1. !"#$"%&"'("')*+,-("',./0-1''
23$"43./'5/63,(3"'2$&,.%&)*+")"'
73*%("'89:;'
2*.'<"%=,4>
„PODRÓ! DO MLECZNEJ KRAINY”

2. ?'0&/4'@1.&3,'#$,&,(A"0-"B'
! ?'#$*.C)A"0<'("@3"=*6/0<>''
''''''4+,)CD'#$*.C)A"0<'4+,0&(/0<''''
''''''3'-"-)"0<'*$"&'30<'6#=/63,''
''''''("'$*&6E-'.&3,03'
! '?'$*+3'6"#(3"'3'63A"43(/'F''6'
.3,03,'.&3,03'G'.+"0&,H*'%I'6"J(,B'
! ?'#$&/0&/("0<'6&.1K'3'%#*%*@"0<'
30<'&"#*@3,H"(3"'3'+,0&,(3"'
! ?'J/6(*L03',)*+*H30&(,-'
! '?'6#=/63,'")A/6(*L03'M&/0&(,-''
''''''("'&.$*63,'.&3,03''
Partnerzy akcji

3. 7"$A*LK'*.J/60&"'4+,)"''
3'#$*.C)AE6'4+,0&(/0<'
!"#$%&!'!()*$+,&)-!.#$/*0$!12!
34)5*&!,460-.!7)859$.!,4(0'4:!
%+8)-!3;5;<$!%&=/'!'!*>3-?!@()8/*!
,4(0'4!5&1+4)/*4<2!&0$!)8,0'$6!
($90&,4)+&=/'&,$A&!3'49%4!&)4*!
1%9450'%8,!.'0$)4#0-/B:!+4%'/B!
<4%C!D&1D&):!(&+41:!.4A0$*:!/-0%!'!
,'$#$!'00-/B?!E)&5;%+-!.#$/*0$!
&3F+;<2!(&045+&!,!,'+4.'0-!!!!!!!!
*!A);(-!G:!A98,0'$!,'+4.'0>!GH!
&)4*!,'+4.'0-!)&*(;1*/*4#0$!!!!!!!
,!+9;1*/*4/BC!I!'!J?!!
Partnerzy akcji

4. N*$4/'%#*J/03"'4+,)"'6'H$C#"0<'63,)*6/0<'
Z$59;A![]!A5-3-!.#$%&!3-9&!<$5-0-.!7)859$.!,4(0'4:!5*'$00$!1(&6-/'$!.#$%4!,!/$#;!(&%)-/'4!
<$A&!5&3&,$A&!*4(&+)*$3&,40'4!(&,'00&!3-^!041+>(;<2/$C!
O$C#/'+C.(*L03'P#=,K'3'63,)Q' R+*LK'4+,)"'
!`,'>%1*$0'$!1(&6-/'4!.#$%4!+-#%&!! J*'$/'!KLM!!#4+4! NOP!.#!QM:R!1*%#40%'S!
!!!!!!!!!&!-,.(I'%&)+"()1'5*'$00'$!.&6$!
J*'$/'!RLT!#4+! UPP!.#!QM:T!1*%#40%'S!
+),4#$!*,'>%1*4^!*4,4)+&=^!
1%9450'%8,!.'0$)4#0-/B!,!+%40/$! J*'$/'!VLKH!#4+! UOP!.#!QM:N!1*%#40%'S!
%&1+0$<?!a4!1+40!+%40%'!%&1+0$<!5*'$/'!,!
,'$%;!5*'$,'>/';!#4+!,(9-,4!!
"9&5*'$6!.>1%4!KMLHP!#4+! KKOP!.#!QR:T!1*%#40%'S!
!!!!!!!!!,'$#%&=^!1(&6-/'4!! "9&5*'$6!6$W1%4!KMLHP!#4+! KKPP!.#!QR:R!1*%#40%'S!
!!!!!!!!!.#$%4!5*'$/'!! ">6/*-70'!HKLTR!#4+! UOP!.#!QM:N!1*%#40%'S!
!!!!!!!!!('>/'&#$+0'/B:!!
X&3'$+-!HKLOU!#4+! UPP!.#!QM:T!1*%#40%'S!
!!!!!!!!!4!;!#;5*'!5&)&19-/B!!
!!!!!!!!!_!1(&6-/'$!.#$%4!! Y;5*'$!,!(&5$1*9-.!,'$%;! NPP!.#!QM:H!1*%#40%'S!
!!!!!!!!!,!/49-.!&%)$1'$!! X&3'$+-!/'>64)0$! KMOP!.#!QO:R!1*%#40%'S!
!!!!!!!!!.9&5*'$W/*-.?!
X&3'$+-!%4).'2/$! KOPP!.#!QT!1*%#40%'S!
][!_![01+-+;+!-,0&=/'!'!-,'$0'4!
Partnerzy akcji

5. S*.&"-,'4+,)"!
b+&1&,40$!()*-!()&5;%/<'!.#$%4!*43'$A'!+$).'/*0$:!4!,'>/!&A)*$,40'$:!*4($,0'4<2!*!<$50$<!
1+)&0-!0'1*/*$0'$!5)&30&;1+)&<8,:!*!5);A'$<!*4=!1+)&0-!.&A2!(&,&5&,4^!0'$&5,)4/4#0$!*.'40-!
,!1%9450'%4/B!&56-,/*-/B!.#$%4:!,(9-,4<2/!04!<$A&!,94=/',&=/'!F*-%&/B$.'/*0$!!!
&)4*!1.4%!'!*4(4/B?!Z)4*!*!*43'/'$.!34%+$)''!*0'1*/*$0';!;#$A4<2!)8,0'$6!,'+4.'0-!,)46#',$!04!
5*'4940'$!+$.($)4+;)-?!
`$!,*A#>5;!04!*41+&1&,402!+$.($)4+;)>!,-)860'4!1'>!.#$%&C!!
!
' ' '!'#"%A,$/&*6"(,'_!!,!+$.($)4+;)*$!&5!NPcd!5&!KPPcd!!
! !!!!!! !!!!!!Q.#$%&!=,'$6$!*!+$).'0$.!()*-54+0&=/'!5&!%'#%;!50'S!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!Z!.#$%;!(41+$)-*&,40-.!1+)4+-!,'+4.'0!,-0&1*2!&%?!KPe:!!
' ' '!'%A,$/+3&*6"(,'TUV'PT+A$"'U3H<'V,4#,$"AC$,Q!
! ! !!!!!!!,!+$.(?!&5!!KMOcd!5&!KOPcd!Q&!T!.'$1'>/*0-.!+$).'0'$!
! !!! !!!!!!!()*-54+0&=/'!5&!1(&6-/'4S?!Z!.#$%;!fgh!1+)4+-!,'+4.'0!
! ! !!!!!!!,-0&1*2!&%?!HPe?!a4<,-61*$!1+)4+-!5&+-/*2!i4.'0-:!
! ! !!!!!!D&#'408,:!,'+4.'0-!!GKH!QHPLKPPeS!'!,'+4.'0-!d!!QKOLRPeS?!
!
!
Z-61*&=^!.#$%4!=,'$6$A&!045!fgh!<$1+!3$*5-1%;1-<04?!!
X&01;.$0/'!,!E&#1/$!'!04!=,'$/'$!/&)4*!/*>=/'$<!=,'45&.'$!,-3'$)4<2!=,'$6$!.#$%&?!
Partnerzy akcji

