Συνέντευξη

1. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ
Αθήνα,14 Ιανουαρίου 2008
Συνέντευξη του Υπουργού Τουριστικής Ανάπτυξης Άρη Σπηλιωτόπουλου
στο περιοδικό «Business Game Player»
Κύριε Υπουργέ, λίγους μόλις μήνες μετά την ανάληψη των
καθηκόντων σας είστε αισιόδοξος ότι θα μπορέσετε κατά τη διάρκεια
της θητείας σας να εξαλείψετε τις διαρθρωτικές αδυναμίες που
παρουσιάζει ο ελληνικός τουρισμός; Ή… έχετε σηκώσει τα χέρια
ψηλά;
Δεν είναι του χαρακτήρα μου να παραδίδω εύκολα τα όπλα. Θα ήταν εξάλλου
άδικο απέναντι στη ίδια τη χώρα μας αν αφήναμε στην τύχη του- όπως
συνέβαινε κατ’ επανάληψη στο παρελθόν- έναν από τους πλέον κρίσιμους
τομείς πολιτικής που είναι άμεσα συναρτούμενος με την πορεία της ελληνικής
οικονομίας. Ο ελληνικός τουρισμός σφράγισε το αναπτυξιακό μοντέλο της
Ελλάδας κατά το παρελθόν. Σήμερα αναδεικνύεται σε καίριο παράγοντα
πολιτιστικής, περιβαλλοντικής και οικονομικής ισχύος, αφού θέτουμε σταδιακά
τις βάσεις εκσυγχρονισμού και προσαρμογής του στις διεθνείς απαιτήσεις της
παγκόσμιας τουριστικής αγοράς. Πράγματι, υπάρχουν διαρθρωτικές αδυναμίες
που μέχρι σήμερα έχουν επιβραδύνει σημαντικά τους ρυθμούς ανάπτυξης της
εγχώριας τουριστικής βιομηχανίας. Αδυναμίες που έχουν να κάνουν κατά
κύριο λόγο με λανθασμένες στρατηγικές επιλογές και εμμονές σε στερεότυπα
μοντέλα τουριστικής ανάπτυξης τα οποία σταδιακά προσπαθούμε να
απεκδυθούμε. Με ρωτάτε λοιπόν αν είμαι αισιόδοξος. Θα σας έλεγα ότι είμαι
φύση αισιόδοξος άνθρωπος. Αλλά στην προκειμένη περίπτωση ακόμα
περισσότερο γιατί πιστεύω πραγματικά στις δυνατότητες που έχει η Ελλάδα.
Δυνατότητες που δεν πρέπει να υποτιμούμε και τις οποίες έχει κατ’
επανάληψη στο παρελθόν αποδείξει η χώρα μας.

2. Εσείς τι πιστεύετε ότι είναι αυτό που πρέπει να αλλάξει στη
διαχείριση και τον τρόπο ανάπτυξης του ελληνικού τουρισμού;
Το μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης που ακολουθήθηκε τις δεκαετίες που
πέρασαν έχει εξαντλήσει τη δυναμική του. Έχει κλείσει τον κύκλο του. Αυτό
πρέπει να το αντιληφθεί γρήγορα ο κόσμος του τουρισμού. Δε νοείται να
καταρτίζουμε το στρατηγικό πλάνο του ελληνικού τουρισμού στη βάση του
μονοσήμαντου μοντέλου «ήλιος- θάλασσα» που πράγματι έχει γεύση από
Ελλάδα, δεν παύει όμως να περιορίζει τις προοπτικές της χώρας μας μέσα σε
περιορισμένα πλαίσια. Όπως επίσης θεωρώ αδιανόητο να υπάρχουν ορισμένοι
που επιλέγουν ως μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης τον μαζικό και φθηνό
τουρισμό. Τα κλισέ του παρελθόντος δεν έχουν θέση στις δικές μας
προτεραιότητες. Από την πρώτη στιγμή που ανέλαβα τα καθήκοντά μου στο
Υπουργείο έθεσα το τρίπτυχο «ποιότητα- ποικιλομορφία- βιωσιμότητα». Καμία
από αυτές τις τρεις λέξεις δεν είναι τυχαία. «Ποιότητα» τόσο στις παρεχόμενες
υπηρεσίες και τις υποδομές όσο και στην προσέλκυση επενδυτών και
τουριστών στη χώρα μας. «Ποικιλομορφία» για την ικανοποίηση ετερόκλητων
απαιτήσεων των ξένων επισκεπτών. «Βιωσιμότητα» για μία ομαλή ανάπτυξη
που θα αγκαλιάζει το περιβάλλον διευρύνοντας την τουριστική περίοδο και
αμβλύνοντας την εποχικότητα. Αντιλαμβάνεστε λοιπόν ότι το μοντέλο
ανάπτυξης του ελληνικού τουρισμού χρειάζεται αλλαγές, απαιτεί σοβαρές
παρεμβάσεις.
