Con fins exclusivamente educativos, fixemos esta tradución e dixitalización do conto "Emocionario", desde o Equipo Tics do CEIP de Aguiño.

1. A tradución e dixitalización deste conto está feita sen ánimo deA tradución e dixitalización deste conto está feita sen ánimo de
lucro, e con fins exclusivamente educativos.lucro, e con fins exclusivamente educativos.
EQUIPO TICS DO CEIP HEROÍNAS DE SÁLVORAEQUIPO TICS DO CEIP HEROÍNAS DE SÁLVORA
AGUIÑOAGUIÑO

2. TenruraTenrura
Algúns seres espertan a nosaAlgúns seres espertan a nosa
tenrura. Un cachorro, unhatenrura. Un cachorro, unha
árbore a punto de brotar, unárbore a punto de brotar, un
avoíño...A tenrura éavoíño...A tenrura é
proximidade, afecto eproximidade, afecto e
compaixón.compaixón.
Sentimos tenrura diante dasSentimos tenrura diante das
persoas, seres ou obxectospersoas, seres ou obxectos
indefensos ou que nonindefensos ou que non
parecen ameazadores.parecen ameazadores.
Onde está a tenrura?Onde está a tenrura?
A tenrura está no teu interior.A tenrura está no teu interior.
Pero son as demais persoas asPero son as demais persoas as
que abrirán a porta da túaque abrirán a porta da túa
tenrura. A súa fraxilidadetenrura. A súa fraxilidade
esperta o noso desexo de seresperta o noso desexo de ser
suaves, atentos,suaves, atentos,
comprensivos.comprensivos.
A tenrura é unha invitación aoA tenrura é unha invitación ao
amor.amor.

3. AmorAmor
De tódalas emocións, o amor éDe tódalas emocións, o amor é
quizais a máis contraditoria.quizais a máis contraditoria.
Pódenos provocar un sorrisoPódenos provocar un sorriso
xigantesco ou bágoas a cachón.xigantesco ou bágoas a cachón.
Que clases de amor hai?Que clases de amor hai?
-Amor romántico: cando pensas-Amor romántico: cando pensas
constantemente nunha mesmaconstantemente nunha mesma
persoa...e vela prodúceche unhapersoa...e vela prodúceche unha
mestura de nervios e ledicia.mestura de nervios e ledicia.
-Amor dilixente: cando fas túas a-Amor dilixente: cando fas túas a
ledicia ou a tristura da persoa aledicia ou a tristura da persoa a
quen amas, e ademais semprequen amas, e ademais sempre
lle desexas o mellor. É unlle desexas o mellor. É un
sentimento puro e cálido.sentimento puro e cálido.
O amor é o oposto ao odio.O amor é o oposto ao odio.

4. OdioOdio
O odio é unha gran antipatía,O odio é unha gran antipatía,
un rexeitamento queun rexeitamento que
sentimos cara algo ousentimos cara algo ou
alguén. Como consecuencia,alguén. Como consecuencia,
desexamos que lle ocorradesexamos que lle ocorra
algo malo.algo malo.
Canto dura o odio?Canto dura o odio?
Algunhas veces, o odio duraAlgunhas veces, o odio dura
moito tempo. Outras, só unmoito tempo. Outras, só un
anaquiño. Podes sentir unanaquiño. Podes sentir un
odio fugaz cara unha persoa,odio fugaz cara unha persoa,
pero iso non significa que apero iso non significa que a
deixases de querer.deixases de querer.
Se o odio nos move á acción,Se o odio nos move á acción,
sucumbimos á ira.sucumbimos á ira.

5. IraIra
Tamén coñecida como rabia,Tamén coñecida como rabia,
cólera ou furia.cólera ou furia.
A ira é velocísima: domínateA ira é velocísima: domínate
e vaise case sen que tee vaise case sen que te
decates. Polo xeral, pódesedecates. Polo xeral, pódese
apoderar de ti en situaciónsapoderar de ti en situacións
que consideras moi inxustasque consideras moi inxustas
ou que atentan contra o teuou que atentan contra o teu
benestar.benestar.
A ira é útil?A ira é útil?
Nunha sociedade civilizadaNunha sociedade civilizada
non, porque a ira é unhanon, porque a ira é unha
emoción que non deixaemoción que non deixa
pensar. Faite reaccionarpensar. Faite reaccionar
como un animal que écomo un animal que é
atacado por outro.atacado por outro.
E como non vivimos noE como non vivimos no
medio de bestas salvaxes, asmedio de bestas salvaxes, as
nosas malas reacciónsnosas malas reaccións
adoitan meternos enadoitan meternos en
problemas. En consecuencia,problemas. En consecuencia,
é mellor evitar que a ira tomeé mellor evitar que a ira tome
o control mentres esteamoso control mentres esteamos
a tempo. Por exemplo, aoa tempo. Por exemplo, ao
sentirmos un pouquichiño desentirmos un pouquichiño de
irritación.irritación.

6. IrritaciónIrritación
O mundo está cheo de cores,O mundo está cheo de cores,
olores, sons...Unsolores, sons...Uns
agrádannos sempre, outrosagrádannos sempre, outros
só un momento. Algúnssó un momento. Algúns
desgústannos E outrosdesgústannos E outros
fannos sentir irritación: sonfannos sentir irritación: son
tan molestos que se nostan molestos que se nos
instalan dentro e noninstalan dentro e non
podemos deixar de pensarpodemos deixar de pensar
neles.neles.
O ladrido dun cachorro podeO ladrido dun cachorro pode
espertar a tenrura, pero...e seespertar a tenrura, pero...e se
non deixa de ladrar en todo onon deixa de ladrar en todo o
día?día?
Que sucede candoQue sucede cando
algo te irrita?algo te irrita?
Cando algo te irrita es moiCando algo te irrita es moi
consciente dos teusconsciente dos teus
sentidos. Algo molesto pasasentidos. Algo molesto pasa
a ser irritante cando cres quea ser irritante cando cres que
xa non podes aturalo máis.xa non podes aturalo máis.
Unha irritación moi duradeiraUnha irritación moi duradeira
lévanos a sentirlévanos a sentir tensión.tensión.