6. V=C%&0&'4+,0&(/!
Z'45&.&:!6$!045.'4)!+9;1*/*;!,!5'$/'$!<$1+!0'$%&)*-1+0-!5#4!;+)*-.40'4!
5&3)$A&!1+40;!*5)&,'4?!j$504%!,!5'$+4/B!5*'$/'!04</*>=/'$<!0'$!.4!
(&+)*$3-!&A)40'/*4^!<$A&!1(&6-/'4!()*$*!,-%#;/*40'$!($90&+9;1+$A&!
.#$%4!'!<$A&!()*$+,&)8,:!*,941*/*4!6$!+9;1*/*!<$1+!)&*(;1*/*4#0'%'$.!5#4!
,'+4.'0!I:!J:!k!&)4*!X!'!()*$*!+&!*,'>%1*4!,-%&)*-1+40'$!+-/B!,'+4.'0!*$!
1(&6-+-/B!(&1'9%8,!()*$*!&)A40'*.?!Z4(W!.#$%4!&5+9;1*/*&0$A&!<$1+!
,'>/!()*-1,4<40-!()*$*!&)A40'*.!5;6&!1943'$<?!h9;1*/*!.#$%4:!&()8/*!
%,418,!+9;1*/*&,-/B!041-/&0-/B:!*4,'$)4!)8,0'$6!%,41-!+9;1*/*&,$!
0'$041-/&0$:!,!+-.!%,41!#'0&#&,-!QdYIS:!.4<2/$!%&)*-1+0-!,(9-,!04!
041*!&)A40'*.?!
!
W+,)"'*.A=C%&0&*(,H*'(3,'#*+,0"'%31'.&3,03*4X'a4<#$('$<!
,-3'$)4^!+&!&!*4,4)+&=/'!He!+9;1*/*;?!
Partnerzy akcji

7. Y*HC$AD'4"L+"()"D'),M$'
Z'0&/4'%31'$EJ(3IB'
Y*HC$A!<$1+!D$).$0+&,40-.!()&5;%+$.!.#$/*0-.:!%+8)-!(&,1+4<$!,1%;+$%!;%,41*$0'4!
.#$%4?!`4!;%,41*$0'$!12!&5(&,'$5*'4#0$!34%+$)'$!Y4/+&34/i##;1!3;#A4)'/;1!'!
b+)$(+&/&//;1!+B$).&(B'#;1?!f%,41*4<2!&0$!<&A;)+!*4.'$0'4<2/!#4%+&*>!Q/;%'$)!.#$/*0-S!
,!%,41!.#$%&,-?!Z!)$*;#+4/'$!,!.#$%;!*.'$0'4!1'>!1+);%+;)4!3'49$%!'!+4%!(&,1+4<$!
<&A;)+?!j$1+!&0!7)859$.!/$00$A&!3'49%4:!,4(0'4!'!,'+4.'0!*!A);(-!G:!)$A;#;<$!+$6!()&/$1-!
+)4,'$00$?!
!
[,M$!+&!D$).$0+&,40-!04(8<!.#$/*0-!,-,&5*2/-!1'>!*!X4;%4*;?!E&,1+4<$!,1%;+$%!5&540'4!
5&!(41+$)-*&,40$A&!.#$%4!34%+$)''!'!5)&656-:!/*-#'!+4%!*,40-/B!A)*-3%8,!
%$F)&,-/B?!X$F)!.4!,'$#$!/$00-/B!1;31+40/<'!&56-,/*-/B:!.?'0?!5;6&!94+,&!
()*-1,4<4#0$A&!,4(0'4:!D&1D&);:!.4A0$*;?!G4%+$)'$!*4,4)+$!,!%$F)*$:!(&5&30'$!<4%!!!!!!
+$!<&A;)+&,$:!)$A;#;<2!+)4,'$0'$?!
!
W"L+"()"'!+&!0'/!'00$A&:!<4%!()&5;%+!;3&/*0-!(&,1+4<2/-!(&5/*41!()&5;%/<'!.4194?!h4%!
()*-04<.0'$<!&+)*-.-,49&!1'>!<2!+)45-/-<0'$?!h4!.4=#40%4:!%+8)2!.&604!%;('^!,!1%#$('$:!
+&!&3$/0'$!()&5;%+!*!(41+$)-*&,40$A&!.#$%4:!5&!%+8)$A&!5&540&!1($/<4#0$!1*/*$(-!
34%+$)''?!J*'>%'!0'.!*-1%;<$!/B4)4%+$)-1+-/*0-!1.4%?!"4=#40%4!<$1+!()*-1,4<404!()*$*!
&)A40'*.!5;6&!#$('$<!0'6!.#$%&:!*4,'$)4!,4(W:!3'49%&!'!,'+4.'0-!*!A);(-!G?!
Partnerzy akcji

8. Y")'6/@$"K'.*@$/'-*HC$AB'
a4!/&!%&0'$/*0'$!.;1'1*!*,)8/'^!;,4A>:!/*-+4<2/!$+-%'$+>l!
V,$43('#$&/."A(*L03'_!<$1+!,460-!0'$!+-#%&!5#4+$A&:!6$!5*'>%'!0'$.;!,'$1*:!5&!%'$5-!
.&6$1*!1(&6-^!<&A;)+?!J9;A'!_!%'#%;.'$1'>/*0-!+$).'0!()*-54+0&=/'!+&!*04%:!6$!<&A;)+!*&1+49!
(&5540-!+4%!*,40$<!+$).'*4/<'!_!5*'4940';!,-1&%'$<!+$.($)4+;)-:!%+8)4!*43'<4!1*%&5#',$:!
4#$!+$6!5&3)&/*-00$!34%+$)'$!<&A;)+&,$?!h$).'*4/<>!1+&1;<$!1'>!,94=0'$!(&!+&:!6$3-!
()*$59;6-^!+),49&=^!()&5;%+;?!a'$1+$+-:!()*$*!0'2!<&A;)+!+)4/'!1,&<$!
()&3'&+-/*0$!6="L036*L03?'
'!"6"$A*LK'A=C%&0&C!_!0'$,'$#%4!*4,4)+&=^!+9;1*/*;!,!<&A;)/'$!Q%'#%;()&/$0+&,4S!0'$!
1*%&5*':!*4!+&!(&.4A4!()*-1,4<4^!*4,4)+$!,!0'.!63A"43(/!_!I!'!J?!a4+&.'41+!<&A;)+-!
m#'AB+n:!%+8)$!0'$!*4,'$)4<2!+9;1*/*;:!5&1+4)/*4<2!&)A40'*.&,'!.0'$<!,4)+&=/'!&56-,/*-/B?!
E&*4!+-.:!/*>1+&!.4<2!,!1%945*'$!/;%'$):!4!+$0!5&!5'$+$+-/*0-/B!0'$!04#$6-?!
' ' ' 'C)3,$'3'%C@%A"(0-,'%=*.&I0,'Z'!"#$"%&"'!()!*+,-.! ! !
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!"/0#123"'!()!*+4-.!#-)&(!A#;%&*&,&LD);%+&*&,-?!
' ' ' ']$*4"A/D'@"$6(3)3!L!!'.!,'>/$<!34),0'%8,!'!4)&.4+8,!!
! ! !,!<&A;)+4/B:!+-.!.0'$<!04+;)4#0-/B!1%9450'%8,!
' ' ' '^'_:8'PHC4"'HC"$QD'^':_88'P%)$*@3"Q'3'^'__9'P#,)A/(/QD''
' ' 'J,+"A/("'_!+&!0'/!'00$A&!<4%!*4A>1+0'%'?!
' ' ' 'Y*HC$A'@,&')*(%,$6"(AE6B!h4%4!'0D&).4/<4!(&54,404!04!!
! ! !&(4%&,40';!+&!045;6-/'$!'!,()&,45*40'$!%&01;.$0+4!,!3925?!
! ! !45$0!<&A;)+!0'$!.&6$!*4,'$)4^!%&01$),40+8,?'
!
Partnerzy akcji