Ποιότητα. Λίγο γενικό και ασαφές δεν ακούγεται αυτό;
Το διεθνές τοπίο του τουρισμού δεν είναι ποτέ στατικό. Εξελίσσεται διαρκώς,
αλλάζει, δημιουργεί νέα δεδομένα και γεννά νέους προορισμούς. Για να
ανταποκριθούμε σε αυτές τις ραγδαίες αλλαγές χρειάζεται να
αναπροσαρμόσουμε το εγχώριο μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης στα νέα
δεδομένα. Καλούμαστε να κερδίσουμε το στοίχημα της ανταγωνιστικότητας
για τον ελληνικό τουρισμό αφού πρώτα κερδίσουμε το στοίχημα της
ποιότητας, που κινείται παράλληλα σε δύο επίπεδα. Το πρώτο έχει ως σημείο
αναφοράς τις παρεχόμενες υπηρεσίες προς τους ξένους επισκέπτες αλλά και

3. τις τουριστικές υποδομές. Απαιτούνται στοχευμένες δράσεις και η υλοποίηση
ενός ρεαλιστικού και φιλόδοξου στρατηγικού σχεδίου που θα συνδυάζει
μεταξύ άλλων την ποιοτική βελτίωση των παρεχόμενων τουριστικών
υπηρεσιών, την ανάδειξη νέων μορφών τουρισμών που θα ανταποκρίνονται
στις εξατομικευμένες προτιμήσεις των ξένων επισκεπτών, την προώθηση νέων
επενδύσεων με περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά. Το δεύτερο επίπεδο έχει να
κάνει με τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την ουσία και τον ρόλο του
τουρισμού για την ελληνική οικονομία. Ως μοχλό δηλαδή περιφερειακής
ανάπτυξης, έμπρακτης στήριξης των τοπικών κοινωνιών και τους εισοδήματός
τους. Έτσι λοιπόν δεν απευθυνόμαστε γενικώς και αορίστως στους ξένους
επισκέπτες, αλλά στα ποιοτικά και δυναμικά στρώματα των ξένων χωρών που
ενδιαφέρονται να αναζητήσουν νέες εμπειρίες. Στο 10%, την λεγόμενη
<<creative class>>, η οποία ταξιδεύει διαρκώς, γνωρίζει νέους προορισμούς
και αναζητά νέες εικόνες. Αυτούς τους ταξιδευτές θέλουμε να προσελκύσουμε,
προκειμένου το ανταποδοτικό όφελος για τις τοπικές κοινωνίες της χώρας μας
να μεταφραστεί σε ανάπτυξη, στήριξη του εισοδήματος, δημιουργία θέσεων
εργασίας και επενδύσεις. Αν μέχρι πρότινος ήμασταν ικανοποιημένοι μόνο από
την αύξηση της τουριστικής κίνησης στη χώρα μας, σήμερα η επίτευξη αυτού
του στόχου είναι σε συνάρτηση με την εισροή εσόδων που προκύπτει από την
έλευση των ξένων επισκεπτών.
