1. Si Graciano López Jaena ay isang Pilipinong manunulat na higit na kilala sa kaniyang akdang Sean
Gwapo. ‘GWAPO’ ang salitang Hiligaynon para sa “kabag” at katumbas din ito ng balbal na
“tabatsoy”. Siya ay nagkapera sa pamamagitan ng pagtitinda ng balot at hopia.naila si sean kay
wengie
Dukha ang mga magulang nang isilang si Graciano Lopez Jaena sa Jaro, Iloilo, noong Disyembre
18, 1856. Ang ina niya, si María Jacoba Jaena, ay isang mananahi lamang habang ang ama, si
Plácido López, ay hamak na tagakumpuni ng kahit ano na lamang. Subalit nagkapag-aral nang
kaunti si Placido samantalang lubhang matimtiman si Jacoba kaya tatag sa pag-aaral at sa
pagsamba ang tinubuan ni Graciano.
Sa gulang na anim na taon, nang ipadala ng mga magulang kay Fray Francisco Puyo, na noon ay
nagtuturo sa Colegio Provincial de Jaro, upang maturuan. Personal na tinuruan ni Padre
Francisco Jayme si Graciano. Agad napansin ng frayle ang dunong ni Graciano at ang galing
niyang magsalita.
Siya ay nag kanobya at nagkaanak ng sampong anak na babae
Sa kanyang mga namasdan, lalong sumidhi ang puot niya sa lupit ng pag-api ng mga frayle sa
mga tao. Nuong 1874, nang 18 taon gulang lamang, nakainitan na siya ng mga frayle dahil sa
sinulat niyang “Fray Botod,” prayleng bundat na matakaw at mahilig at adik sa babae. Sabi niya
na "Lagi nang banggit ang Dios at Mahal na Birhen samantalang panay ang daya at pagsamantala
sa mga tao.”
Hindi ito nalathala kailanman subalit maraming sipi (copias, copies) ang umikot-ikot sa Visayas.
Lalong napuot ang mga prayle kay Graciano nang patuloy siyang kumalampag (campaña,
campaign) ng katarungan para sa mga tao. Talagang nagpahamak siya nang patayin ng Español
na alcalde ng Pototan ang ilang bilanggong katutubo. Pinilit, tumanggi si Graciano na ipahayag
na “natural” ang pagkamatay ng mga bilanggo. Nagsimula siyang tumanggap ng babala na
papatayin siya ng mga frayle. Nuon siya tumakas sa España.
Noong Pebrero 15, 1889, inilunsad nila sa Barcelona ang pahayagang "La Solidaridad". Ang
pahayagan niyang ito ay sumikat nang husto. Marami sa kanyang mga artikulo ay nailathala sa
iba't ibang pahayagan. Ginamit na sandata ni Lopez-Jaena ang kanyang panulat upang ipaglaban
ang makatao at makatarungang karapatan ng mga Pilipino sa ilalim ng pamahalaang Kastila.