ΠΙΝΑΚΕΣ ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΥΖΗ ΑΠΟ ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ
1. ΠΙΝΑΚΕΣ ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΥΖΗ ΑΠΟ ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ
ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ
ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
« Το κρυφό σχολειό » (1885-1886 ) είναι ελαιογραφία σε ξύλο και
ανήκει στη συλλογή του ΠρόδρομουΕμφιετζόγλου. Είναι
δημιουργία του μεγάλου ζωγράφουΝικολάου Γύζη και θεωρείται
ιδιαίτερα σημαντικό καθώς έχει μια αλληγορία, σχέση με την
ιστορία της πατρίδας μας αλλά και με τα γράμματα και την παιδεία.
Ήταν ίσως το μεγαλύτερο εικαστικό γεγονός του 1928 και είναι ένα
έργο που δίνει πολλά μηνύματα.
Ωστόσο υπήρξαν πολλά σχόλια σχετικά με την αδυναμία της
Πολιτείας να κρατήσειέναν τόσο σημαντικό πίνακα με εθνικό θέμα
και να καταλήξει τελικά σε ιδιωτικήσυλλογή ένα έργο που φλόγιζε
την καρδιά και το νου των Ελλήνων για περίπου εκατό χρόνια.
2. Ο Πρόδρομος Εμφιετζόγλου, σε συγκέντρωσηοικονομικών
συντακτών,αποκάλυψεότι αυτός ήταν ο αγοραστής του πίνακα
και δήλωσε ότι θα έπαιρνε τον πίνακα ακόμα και αν χρειαζόταν να
ξεπουλήσει τα πάντα.
Διευκρίνισε επίσης πως δεν θα τον δωρίσειστην Εθνική
Πινακοθήκη αλλά θα δανείζει το έργο, όποτετου ζητείται για να το
δουν όλοι, από τη Μακεδονία και τη Θράκη μέχρι την άλλη άκρη
της Ελλάδας. Πράγματι, λίγο καιρό αργότερα,ο πίνακας
παρουσιάστηκεστην έκθεση «Το παιδί στη Νεοελληνική Τέχνη,
19ος-20όςαιώνας»,στην Εθνική Πινακοθήκη. Αποτέλεσε την
«ατραξιόν» της έκθεσης και συγκέντρωσετο ενδιαφέρον της
εικαστικής κριτικήςαλλά και της δημοσιογραφίας.Δεν χρειάζεται
να σημειωθεί, βέβαια, η υψηλή επισκεψιμότητα της έκθεσης από
σχολεία και συλλόγους, ανά την Ελλάδα.
Ο πίνακας εικονίζει έναν ιερέα που σε ένα μοναστηράκιδιδάσκει
κάποια παιδιά και τους μιλάει για την πατρίδα τους και τη θρησκεία
τους. Το ένα παιδί πάνω σε ένα ξύλινο τραπεζάκι γράφει, μάλλον
αυτά που λέει ο ιερέας ενώ τα υπόλοιπα τέσσερα τον κοιτούν με
προσοχή.
3. ΦΕΓΓΑΡΑΚΙΜΟΥ ΛΑΜΠΡΟ
Ο πίνακας στην ουσία μιλάει για τα χρόνια που οι Τούρκοιείχαν
καταλάβει την Ελλάδα και δεν άφηναν τους Έλληνες να
μορφωθούν.Όμωςκάποιοιγονείς πήγαιναν τα παιδιά τους σε
κάποια κρυφά μέρη ώστεο ιερέας να τους διδάξειτα πιο
σημαντικά πράγματα για την πατρίδα τους, τη γλώσσα καιτη
θρησκεία. Τα βράδια τα παιδιά με τη βοήθεια του φεγγαριού
γλιστρούσανσαν φαντάσματα από γωνιά σε γωνιά και τρύπωναν
κρυφά σε εκκλησίες και σε μοναστήρια.