7. TensiónTensión
Hai quen lle chama estrés.Hai quen lle chama estrés.
A tensión nace cando nosA tensión nace cando nos
enfrontamos a situaciónsenfrontamos a situacións
que consideramosque consideramos
ameazantes.ameazantes.
Tres exemplos:Tres exemplos:
-Chegar a un novo colexio-Chegar a un novo colexio
ou barrio.ou barrio.
-Estar no medio dunha-Estar no medio dunha
discusión acalorada.discusión acalorada.
-Non ter a lección estudada-Non ter a lección estudada
cando o profesor estácando o profesor está
facendo preguntas.facendo preguntas.
Tamén se produce tensiónTamén se produce tensión
cando hai sentimentoscando hai sentimentos
enfrontados. Por exemplo: Tienfrontados. Por exemplo: Ti
queres cantar e túa naiqueres cantar e túa nai
desexa durmir.desexa durmir.
Que ocorre cando teQue ocorre cando te
sintes tenso?sintes tenso?
Estás nervioso, impaciente eEstás nervioso, impaciente e
perdes a calma conperdes a calma con
facilidade.facilidade.
Se falas do que che xeraSe falas do que che xera
tensión con alguén en quentensión con alguén en quen
confías, experimentarás unconfías, experimentarás un
gran alivio.gran alivio.

8. AlivioAlivio
Experimentamos alivio candoExperimentamos alivio cando
nos liberamos dun peso,nos liberamos dun peso,
cando deixamos de percibircando deixamos de percibir
unha ameaza ou cando nosunha ameaza ou cando nos
desculpamos.desculpamos.
Por exemplo, sentirás alivioPor exemplo, sentirás alivio
ao rematar un exame, ao verao rematar un exame, ao ver
que un perigo se afasta ou aoque un perigo se afasta ou ao
recoñecer un erro.recoñecer un erro.
O alivio significa que aO alivio significa que a
sensación ou situaciónsensación ou situación
desagradable rematou.desagradable rematou.
Como chega o alivio?Como chega o alivio?
Adoita vir acompañado deAdoita vir acompañado de
relaxación.relaxación.
Aliviadas as dificultades,Aliviadas as dificultades,
reaparece a paz, sentímonosreaparece a paz, sentímonos
tranquilos. É o camiño cara atranquilos. É o camiño cara a
serenidade.serenidade.

9. SerenidadeSerenidade
A serenidade é unha sensación deA serenidade é unha sensación de
calma e harmonía. Nace no máiscalma e harmonía. Nace no máis
profundo do teu ser, e esténdeseprofundo do teu ser, e esténdese
ata chegar aos teus ollos.ata chegar aos teus ollos.
Unha persoa serea é tranquila,Unha persoa serea é tranquila,
apacible, e ademais pide as cousasapacible, e ademais pide as cousas
con amabilidade e dozura.con amabilidade e dozura.
A serenidade ilumina aA serenidade ilumina a
mente?mente?
Si. Faino a través dos ollos,Si. Faino a través dos ollos,
outorgándoche unha visiónoutorgándoche unha visión
especial. Un superpoder, co queespecial. Un superpoder, co que
podes ver máis claro o que sucedepodes ver máis claro o que sucede
e o que sucedeu. Por iso, pore o que sucedeu. Por iso, por
exemplo, pásache o enfado aoexemplo, pásache o enfado ao
comprobar que algo non tiñacomprobar que algo non tiña
realmente importancia.realmente importancia.
Curiosamente, a serenidade pódeseCuriosamente, a serenidade pódese
exercitar como se fose un músculo.exercitar como se fose un músculo.
E adestrala axuda a aumentar aE adestrala axuda a aumentar a
nosa felicidade.nosa felicidade.

10. FelicidadeFelicidade
A felicidade é diferente para cadaA felicidade é diferente para cada
persoa. Somos felices candopersoa. Somos felices cando
gozamos das nosas capacidades,gozamos das nosas capacidades,
do que podemos ou sabemos facer.do que podemos ou sabemos facer.
Que te pode facer feliz?Que te pode facer feliz?
Plantar unha laranxeira, encaixar asPlantar unha laranxeira, encaixar as
pezas dun crebacabezas, facer unpezas dun crebacabezas, facer un
pastel, montar un moble, escribir unpastel, montar un moble, escribir un
poema, resolver problemas depoema, resolver problemas de
matemáticas...Hai moitasmatemáticas...Hai moitas
actividades que te poden facer feliz,actividades que te poden facer feliz,
se as ves como unha oportunidadese as ves como unha oportunidade
para gozar.para gozar.
A felicidade é unha sensación deA felicidade é unha sensación de
satisfacción cara a túa propiasatisfacción cara a túa propia
persoa, non a confundas coapersoa, non a confundas coa
alegría.alegría.

11. AlegríaAlegría
Hai quen lle chama ledicia,Hai quen lle chama ledicia,
contento ou gozo.contento ou gozo.
A alegría é causada por un motivoA alegría é causada por un motivo
pracenteiro, por iso é sumamentepracenteiro, por iso é sumamente
agradable.agradable.
A diferencia da felicidade, a alegríaA diferencia da felicidade, a alegría
é de curta duración. Sen embargo,é de curta duración. Sen embargo,
unha persoa pode ter moitísimosunha persoa pode ter moitísimos
anaquiños alegres ao longo do día.anaquiños alegres ao longo do día.
Que sucede nesesQue sucede neses
anaquiños?anaquiños?
Invádete un pracer rebuldeiro. A túaInvádete un pracer rebuldeiro. A túa
enerxía aumenta e o teu modo deenerxía aumenta e o teu modo de
pensar é máis positivo.pensar é máis positivo.
O contrario da alegría é a tristeza.O contrario da alegría é a tristeza.

12. TristezaTristeza
A tristeza é unha caída xeral daA tristeza é unha caída xeral da
nosa enerxía, do noso estado denosa enerxía, do noso estado de
ánimo.ánimo.
Cando estamos tristes perdemos oCando estamos tristes perdemos o
apetito, as forzas, o desexo, oapetito, as forzas, o desexo, o
impulso, as ganas de vivir.impulso, as ganas de vivir.
A tristeza é un veo que nos embazaA tristeza é un veo que nos embaza
a vida e vístea de gris.a vida e vístea de gris.
Que causa tristeza?Que causa tristeza?
Non a tódalas persoas asNon a tódalas persoas as
entristecen as mesmas cousas. Senentristecen as mesmas cousas. Sen
embargo, é habitual sentir tristezaembargo, é habitual sentir tristeza
cando nos decepcionan ou candocando nos decepcionan ou cando
perdemos algo que era importanteperdemos algo que era importante
para nós. Imaxina que tes quepara nós. Imaxina que tes que
mudarte a outra cidade. As novasmudarte a outra cidade. As novas
perspectivas espertarán a túaperspectivas espertarán a túa
curiosidade, pero sentirás tristezacuriosidade, pero sentirás tristeza
ao pensar nas amistades que deixasao pensar nas amistades que deixas
atrás.atrás.
A tristeza fai parte da compaixón.A tristeza fai parte da compaixón.