9. Y")'6/@$"K'.*@$/'-*HC$AB'
Najlepiej wybiera! jogurty naturalne. S" zdecydowanie najzdrowsze, ich spo#ywanie
(np. ze $wie#ymi owocami) poleca si% ka#demu, a w szczególno$ci dzieciom.
Je#eli ju# decydujesz si% na kupno „smakowego” jogurtu, pami%taj:
Lepiej kupuj jogurt z brzoskwiniami (przynajmniej 6,5 % owoców) lub jogurt
brzoskwiniowy (przynajmniej 3,5% owoców) ni# jogurt o smaku brzoskwiniowym
(mniej ni# 3,5% owoców). Ten ostatni ma w prawdopodobnie w sk&adzie chemi%.
Jogurty smakowe zawieraj" zazwyczaj du#o cukru albo aspartamu ( tego ostatniego
lepiej nie podawa! dzieciom, mo#e powodowa! biegunk% ). Ilo$! cukru wi"#e si%
z wy#sz" kaloryczno$ci" produktu. W 300 mililitrach smakowego jogurtu mo#e by!
a# sze$! &y#eczek cukru.
Jogurt z dodatkiem miodu? Tak, ale tylko wtedy, kiedy jest to miód prawdziwy,
a nie sztuczny, zawieraj"cy przede wszystkim cukier. Taka informacja powinna znale'!
si% na opakowaniu.
Partnerzy akcji

10. ]'4+,)*')*&3,B!
Mleko kozie jest najbardziej bliskie idea!u "ywno#ci, gdy" jego struktura chemiczna jest zdumiewaj$co podobna
do mleka matki. Jest bardzo dobrym %ród!em wapnia, fosforu, ryboflawiny (witaminy B2) i potasu. Jego bia!ka
zawieraj$ wszystkie aminokwasy egzogenne. &wie"e, prawid!owo przechowywane mleko zazwyczaj ma bardzo
neutralny smak. Sk!ad mleka w du"ym stopniu zale"y od rasy kóz i sezonu. W lecie produkcja mleka jest
wi'ksza, ale zawarto#( t!uszczu i bia!ka jest ni"sza. Natomiast w okresie zimowym wydajno#( mleka jest ni"sza
lecz zawarto#( t!uszczu i bia!ka s$ wy"sze.
Kubek koziego mleka dostarcza 33% dziennej zawarto#ci wapnia, 17% dziennej zawarto#ci bia!ka. Badania
wykaza!y, "e mleko kozie mo"e by( trawione przez organizm ludzki w ci$gu 20 minut, a mleko krowie od 2 do 4
godzin. Kozie mleko zawiera równie" witaminy A, D oraz kwas foliowy w ma!ym stopniu witamin' B12.
Mleko kozie jest naturalnie homogenizowane. Tworzy mi'kki twaróg w porównaniu do mleka krowiego, a tym
samym jest !atwiej trawione i wch!aniane. Regularne spo"ywanie mleka koziego znacznie poprawia przyrost
masy cia!a, mineralizacj' ko#ci, zwi'ksza st'"enie witamin, minera!ów i hemoglobiny we krwi.
Mleko kozie zawiera mniej laktozy (oko!o 10%) ni" mleko krowie, wiec cz'sto jest spo"ywane przez osoby, które
cierpi$ na nietolerancje laktozy. Jednak nawet taka ilo#( mo"e wywo!ywa( niepo"$dane reakcje u tych osób.
!
Zast'powanie mleka krowiego mlekiem kozim by!o przez d!ugi okres do#( popularn$ metod$ leczenia alergii
pokarmowej. W!$czenie mleka koziego daje popraw' u wielu dzieci maj$cych objawy alergii na bia!ko mleka
krowiego.
Nale"y jednak pami'ta(, "e mleko kozie zawiera antygeny bia!kowe podobne do mleka krowiego i cz'#( dzieci
nie odnosi zupe!nie "adnej korzy#ci w zakresie objawów alergicznych. Ponadto wykazano, "e u pewnej cz'#ci
dzieci, po pocz$tkowej poprawie, z up!ywem czasu dochodzi do powstania alergii krzy"owej i nawrotu objawów. !
!
Partnerzy akcji

11. SEJ(30,'431.&/'@3"=/4'"'JE=A/4'%,$,4!
!b$)-!5*'$#2!1'>!04!5,'$!A);(-C!0'$5&<)*$,4<2/$!Q+,4)&A&,$S!&)4*!5&<)*$,4<2/$?!!!!!!!!!!!!!!!!!!
J&!('$),1*$<!*!0'/B!04#$62!1$)-!%,41&,$!'!%,41&,&L(&5(;1*/*%&,$?!J);A4!A);(4!1%9454!1'>!!!!!!!!!!!!!
*!1$)8,!+,4)5-/B!5&<)*$,4<2/-/B!Q!0(?C!$.$0+4#$):!A&;54:!(4).$*40:!/B$554)S!&)4*!1$)8,!.'>%%'/B!
5&<)*$,4<2/-/B!Q3)'$:!/4.$.3$)+:!3)-05*4S?!!
!h,4)&A'!&)4*!1$)-!5&<)*$,4<2/$!!12!(&,1*$/B0'$!;*04,40$!*4!5&3)$!7)859&!
,4)+&=/'&,$A&!3'49%4!&)4*!5&3)*$!()*-1,4<4#0$A&!,4(0'4?!o860'/$!,!()&/$1'$!()&5;%/<'!1()4,'4<2!
<$504%:!6$!'/B!1%945!/B$.'/*0-!<$1+!0'$/&!'00-?!h,4)&A'!*4,'$)4<2!!&%?!VO!_!NPe!,&5-!4:!1$)-!689+$!
&%?!!RP!_!OOe?!b$)-!3'49$!.4<2!0'61*2!*4,4)+&=^!+9;1*/*;!Q&5!P!5&!&%?!KPeS!&)4*!/B&#$1+$)&#;!QH!_!RP!
.A!04!KPP!AS?!!`4,4)+&=^!+9;1*/*;!,!1$)4/B!689+-/B!+&!=)$50'&!HM!_!MPe:!4!*4,4)+&=^!/B&#$1+$)&#;!
VP!_!UP!.A!04!KPPA?![#&=^!!,4(0'4!,!1$)4/B!689+-/B!,4B4!1'>!,!A)40'/-!NPP!_!TPP!.A!04!KPPA:!
(&5/*41!A5-!,!+,4)&A4/B!<$1+!+&!*4#$5,'$!NP!_!KPP!.A!04!KPP!A:!/*-#'!%'#%4%)&+0'$!.0'$<?!b$)-!689+$!
.4<2!)8,0'$6!,'>/$<!1&5;!'!D&1D&);!0'6!3'49$?!
!`4)8,0&!1$)-!+,4)&A&,$:!<4%!'!5&<)*$,4<2/$!.4<2!1,&<$!(#;1-!'!.'0;1-?!h,4)&A':!
*,941*/*4!/B;5$:!12!#$%%&1+)4,0$!'!0'1%&%4#&)-/*0$?!b()4,5*4<2!1'>!*4+$.!<4%&!$#$.$0+!5'$+-!&183!
*!5&#$A#',&=/'4.'!()*$,&5;!(&%4).&,$A&!&)4*!+-/B:!%+8)$!/B/2!1/B;502^?!b$)-!689+$!12!<$504%!
3&A4+1*$!,!,4(W!&)4*!,'+4.'0>!J:!0'$1+$+-!'/B!%4#&)-/*0&=^!<$1+!()*-!+-.!*04/*0'$!,-61*4?!!
KPP!A!5&1+4)/*4!=)$50'&!&%?!MPP!_!MOP!%/4#p!!`04/*04!*4,4)+&=^!+9;1*/*;!&3F+;<2/$A&!,!041-/&0$!
%,41-!+9;1*/*&,$:!1()4,'4!6$!0'$!12!&0$!(&#$/40$!,!.$0;!&183!*4A)&6&0-/B!/B&)&34.'!;%945;!
%)26$0'4?!E&045+&!1$)-!5&<)*$,4<2/$!5&1+4)/*4<2!1(&)&!1&5;:!%+8)-!(&,'0'$0!3-^!&A)40'/*&0-!!!!!!!!!!!
,!()*-(45%;!045/'=0'$0'4!+>+0'/*$A&!&)4*!0'$,-5&#0&=/'!0$)$%?!
Partnerzy akcji

