Lekcja 6: Koła jezdne, oś przednia i nośna oraz układ kierowniczy ciągników kołowych

1. Blok III: Pojazdy stosowane
w rolnictwie
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Lekcja 6: Koła jezdne, oś przednia i nośna
oraz układ kierowniczy ciągników
kołowych (1 godz.)
1. Koła i gąsienice
2. Oś przednia i nośna
3. Mechanizm kierowania

2. Koła i gąsienice

3. 1.Kołaigąsienice Ciągniki z kołowym mechanizmem jezdnym mogą mieć dwa lub
cztery koła napędowe. W układzie klasycznym kołami
napędowymi są dwa tylne koła o znacznie większej średnicy
i szerokości od przednich skrętnych kół, połączonych
z układem kierowania ciągnikiem.
Koło jezdne składa się z tarczy, obręczy, dętki i opony.
Tarcza jest mocowana śrubami do piasty koła. Na tarczy
jest osadzona obręcz, na którą zakłada się dętkę z oponą.
Mocowanie kół umożliwia zmianę ich ustawienia. W ten
sposób dostosowuje się rozstaw kół ciągnika do pracy
w różnych międzyrzędziach roślin.

4. Budowa koła napędowego1.Kołaigąsienice

5. Budowa koła kierowanego1.Kołaigąsienice

6. 1.Kołaigąsienice
W ciągnikach z napędem na jedną oś rozstawienie kół
przednich reguluje się zmieniając długość osi, a kół tylnych -
zmieniając wzajemne ustawienie tarczy obręczy.
Zmiana rozstawu kół przednich
Zmiana rozstawu kół tylnych

7. 1.Kołaigąsienice
W ciągnikach z napędem na obie osie rozstawienie kół przednich
zmienia się podobnie jak tylnych, czyli przez zmianę ułożenia
obręczy w stosunku do tarczy koła.
Opona z dętką jest elastycznym elementem koła,
amortyzującym mniejsze nierówności nawierzchni podczas jazdy
ciągnika. Jej zewnętrzna część, stykająca się z podłożem,
nazywa się bieżnikiem. Opona koła napędowego, przenosząca
siłę napędową z koła na podłoże, ma bieżnik
z charakterystycznymi skośnymi żebrowymi występami.
W warunkach terenowych występy bieżnika, zagłębiając się
w podłoże, zwiększają przyczepność koła i umożliwiają
przeniesienie większej siły napędowej. Koła sterujące mają
bieżnik mniej zróżnicowany. Koła napędowe i sterujące różnią
się także wielkością. Wymiary opony (w calach) są zaznaczane
na bocznej ściance opony w postaci trzech liczb w następującej
kolejności: szerokość/wysokość - średnica wewnętrzna
(np. 18.4/15-34). Ta sama opona może być oznakowana
w sposób uproszczony, np. 18.4-34.

8. 1.Kołaigąsienice

9. Oznaczenie opon napędowych ciągnika
1. STOMIL-OLSZTYN - producent
2. 14.9R28 - rozmiar: 14.9 - szerokość w
calach, R - kod konstrukcji wewnętrznej
(R - opona radialna), 28 - średnica
osadzenia w calach
3. TUBĘ TYPE - opona dętkowa
4. 128A8 - zakodowana nośność, indeks
nośności 128 jej dopuszczalna prędkość –
symbol prędkości A8
5. FOO - numer formy, w której opona była
zwulkanizowana
6. GAT l - pierwszy gatunek
7. ZN - parametry zgodne z Zakładową
Normą
8. Strzałka oznaczająca wymagany kierunek
toczenia
9. 166 - zakodowana data produkcji - 16
tydzień 1996 roku
10. AN-21 - symbol rzeźby bieżnika
11. Napis SAFETY WARNING
12. RADIAL - konstrukcja radialna

10. Rodzaje i budowa opon
Zasadnicza różnica w budowie opony radialnej
rolniczej w stosunku do tradycyjnej polega na
innym kształcie przekroju poprzecznego oraz
na innym rozmieszczeniu elementów nośnych.
Opona tradycyjna ma kształt obły na całym
obrysie, natomiast radialna jest bardziej
płaska w strefie bieżnika. W oponie radialnej
nitki osnowy są ułożone promieniowo i biegną
od drutówki zgodnie z przekrojem
poprzecznym opony do drugiej drutówki.
Warstwy nitek nie przecinają się ze sobą.
Drugim ważnym elementem nośnym opony
radialnej jest opasanie, które składa się
z kilku warstw przecinających się nitek kordu
włókna o małej rozciągliwości. Opasanie
tworzy opaskę okrywającą wysuniętą na
zewnątrz część osnowy i silnie usztywnia tę
część opony, która ma bezpośredni kontakt
z podłożem.
1.Kołaigąsienice

11. 1.Kołaigąsienice W układzie jezdnym ciągnika gąsienicowego lub ciągnika
półgąsienicowego z tylną gąsienicą taśma gąsienicy opasuje koła
napędzane i napinające, opiera się na kołach wózkach jezdnego
i jest podparta kółkami podtrzymującymi. Nowoczesne gąsienice
są wykonane z gumy lub innego materiału elastycznego o dużej
wytrzymałości mechanicznej, ale w dalszym ciągu produkuje się
również gąsienice ze stali. Gąsienicowe układy jezdne stosuje się
w cięższych ciągnikach pracujących w podmokłych warunkach
terenowych, gdyż układy tego typu charakteryzują się małymi
naciskami jednostkowymi na podłoże i dużą przyczepnością,
a ciągniki osiągają duże siły uciągu.