13. CompaixónCompaixón
Hai quen lle chamaHai quen lle chama
“conmiseración”, ou “mágoa”.“conmiseración”, ou “mágoa”.
A compaixón é a pena que nosA compaixón é a pena que nos
provoca a desgracia das outrasprovoca a desgracia das outras
persoas.persoas.
A que nos motiva aA que nos motiva a
compaixón?compaixón?
Motívanos a axudar a quen estáMotívanos a axudar a quen está
sufrindo. Pode ser un parente ousufrindo. Pode ser un parente ou
unha persoa descoñecida. Inclusounha persoa descoñecida. Incluso
pode tratarse da personaxe quepode tratarse da personaxe que
habita un libro, como un raposo quehabita un libro, como un raposo que
perdeu a súa familia. Istoperdeu a súa familia. Isto
espértanos o desexo de abrazaloespértanos o desexo de abrazalo
para aliviar a súa tristeza.para aliviar a súa tristeza.
Se un ser querido o pasa mal e nonSe un ser querido o pasa mal e non
o axudamos, e moi probable queo axudamos, e moi probable que
entremos no territorio doentremos no territorio do
remordemento.remordemento.

14. RemordementoRemordemento
Algunhas persoas confúndeno coAlgunhas persoas confúndeno co
arrepentimento.arrepentimento.
O arrepentimento é o malestar queO arrepentimento é o malestar que
podemos sentir ante calquera acto, sexapodemos sentir ante calquera acto, sexa
malo ou non. En cambio o remordementomalo ou non. En cambio o remordemento
só se xera por ter realizado unha malasó se xera por ter realizado unha mala
acción.acción.
Por exemplo, poderías arrepentirte de terPor exemplo, poderías arrepentirte de ter
dito que non cando teu irmán che ofreceudito que non cando teu irmán che ofreceu
uns chocolates...e seguramente sentirásuns chocolates...e seguramente sentirás
remordementos se lle quitas uns cantosremordementos se lle quitas uns cantos
sen que el se dea conta.sen que el se dea conta.
Que estratexia emprega?Que estratexia emprega?
Unha sinxela, pero efectiva. Fai de modoUnha sinxela, pero efectiva. Fai de modo
que non poidas deixar de pensar niso maloque non poidas deixar de pensar niso malo
que fixeches. Así esperta en ti un malestarque fixeches. Así esperta en ti un malestar
que te invade pouco a pouco.que te invade pouco a pouco.
Ese malestar que remorde en ti é a culpa.Ese malestar que remorde en ti é a culpa.

15. CulpaCulpa
A culpa invádenos cando cremos queA culpa invádenos cando cremos que
fixemos algo malo. É o termómetrofixemos algo malo. É o termómetro
dos nosos actos: indícanos quedos nosos actos: indícanos que
consideramos bo, e que non. Ademais,consideramos bo, e que non. Ademais,
permítenos avaliar o nosopermítenos avaliar o noso
comportamento.comportamento.
Óuvese a culpa?Óuvese a culpa?
U Cando fas algo que sabes que nonU Cando fas algo que sabes que non
está ben, unha voz interior fálache. Tiestá ben, unha voz interior fálache. Ti
escóitala. Es ti mesmo, que teescóitala. Es ti mesmo, que te
preguntas se te comportachespreguntas se te comportaches
correctamente. Ti sabes que cousascorrectamente. Ti sabes que cousas
cres que non son axeitadas, aínda quecres que non son axeitadas, aínda que
ás veces non queiras oílo.ás veces non queiras oílo.
A culpa sinala que somosA culpa sinala que somos
responsables dos nosos actos eresponsables dos nosos actos e
axúdanos a xulgalos. Se chegamos áaxúdanos a xulgalos. Se chegamos á
conclusión de que cometemos unhaconclusión de que cometemos unha
falta, podemos experimentar vergonza.falta, podemos experimentar vergonza.

16. VergonzaVergonza
A vergonza aparece por sorpresa.A vergonza aparece por sorpresa.
Apodérase do teu ánimo candoApodérase do teu ánimo cando
sabes que cometiches unha falta, ousabes que cometiches unha falta, ou
cando cres que se van burlar de ti.cando cres que se van burlar de ti.
Aínda que pareza de conto, é posibleAínda que pareza de conto, é posible
sentir vergonza polo que fai outrasentir vergonza polo que fai outra
persoa.persoa.
A vergonza é discreta?A vergonza é discreta?
Non. A vergonza, por desgraza, é moiNon. A vergonza, por desgraza, é moi
indiscreta. Ten a manía de dicirlle ásindiscreta. Ten a manía de dicirlle ás
demais persoas que es conscientedemais persoas que es consciente
da túa falta: fai que o teu rostro vireda túa falta: fai que o teu rostro vire
roibo.roibo.
Que as outras persoas saiban queQue as outras persoas saiban que
sentes vergonza pode provocarche,sentes vergonza pode provocarche,
ademais, inseguridade.ademais, inseguridade.

17. InseguridadeInseguridade
A inseguridade é unha falta deA inseguridade é unha falta de
confianza. Pode faltarnos aconfianza. Pode faltarnos a
confianza en nós mesmos ou nasconfianza en nós mesmos ou nas
demais persoas.demais persoas.
Imaxina que vas nun veleiro e que oImaxina que vas nun veleiro e que o
mar está moi axitado. Se non cresmar está moi axitado. Se non cres
que poidas nadar ben, sentirásque poidas nadar ben, sentirás
inseguridade. Se non te fías de queninseguridade. Se non te fías de quen
pilota o barco, tamén.pilota o barco, tamén.
Que ocorre cando sentesQue ocorre cando sentes
inseguridade?inseguridade?
Cando sentes inseguridade, adoptasCando sentes inseguridade, adoptas
mecanismos para defenderte. Semecanismos para defenderte. Se
non sentes seguridade da túanon sentes seguridade da túa
capacidade para nadar, moveráscapacidade para nadar, moverás
moitísimo as mans (aínda que nonmoitísimo as mans (aínda que non
sexa preciso). Se non confías ensexa preciso). Se non confías en
alguén, quererás illarte paraalguén, quererás illarte para
sentíreste a salvo.sentíreste a salvo.
Ás veces, por inseguridade,Ás veces, por inseguridade,
actuamos con timidez.actuamos con timidez.