12. *'6"$A*'63,.&3,K'*'-"-"0<!
Jaja kurze dostarczaj$ pe!nowarto#ciowego bia!ka,
co oznacza, "e jest ono w 100% wykorzystywane przez
organizm cz!owieka.
)ó!tko jaja jest dobrym %ród!em "elaza oraz witaminy A i D.
Nale"y jednak pami'ta(, "e zawiera równie" du"e ilo#ci
cholesterolu, w zwi$zku z tym jego spo"ycie powinno by(
kontrolowane. Jaja kurze posiadaj$ w!a#ciwo#ci
kwasotwórcze.
1 jajko (50g) ma ok. 78 kcal.
!
Partnerzy akcji

13. *'6"$A*'63,.&3,K'*'-"-"0<!
Najzdrowsze jaja znosz$ zielononó"ki, niewielkie kurki, które nie potrafi$
"y( w klatkach. Dlatego ich jaja zawsze pochodz$ z wolnego wybiegu.
Maj$ mniej cholesterolu i rzadziej uczulaj$ alergików.
Przepórcze jaja poleca si' anemikom i chorym na cukrzyc'.
S$ bogate w witaminy, a ich bia!ko ma w!a#ciwo#ci przeciwzapalne.
Zawieraj$ mniej cholesterolu.
Kacze i g'sie lepiej wbija( do makaronu ni" na patelni'. Maj$ smak, który
nie ka"demu odpowiada. Skorupki kaczych jaj cz'#ciej ni" innych s$
zainfekowane salmonell$.
Wszystkie jaja powinni#my my( przed w!o"eniem do lodówki,
"eby bakterie, nie rozpanoszy!y si' w ch!odziarce.
Partnerzy akcji

14. ?&(")*6"(3,'-"-'
0 – jaja z produkcji
ekologicznej
1 – jaja z chowu
na wolnym wybiegu
2 – jaja z chowu
#ció!kowego
3 – jaja z chowu
klatkowego!
Partnerzy akcji

15. F+"0&,H*'6"#`'3'63A"43("'F''
%I'A")'6"J(,'.+"'A6*-,H*'.&3,0)"B'
7"#`'A*'%)=".(3)'(3,&@1.(/'.*'@C.*6/'4*0(/0<')*L03''
*$"&'#$"63.=*6,H*'aC()0-*(*6"(3"'63,+C')*4E$,)X''
Y,J,+3'6'*$H"(3&43,'@$")C-,'6"#(3"D'A*'-,%A'*('#*@3,$"(/'&')*L03D''
)AE$,'%A"-I'%31'#$&,&'A*'%="@%&,D'#*."A(,'("'&(3,)%&A"=0,(3"'3'&="4"(3"X''
b"4'6"#`'-,.(")'(3,'6/%A"$0&"X''
73A"43("'F'#*4"H"'60<="(3"K'6"#`''
&'#$&,6*.C'#*)"$4*6,H*D'"@/'&"#,6(3K'
-,H*'*.#*63,.(3I'3+*LK'6'*$H"(3&43,X'
'F&3,03'#*431.&/'_'"'c'$*)3,4'
J/03"'#*A$&,@C-I'0*'("-4(3,-'
d99'Z'e99'4H'6"#(3"'3'd'fH'
63A"43(/'F'.&3,((3,X!!
Partnerzy akcji

16. *'&"#,6(3"'.&3,((,'&"#*A$&,@*6"(3,''
*$H"(3&4C'("'6"#`'Z'#$&/)="./'
5#4!5*'$/'!,!,'$%;!MLT!#4+C!
" 1 plasterek sera bia!ego
lub 2 !y"ki twaro"ku/serka
homogenizowanego
" 1 szklanka ma#lanki, kefiru,
ma!y jogurt naturalny
lub owocowy (ok. 150g)
" 1 szklanka mleka 2%
" 2 plasterki sera "ó!tego
(ok. 40g)
Partnerzy akcji

17. g"."(3"'
Wed!ug bada* *I)) i **IMiD: przewlek&e niedobory wapnia wyst%puj" w diecie
51% dzieci, natomiast przewlek&e niedobory witaminy D – w diecie 99% dzieci
w wieku 4 lat
b#*J/03,'6"#(3"''
6L$E.'.&3,03'_'+,A(30<'
b#*J/03,'63A"43(/'F'
6L$E.'.&3,03'_'+,A(30<'
][L![01+-+;+!-,0&=/'!'!-,'$0'4!]]["'JL![01+-+;+!"4+%'!'!J*'$/%4! Partnerzy akcji

18. b)CA)3'(3,.*@*$C'63AX'F'3'6"#(3"'
" S!abe ko#ci i z'by
" Obni"enie g'sto#ci mineralnej ko#ci
" Podatno#( na z!amania
" Ryzyko osteoporozy w doros!ym "yciu
" Skrzywienia i zwyrodnienia uk!adu kostnego
Ponadto:
" Os!abienie organizmu i zmniejszenie odporno#ci
" Poddenerwowanie, nadreaktywno#( u dzieci
" Brak koncentracji
" Zaburzenia rytmu serca
" Pogorszone funkcjonowanie uk!adu nerwowego i mi'#niowego
" Zapalenie spojówek, stany zapalne skóry
Partnerzy akcji

19. b4"$A'?4,H"'YC(3*$''
G'7/%*)"'."6)"'FU]hhh'
2$"63,'d9i'4"%/'@=*(')*4E$,)'(,$6*6/0<'%A"(*63'FU]hhh'
b4"$A'?W^O]'YC(3*$'6&@*H"0"'.3,A1'V6*-,H*'F&3,0)"''
'6')6"%'FU]D')AE$/'("+,J/'.*'63,+*(3,("%/0*(/0<')6"%E6''
'A=C%&0&*6/0<'?4,H"Z;X'
" 2*#$"63"')*(0,(A$"0-1'
" 7#=/6"')*$&/%A(3,'("'$*&6E-'0,0<'
#%/0<*4*A*$/0&(/0<'
" 7%#*4"H"'#$*0,%/'C0&,(3"'%31'3'&"#"431A/6"(3"'
" 7&4"0(3"'C)=".'*.#*$(*L03*6/'
" 7#=/6"')*$&/%A(3,'("'("$&I.'6&$*)C'
" bA*%*6"(/'6'#$*M+")A/0,'(".$,")A/6(*L03'
#%/0<*$C0<*6,-'
666X4,H"Z.&3,03")3X#+'''''''''''666XH"+,("X#+'

