Połączenia nierozłączne

1. Ludwik Olek
POŁĄCZENIA
NIEROZŁĄCZNE

2. POŁĄCZENIA
NIEROZŁĄCZNE

3. POŁĄCZENIA
►W każdej maszynie części
proste, złożone i podzespoły
połączone są z sobą w różny
sposób.

4. Połączenia części maszyn mogą być:
►nierozłączne, tj. takie, których
nie można rozłączyć bez
uszkodzenia,
►rozłączne, tj. takie, które dają
się łatwo rozłączyć.

5. Do nierozłącznych zalicza się
połączenia:
►nitowe,
►spawane,
►zgrzewane,
►lutowane (spajane),
►wtłaczane
►skurczowe.

6. Do rozłącznych należą połączenia:
►gwintowe,
►klinowe,
►wpustowe,
►sworzniowe,
►kołkowe
►sprężyste.

7. Połączenia
nierozłączne

8. Połączenia nitowe.
► Połączenia te uzyskuje się za pomocą nitów.
► Nity wykonywane są z miękkiej stali, miedzi,
mosiądzu lub aluminium.
► Nit składa się z łba, wykonanego fabrycznie i
trzona.
► Nit wprowadza się do otworu nitowego
wykonanego w częściach łączonych.
► Przez spęczanie (zgniecenie) końca trzona tworzy
się drugi łeb, tzw. zakuwkę.
► Nity mogą mieć łby kuliste, płaskie lub
soczewkowe.
► Wymiary i kształy nitów są znormalizowane.

9. Łączenie dwóch części za pomocą nitu:
7 - łeb nitu. 2 - trzon, 3 - zakuwka powstająca
po zanitowaniu, 4 - wspornik, 5 - zakuwnik

10. Rodzaje nitów:
a-z łbem kulistym, b - z łbem
płaskim, c - z łbem soczewkowym

11. Rodzaje połączeń nitowych:
a - dwurzędowe na zakładkę, b - dwurzędowe
jednostronne na nakładkę, c - dwurzędowe
dwustronne na nakładkę

12. Przykład połączenia nitowego nożyków z
listwą tnącą; I - piaskownik, 2 - nożyk, 3 - nit

13. ►Nitowanie stosowane jest do połączeń
konstrukcji stalowych, do łączenia
blach zbiorników i kotłów oraz łączenia
poszczególnych części maszyn, np.
części ramy, nożyków z listwą tnącą.
►Za pomocą nitowania łączy się także
części z różnych materiałów, np, listwy
z płótnami wiązałek, okładziny cierne
sprzęgieł i taśm hamulcowych z
tarczami lub pierścieniami stalowymi
itp.

14. Spawanie: a — gazowe; 1 i 2 — części spawane,
3 — drut spawalniczy. 4 — palnik,
5 — wymienna dysza;
b — elektryczne; 7 — uchwyt do elektrody, 2 —
elektroda, 3 — uchwyt, 4 — przewody, 5 — spoina

15. Połączenia spawane.
►Spawanie jest to łączenie dwóch części
metalowych przez stopienie ich
brzegów i wypełnienie szczelin
materiałem dodatkowym tzw. spoiwem,
którym może być drut lub elektroda.
►Metal stopiony na obu brzegach zlewa
się, a po skrzepnięciu wiąże obie części
w całość. W miejscu łączenia powstaje
spoina.

16. Przykłady połączeń spawanych

17. Najczęściej stosowanymi sposobami
spawania są:
►spawanie gazowe;: najczęściej przy
spalaniu acetylenu w temperaturach do
3200°C, stosowane jest do spajania blach o
grubości od 0.4mm do 40mm.
►spawanie elektryczne: z wykorzystaniem
spawarki - urządzenia opierającego swą
pracę na zjawisku łuku elektrycznego w
temperaturach 3500°C, stosowane jest do
spajania blach o grubości od 1mm do
80mm.

18. Spawanie może być wykonywane
tylko przez wyszkolonych spawaczy,
przy przestrzeganiu obowiązujących
warunków bhp.
►Spawanie jest obecnie najbardziej
rozpowszechnionym sposobem łączenia
metali.
►Połączenia spawane są szczelne i mają
gładkie spoiny.
►Połączenia spawane coraz częściej zastępują
odlewy i odkuwki.

19. ►Istnieją także rzadziej spotykane metody
spawania, takie jak: spawanie w osłonach
gazów szlachetnych (w celu uniknięcia
utleniania spoiny), spawanie laserowe,
spawanie elektronowe itp.
►Połączenie spawane często wymaga
dodatkowej obróbki spoiny.
►Często na powierzchni spawu wydzielają
się drobne cząstki żużlu, które mogą być
niebezpiecznie ostre. Spoiny spawane często
szlifuje się zgrubnie, zanim spawana
konstrukcja zostanie użyta.