18. TimidezTimidez
A timidez é un bloqueo que nosA timidez é un bloqueo que nos
impide comportarnos conimpide comportarnos con
seguridade. Adoita dominarnosseguridade. Adoita dominarnos
diante de persoas estrañas,diante de persoas estrañas,
ameazadoras ou que non son deameazadoras ou que non son de
confianza.confianza.
Que sente unha persoaQue sente unha persoa
tímida?tímida?
Unha persoa tímida sénteseUnha persoa tímida séntese
incómoda e torpe. Entón, porincómoda e torpe. Entón, por
medo a equivocarse, deixa demedo a equivocarse, deixa de
falar , de moverse...e intentafalar , de moverse...e intenta
pasar desapercibida.pasar desapercibida.
Imaxina que tes que quedar unhaImaxina que tes que quedar unha
noite na casa duns veciñosnoite na casa duns veciños
maiores. Aínda que sexanmaiores. Aínda que sexan
cariñosos contigo, é posible quecariñosos contigo, é posible que
ti quedes en silencio nunti quedes en silencio nun
recuncho do sofá. Non te sentesrecuncho do sofá. Non te sentes
espontáneo. É posible queespontáneo. É posible que
incluso che invada a confusión.incluso che invada a confusión.

19. MedoMedo
Tamén coñecido como temor. OTamén coñecido como temor. O
medo aparece cando cres quemedo aparece cando cres que
vas sufrir un dano.vas sufrir un dano.
Se o medo medra moitísimo,Se o medo medra moitísimo,
convértese en terror, e sóconvértese en terror, e só
daquela perdes o control.daquela perdes o control.
O medo pódeche servir paraO medo pódeche servir para
estar alerta diante do perigo, peroestar alerta diante do perigo, pero
o terror paralízache e non cheo terror paralízache e non che
deixa pensar.deixa pensar.
Que sucede cando sentesQue sucede cando sentes
medo?medo?
Os teus ollos agrándanse paraOs teus ollos agrándanse para
que vexas mellor. Ademais, oque vexas mellor. Ademais, o
corazón envía máis sangue áscorazón envía máis sangue ás
pernas para que poidas fuxir. Porpernas para que poidas fuxir. Por
exemplo, se te está perseguindoexemplo, se te está perseguindo
un dragón.un dragón.
Pódese sentir medo ante oPódese sentir medo ante o
descoñecido, pero taméndescoñecido, pero tamén
asombro.asombro.

20. AsombroAsombro
Experimentamos asombro candoExperimentamos asombro cando
algo que criamos imposiblealgo que criamos imposible
demostra ser certo.demostra ser certo.
O asombro dinos que o mundo éO asombro dinos que o mundo é
un lugar por descubrir, que haiun lugar por descubrir, que hai
espazo para o descoñecido, paraespazo para o descoñecido, para
a maxia. Indícanos que estamosa maxia. Indícanos que estamos
rodeados de persoas e cousasrodeados de persoas e cousas
fascinantes.fascinantes.
De onde ven o asombro?De onde ven o asombro?
O asombro vén da inocencia e daO asombro vén da inocencia e da
curiosidade. Cando te asombras,curiosidade. Cando te asombras,
primeiro cres que algo éprimeiro cres que algo é
imposible. Despois, ves que éimposible. Despois, ves que é
certo, e sénteste marabillado.certo, e sénteste marabillado.
Daquela, pregúntaste: “ComoDaquela, pregúntaste: “Como
pode ser?”pode ser?”
O asombro, acompañado dunhaO asombro, acompañado dunha
sensación de rexeitamento,sensación de rexeitamento,
pódese converter en noxo.pódese converter en noxo.

21. NoxoNoxo
É o desagrado que nos causaÉ o desagrado que nos causa
algo que consideramosalgo que consideramos
repugnante.repugnante.
Se investigas sobre a túaSe investigas sobre a túa
infancia, saberás que de bebéinfancia, saberás que de bebé
facías cousas que agora daríachefacías cousas que agora daríache
noxo repetir. Por iso, seríanoxo repetir. Por iso, sería
interesante que te preguntases:interesante que te preguntases:
Hai cousas noxentas, ou cambieiHai cousas noxentas, ou cambiei
eu os meus gustos?eu os meus gustos?
A tódalas persoas nos dáA tódalas persoas nos dá
noxo o mesmo?noxo o mesmo?
Todo o mundo sente noxo caraTodo o mundo sente noxo cara
algo, pero ese algo é distinto enalgo, pero ese algo é distinto en
cada familia e en cada lugar,cada familia e en cada lugar,
porque o aprendemos de quenporque o aprendemos de quen
nos rodea.nos rodea.
Imaxina que unha familia de outraImaxina que unha familia de outra
cultura te convidou a cear na súacultura te convidou a cear na súa
casa. Para demostrarche o seucasa. Para demostrarche o seu
aprecio, ofrécenche a súa comidaaprecio, ofrécenche a súa comida
máis saborosa: ensalada demáis saborosa: ensalada de
insectos. Manifestar o teu ascoinsectos. Manifestar o teu asco
podería despertar a súapodería despertar a súa
hostilidade.hostilidade.