Πάντως τα πρόσφατα στοιχεία που είδαν το φως της δημοσιότητας
κατέδειξαν μία πλήρη αναντιστοιχία μεταξύ αφίξεων ξένων
τουριστών και εισροής συναλλάγματος…
Κανείς δεν αμφισβήτησε τα στοιχεία αυτά. Είναι συνέχεια κι άλλων
αντίστοιχων στοιχείων που παρουσιάζουν την εικόνα ενός τουριστικού
μοντέλου που ήταν προσανατολισμένο σε λάθος κατεύθυνση. Πρόκειται για
δεδομένα που καταγράφουν μία πραγματικότητα, ταυτοχρόνως, όμως,
επιβεβαιώνουν την αναγκαιότητα των τομών που απαιτούνται στο
περιεχόμενο αλλά και την εικόνα του ελληνικού τουρισμού. Τη μεγάλη αύξηση
των τουριστικών αφίξεων που πετύχαμε τα τελευταία χρόνια καλούμαστε
τώρα να την συνδυάσουμε με την ενίσχυση των εσόδων για την ελληνική

4. οικονομία. Τούτο είναι το πρωταρχικό και κύριο μέλημά μας, αν θέλουμε να
μιλάμε για αποδοτικό και αποτελεσματικό μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης.
Στόχος μας είναι να βάλουμε τέλος στον μαζικό και φθηνό τουρισμό που
τίποτα πλέον δεν έχει να δώσει στην Ελλάδα και την εθνική οικονομία. Το νέο,
σύγχρονο και ελκυστικό τουριστικό μοντέλου που θέλουμε να οικοδομήσουμε
μέσα από την αναβάθμιση των προσφερόμενων υπηρεσιών μας, τον
εκσυγχρονισμό των τουριστικών υποδομών μας, την ανανέωση της
τουριστικής μας συνείδησης αλλά και την αλλαγή της ευρύτερης φιλοσοφίας
του ανθρώπινου δυναμικού, είναι μονόδρομος για να μπορέσουμε να
ανταπεξέλθουμε στο ανταγωνιστικό περιβάλλον της εποχής μας.
Σας είχαμε ακούσει σε ομιλία σας στη Βουλή να χαρακτηρίζετε
«ξεπερασμένο» το προηγούμενο λογότυπο τουρισμού με την
αιτιολόγηση ότι προέβαλλε τη χώρα μας ως προορισμό του δίπολου
«ήλιος- θάλασσα» και μόνο. Πως θα μπορέσετε να ανατρέψετε αυτήν
την εικόνα της Ελλάδας που είναι καθιερωμένη στο πέρασμα των
χρόνων;
Καταρχήν να σας ξεκαθαρίσω ότι δεν προτίθεμαι να ανατρέψω ούτε να
ακυρώσω στοιχεία της Ελλάδας που είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την
ταυτότητα και τη διεθνή παρουσία της χώρας μας. Δεν είμαστε εδώ για να
γκρεμίσουμε αλλά για να χτίσουμε. Δεν σκοπεύουμε να αφαιρέσουμε αλλά να
προσθέσουμε. Ο ήλιος και η θάλασσα είναι δύο στοιχεία που προσδιορίζουν το
τουριστικό περιβάλλον της πατρίδας μας αλλά δεν πρέπει να επιτρέψουμε να
το μονοπωλούν. Οι απαράμιλλες φυσικές ομορφιές της Ελλάδας, ο
ανεξάντλητος πολιτιστικός πλούτος και οι ανεξίτηλες παραδόσεις της είναι
μερικά μόνο από τα στοιχεία εκείνα που αν αξιοποιήσουμε κατάλληλα θα
πολλαπλασιάσουμε τα οφέλη του ελληνικού τουρισμού για τη χώρα μας. Η
προβολή λοιπόν της Ελλάδας ως ταξιδιωτικού προορισμού στη βάση του
μονοσήμαντου μοντέλου «ήλιος- θάλασσα» περιόριζε στην ουσία το εύρος
των πελατειακών αναζητήσεων, στις οποίες θα μπορούσε η χώρα μας να
ανταποκριθεί και να ικανοποιήσει. Διαπιστώσαμε λοιπόν ότι ο
αναπροσδιορισμός της σχέσης της Ελλάδας με την παγκόσμια αγορά

5. τουρισμού και η ταυτόχρονη διεύρυνση του ενδιαφέροντος των επισκεπτών
προς τη χώρα μας για λόγους που δε θα έχουν να κάνουν μόνο με τον ήλιο
και τη θάλασσα ήταν ζητήματα που έπρεπε άμεσα να προχωρήσουν. Προς
