Presentatie Dominique Van Erdeghem (ARCADIS Belgium) tijdens de studiedag van ie-net. Thema: Hoe omgaan met overstromingsrisico's? - Het project FloodResilientCity (FRC)

1. Imagine the result
Hoe omgaan met overstromingsrisico’s?
–
Het project FloodResilienCity (FRC)
Studiedag ‘Water in de stad’ – ie-net – 17/04/2013
Dominique Van Erdeghem - Manager Water - ARCADIS

2. Imagine the result
Inleiding
• Steden langs rivieren
• Rivieren gevoelig voor overstromingen
• steden kwetsbaar voor overstromingen
• Schade (en impact) door overstromingen is
toegenomen

3. Imagine the result
Overstromingsrisico’s
• Verleden: technische maatregelen
• Voldoen niet (altijd)
• Toename van kwetsbaarheid tav overstromingen
• Veranderd landgebruik
• Snellere afstromingen
• Grotere schade en impact
• Klimaatverandering
• Hoe aanpakken?

4. Imagine the result
FRC-project
FloodResilienCity
EU funded, Interreg IVb
‘FloodResilienCity’ (FRC)
Vlaamse Milieumaatschappij (VMM)
Doel : steden meer weerbaar maken tegen overstromingen
• Tot welke graad willen we ons beschermen?
• Hoe (maatschappelijk verantwoord) ?

5. Imagine the result
FRC-project
Methodology
Concept of the 4 A’s

6. Imagine the result
Toepassing
2 cases/stroomgebieden
• Dijle / stad Leuven
• Woluwe / verstedelijkt gebied rond Brussel (Vl gewest)
Koppeling met EU overstromingsrichtlijn (Floods Directive)
Overstromingsrisicobeheerplannen (ORBP) - 2015
Concept van 3P’s:
• Protection ( - alleviation)
• Prevention ( - avoidance)
• Prepardness ( - awareness + assistance)

7. Imagine the result
overstromingskaart

8. Imagine the result
Schade en impact
• Economische schade
• Sociale impact
• Ecologische (milieu-) impact
• Impact op erfgoed

9. Imagine the result
Economische schade
Totale schade = 400 mio EUR

10. Imagine the result
Sociale impact

11. Imagine the result
Impact op erfgoed

12. Imagine the result
Ecologische impact
• In de vallei
• Berekening ecologische impact door combinatie van
kwetsbaarheid en biologische waardering
• Elke hectare natuur binnen het getroffen gebied krijgt een score
+ +
Overstroming Vegetatietypes Kwetsbaarheid
Biologische
waardering
Ecologische
impact

13. Imagine the result
Maatregelen
Zoeken naar passende maatregelen
Toetsen en afwegen
1. Beschermingsmaatregelen (alleviation – protection)
• Gecontroleerd overstromingsgebied (GOG) in de Dijlevallei
(s.o. Leuven) – GOG Neerijse

14. Imagine the result
Maatregel
GOG Neerijse
• Aanleg van dwarsdijken
met uitlaatconstructie
• Berging (extra) van 1,6
mio m³
• Bescherming van
Leuven (Tp = 100j)
• 1,3 miljoen €

15. Imagine the result
Ecologische Impact
Ecologische impact van extra waterberging ter hoogte van
het natuurgebied de Doode Bemde
Uitgangssituatie Bij aanleg GOG Neerijse
59 164

16. Imagine the result
Maatregelen
2. Preventieve maatregelen tegen overstromingen +
tegen schade (avoidance – prevention)
a. Preventief: door toepassing van instrumenten vanuit de
ruimtelijke ordening en wetgeving: watertoets,
structuurplannen, RUP’s, …. bouwen (voorwaardelijk) /
niet bouwen / aangepast bouwen (overstromingsresistent)
b. Preventief tegen schade: aanpassingen aan bestaande
gebouwen, zoals schotten, locale waterkeringen of
muurtjes, terugslagkleppen, verhogen van stopcontacten,
waterbestendige vloeren, …
( specifiek te maken voor betreffende stroomgebied)

17. Imagine the result
Voorbeeld

18. Imagine the result
Maatregelen
3. maatregelen ivm bewustwording – zelfredzaamheid en
bijstand (awareness + assistance – preparedness)
• Overstromingskaarten
• Watertoets
• Hoogwatervoorspellingen
• Verzekeringen (premie ifv overstromingsrisico ?)
• Infocampagnes – evacuatie-oefeningen
( specifiek te maken voor betreffende stroomgebied)

19. Imagine the result
Afwegingskader maatregelen
• Set van (mogelijke) maatregelen
• Op welke maatregelen inzetten?
• Scenario’s van maatregelen
• Afweging van scenario’s:
• Criteria: economische schade, sociale en ecologische
impact, impact op erfgoed
• Methoden & tools:
• Kosten-batenanalyse (KBA)
• Milticriteria-analyse (MCA)
• Participatief overleg
• Keuze en beslissing

20. Imagine the result
Afweging

21. Imagine the result
Vernieuwende aanpak
• Meerlagen aanpak van overstromingsrisico’s
(meerlaagse veiligheid)
• Niet enkel beschermingsmaatregelen
• Ook beheersmaatregelen, om schade en impact te
beperken :
• Preventief (tegen overstromingen – lange termijn)
• Preventief (tegen schade)
• Bijstand (paraatheid)
• Participatie
• Maatwerk

22. Imagine the result
Integratie - implementatie
• Implementatie van overstromingsrichtlijn
• Overstromingrisicobeheerplannen
• Integratie met (2-de) stroomgebebiedbeheerplannen /
bekkenbeheerplannen KRWater
• Ontwikkelingstraject en -proces
• Doorwerken in de planvorming volgende decennia

23. Imagine the result
Besluit
• Overstromingen niet (altijd) te vermijden / wel beheersen
– gevolgen minimaliseren
• Niet enkel focussen op beschermingsmaatregelen
• Vernieuwde aanpak: Meerlaagse veiligheid:
• Naast beschermingsmaatregelen,
• Ook preventieve maatregelen
• Ook paraatheid
• Afwegingskader: KBA en MCA
• Participatie
• Integratie in de overstromingsrisicobeheerplannen
• Maatwerk
• Ontwikkelingstraject

24. Imagine the result
Meer info
• Brochures (website VMM)
• Hoe omgaan met overstromingen in de Dijle in Leuven?
• Hoe omgaan met overstromingen in de Woluwe?
• How to deal with flooding
• Websites
FRC-project:
• http://www.floodresiliencity.eu/en/home/
• http://www.vmm.be/water/integraal-waterbeleid/het-project-
floodresiliencity