22. HostilidadeHostilidade
Sentimos hostilidade candoSentimos hostilidade cando
alguén se opón a nós ou aosalguén se opón a nós ou aos
nosos desexos. Por exemplo: tinosos desexos. Por exemplo: ti
desexas a toda cosa saír xogardesexas a toda cosa saír xogar
ao parque, pero os teus pais nonao parque, pero os teus pais non
che deixan.che deixan.
Cando sentimos hostilidade,Cando sentimos hostilidade,
desexamos levar a contraria. Sedesexamos levar a contraria. Se
alguén di: “branco”, eu direi:alguén di: “branco”, eu direi:
“negro”. Se alguén di: “Gústame“negro”. Se alguén di: “Gústame
a piña”, eu responderei: “Eua piña”, eu responderei: “Eu
detéstoa”.detéstoa”.
Onde conduce aOnde conduce a
hostilidade?hostilidade?
A hostilidade condúcenos aA hostilidade condúcenos a
rexeitar a outra persoa,rexeitar a outra persoa,
incomodala, atacala, molestala,incomodala, atacala, molestala,
insultala...insultala...
Se en vez de ser hostís conSe en vez de ser hostís con
alguén o admitimos na nosa vida,alguén o admitimos na nosa vida,
estamos desenvolvendo a nosaestamos desenvolvendo a nosa
aceptación.aceptación.

23. AceptaciónAceptación
Sentimos aceptación cando nosSentimos aceptación cando nos
queren tal como somos, coasqueren tal como somos, coas
nosas virtudes e con todo aquilonosas virtudes e con todo aquilo
que teñamos que mellorar.que teñamos que mellorar.
Tamén sentimos aceptaciónTamén sentimos aceptación
cando as demais persoascando as demais persoas
recoñecen e valoran as nosasrecoñecen e valoran as nosas
capacidades e accións.capacidades e accións.
Que xestos nosQue xestos nos
transmiten aceptación?transmiten aceptación?
Os aplausos, as palabras cálidas,Os aplausos, as palabras cálidas,
un sorriso, unha aperta eun sorriso, unha aperta e
calquera outro xesto cuxo fincalquera outro xesto cuxo fin
sexa mostrar aprecio.sexa mostrar aprecio.
A falta de aceptación fai que nosA falta de aceptación fai que nos
sintamos incomprendidos.sintamos incomprendidos.

24. IncomprensiónIncomprensión
A incomprensión nace da falta deA incomprensión nace da falta de
entendemento coa outra persoa.entendemento coa outra persoa.
Intentamos explicar algo que nosIntentamos explicar algo que nos
ocorre ou que pensamos, pero aocorre ou que pensamos, pero a
outra persoa non nos entende.outra persoa non nos entende.
En ocasións, sentímonosEn ocasións, sentímonos
incomprendidos porque algo queincomprendidos porque algo que
facemos non parece encaixar coafacemos non parece encaixar coa
opinión dos demais. Non teopinión dos demais. Non te
preocupes, pensa en Leonardo dapreocupes, pensa en Leonardo da
Vinci e outros xenios: todas esasVinci e outros xenios: todas esas
persoas tiveron que enfrontarse ápersoas tiveron que enfrontarse á
incomprensión. O seu pensamentoincomprensión. O seu pensamento
non concordaba coa época na quenon concordaba coa época na que
vivían.vivían.
Como xorde aComo xorde a
incomprensión?incomprensión?
A incomprensión xorde dunA incomprensión xorde dun
desaxuste entre como ves ti o mundodesaxuste entre como ves ti o mundo
e como cren as demais persoas que oe como cren as demais persoas que o
ves. É unha mestura de frustración eves. É unha mestura de frustración e
desamparo.desamparo.

25. DesamparoDesamparo
O desamparo inúndate cando te vesO desamparo inúndate cando te ves
desprotexido, cando non podesdesprotexido, cando non podes
contar co apoio de ninguén.contar co apoio de ninguén.
É unha sensación de pesar e tristeza.É unha sensación de pesar e tristeza.
Ocorre, por exemplo, se as túasOcorre, por exemplo, se as túas
amistades non te apoian, ou teamistades non te apoian, ou te
abandonan.abandonan.
Que cres ao estarQue cres ao estar
desamparado?desamparado?
Que se pides axuda, ninguén acudiráQue se pides axuda, ninguén acudirá
no teu auxilio.no teu auxilio.
Podes ter moita xente arredor, peroPodes ter moita xente arredor, pero
se non contas co amparo de ninguén,se non contas co amparo de ninguén,
terminarás sentíndote só.terminarás sentíndote só.

26. SoidadeSoidade
A soidade é a ausencia de compañía.A soidade é a ausencia de compañía.
Resulta moi práctica, por exemplo, seResulta moi práctica, por exemplo, se
non queres que te molesten. Peronon queres que te molesten. Pero
pode ser angustiante se cres que nonpode ser angustiante se cres que non
tes a quen acudir ou con quetes a quen acudir ou con que
compartir as cousas.compartir as cousas.
É posible sentirse só estandoÉ posible sentirse só estando
con xente?con xente?
Si. Cando non podes contar coasSi. Cando non podes contar coas
persoas que te rodean ou candopersoas que te rodean ou cando
estas te deixan de lado. Imaxina queestas te deixan de lado. Imaxina que
as túas amistades falan dunhaas túas amistades falan dunha
película que ti non viches. Ao nonpelícula que ti non viches. Ao non
poder participar na conversación,poder participar na conversación,
quizais te sentirás só.quizais te sentirás só.
Para vencer a soidade é moiPara vencer a soidade é moi
importante comunicarse.importante comunicarse.
Se botas de menos os momentos nosSe botas de menos os momentos nos
que non estabas só, experimentasque non estabas só, experimentas
nostalxia.nostalxia.

27. NostalxiaNostalxia
A nostalxia xera un baleiro no nosoA nostalxia xera un baleiro no noso
corazón, e, case ao mesmo tempo,corazón, e, case ao mesmo tempo,
éncheo con pinguiñas de pena.éncheo con pinguiñas de pena.
Cando sentimos nostalxia, sentimosCando sentimos nostalxia, sentimos
que alguén, ou algo, nos falta: unhaque alguén, ou algo, nos falta: unha
amistade, un familiar, un xoguete. Aoamistade, un familiar, un xoguete. Ao
instante, esta ausencia entristécenos.instante, esta ausencia entristécenos.
Como identificala?Como identificala?
Se sentimos tristeza ao lembrar.Se sentimos tristeza ao lembrar.
Cando a nostalxia se fai parte do teuCando a nostalxia se fai parte do teu
día a día...terminas sendo presa dadía a día...terminas sendo presa da
melancolía.melancolía.