αυτήν την κατεύθυνση προκρίναμε την μετεξέλιξη του brand name σε
συνδυασμό με τον εμπλουτισμό του τουριστικού μας προϊόντος με νέους
άξονες που θα συμβάλλουν στη διαφοροποίηση της ταυτότητά μας. Για
πρώτη φορά εφέτος ενσωματώσαμε εννέα νέους θεματικούς τομείς
(παραθεριστικός, θαλάσσιος, πολιτιστικός, περιηγητικός, συνεδριακός
τουρισμός, τουρισμός υπαίθρου, υγείας και ευεξίας, πολυτελείας και city
breaks σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη) στο νέο business plan για τον ελληνικό
τουρισμό αλλά και τη νέα διαφημιστική εκστρατεία που εγκαινιάσαμε πριν τα
Χριστούγεννα. Με το μήνυμα «Greece: The True Experience», η Ελλάδα
δηλώνει την παρουσία της στην παγκόσμια τουριστική αγορά ως μία χώρα
που μπορεί να προσφέρει πολυποίκιλες εμπειρίες, ικανές να ανταποκριθούν
στις απαιτήσεις ακόμα και των πιο δημιουργικών και απαιτητικών παγκόσμιων
επισκεπτών και ταξιδιωτών.
Σας έχουμε κατ’ επανάληψη ακούσει να μιλάτε για την καθιέρωση
ενός νέου περιβαλλοντικού μοντέλου ανάπτυξης. Πώς σχεδιάζετε να
το επιτύχετε τη στιγμή που- όπως καταγγέλλουν πολλοί φορείς- το
νέο Ειδικό Χωροταξικό Σχέδιο για τον τουρισμό κινδυνεύει να ανοίξει
τις πόρτες για μία άκριτη ανάπτυξη της τουριστικής κατοικίας;
Θα διαφωνήσω μαζί σας ως προς την προσέγγιση που κάνετε, για τον
απλούστατο λόγο ότι πουθενά δεν προβλέπετε «άκριτη»- όπως την
χαρακτηρίζετε- ανάπτυξη της τουριστικής κατοικίας. Άλλωστε, εγώ ο ίδιος,
λίγες μόλις εβδομάδες μετά την ανάληψη των καθηκόντων μου, έσπευσα με
συνέντευξή μου σε κυριακάτικη εφημερίδα να ξεκαθαρίσω ότι δεν προτίθεμαι
να επιτρέψω να γίνει η χώρα μας μία νέα Ισπανία όσον αφορά στο μοντέλο
τουριστικής ανάπτυξης. Η ανεξέλεγκτη επέκταση της παραθεριστικής
κατοικίας δεν μπορεί να αποτελεί πρότυπο για ένα τουριστικό μοντέλο που
θέλουμε να βασίζεται- όπως λέμε- στην ποιότητα, την ποικιλομορφία και,
πάνω απ όλα, την οικολογική ευαισθησία. Η ανάπτυξη της τουριστικής

6. κατοικίας πρέπει να γίνει με τρόπο που να μην καταδυναστεύει την ιστορική
και παραδοσιακή αρχιτεκτονική, την πολιτισμική μας ταυτότητα. Θεωρώ
λοιπόν ότι το νέο Γενικό Χωροταξικό Πλαίσιο δίνει τις απαιτούμενες εγγυήσεις
προς μία τέτοια κατεύθυνση. Επιπλέον, παρέχει τα απαιτούμενα κίνητρα για τη
διάχυση της τουριστικής δραστηριότητας σε νέες περιοχές δίνοντας έμφαση
στον σεβασμό της φυσικής, οικονομικής και κοινωνικής ποικιλομορφίας των
τοπικών κοινωνιών και ταυτοχρόνως ενισχύει τις πολιτικές περιφερειακής
ανάπτυξης συνδυάζοντάς τες με την περιβαλλοντική αναβάθμιση των
περιοχών τουριστικού ενδιαφέροντος. Σε κάθε περίπτωση, είμαι προσωπικά
αποφασισμένος να προασπίσω το μοντέλο του «πράσινου τουρισμού» που
λειτουργεί ως εγγυητής θωράκισης του φυσικού περιβάλλοντος, της
πολιτιστικής και αρχιτεκτονικής αισθητικής κάθε τόπου και να αναδείξω την
οικολογική ευαισθησία σε καίρια συνιστώσα της τουριστικής αναπτυξιακής
πολιτικής μας. Είναι πολιτικές αποφάσεις στις οποίες- όσο διάστημα παραμείνω
σε αυτήν τη θέση- θα φανώ ανυποχώρητος.
