8. გრიგოლ ორბელიანი
წინაპართ სისხლი
აწ ჩვენს შორის
არღა მდინარებს,
თავისუფლება
განქრა ჩვენთვის,
რაღა გვახარებს!”
“შორით მოსული
ჩემს მამულში
მყვედრის
ცხოვრებას,
მოყვრულად
გვმტერობს,
გვტაცებს ყოველს,
გვიქმს
ალერსობას...
9. ვაი მას მხარეს, სად
მხოლოდ ძალა რა
მსაჯულოვნობდეს...
სად ჰსჯულზედ მჯდომი
ხანჯალი კანონთა
აღასრულებდეს
10. ბარათაშვილი ქმნის
პოემას “ბედი ქართლისა” და
ლექსს “საფლავი მეფისა ირაკლისა”
ორი განსხვავებული პოზიცია...
11. ბედი ბართლისა
სოლომონ ლეონიძე
პატრიოტული გზნებით
ეპაექრება მეფეს, რომ
თავისუფლების “განსყიდვა”
უდიდესი ეროვნული
უბედურებაა:
განზრახვა შენი, მეფევ, მაკვირვებს!
ირაკლიმ იცის, რომე ქართველებს
არად მიაჩნით უბედურება,
თუ აქვთ თვისთ ჭერთ ქვეშ
თავისუფლება!”
12. ერეკლე მეორე უსაბუთებს აღელვებულ
პატრიოტს, რომ მეფის გადაწყვეტილება
თავისუფლების ღალატი კი არ არის, არამედ
სახელმწიფოებრივი ცხოვრების ისტორიულად
გარდაუვალი ფაქტის შემეცნების ნაყოფია, რომ
არსებობს მხოლოდ ორი გზა, ისტორიული
აუცილებლობით ნაკარნახევი; ერთს მივყავართ
სრული ეროვნული კატასტროფისაკენ, მეორეს –
თავისუფლების დროებით დაკარგვით –
ეროვნული სიცოცხლის შენარჩუნებისაკენ.
13. პოემის გმირთა შორის ღირსეულ
ადგილს იჭერს ქართველი ქალი –
მეუღლე ლეონიძისა:
სოფიო მტკიცედ იცავს ეროვნული
თავისუფლებისადმი სიყვარულს:
“უწინმც დღე კი დამელევა მე!
უცხოობაში რაა სიამე,”
14. ნ. ბარათაშვილი პრინციპულად
ეროვნული თავისუფლების იდეის
თავდადებულ მომხრედ გვევლინება. ამ
მხრივ იგი ეხმაურება სოლომონ
ლეონიძის გრძნობებს და დიდი
თანაგრძნობით გვისურათებს მას. მაგრამ
იმ ისტორიულ სიტუაციაში, რომელშიც
მოქცეული იყო მე –18 საუკუნის
საქართველო, ბარათაშვილი ერთადერთ
სწორ პოლიტიკურ თვალსაზრისად
თვლის ერეკლე მეორის ორიენტაციას.
15. ნ. ბარათაშვილის ამ ეროვნულმა შეხედულებამ
რელიეფური ასახვა პოვა ლექსში “საფლავი
მეფის ირაკლისა”. პოეტი მიმართავს დიდებული
მეფის აჩრდილს:
სადაც აქამდინ ხმლით და ძალით
ჰფლობდა ქართველი,
მუნ სამშვიდობო მოქალაქის მართავს აწ
ხელი!
ჟამ-ვითარებით გარდახვეწილთ შენთ
შვილთ მიდამო
მოაქვთ მამულში განათლება და ხმა
საამო;
16. რა თქმა უნდა, ყოველივე თქმული
სრულიად არ ნიშნავს იმას, რომ
ბარათაშვილი შეურიგდა თავისი
ქვეყნის თავისუფლების დაკარგვას. იგი
ტრაგიკულად განიცდის
თვითმპყრობელობისაგან ქართველი
ხალხის დამონებას. იგი ოცნებობდა
სამშობლოს თავისუფლებაზე.მაგრამ
ერეკლეს გადაწყვეტილებას
უცილობლობით მიღებულად
მ იიჩნევდა!