28. MelancolíaMelancolía
A melancolía é unha forma acentuadaA melancolía é unha forma acentuada
da nostalxia. Cando estamosda nostalxia. Cando estamos
melancólicos, sentimos que o mundomelancólicos, sentimos que o mundo
no que desexaríamos vivir é un lugarno que desexaríamos vivir é un lugar
afastado, difícil de acadar.afastado, difícil de acadar.
Cando aparece a melancolía?Cando aparece a melancolía?
A melancolía pode asaltarnos ante osA melancolía pode asaltarnos ante os
cambios. Nese caso, vemos concambios. Nese caso, vemos con
resignación e con tristeza que unharesignación e con tristeza que unha
diversión ou un momento agradablediversión ou un momento agradable
está a punto de concluír. Porestá a punto de concluír. Por
exemplo, cando remata a tarde doexemplo, cando remata a tarde do
domingo.domingo.
O pracer das persoas melancólicasO pracer das persoas melancólicas
consiste en flotar na súa propiaconsiste en flotar na súa propia
melancolía, sen facer nada máis. Semelancolía, sen facer nada máis. Se
ese pracer se evapora, xorde oese pracer se evapora, xorde o
aburrimento.aburrimento.

29. AburrimentoAburrimento
Tamén chamado “fastío” ouTamén chamado “fastío” ou
“desgana”.“desgana”.
O aburrimento é unha mestura deO aburrimento é unha mestura de
fastidio e cansazo que xorde candofastidio e cansazo que xorde cando
non facemos nada ou cando o quenon facemos nada ou cando o que
facemos non nos satisfai.facemos non nos satisfai.
É un parasito que devora a nosaÉ un parasito que devora a nosa
capacidade para pasalo ben.capacidade para pasalo ben.
Que relación hai entre oQue relación hai entre o
aburrimento e o tempo?aburrimento e o tempo?
Cando nos aburrimos, o tempoCando nos aburrimos, o tempo
parece que vai máis amodo.parece que vai máis amodo.
Estríiiiiiicase.Estríiiiiiicase.
Un antídoto contra o aburrimento éUn antídoto contra o aburrimento é
xogar a lanzar ideas que esperten axogar a lanzar ideas que esperten a
nosa ilusión.nosa ilusión.

30. IlusiónIlusión
A ilusión é a esperanza de que se vaiA ilusión é a esperanza de que se vai
cumprir algo que desexamos. Tercumprir algo que desexamos. Ter
ilusións é unha das melloresilusións é unha das mellores
maneiras para gozar da vida e facermaneiras para gozar da vida e facer
cousas con enerxía.cousas con enerxía.
As cousas teñen ilusión, ouAs cousas teñen ilusión, ou
nós poñemos ilusión nasnós poñemos ilusión nas
cousas?cousas?
Podemos poñerlle ilusión a casePodemos poñerlle ilusión a case
todo: a ter un irmán, a celebrar otodo: a ter un irmán, a celebrar o
noso aniversario, a ir ao colexio, anoso aniversario, a ir ao colexio, a
xogar coas nosas amigas e amigos...xogar coas nosas amigas e amigos...
A ilusión é un ingrediente co que lleA ilusión é un ingrediente co que lle
damos sabor á vida.damos sabor á vida.
Cando temos ilusión, prende en nós oCando temos ilusión, prende en nós o
entusiasmo.entusiasmo.

31. EntusiasmoEntusiasmo
O entusiasmo é o espertar dun deusO entusiasmo é o espertar dun deus
que temos dentro. Cando nosque temos dentro. Cando nos
deixamos levar por el, sentímonosdeixamos levar por el, sentímonos
todopoderosos, capaces de calqueratodopoderosos, capaces de calquera
cousa.cousa.
Como sona o entusiasmo?Como sona o entusiasmo?
O entusiasmo sona como unhaO entusiasmo sona como unha
música porque o teu corazón late amúsica porque o teu corazón late a
un ritmo especial.un ritmo especial.
Intenta oír a canción do entusiasmoIntenta oír a canción do entusiasmo
dentro do teu corpo. O seu ritmodentro do teu corpo. O seu ritmo
empeza no teu corazón, vai collendoempeza no teu corazón, vai collendo
forza pouco a pouco, súbeche polosforza pouco a pouco, súbeche polos
brazos, báixache polas pernas...Ébrazos, báixache polas pernas...É
unha enerxía que nace do teu interiorunha enerxía que nace do teu interior
e impúlsate a actuar.e impúlsate a actuar.
Animados por esa música, facilmenteAnimados por esa música, facilmente
chegamos á euforia.chegamos á euforia.

32. EuforiaEuforia
A euforia é un desbordamento deA euforia é un desbordamento de
enerxía positiva. Bríndache a forzaenerxía positiva. Bríndache a forza
para enfrontar momentos depara enfrontar momentos de
adversidade, ou para festexar cunadversidade, ou para festexar cun
entusiasmo moi por riba do habitual.entusiasmo moi por riba do habitual.
Que caracteriza a euforia?Que caracteriza a euforia?
O extraordinario benestar queO extraordinario benestar que
experimentas.experimentas.
Por iso te mostras tan optimista ePor iso te mostras tan optimista e
cres que podes superar calquera reto.cres que podes superar calquera reto.
A euforia é o oposto ao desalento.A euforia é o oposto ao desalento.

33. DesalentoDesalento
Sentimos desalento, precisamente,Sentimos desalento, precisamente,
cando nos falta o alento para seguircando nos falta o alento para seguir
adiante; cando empezamos a notaradiante; cando empezamos a notar
cansazo e o que temos entre mans xacansazo e o que temos entre mans xa
non parece tan doado.non parece tan doado.
Imaxina que estás nun bosque eImaxina que estás nun bosque e
queres regresar a casa. Emprendesqueres regresar a casa. Emprendes
un camiño e non é o axeitado.un camiño e non é o axeitado.
Regresas ao punto de partida. BuscasRegresas ao punto de partida. Buscas
outra ruta. Tampouco é esa. Insistes.outra ruta. Tampouco é esa. Insistes.
Vólveste equivocar. Ao cuarto intento,Vólveste equivocar. Ao cuarto intento,
percibes que as túas forzas fallan,percibes que as túas forzas fallan,
desanímaste. Iso é o desalento.desanímaste. Iso é o desalento.
Que ocorre cando chega oQue ocorre cando chega o
desalento?desalento?
O A medida que o desalento seO A medida que o desalento se
acerca, a nosa meta afástase.acerca, a nosa meta afástase.
Cando nos vence o desalento e nosCando nos vence o desalento e nos
rendemos, ábrese paso a decepción.rendemos, ábrese paso a decepción.