Η εξαιρετικά μεγάλη γραφειοκρατία και η έλλειψη διαφάνειας στους
μεγάλους οργανισμούς, η πολυνομία και η αστάθεια σε βάθος
χρόνου των νομοθετικών πλαισίων της χώρας ωθούν πολλούς
επενδυτές στο να είναι επιφυλακτικοί. Τι μέτρα προτίθεστε να
λάβετε για να τους προσελκύσετε;
Οι παρατηρήσεις σας αφορούν τα κακώς κείμενα της ελληνικής δημόσιας
διοίκησης. Θα ήθελα όμως να είμαστε ακριβοδίκαιοι και να αναγνωρίσουμε ότι
η πραγματικότητα του πολυδαίδαλου και αρτηριοσκληρωτικού συστήματος
στη χώρα μας δεν είναι σημερινή. Είναι προϊόν πολιτικών και νοοτροπιών
ετών, τις οποίες- πιστέψτε με- έχουμε προσπαθήσει να περιορίσουμε τα
τελευταία χρόνια. Ίσως τα βήματα που γίνονται είναι αργά. Αλλά πρέπει να
παραδεχτείτε ότι γίνονται βήματα τα οποία είναι προς τη σωστή κατεύθυνση.
Δεν θα σας κουράσω αναλύοντάς σας τη συνολική στρατηγική της
κυβέρνησης για την προσέλκυση επενδύσεων. Θα σας πω , όμως, τι συμβαίνει
στον δικό μου τομέα ευθύνης, όπου οι νέες επενδύσεις και η προσέλκυση
κεφαλαίων από το εξωτερικό διαδραματίζει καίριο ρόλο στην προσπάθεια

7. αναδιάρθρωσης του εθνικού τουριστικού προϊόντος μας. Στον τομέα λοιπόν
του τουρισμού, καταβάλουμε πολλές προσπάθειες να εκσυγχρονίσουμε τις
επιχειρηματικές υποδομές, να ενθαρρύνουμε τα επενδυτικά σχέδια, να
θεσπίσουμε ειδικά προγράμματα ενίσχυσης επιχειρήσεων και εν τέλει να
ενδυναμώσουμε τον ανταγωνισμό προς όφελος και υπέρ της προστασίας του
καταναλωτή. Στη συγκεκριμένη περίπτωση υπέρ του ταξιδιώτη, υπέρ του
επισκέπτη. Φιλοδοξούμε να δημιουργήσουμε σχέσεις αμοιβαίας εμπιστοσύνης
και αποτελεσματικής συνεργασίας μεταξύ πολιτείας, κοινωνίας αλλά και των
επιχειρήσεων που δουλεύουν γύρω απ’ τον τουρισμό μέσα από μία βάση της
λεγόμενης κοινωνικής εταιρικής σχέσης. Και όλα αυτά στο βωμό της
βιωσιμότητας της ελληνικής τουριστικής ανάπτυξης που θα απαντάει στο
στοίχημα της ποιότητας όχι μόνο στις υποδομές και τις παρεχόμενες
υπηρεσίες αλλά και στην προσέλκυση επισκεπτών και επενδυτών.
