2. РЕЖА:
Ичак инфекциялари, уларни таксономик
ўрни.
• Эшерихиозларни умумий
характеристикаси
• Шигеллиозлар умумий
характеристикаси
• Иерсиниозларнинг умумий
характеристикаси
16. Антигенлари.
1. О - соматик -173та серологик
группаси бор.
2. К – капсулали - 80 та серологик
группаси бор.
3. Н – хивчинли- 56 та серологик
группаси бор.
17. О - аг - хужайра девори
липополисахаридидан иборат.
К - аг - капсула полисахаридидан
иборат.
Н – аг - флагеллин оқсилидан
иборат.
50. ИЕРСИНИОЗ КАСАЛЛИК
ҚЎЗҒАТУВЧИЛАРИНИНГ ТАКСОНОМИК ЎРНИ
• Оила - Enterobacteriaceae
• Авлод - Iersinia
• Авлодга 11 та тур киради, булардан 3 таси
одам учун патоген хисобланади:
I.pestis - ўлат қўзғатувчиси
I. enterocolitica- сурункали диарея
I. pseudotuberculosis – сохта сил касаллиги,
оғир септицемия.
51. Морфологияс
и:• Қисқа чузикрок таёқчасимон
бўлиб охирлари юмалоқ ,
узунлиги 0,8-7 мкм
• гача диаметри 0,5-0,8 мкм,
грам манқий, биполяр
бўлади, суртмаларда 2
тадан ёки тўплам
• бўлиб жойлашади,
бульондан таёрланган
суртмаларда занжир симон
жойлашади. Спора
• хосил килмайди, нозик
капсуласи бор. 18-20*
температурада
харакатчанг, 5-10 тача
• хивчини бор.
• Авлоди Iersinia 3 та
ўз атувчи киради:қ ғ
1. I.pestis; 2. I.
pseudotuberculosis; 3.1.
Enteroclitica
Классификация:
52. Ўстирилиши:
• Нафас олишига кўра факультатив анаероб, оддий озуқа
мухитида яхши усади. РН=7,2-7,4 опт. Т-ра 22-28*, уй
ҳароратида хам яхши усади ГПА-да 5-6 соатдан сўнг
микроскоп остида кўринадиган майда, тиниқ
колонияларни хосих килади,20 соатдан сўнг эса
колониялар 0,5 мм гача етади. 28* температурада
текис, силлиқ S-колониялар 37* температурада эса
нотекис R-колониялар хосил булади. Узоқ муддат
ўстирилганда колониялар катталашиб, ярим тиниқ ранга
киради. Эндо, Левин мухитларида хам 24-48 соат ичида
ўсиб Лекин Д.Серовнинг махсус бойитилган
гемолизланган кон куйилган мухтида яхши усади. Сил
таёқчаси тилла ва кўнғир рангпи пигмемт хосил қилади,
зич мухитларда ўстирилганда ёомон бадбўй хид чикариб
усади. Соф культурасини ажратиб олиш максадида 3*-
4* хароратда ўстирилади.
53. Антиген
тузилиши:
• 3-хил антигаенлари бор 2 хил
соматик "0"-силлиқ "0"(R) ғадир
будур, хивчин "Н". Силлиқ "0"
антигенни бўйича сохта сил
қўзғатувчиларининг 5та серовари
бўлади. I II III IV V ва бир неча
типчалари бор. 85% беморларда I-
серотипига 9%эса III серотипига,
1%-эса IV серотопига кирадиган
кўзғатувчилари ажратиб олиниди. II
ва V серотиплари жуда кам
учрайди.Сохта сил қўзгатувчиси
кучли аллергик хусусиятга эга,
экзо ва эндотоксин бор иерсиниоз
қўзғатувчиларининг 34 та
сероварлари малум.
ТОКСИГЕНЛИГИ: Эндотоксинга ўхшаш захарли моддалари
бор. Айрим серотинлари экзотоксин хосил илади.қ
Ферментатив
активлиги:
• Желатинани
суюлтирмайди, индол хосил
илмайди. Аммиак,қ
сереводород хосил илади,қ
денгиз чўч ачаси, куён, ўйқ қ
эритроцитларни
гемолизлайди, мочивинани
парчалайди.Глукоза,
манноза арабиноза,
мальтоза, манит ва
бош аларин кислотагачақ
парчалайди. Лактоза ва
сахарозани парчаламайди.
54. Диагностика:
• Текшириш учун нажас, қон, сийдик, бурун халқумидан
чайинди, сабзоводлардан сурмалар олинади. Бактериологик
сералогик алергик усуллар қўланилади.Олинган материал
физиологик эритмага солиб лабораторияга жўнатилади.
Лаборатрияда бу матреаллар тўплўвчи мухитга фосфат
буферига солиб 6-8* холодилникга қўйилади ("совиқ усул")
.Сўнгра 1-2 кундан сўнг тўпловчи мухитдан олиниб
Плоскирив ва Серов мухитига экилади.Эндо мухити 20-28*да,
Серов ва Плоскирев мухитларига экилган Петри косачалари
37* гача термостатга қўйилади. Ўсиб чиққан калониялар
Рессер мухитига экилиб соф култураси ажратиб олинади ва
ферментатив активлигини аниқлаш учун бу мухитдан ГИСС
рангли қатор мухитига экилади, хамда махсус 0-зардоби
билан аглютинция реакцияси қўйилади.
55. ИЕРСИНИОЗНИ ЛАБОРАТОРИЯ
ТАШХИСИ
Ташхис “совуқ усулда” олиб борилади,
келтирилган нажасдан олиб пробиркадаги фосфат
буферига соламиз. Сийдикни центрифугада
айлантириб, чўкма устидаги тиниқ суюқлик тўкиб
ташланиб ўрнига фосфат буферини қуйиб
аралаштирамиз. Хар иккала (нажас, сийдик) экма
хам музлатгичга +4+5˚ га қўйилади, 2-3 кундан
сўнг хар иккала экмадан қовузлоқ ёрдамида
пробирканинг устидан олиб қаттиқ мухитларга
(Эндо, Левин, Серов мухитлари) экиб термостатга
+24,+29˚С га 18-24 соатга қўямиз. Бу иш то
культура ажратиб олгунимизга қадар такрорланиб
туради. Ажратилган культураларни серологик ва
ферментатив хоссаларига қараб идентификация
қиламиз ва қўзғатувчининг туринии
аниқлаймиз(V.enterocolitica, V.
psevdotuberculosis ).
56. Даволаш:
Профилактикаси:• Левомицетин,
гентамицин, тетрациклин,
бисептол, фуразалидон,
глюкосал, регидрон,
физилогик эритма ва х.к.
берилади. Касалликнинг
огир турида томир
ичига , гемодез,
фиозологик эритма ва
х.к. юбориш лозим.
Витаминлар ва
аллергияга қарши'
препаратлар хам
қўлланилади.
• Санитария ва
ветеринария ходимлари
билан биргаликда умумий
профилактика ишлари
олиб борилади,
дезинфекция ,
дератизация ўтказилди.
• ИММУНИТЕТИ :Кучсиз, ис а муддатли.қ қ