12. 1.Kołaigąsienice
Gąsienicowy układ jezdny
1 - koło napinające, 2 - urządzenie napinające, 3 - podparcie napinacza,
4 – kółko podtrzymujące, 5 - wózek, 6 - taśma gąsienicy, 7 - koła
napędzane

13. Oś przednia i nośna

14. 2.Ośprzedniainośna
Łatwość kierowania ciągnikiem zależy od prawidłowego
ustawienia kół przednich. Koła oraz zwrotnice są nachylone
w stosunku do podłoża i do kierunku ruchu. Kąt pochylenia
koła, kąt pochylenia sworznia zwrotnicy i kąt wyprzedzenia
sworznia zwrotnicy ułatwiają prowadzenie ciągnika na
zakręcie i utrzymywanie prostoliniowego kierunku ruchu.
Jednocześnie obydwa koła przednie są ustawione zbieżnie.
Zbieżność kół jest regulowana i określana na podstawie
różnicy odległości między obręczami kół w części tylnej
i w części przedniej.

15. 2.Ośprzedniainośna
Pochylenie koła i osi zwrotnicy;
przednie koła ciągnika są nieco
odchylone od pionu, tak że u
góry są rozchylone na
zewnątrz, oś zwrotnicy jest
pochylona w przeciwnym
kierunku; dzięki temu punkt
styku koła z ziemią leży blisko
osi zwrotnicy i przy skręcie
ślad koła zatacza łuk o
niewielkim promieniu, co
znacznie zmniejsza siłę na
kierownicy potrzebną do
wykonania skrętu;
Wyprzedzenie osi
zwrotnicy;
osie zwrotnicy są również
odchylone od pionu w
kierunku podłużnym o tak
zwany kąt wyprzedzenia;
łącznie z pochyleniem kół
i zwrotnic ułatwia to
utrzymywanie
prostoliniowego ruchu
ciągnika i stwarza
tendencję do
samoczynnego
prostowania się toru kół
przednich po wykonaniu
skrętu;
Zbieżność kół;
odległość obrzeży obręczy
mierzona na wysokości piast w
przedniej części koła jest
mniejsza niż w tylnej; różnica ta
nazywa się zbieżnością kół,
eliminuje ona tzw. trzepotanie
się kół

16. Mechanizm kierowania

17. 3.Mechanizmkierowania
Układ jezdny ciągnika jest sterowany mechanizmem
umożliwiającym zmianę kierunku jazdy. W kołowych
i półgąsienicowych ciągnikach kierunek jazdy zmienia się za
pomocą przednich skrętnych kół jezdnych, sterowanych
zespołem elementów, noszących nazwę układu kierowniczego.
W ciągnikach z dwiema osiami napędzanymi często stosuje
się przegubowy układ kierowniczy. W ciągnikach
gąsienicowych mechanizm zmiany kierunku ruchu działa na
zasadzie wyłączania napędu jednej gąsienicy, a w celu
zmniejszenia promienia skrętu jest ona dodatkowo
hamowana.

18. 3.Mechanizmkierowania W kołowych ciągnikach lekkich układ kierowniczy składa się
z koła kierownicy, kolumny kierowniczej, przekładni kierowniczej,
drążka podłużnego, ramienia zwrotnicy i zwrotnicy. Podczas
wykonywania skrętu obroty koła kierownicy są przenoszone przez
kolumnę do przekładni kierowniczej typu śrubowego. Obrót
gwintowanej części wału kolumny kierowniczej powoduje
przesunięcie nakrętki i obrócenie ramienia przekładni. Ruch
ramienia przekładni jest przekazywany drążkiem podłużnym na
ramię zwrotnicy i dalej na oś koła jezdnego.

19. 3.Mechanizmkierowania

20. 3.Mechanizmkierowania W ciągnikach ciężkich, ze względu na duże opory skręcania kół,
jest instalowany hydrostatyczny układ kierowniczy. Pracą
siłownika hydraulicznego, połączonego z drążkiem poprzecznym,
steruje blok rozdzielacza rotacyjnego Orbitrol, umieszczony na
końcu kolumny kierowniczej.
Schemat hydrostatycznego
układu kierowania ciągnika
kołowego:
9 - drążek poprzeczny,
10 - siłownik hydrauliczny,
11 - pompa oleju z filtrem
i zbiornikiem oleju,
12 - rozdzielacz Orbitrol