34. DecepciónDecepción
É o pesar que te invade ao saber queÉ o pesar que te invade ao saber que
o que ti crías non é verdade.o que ti crías non é verdade.
Tamén podes sentir decepción candoTamén podes sentir decepción cando
se derruban as esperanzas quese derruban as esperanzas que
puxeras en algo ou alguén.puxeras en algo ou alguén.
É posible non decepcionarseÉ posible non decepcionarse
nunca?nunca?
Iso só podería ocorrer se xa oIso só podería ocorrer se xa o
soubeses todo. Todo: desde cantassoubeses todo. Todo: desde cantas
veces vai sorrir túa nai cada mañá ataveces vai sorrir túa nai cada mañá ata
o tamaño exacto do Universo. E seo tamaño exacto do Universo. E se
podes sorprenderte, tamén podespodes sorprenderte, tamén podes
decepcionarte. Ambas emociónsdecepcionarte. Ambas emocións
implican que algo non é comoimplican que algo non é como
pensábamos ou críamos. No caso dapensábamos ou críamos. No caso da
decepción, ese desaxustedecepción, ese desaxuste
contraríanos. Pero non hai quecontraríanos. Pero non hai que
desanimarse. Esas experienciasdesanimarse. Esas experiencias
tamén nos axudan a aprender.tamén nos axudan a aprender.
Como ves, é practicamente imposibleComo ves, é practicamente imposible
non decepcionarse. Non obstante, sinon decepcionarse. Non obstante, si
podes evitar caer na frustración.podes evitar caer na frustración.

35. FrustraciónFrustración
É o malestar e o enfado que seÉ o malestar e o enfado que se
producen cando non consegues oproducen cando non consegues o
que te propoñías ou esperabas.que te propoñías ou esperabas.
Que adoita producirnosQue adoita producirnos
frustración?frustración?
-As nosas propias limitacións,-As nosas propias limitacións,
como non ter idade abonda paracomo non ter idade abonda para
participar nunha competición.participar nunha competición.
-As limitacións ou decisións de-As limitacións ou decisións de
outra persoa, como non poder asistiroutra persoa, como non poder asistir
a unha actividade extraescolara unha actividade extraescolar
divertida porque se cancelou.divertida porque se cancelou.
-As condicións do tempo, como-As condicións do tempo, como
unha tormenta de verán que impideunha tormenta de verán que impide
que goces da praia.que goces da praia.
Ante unha mesma situación, hai quenAnte unha mesma situación, hai quen
se frustra e quen busca solucións.se frustra e quen busca solucións.
Estes últimos espertan a nosaEstes últimos espertan a nosa
admiración.admiración.

36. AdmiraciónAdmiración
A admiración é o aprecio queA admiración é o aprecio que
sentimos por alguén que ten grandessentimos por alguén que ten grandes
calidades ou por algo que está foracalidades ou por algo que está fora
do común. Por exemplo:do común. Por exemplo:
-Unha atleta que intenta superarse a-Unha atleta que intenta superarse a
si mesma.si mesma.
-Un explorador que viaxa a unha-Un explorador que viaxa a unha
selva descoñecida.selva descoñecida.
-Unha amiga que debuxa-Unha amiga que debuxa
especialmente ben.especialmente ben.
Todas as persoas teñen algoTodas as persoas teñen algo
admirable?admirable?
Si, pero hai que saber velo. AlgunhasSi, pero hai que saber velo. Algunhas
persoas posúen calidades que nóspersoas posúen calidades que nós
non temos, ou son quen de facernon temos, ou son quen de facer
cousas que nós non podemos. Porcousas que nós non podemos. Por
iso as admiramos.iso as admiramos.
Para admirar aos demais debemosPara admirar aos demais debemos
ser conscientes das nosasser conscientes das nosas
limitacións.limitacións.
Pero se estas nos entristecen e nosPero se estas nos entristecen e nos
impiden valorar as outras persoas,impiden valorar as outras persoas,
aparecen os celos.aparecen os celos.

37. CelosCelos
Algunhas persoas din que os celos eAlgunhas persoas din que os celos e
a envexa son o mesmo. Non é así,a envexa son o mesmo. Non é así,
aínda que ambas emocións van daaínda que ambas emocións van da
man, mesturándose e avivándoseman, mesturándose e avivándose
mutuamente. Son parasitos quemutuamente. Son parasitos que
devoran a túa alegría. Non llesdevoran a túa alegría. Non lles
interesa que a ti che vaia mellor,interesa que a ti che vaia mellor,
senón que á outra persoa lle vaiasenón que á outra persoa lle vaia
peor.peor.
En que se diferencian osEn que se diferencian os
celos da envexa?celos da envexa?
Os celos dificúltanche compartirOs celos dificúltanche compartir
aquelo que consideras teu, como oaquelo que consideras teu, como o
amor dun ser querido. A envexa, enamor dun ser querido. A envexa, en
cambio, non nace do que ti tes, senóncambio, non nace do que ti tes, senón
do que ten a outra persoa: é a tristezado que ten a outra persoa: é a tristeza
que sentes cando alguén posúeque sentes cando alguén posúe
aquelo que ti desexas.aquelo que ti desexas.

38. DesexoDesexo
O desexo é un impulso que nos moveO desexo é un impulso que nos move
cara algo que queremos. Desexamoscara algo que queremos. Desexamos
aquelo que non temos e isoaquelo que non temos e iso
convídanos a buscalo.convídanos a buscalo.
O desexo é un motor dos nososO desexo é un motor dos nosos
actos.actos.
Podes sentir desexos moi variados:Podes sentir desexos moi variados:
desexos de facerte maior, dedesexos de facerte maior, de
aprender a nadar, de estar cos teusaprender a nadar, de estar cos teus
avós, de ser bombeiro...avós, de ser bombeiro...
Tódolos desexos son iguais?Tódolos desexos son iguais?
O Non. Hai desexos moi fortes, moiO Non. Hai desexos moi fortes, moi
profundos. Desexas ser médico eprofundos. Desexas ser médico e
estudas durante moito tempo paraestudas durante moito tempo para
conseguilo. E hai desexosconseguilo. E hai desexos
caprichosos, fugaces: os antollos.caprichosos, fugaces: os antollos.
Ves unha foto da cea de Noiteboa eVes unha foto da cea de Noiteboa e
éntranche ganas de comer unéntranche ganas de comer un
mazapán.mazapán.
Un desexo cumprido dánosUn desexo cumprido dános
satisfacción.satisfacción.