Σύμφωνα με την παράδοσητου λαού μας, τα παιδιά έλεγαν το
γνωστό τραγούδιότανπήγαιναν στο κρυφό σχολειό τη νύχτα για
να μην τους καταλάβουνοι Τούρκοι.Μέσα στο σκοτάδιτης νύχτας
το μόνο φως που είχαν ήταν το φως του φεγγαριού. Γι' αυτό και
του «ζητούσαν» να φέγγει, να βλέπουν να πάνε στο σχολειό.
Λέγεται, επίσης, ότι ο Γύζης εμπνεύστηκε τον περίφημο πίνακά του
από το μικρό μοναστήριτης Αγίας Τριάδας στην Τήνο, τη γενέτειρά
του, το οποίο πριν την Επανάστασηονομαζόταν«Το Κρυφό
Σχολειό».
4. ΤΑ ΑΡΡΑΒΩΝΙΑΣΜΑΤΑ
Στον πίνακα «τα αρραβωνιάσματα»,που ο ίδιος ο καλλιτέχνης
εκτιμούσε πολύ, δεν μπορεί να μην σταθεί κάποιος.Παρουσιάζει
ένα έθιμο με μεγάλη ιστορικήβαρύτητα στα χρόνια της
Τουρκοκρατίας. Ο ζωγράφος προσπαθείνα καταγράψειμε όσο το
δυνατόν μεγαλύτερη ακρίβεια το γεγονός,το χώρο,τις φορεσιές,
όπωςεπίσης και τα πρόσωπα. Πρόκειταιγια έναν συγκλονιστικό
πίνακα. Οι ίδιοι οι άνθρωποιβρήκανλύση να σώσουντα παιδιά
τους από το βάναυσο παιδομάζωμα.Μια λύση παράδοξηαλλά και
αναγκαία. Μια αναγκαία πράξη άμυνας απέναντι στους Τούρκους.
Τα μόνα αρσενικά παιδιά που θα γλίτωναν από το παιδομάζωμα
ήταν οι μοναχογιοί, οι ορφανοί, αλλά και οι έγγαμοι, γεγονός που
συνετέλεσε στην εμφάνιση του εθίμου που βλέπουμε στον πίνακα
του Γύζη. Δηλαδή να γίνονται συχνότατα γάμοι
(«αρραβωνιάσματα») ανάμεσα σε παιδιά ηλικίας οκτώ, δέκα και
δώδεκα ετών προκειμένου να σωθούν από το παιδομάζωμα.
6. Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΤΩΝ ΨΑΡΩΝ
Στον πίνακα εικονίζεται η καταστροφήτωνΨαρών από τους
Οθωμανούςπου έλαβε χώρα στις 21 και 22 Ιουνίου 1824 στη
διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης.
ΠΗΓΕΣ
Το «ΚρυφόΣχολειό» καιη ρητορικήτηςεικόνας|ΑΡΓΟΛΙΚΗΑΡΧΕΙΑΚΗΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ
ΙΣΤΟΡΙΑΣΚΑΙΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ(argolikivivliothiki.gr)
Επανάσταση1821: Ο περίφημοςπίνακαςτο''ΚρυφόΣχολειό'' σε ποιον πουλήθηκεκαιγια
ποσά χρήματα;- Retromania- Athensmagazine
ΦεγγαράκιΜουΦεγγαράκιμουλαμπρό...|Επανάσταση1821
(epanastasi1821.online)Λαμπρό...:ΤΟΚΡΥΦΟΣΧΟΛΕΙΟ(feggarakilampro.blogspot.com)
LB410_Γυζης-τα αρραβωνιασματα |ΥαλοτεχνικήΠαπαϊωάννου(yalotexniki.com)
https://www.popi-it.gr/giortes/25-martiou/paidia-epanastasi
https://www.bing.com/images/search?view=detailV2&ccid=Sk9gNDhY&id=5ED6C79E70D3B
6DF945412462F545765DC9E43E9&thid=OIP.Sk9gNDhYj5UytPmYci8kVgHaFM&mediaurl=htt
ps%
Μαριάννα ΣαράντουΒ2