20. b4"$A'?4,H"'YC(3*$!
bW]SV'?W^O]'YTNR?S''A*'?2VoW]pNo'b[q]F'
)6"%E6'A=C%&0&*6/0<'3'63A"43('.+"'
2S]7RFq?7^O?'S?!7?YT''F!R^[]!
• b)=".(3)3'6'8'')"#%C=)"0<'>''
• ?+,-'&'AC`0&/)"'''''''_99'4H'
• '''''''''''''''''''''''''''''''''''6'A/4''''''''FU]'G'899'4H''^2]''''G'_9'4H'
" 73A"43("''G'c9'''4H'''''''''Pedi!FbQ''
" 73A"43("'^'G';''''''4H'''''''''P8di!FbQ'
" 73A"43("']'G'j99'40H'''''''P:99i!FbQ''
" 73A"43("'F'G'd'''''40H''''''''P:99i!FbQ'
• ''
• b4"$A'?4,H"'YC(3*$'A*'>'
" 4"="'%4"0&("')"#%C=)"'G''J,+)3'ACkZ'a$Ck'
" l2*&/A/6("'*#3(3"',(A$C4'!.$*63"'F&3,0)"m'
" @,&'0C)$C'3'%/$*#C'H+C)*&*Za$C)A*&*6,H*'6'%)=".&3,'
" 89i')"#%C=,)'H$"n%'P;c%&AXQ'
!Fb'Z'!"#$%"&$''()$&&$*+,-./%)$ !!
666X4,H"Z.&3,03")3X#+'''''''''''666XH"+,("X#+'

21. b4"$A'?4,H"'YC(3*$'Z'#*$E6("(3,'
6'8')"#%C=)"0<rJ,+)"0<'
666X4,H"Z.&3,03")3X#+'''''''''''666XH"+,("X#+'

22. 2$*.C)A/'@*H"A,'6'6"#`'
`4,4)+&=^!,4(0'4!,!KPPA!
"#$%4!%)&,'$A&!L!KHPLKTP!.A!
j&A;)+;!04+;)4#0$A&!_!KVP!.A!
h,4)&6%;!_!NP!.A!
b$)4!k54.1%'$A&!QRPe!+9;1*/*;S!L!NTV!.A!
X$F);!He!+9;1*/*;!L!KPM!.A!
b$)4!G)'$!($90&+9;1+$A&!L!TPP!.A!
Y&58,!=.'$+40%&,-/B!L!KHO!.A!
Partnerzy akcji

23. O.&3,'%&C)"K'63A"43(/'FB'
`4,4)+&=^!,'+4.'0-!J!,!KPPA
b9&W/$!!
o-3-!L!&5!O!5&!HP!;A!
j4<%&!L!K:V!;A!
b$)!689+-!L!&5!P:H!5&!P:T!;A!
"#$%&!%)&,'$!He!L!P:PH!;A!
Partnerzy akcji

24. Y")'&631)%&/K''
#$&/%6"-"+(*LK'6"#(3"B''
" Ograniczaj spo#ycia produktów zwi%kszaj"cych wydalanie wapnia
z moczem, a wi'c soli, herbaty i s!odzonych napojów gazowanych.
" Unikaj nadmiernego spo#ycia bia&ka zwierz%cego, powoduj$cego
zmniejszenie wch!aniania wapnia.
" Ogranicz spo#ywanie produktów zawieraj"cych du#e ilo$ci fosforanów,
np. "ywno#ci typu fast-food.
" Pami%taj, i# niektóre warzywa (np. szpinak, szczaw, rabarbar, buraki
i rzodkiewka) oraz owoce i herbata, s" bogate w szczawiany i nie nale#y
je$! ich w nadmiarze. Zwi$zki te, wi$"$c w przewodzie pokarmowym wap*,
obni"aj$ jego przyswajalno#(.
" Ogranicz spo#ycie nasyconych kwasów t&uszczowych
(t!uszcze pochodzenia zwierz'cego).
" Unikaj nadmiaru produktów bogatych w fityniany (wyst'puj$ w zbo"ach -
szczególnie otr'bach, nasionach ro#lin str$czkowych oraz orzechach), powoduj$
one znaczne straty wapnia w organizmie.
Partnerzy akcji

25. &/4'&"%AI#3K'("@3"=''
6'#$&/#".)C'"+,$H33B'
!Z!A);('$!5*'$/'!,!,'$%;!&5!O!.'$1'>/-!5&!KR!#4+!.#$%&!<$1+!()*-/*-02!KH:Te!
()*-(45%8,!4#$)A''?!@*04/*4!+&:!6$!,!)*$/*-,'1+&=/'!0'$,'$#$!*!0'/B!0'$!.&6$!('^!
.#$%4!*$!,*A#>58,!*5)&,&+0-/B?!@1&3-!;/*;#&0$!04!3'49%&!.#$%4!%)&,'$A&!!
!!!!!!12!04</*>=/'$<!)8,0'$6!;/*;#&0$!04!3'49%&!.#$/*0-/B!04(&<8,!!'!1$)8,?! !!
!!!!!!J#4!5*'$/'!;/*;#&0-/B!04!3'49%&!.#$%4!4#+$)04+-,2!.&A2!3-^!()&5;%+-!1&<&,$!!
!!!!!!Q&!'#$!12!5&3)*$!+&#$)&,40$S:!0(?!.#$%&:!+&D;!#;3!,4)*-,4!3&A4+$!,!,4(W!
Q%4(;1+4:!1*('04%:!3);%1$#%4S?!
!
!Z!()*-(45%;:!%'$5-!5*'$/%&!,!&A8#$!0'$!
1(&6-,4!.#$%4!'!<$A&!()*$+,&)8,!&)4*!!
!!!!!!0'$!1+&1;<$!6450-/B!<$A&!*4.'$00'%8,!
3&A4+-/B!,!,4(W:!04#$6-!)&*,46-^!
1;(#$.$0+4/<>?!a4<#$('$<!1%&01;#+&,4^!1'>!!
!!!!!!*!#$%4)*$.!,!/$#;!;1+4#$0'4!04<#$(1*$A&!!
!!!!!!5#4!041*$A&!5*'$/%4!1;(#$.$0+;?!
Partnerzy akcji

26. 7"$&/6"'3'#$*.C)A/'%*-*6,''
@*H"A,'6'6"#`'
2$*.C)A' !"6"$A*LK' i'#$&/%6"-"+(*L03'
6"#(3"'6':99'H' 6"#(3"'
X4(;1+4!($%'W1%4! VV.A! OMe!
G)&%;9-!.)&6&0$! OT.A! OHe!
h&D;!*!,4(0'$.! MOP.A! HKe!
G'494!D41&#4!A&+&,404! UP.A! HKe!
"#$%&!1&<&,$!*!,4(0'$.! KHP.A! MHe!
j4).;6! KOV.A! RUe!
G);%1$#%4! OV.A! TMe!
X4#4)$(4! RH.A! TVe!
G);%'$,! OP.A! TKe!
o*$6;/B4! HPP.A! TVe!
]"#$%&!%)&,'$!He! KHP.A! MHe!
].#$%&!%)&,'$!*04#4*9&!1'>!+;!5#4!(&)8,040'4!
Partnerzy akcji

27. W"4*'@*+3'4(3,'@$&C0<h'
c8i'.&3,03'03,$#3'("'6&.103"'0&1L03,-'(3J'$"&'6'43,%3I0Ch'
'Wzd%cie – objaw chorobowy zwi$zany z obecno#ci$ nadmiernej ilo#ci gazów w jelitach, zazwyczaj ulega
nasileniu po posi!kach. Wzd'cia nale"$ do grupy najcz'stszych dolegliwo#ci przewodu pokarmowego.
Y")'$*&#*&("K'J,'("%&,'.&3,0)*'4"'6&.103"B'
# 0"*1%(1%)$*2/34-05-671*)*,$8&-9%)*:*;"0)$*<6(13(&$;*
# *0"*1%(1%)$*%)=.4-9%)*,-*;$2($&)1*
# >8-9&-*,6($#$:"*01*3)=*76$9?*,-4"60-:"*:*<6(1%@1*
# :(2=%)-0*%("3"0)*7-:"6(/3(/*<A#*
# 76(/0"*3)=*("*<6(1%@*
# 1:"#&)";B*3)=*>"(/*;$#)7-:$C*
* * *****%(=37-*-*&)$,6(/;$0&/0*(","%@1*
# 0"*#$44-*D&",1%@&)=7/E*<6(1%@*
*F*;"4</*3)=*(;"28-*<"#-&"**
Partnerzy akcji

