді торт ұсынылады).
2-жүр.: Бүгінгі кеш талай шабыт шыңдады
Кеш қызығын талай адам тыңдады
Тәрбиелер тәлімі мол, әсерлі
Болса егер көңілді жақын тыңдады
(Әділ қазылардан қорытынды баға сұраймыз)
1-жүр.: Бүгінгі кеш қызықты кеш
Көрермендер халайық
Ой-түйсікті қозғап небір
Көрініске назар салайық
(Ортада КТК-дан үзінді. Әділ қазылар қорытындысын шығарып болғанша 11 сынып оқушылары
физика-математика-информатика атпалығына байланысты КТК-дан көрініс көрсетеді)
Х.Қорытынды. Әділ-қазылар қорытындысы бойынша жеңімпаздарды марапаттау /Диплом, медаль
беру/ рәсімі.