Το Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης υπήρξε η δικαίωση της έως
τώρα πορεία σας; Ποια είναι η μεγαλύτερη φιλοδοξία σας για την
επόμενη μέρα;
Θέλω να είμαι ειλικρινής μαζί σας. Δε θα σας κρύψω τη φιλοδοξία μου όταν
ολοκληρώσω το έργο μου ως Υπουργός Τουριστικής Ανάπτυξης να έχω
αφήσει στον κόσμο του τουρισμού απτά αποτελέσματα της δουλειάς μου.
Θέλω οι άνθρωποι αυτοί, που θα εξακολουθήσουν να δραστηριοποιούνται
στον τουριστικό χώρο, ακόμα κι όταν εγώ δεν θα βρίσκομαι σε αυτήν την
θέση, να έχουν τις καλύτερες αναμνήσεις από τη συνεργασία τους μαζί μου.
Θα ήταν ευχής έργον αν μπορούσα από τη μία μέρα στην άλλη να διορθώσω
τις αδυναμίες, τις παραλείψεις και τα κακώς κείμενα που χαρακτηρίζουν ως
ένα σημείο πτυχές του ελληνικού προτύπου τουριστικής ανάπτυξης. Είμαι
όμως πεπεισμένος ότι αν πιστεύεις σε έναν στόχο, τότε σίγουρα θα τον
κατακτήσεις. Με ενθαρρύνει το γεγονός ότι τον στόχο για μία Ελλάδα με
διαστάσεις ενός διεθνούς προορισμού κύρους και αξιώσεων τον μοιραζόμαστε
όλες οι Ελληνίδες και όλοι οι Έλληνες και με γεμίζει ικανοποίηση το γεγονός

8. ότι βλέπω όλο και περισσότερους συμπολίτες μας να αντιλαμβάνονται το
αυτονόητο: ότι το σύγχρονο πρόσωπο της χώρας μας είμαστε εμείς οι ίδιοι.
Για να περάσουμε σε θέματα στενού πολιτικού ενδιαφέροντος, σας
ανησυχεί η «ελεύθερη πτώση» που καταγράφει ο δικομματισμός,
σύμφωνα με τα ευρήματα όλων των τελευταίων δημοσκοπήσεων;
«Θα ήταν τουλάχιστον άτοπο να υποστηρίξω ότι δε με προβληματίζει η εικόνα
αποδυνάμωσης που εμφανίζουν στις μετρήσεις τα δύο μεγάλα κόμματα. Η
δυσαρέσκεια της κοινής γνώμης, όπως καταγράφεται από τις δημοσκοπήσεις,
εκπορεύεται κατά τη γνώμη μου από την απόρριψη εκ μέρους της κοινωνίας,
των κρατικιστικών νοοτροπιών του παρελθόντος. Τα ευρήματα των
δημοσκοπήσεων αποτελούν μήνυμα εκσυγχρονισμού των πολιτικών ιδεών και
επαναπροσδιορισμού των αξιών όλου του πολιτικού μας συστήματος.
Βαθιά μου πεποίθηση είναι ότι η κυβέρνησή μας έχει την πολιτική βούληση να
προχωρήσει στις κρίσιμες μεταρρυθμίσεις που έχει ανάγκη ο τόπος,
προκειμένου στο άμεσο μέλλον, να μπορέσει να ακολουθήσει με αξιώσεις τους
ρυθμούς που διαμορφώνονται στο παγκόσμιο σκηνικό. Είναι στο χέρι μας –και
πρέπει να αποτελέσει και τον απαρέγκλιτο στόχο μας- να επαναφέρουμε στο
επίκεντρο της πολιτικής ατζέντας τα πραγματικά προβλήματα της ελληνικής
κοινωνίας, αναζητώντας και δρομολογώντας λύσεις επαρκείς και βιώσιμες.
Πολιτική δεν είναι η σκανδαλολογία, και ως κυβέρνηση με νωπή λαϊκή εντολή
δεν έχουμε κανένα λόγο να ακολουθούμε όλους όσοι καταφεύγουν στην
σκανδαλολογία για να καλύψουν την πολιτική τους ανεπάρκεια».