39. SatisfacciónSatisfacción
Saciar unha necesidade prodúcecheSaciar unha necesidade prodúceche
satisfacción.satisfacción.
A necesidade pode ser física ouA necesidade pode ser física ou
emocional: calmar a fame ou pintaremocional: calmar a fame ou pintar
unha paisaxe.unha paisaxe.
E ao comer, ou ao rematar o cadro,E ao comer, ou ao rematar o cadro,
sentes satisfacción.sentes satisfacción.
Aumenta a túa confianza?Aumenta a túa confianza?
Si. Confías máis en ti mesmo.Si. Confías máis en ti mesmo.
Especialmente, cando a satisfacciónEspecialmente, cando a satisfacción
a xeran as túas propias capacidadesa xeran as túas propias capacidades
ou o teu comportamento. Séntesteou o teu comportamento. Sénteste
dobremente satisfeito. Por exemplo,dobremente satisfeito. Por exemplo,
cando sacias o teu apetito coscando sacias o teu apetito cos
tomates que ti axudaches a cultivar.tomates que ti axudaches a cultivar.
Pódese experimentar satisfacciónPódese experimentar satisfacción
incluso na derrota. Se acadasincluso na derrota. Se acadas
mellorar un resultado anterior, aíndamellorar un resultado anterior, aínda
que perdas a competición, xa é unque perdas a competición, xa é un
gran logro. Esa mellora constantegran logro. Esa mellora constante
énchete de orgullo.énchete de orgullo.

40. OrgulloOrgullo
O orgullo é unha valoración moi altaO orgullo é unha valoración moi alta
de algo, dun ser querido ou de tide algo, dun ser querido ou de ti
mesmo.mesmo.
O orgullo persoal que sentes poloO orgullo persoal que sentes polo
que es ou o que fas pódete beneficiarque es ou o que fas pódete beneficiar
ou prexudicar.ou prexudicar.
Que clases de orgulloQue clases de orgullo
persoal hai?persoal hai?
-Orgullo egocéntrico: fai que as-Orgullo egocéntrico: fai que as
túas metas se reduzan a unha, que étúas metas se reduzan a unha, que é
a de “ser protagonista”. Comoa de “ser protagonista”. Como
consecuencia, caes na pedantería, aconsecuencia, caes na pedantería, a
soberbia ou a arrogancia.soberbia ou a arrogancia.
-Orgullo virtuoso: impúlsate a que a-Orgullo virtuoso: impúlsate a que a
túa meta principal sexa facer cadatúa meta principal sexa facer cada
vez mellor aquelo que tes entre mans.vez mellor aquelo que tes entre mans.
Permíteche descubrir e valorar asPermíteche descubrir e valorar as
túas calidades. Como consecuencia,túas calidades. Como consecuencia,
pódeche axudar a afrontar grandespódeche axudar a afrontar grandes
retos.retos.
Superarte a ti mesmo bríndacheSuperarte a ti mesmo bríndache
pracer.pracer.

41. PracerPracer
O pracer é a satisfacción e a lediciaO pracer é a satisfacción e a ledicia
producidas por algo que nos gustaproducidas por algo que nos gusta
moito.moito.
Podes atopar pracer en actividadesPodes atopar pracer en actividades
moi diferentes: ao fantasiar conmoi diferentes: ao fantasiar con
outros mundos, ao mirar cousasoutros mundos, ao mirar cousas
bonitas, ao resolver problemasbonitas, ao resolver problemas
difíciles, ao sentir que te queren...difíciles, ao sentir que te queren...
Como apreciar o pracer?Como apreciar o pracer?
Para sentir o pracer debesPara sentir o pracer debes
concentrarte.concentrarte.
Imaxina que tes diante un zume.Imaxina que tes diante un zume.
Podes bebelo de contado para apagarPodes bebelo de contado para apagar
a túa sede, pero tamén podesa túa sede, pero tamén podes
concentrarte no seu sabor econcentrarte no seu sabor e
saborealo sen présa. En definitiva,saborealo sen présa. En definitiva,
sentir o pracer que che proporciona.sentir o pracer que che proporciona.
Levar unha vida pracenteira fainosLevar unha vida pracenteira fainos
sentir agradecidos.sentir agradecidos.

42. GratitudeGratitude
A gratitude é a alma da palabraA gratitude é a alma da palabra
“grazas”. E multiplícase cada vez que“grazas”. E multiplícase cada vez que
es quen de ver, no cotián, unes quen de ver, no cotián, un
agasallo: no sorriso dun amigo,agasallo: no sorriso dun amigo,
nunha canción, na comida...nunha canción, na comida...
A gratitude ensínache a gozar máis daA gratitude ensínache a gozar máis da
vida. É a entrada á felicidade.vida. É a entrada á felicidade.
Cando tiña dez anos, miña avoaCando tiña dez anos, miña avoa
deume un “diario de gratitude”, edeume un “diario de gratitude”, e
díxome ao oído:díxome ao oído:
--Eu teño un igual. Cada noite,Eu teño un igual. Cada noite,
escribo nel as cousas polas queescribo nel as cousas polas que
estou agradecida. Despois, aoestou agradecida. Despois, ao
colocalo baixo a miña almofada,colocalo baixo a miña almofada,
sucede algo marabilloso: o contidosucede algo marabilloso: o contido
do diario métese nos meus soñosdo diario métese nos meus soños
para converterse no Palacio Feliz...e apara converterse no Palacio Feliz...e a
a súa felicidade acompáñame durantea súa felicidade acompáñame durante
todo o día seguinte.todo o día seguinte.
Que anotamos hoxe?Que anotamos hoxe?
-Grazas a quen verteu a súa maxia-Grazas a quen verteu a súa maxia
neste libro.neste libro.
-Grazas á persoa que cho regalou.-Grazas á persoa que cho regalou.
-E, especialmente, moitas grazas a-E, especialmente, moitas grazas a
ti, porti, por
ee mm oo cc ii oo nn aa rr nn oo ss ..