28. 2$&/0&/(/'6&.1K!
E&9-%40'$!(&,'$+)*4C!1*-3%'$!94(/*-,$!<$5*$0'$:!.8,'$0'$!(&5/*41!<$5*$0'4!
a'$+&#$)40/<4!1%9450'%8,!(&%4).&,-/B:!0(?!#4%+&*-!Q()&5;%+-!.#$/*0$S!/*-!
D);%+&*-!QA98,0'$!&,&/$S!
J*'4940'4!0'$(&62540$!#$%8,!Q0(?!40+-3'&+-%8,S!
dB&)&3-!()*$,&5;!(&%4).&,$A&!Q0(?!,');1&,$S!
G)4%!,-1'9%;!F*-/*0$A&!
E)*-/*-0-!(1-/B&A$00$!Q0(?!04,-%&,$!*4(4)/'4:!1'#0-!1+)$1S!
Partnerzy akcji

29. 2$&/0&/(/'6&.1K''
G'(3,#$"63.=*6"'.3,A"!
h9;1+$!(&1'9%'!
J'$+4!,*5-.4<2/4C!045.'$)0$!1(&6-/'$!
,4)*-,!1+)2/*%&,-/B!/*-!%4(;1+0-/B!
a'$)$A;#4)0$!(&1'9%'!
E'/'$!5;6$<!'#&=/'!A4*&,40-/B!04(&<8,!!
Partnerzy akcji

30. Y")'%*@3,'$".&3K'&,'6&.103"43B'
:X'k#'.'0&,4^q&A)40'/*4^!1(&6-,40'$!()&5;%+8,!,*5-.4<2/-/B?!
8X'E&,&#':!1(&%&<0'$!<$=^?!
;X'J&%9450$!()*$6;,4^!<$5*$0'$?!
_X'E&!%465-.!(&1'9%;!(8<=^!04!%)8+%'!1(4/$)?!!
dX'E'^!B$)34+-!*'&9&,$:!0(?!*!%.'0%;:!);.'40%;:!%&();!,9&1%'$A&?!!
cX'Z!()*-(45%;!,-1+2('$0'4!,*5>/'4!!
!!!!!*46-,4^'()$(4)4+-!*.0'$<1*4<2/$!!
!!!!!04('>/'$!(&,'$)*/B0'&,$!A4*;!!
!!!!!'!;/*;/'$!($90&=/':!
!!!!!!&"63,$"-I0,'%/4,A/)*('!
Q1%9450'%!3$*('$/*0-!5#4!5*'$/'S?!
Partnerzy akcji

31. W,0<"(3&4'.&3"="(3"'b/4,A/)*(C'
2$&,.>'`.0'$<1*4!04('>/'$!
(&,'$)*/B0'&,$!(>/B$)*-%8,!A4*;:!
*4,4)+-/B!,!.414/B!(&%4).&,-/B!!
'!,!=#;*'$!()*$,&5;!(&%4).&,$A&:!
(&,&5;<2/!'/B!(>%40'$?!
!
2*>'r4*-!;,&#0'&0$!04!+$<!5)&5*$!
.&A2!3-^!,/B940'40$!()*$*!=/'40>!<$#'+4!
#;3!;1;,40$!*!()*$,&5;!(&%4).&,$A&!
,!,-0'%;!);/B8,!($)-1+4#+-/*0-/B!<$#'+?!
!
! b-.$+-%&0!,-%4*;<$!,-92/*0'$!5*'4940'$!(&,'$)*/B0'&,$!'!0'$!,/B&5*'!,!<4%'$%&#,'$%!
!!!!!)$4%/<$!/B$.'/*0$?!
! !b-.$+-%&0!0'$!,/B940'4!1'>!*!()*$,&5;!(&%4).&,$A&!(&!(&540';!5&;1+0-.!!
!!!!!'!<$1+!,-54#40-!,!(&1+4/'!0'$*.'$0'&0$<?!
Partnerzy akcji

32. b#,0-"+(3,'.+"'.&3,03D'"@/'
%)CA,0&(3,'&4(3,-%&"K'
• Z*5>/'4!
• f/*;/'$!($90&=/'!'!;/'1%;!,!<4.'$!
3)*;1*0$<!
• G;)/*$0'$!,!6&925%;!'!<$#'+4/B!
!
7/%*)"'%)CA,0&(*LK''
• o&*3'<4!'!)&*()41*4!A4*-!04A)&.45*&0$!,!()*$,&5*'$!(&%4).&,-.!
7/%*)3,'@,&#3,0&,`%A6*'
• a'$!,/B940'4!1'>!*!()*$,&5;!(&%4).&,$A&!
• a'$!*4,'$)4!/;%);!
[*4a*$A'
• d'$0%'$!#'1+%'!)&*(;1*/*4<2!1'>!<;6!04!<>*-%;!
• E)*-<$.0-!6;)4,'0&,-!1.4%!
• X465-!#'1+$%!*4(4%&,40-!'05-,'5;4#0'$!_!'5$4#0-!(&*4!5&.$.!

33. ^%#C43%"(s'G'a*$4/'#,.3"A$/0&(,'
s Y$%!@hd:!RP!.Aq.#!1-.$+-%&0;!
s X)&(#$!5&;1+0$!5#4!5*'$/'!(&,-6$<!K!.'$1'2/4!6-/'4!
s E)*-<$.0-!34040&,-!1.4%!
s a4</*>=/'$<!%;(&,40$!%)&(#$!04!%&#%'!0'$.&,#>/$!,!E&#1/$!
s Y$%!04</*>=/'$<!)$%&.$05&,40-!()*$*!#$%4)*-!($5'4+)8,!04!
%&#%'!0'$.&,#>/$!'!,*5>/'4!;!.49-/B!5*'$/'!!
s Z-)83!.$5-/*0-:!RP!.A!1-.$+-%&0;!
s o&*(;1*/*4#0$!#'1+%'!()*$*04/*&0$!5#4!5*'$/'!(&,-6$<!R!)&%;!
6-/'4!Q,-A&504!'!4+)4%/-<04!D&).4!5#4!5*'$/'S!
s E)*-<$.0-!6;)4,'0&,-!1.4%!