20. Połączenia spawane ze względu na ułożenie
spawanych elementów względem siebie oraz
na kształt spoiny dzielą się na:
►czołowe jedno- i dwustronne
►pachwinowe
►grzbietowe
►otworowe
►stykowe
►zakładkowe
►teowe
►przyległe
►krzyżowe

21. ►W rysunku technicznym połączenia
spawane rysuje się, w zależności
od stopnia uproszczenia, jak
pokazano poniżej.
►W I stopniu uproszczenia
wymiaruje się spawy jak inne
części maszyn.
►W III stopniu uproszczenia
zaznacza się je linią oraz symbolem
rodzaju spoiny.

22. Przykładowe symbole oraz sposób wymiarowania dla
jednego z nich pokazano na rysunku.

23. Połączenia zgrzewane.
►Zgrzewanie polega na miejscowym
rozgrzaniu łączonych części metalu
do stanu ciastowatości i mocnym
dociśnięciu ich do siebie.
►Wskutek dociśnięcia powstaje
wzajemne przeniknięcie cząstek
metali łączonych.

24. ►Zazwyczaj części łączone podgrzewa
się w ognisku kowalskim, a następnie
łączy uderzeniami młotka.
►Stosuje się również zgrzewanie
elektryczne lub za pomocą płomienia
gazowego.
► Odmianą zgrzewania elektrycznego
jest zgrzewanie punktowe. Jest ono
często stosowane do łączenia blach w
maszynach rolniczych.

25. Zgrzewanie punktowe
►Prąd doprowadzany jest za pomocą
elektrod, które równocześnie dociskają
łączone blachy.
►Po rozgrzaniu i dociśnięciu blach
powstaje zgrzeina punktowa.
►Szereg zgrzein punktowych tworzy
szew punktowy.
►Połączenia wymagające całkowitej
szczelności muszą być zgrzewane
liniowo.

26. Zgrzewanie punktowe: 1 - elektrody zgrzewarki
punktowej, 2 - zgrzewane części. 3 - zgrzeina,
4 - przewody elektryczne

27. Połączenia lutowane (spajane).
►Lutowanie polega na łączeniu dwóch części
metalowych za pomocą spoiwa (lutu) z
bardziej topliwego metalu niż łączone
części.
►Stopiony lut ściśle przywiera do dobrze
oczyszczonych łączonych powierzchni.
►Warunkiem prawidłowego lutowania jest
dokładne oczyszczenie łączonych
powierzchni. Oczyszcza się je topnikami, np.
chlorkiem cynku.

28. W zależności od temperatury topnienia
lutu rozróżniamy:
►lutowanie miękkie, za pomocą
lutów o temperaturze topnienia
do 550°Ct
►lutowanie twarde, za pomocą
lutów o temperaturze topnienia
ponad 550°C.

29. ►Lutowanie miękkie zapewnia
szczelność połączenia, lecz daje
połączenie mało wytrzymałe.
►Najczęściej używanym lutem są
stopy cyny z ołowiem.
►Do lutowania stosuje się kolby
lutownicze.

30. Lutowanie twarde
►nazywane też luto-spawaniem, daje
połączenia znacznie wytrzymalsze od
połączenia lutowanego.
►Lutem może być mosiądz albo miedź z
ewentualną domieszką srebra.
►Luto-spawanie wykonywane jest
najczęściej przy zastosowaniu palnika
acetylenowo-tlenowego.

31. Połączenia wtłaczane.
►Uzyskuje się je przez wtłoczenie
jednej części maszyny w drugą
przy użyciu prasy. Wymiary otworu
i części wtłaczanej są dokładnie
dopasowane.
►Przykładem połączenia
wtłaczanego jest piasta koła
osadzona nieruchomo na osi.

32. Połączenia skurczowe i rozprężne.
►Połączenia skurczowe otrzymuje się
przez ogrzanie części zewnętrznej i
osadzenie jej na części wewnętrznej.
►Ogrzanie powoduje zwiększenie
wymiarów części zewnętrznej, co
ułatwia swobodne osadzenie jej na
części wewnętrznej.
►Po ostygnięciu następuje skurczenie się
części zewnętrznej i zaciśnięcie na
części wewnętrznej.

33. Połączenia skurczowe; a - łączone elementy,
b - ogrzana część zewnętrzna, c - zaciśnięcie części
zewnętrznej na części wewnętrznej po ostygnięciu

34. ►W ten sposób wykonuje się osadzanie
stalowych obręczy na kole.
►Stosuje się również oziębianie części
wewnętrznej, która kurczy się i daje się
włożyć do otworu, a po uzyskaniu
normalnej temperatury rozszerza się i
zostaje zaciśnięta w części
zewnętrznej.
►Połączenia takie nazywają się
rozprężnymi.