34. *'A*'-,%A'J/6(*LK'^)*B!
J&!0'$54,04!6-,0&=^!$%&#&A'/*04!3-94!<$5-0'$!D4043$)'2!#;5*'!3&A4+-/B?!J*'=!
()4,'$!KP!()&/?!(&#1%'/B!%&01;.$0+8,!<$1+!A&+&,-/B!*4(94/'^!*4!0'2!04,$+!
&!(&9&,>!,'>/$<!0'6!*4!()&5;%+-!3$*!()*$5)&1+%4!m$%&n?!
Jedzenie mo"e by( nazwane ekologicznym tylko wtedy, gdy do jego produkcji nie
u"ywano chemii rolnej, sztucznych nawozów, #rodków ochrony ro#lin,
hormonów, antybiotyków, barwników i polepszaczy smaku. Mog$ natomiast
pojawi( si' konserwanty Azotany i azotyny dodaje si' do przetworzonego na
w'dliny mi'sa. Na razie nie wymy#lono innego sposobu.
Eko produkty musza mie( certyfikat - jego znakiem jest unijny „ekoli#(”. Ka"dy
produkt na pó!ce „jedzenie ekologiczne: musi mie( taki znaczek oraz certyfikat.
Sprawdzajmy produkty eko równie" na
bazarze. Kiedy sprzedaj$cy nas zapewnia,
"e po"ywienie jest eko – popro#my go
o pokazanie certyfikatu.
Partnerzy akcji

35. T6"H"'("'("&,6(30A6*h!
Jedzenie które ma w nazwie „tradycyjne” „regionalne” – nie musi by( eko.
Takie produkty s$ po prostu starannie przygotowywane zwykle dodaje
si' do nich mniej „chemii” Jakie inne has!a mo"emy spotka( w sklepie?
Slow food – "ywno#( spod znaku #limaka, nisko przetworzona, bez
barwników, ulepszaczy. Powstaje powoli – tradycyjne w'dzenie,
dojrzewanie, marynowanie – które pozwala zachowa( smak, aromat
i jest zdrowe!
)ywno#( tradycyjna – inaczej jedzenie z histori$, która ma co najmniej 25
lat. )ywno#( jest przygotowywana starannie, wed!ug historycznie
potwierdzonych metod i jest wysokiej jako#ci. Co nie znaczy, "e wolne
od ‘Chemii”!
Zdrowa )ywno#( – Uwaga! To okre#lenie powinno by( #cigane prawem!
To has!o to oszukiwanie kupuj$cych. Jak to sprawdzi(, "e to co jemy
jest zdrowe – je#!i nie ma odpowiednich certyfikatów?
PAMI(TAJMY O SPRAWDZANIU SK)ADU PRODUKTÓW
A W PRZYPADKU PRODUKTÓW EKO – CERTYFIKATU!
Partnerzy akcji

36. '
^)*+*H30&(/'("@3"=!
'7/(3)3'$"#*$AC'("C)*60E6'&'T(36,$%/A,AC'6'N,60"%A+,'6%)"&C-ID'J,'4+,)*',)*+*H30&(,'4"'6310,-'
)*$&/%A(/0<'%)=".(3)E6'*.J/60&/0<'3')6"%E6'A=C%&0&*6/0<'(3J'&6/)=,'4+,)*D'4"'*'d9Zj9'#$*0X'6310,-'
"(A/*)%/."(AE6'P%C@%A"(0-3D')AE$,'*#Et(3"-I'#$*0,%'CA+,(3"(3"Q''o4(&)+!0'$!+-#%&!(&%4*;<$!5#4/*$A&!'1+0'$<$!
)860'/4!,!,4)+&=/'!&56-,/*$<!.#$%4!$%&#&A'/*0$A&!!'!*,-%9$A&:!4#$!,1%4*;<$!04!+&:!6$!34)5*&!5;6-!,(9-,!04!<4%&=^!
.#$%4!.4!1(&183!%4).'$0'4!*,'$)*2+?!`A&50'$!*!0&).4.'!&3&,'2*;<2/-.'!,!)&#0'/+,'$!$%&#&A'/*0-.!%)&,-!
%4).'&0$!(&,'00-!3-^!,!/&!04<.0'$<!TPe!+)4,4.'!#;3!%'1*&0%4.'!*!+)4,-!Q04+;)4#0-!1(&183!%&01$),4/<'!+)4,-!
()*$59;64<2/-!<$<!+),49&=^!S?!a4;%&,/-!*,)4/4<2!+4%6$!;,4A>:!6$!%)&,-:!%+8)-/B!/B8,!&53-,4!1'>!.$+&54.'!
$%&#&A'/*0-.'!/*>=/'$<!()*$3-,4<2!04!(41+,'1%4/B!Q,!0'$%+8)-/B!%)4<4/B:!0(?!g&#405''!/49-!)&%S?!!
J)!j&4004!b&3&#$,1%4L`'$#'W1%4!*!f0',$)1-+$+;!o&#0'/*$A&!'.?!g;A&04!X&992+4<4!,!X)4%&,'$!+,'$)5*':!6$!.#$%&!
$%&#&A'/*0$!<$1+!1.4/*0'$<1*$!'!*4,'$)4!,'>/$<!,4(0'4?!
!
!E&045+&:!!,!()*$+,8)1+,'$!$%&#&A'/*0-.!*43)&0'&0$!<$1+!1+&1&,40'$!,'>%1*&=/'!5&54+%8,!
,-%&)*-1+-,40-/B!()*$*!5;6$!.#$/*4)0'$!,!()&5;%/<'!<&A;)+8,!1.4%&,-/B!L!1*+;/*0-/B!4)&.4+8,!'!1;31+40/<'!
19&5*2/-/B?!a'$/&!)45-%4#0'$<1*$!&5!&A8#0&$;)&($<1%'/B!*4145!.4<2!*)*$1*$0'4!()-,4+0$:!!+,&)*&0$!()*$*!)&#0'%8,!
$%&#&A'/*0-/B?!a'$%+8)$!<&A;)+-!0'$!*4,'$)4<2!1;31+40/<'!*4A>1*/*4<2/-/B!'00-/B!0'6!(&/B&5*$0'4!.#$/*0$A&?!!
!
N3,#"%A,$/&*6"(,'4+,)*:!*!%+8)$A&!)&3'!1'>!$%&#&A'/*0$!1$)-:!54<$!()&5;%+&,'!1*/*$A8#0$!6"+*$/'#$*&.$*6*A(,?!
"#$%4!0'$!A&+;<$!1'>:!(&0'$,46!()*$*!A&+&,40'$!*43'<4!1'>!,!0'.!+&:!/&!04<,4)+&=/'&,1*$?!E)8/*!+$A&:!6$!0'1*/*-!1'>!
0'$3$*('$/*0$!5#4!*5)&,'4!34%+$)'$:!*43'<4!1'>!5&3)$!%;#+;)-!34%+$)''?!
Partnerzy akcji

37. !.$*6,')*L03'"'")A/6(*LK'M&/0&("'
?A/=*LK'A*'#+"H"'.&3%3,-%&/0<'0&"%E6'3'&4*$"'63,+C'+C.&3X''
u63"A*6"'?$H"(3&"0-"'!.$*63"'P7U?Q'C&("="'-I'&"'0<*$*@1'3'%CH,$C-,D''
@/'v6/."K'-,-'6*-(1vX!
" G)4%!);/B;!()&,45*'!5&!*40'%;!%&1+0$A&!*!+-(&,-.'!*.'404.'!
!!!&1+$&(&)&+-/*0-.'?!
" Z94=/','$!54,%&,40-!);/B!,*.4/0'4!.$/B40'/*02!!
!!!!,-+)*-.49&=^!%&=/'?!E)*-/*-0'4!1'>!&0!)8,0'$6!5&!.&5$#&,40'4!!
!!!!(&,'$)*/B0'!1+4,&,-/B!,!A)40'/4/B!F*<&#&A'/*0-/B?!
" a4+&.'41+!*40'$5340'$!&5(&,'$50'$A&!5#4!,'$%;!m54,%&,40'4n!
!!!);/B;!.&6$!()&,45*'^!5&!)860-/B!5$D&).4/<'!'!1/B&)*$W!;%945;!!
!!!%&1+0$A&?!
Partnerzy akcji

38. g*+,%("'$&,0&/63%A*LKh'
Z bada* wynika "e:
ka"dego dnia dzieci sp'dzaj$ ok. 4-5 godzin przed telewizorem lub
komputerem, w przypadku dzieci w wieku przedszkolnym tak sp'dzany
czas jest nawet d!u"szy ni" aktywno#( ruchowa na podwórku,
nadwaga i oty&o$! wyst'puj$ odpowiednio u 5% i 3.5% dzieci
w wieku 3-7 lat,
w ci$gu ostatnich 20 lat wyst'powanie oty!o#ci wzros!o trzykrotnie.
Obecnie na #wiecie nadwag' lub oty!o#( ma ponad po!owa doros!ych
i jedna pi$ta dzieci,
oty!o#( skraca przewidywan$ d!ugo#( "ycia, a w Europie 1 mln
zgonów rocznie ma zwi"zek z oty&o$ci" i jej powik&aniami, takimi jak
choroby uk!adu kr$"enia, cukrzyca typu II, ró"ne nowotwory z!o#liwe,
zwyrodnienia uk!adu kostno-stawowego i st!uszczenie w$troby.
Partnerzy akcji

39. S*&6E-'")A/6(*L03'M&/0&(,-'C'.&3,03''
6'63,)C'#$&,.%&)*+(/4'
!
Z'>%1*&=^!M!#4+%8,!(&+)4F!,/B&5*'^!'!1/B&5*'^!(&!1/B&54/B:!,/B&5*2/!
04!1+&(0'$!04!()*$.'40!#$,2!'!()4,2!0&A2?!E&+)4F2!(&51%4%',4^!!!!!!!!!!!!
'!)*;/4^!()*$5.'&+4.'!*045!A9&,-!&)4*!94(4^!)*;/&0$!04!,()&1+?!
Z'>%1*&=^!);/B8,!<$1+!<$504%!<$1*/*$!1943&!1%&&)5-0&,40-/B:!!!!!!!!!!!!!!
,'>/!*4#$/40$!12!()&1+$!1/B$.4+-!);/B&,$?!
!
R!#4+%'!(&+)4F2!*94(4^!('9%>!*!&53'/'4:!1%4%4^!*!)&*(>5;:!(&%&0-,4^!
()&1+$!+&)-!()*$1*%85?!`!(&,&5*$0'$.!.&604!)&*(&/*2^!04;%>!<4*5-!
04!)&,$)*$!!Q04,$+!5,;%&9&,-.S:!04)+4/B:!)&#%4/B:!()&1+-/B!
$#$.$0+8,!A)-!,!('9%>?!
!
Z'$%!O!#4+!+&!m*9&+-!&%)$1!.&+&)-/*0&=/'n?!J*'$/%;!()*-3-,4!1'9-:!
1*-3%&=/':!*)>/*0&=/':!(&()4,'4!1'>!.&+&)-%4!'!%&&)5-04/<4!);/B8,?!!!!!!!
Z!+-.!,'$%;!.&604!(&92/*-^!$#$.$0+-!3'$A&,$!*!)*;+&,-.':!
5&92/*4<2/!)8,0&,460$!'!&)'$0+4/-<0$?!!!
Partnerzy akcji

40. Y")'#*#$"63K'%#$"6(*LK'V6*-,H*'.&3,0)"'
E)*$5$!,1*-1+%'.!_!*04<57!/*41!'!*4($,0'<!1,&<$.;!5*'$/%;!()*-04<.0'$<!
A&5*'0>!1(&0+40'/*0$<!*434,-?!`04<57!m.49('!A4<n!,!1,&'.!.'$=/'$!_!(&*,8#!
.;!,1('04^!1'>!04!5)43'0%':!(&%&0-,4^!+&)-!()*$1*%85:!)*;/4^!('9%2:!/B&5*'^!!!
(&!)8,0&,460'?!Z'$#$!(#4/8,!*434,!<$1+!,-(&146&0-/B!,!+$!;)*25*$0'4?!!
!
J*'$/%&!39-1%4,'/*0'$!)&*,'<4!1'>!);/B&,&!_!04;/*!<$!<4*5-!04!)&,$)*$:!
)&#%4/B:!B;#4<0&5*$?!Z41*$!1(4/$)-!,!+$0!1(&183!3>52!59;61*$!'!/'$%4,1*$?!!
!
!
`4('1*!5*'$/%&!04!*4<>/'4!*&)A40'*&,40$!_!+4W/4:!34#$+;:!(9-,40'4:!A'$)!
)&*,'<4<2/-/B!.&+&)-%>?!`&34/*:!<4%'$!*4<>/'4!12!&)A40'*&,40$!,!h,&<$<!&%&#'/-!
'!5&.4/B!%;#+;)-?!G>52!&0$!)&*,'<49-!;.'$<>+0&=/'!,1(8#0$<!*434,-:!3$*!
$#$.$0+8,!%&0%;)$0/<'?!
CHWAL SWOJE DZIECKO ZA POST(PY W ZDOBYWANIU SPRAWNO*CI FIZYCZNEJ!
Partnerzy akcji

41. !FS?7^'[?uR'
!FS?7^'WRwuNR^'
!WNR^Yb!^NR^'So!o[]'
?Voq?uR' !WNR^Yb!^NR^'So!o[]'
U?Sxg'
N?7?V7?S?7oU'
][Vo7N?uy'
zR!o!N]'
!FS?7b!^'b^S^'
:99i' bRpN^'2qT]'
!FS?7R]hhh'
!WNR^Yb!^NR^'So!o[]' F?gS^'b]W?2?!TR^'
gobVSo'TWobq'
T[S!oo'
Partnerzy akcji

42. *'$*@3KB'
1+&(0'&,&!
b+&(0'&,&! TP!.'0?!(&,'0'$0! *.0'$<1*4^!
04<#$(1*$!$D$%+-!!
*,'>%1*4^! 1+40&,'^!,-1'9$%!&! /*41!3$*!
54<2!)860$!)&5*4<$!
/*41! =)$50'$<! 4%+-,0&=/'!
4%+-,0&=/'!
4%+-,0&=/'! '0+$01-,0&=/':!4!MP! F*-/*0$<:!+4%'!
F*-/*0$<!_!
F*-/*0$<!5&! .'0?!4%+-,0&=^!&! <4%!&A#2540'$!
,-+)*-.49&=^:!
&%?!UP!.'0?! ,-1&%'$<! +$#$,'*<'!/*-!
A'3%&=^:!1'9>:!
5*'$00'$:! '0+$01-,0&=/':! %&)*-1+40'$!*!
%&.(;+$)4?!
Partnerzy akcji

43. 7#$*6".t'$C0<'6'$*.&3((,'J/03,'
• J*'$/%&!04=#45;<$!d'>!,$!,1*-1+%'.?!r5-!,'5*':!6$!5&3)*$!1'>!&56-,'41*!
'!;()4,'41*!1(&)+:!3>5*'$!1+4)49&!1'>!+&!(&,+4)*4^?!`4)47!<$!(41<2!1(&)+;p!
• b+4)4<!1'>!^,'/*-^!)4*$.!*!5*'$/%'$.!_!3>5*'$!(&,+4)*4^!h,&<$!);/B-p!
• Z-92/*!+$#$,'*&)!'!,-<57!04!5,8)?!J*'$/%&!0'$!(&,'00&!1(>5*4^!,'>/$<!
0'6!K!A&5*?!,!<$50-.!.'$<1/;:!*,941*/*4!()*$5!+$#$,'*&)$.p!
• E&#;3!1(4/$)-!*!5*'$/%'$.!'!4%+-,0'$!,92/*!1'>!,$!,1(8#0$!*434,-p!
• j4%!04</*>=/'$<!*&1+4,'4<!14.&/B85!,!A4)46;!_!'57/'$!5&!1%#$(;!04!
('$/B&+>p!
• X;(;<!5*'$/%;!)*$/*-:!%+8)$!,*.&/0'2!!
!!!!!04+;)4#02!(&+)*$3>!);/B;:!*4.'41+!,'$#;!!
!!!!!0'$(&+)*$30-/B!*434,$%p!
Partnerzy akcji

44. F!Rw[TY^Wo'!]'T7]Ow'