2. Proje, önceden belirlenmiş bir süre içerisinde
değişim oluşturmayı hedefleyen, birbiriyle ilişkili amaç
ve hedefleri olan, uygulanması sonucunda çeşitli
ürünlerin elde edildiği bir çalışmadır. Bilimsel bir
çalışma olan projede; gözlem yaparak bilgi toplama,
elde edilen bilgilerin düzenlenmesi, bilgiler arasında
neden-sonuç ilişkisinin olup olmadığının araştırılması,
gelecek nesillere bilgilerin ve sonuçların aktarılması
söz konusudur.
3. Proje süreci, proje fikrinin ortaya
çıkışıyla başlayan ve bu fikrin kâğıda
dökülmesi, geliştirilmesi, yürütülmesi,
tamamlanması ve değerlendirilmesinin
ardından yeni proje fikirlerinin
üretilmesine kadarki süreçleri içerir.
5. Proje bilimsel bir çalışma olmalıdır. Bilimsel
proje, bilimsel yöntem kullanarak bir deneyin,
araştırmanın, koleksiyonun ya da bir buluşun
sunuşudur. Bir kişinin, ilgilendiği bir konu hakkında
araştırma yapmasını, araştırma sonuçlarını bir
raporla düzenlemesini ve en sonunda tüm
bulgularını bir toplantıda ya da bir yarışmada
sunmasını içerir. Gerçekte tüm bilim adamları bu
şekilde çalışırlar.
6. Bilimsel yöntemi kullanarak araştırma yaparlar,
araştırmalarının sonucunu da makaleler yazarak bilimsel
dergilere gönderirler ya da Sempozyumlarda sunarlar.
Böylelikle fikirlerini paylaşırlar ve yeni bilimsel bilgiler
yayılır.
Araştırmalar bilimsel projelerin ve bilimsel proje
yarışmalarının yaratıcılığı uyandırdığı ve yaratıcı
düşünmeye özendirdiği, kişiliği ve mantıksal düşünmeyi,
problem çözme ve iletişim yeteneğini geliştirdiği, bilimsel
yöntemle gerçek yaşamı ilişkilendirmeyi öğrettiği ve
toplumdaki buluşçu ruhu ateşlediğini gösteriyor. Özellikle
ülkemizin toplumumuzu yeni bin yıllara taşıyacak bilim
adamlarına gereksinimi var.
7. Projenin her aşamasında bilimsel
çalışmanın bütün özelliklerinin görülmesi
gerekir. Proje çalışması merak ve
gözlemle başlar. Çevrede yaşananları
merak etmek ve bunun doğrultusunda
merak edilen konulara ilişkin gözlem
yapmak proje hazırlamada ilk adımı
oluşturur.
Yapılan çalışmanın bilimsel
olması için uygulanması gereken bazı
aşamalar vardır. Bunlar:
8. 1. Projenin konusunu seçmek: Proje konusu; ilgi
çeken, üzerinde düşünülen, merak edilen
konulardan seçilmelidir. Akla pek çok fikir gelebilir.
Bunlar not edilmeli hemen karar verilmemelidir.
Bunlar arasından yapılabilecek, merak duyulan ve ilgi
uyandıran bir konu seçilmelidir.
2. Bilgi toplamak: Projenin konusu belirlendikten
sonra konuyla ilgili kitaplardan, dergilerden,
internetten, kaynak kişilerden ve kurumlardan bilgi
toplanmalıdır. Konuyla ilgili yazılı, sözlü, görsel her
türlü materyal toplanmalıdır.
9. 3. Projenin tanımlanması:
Proje fikrinin ortaya çıkmasından sonra elde edilen bilgiler
ışığında projenin amacı, hedefleri, yöntemi, uygulama adımları, çalışma
takvimi ve beklenen sonuçları tanımlanmalıdır. Amaç, elde edilmek
istenen sonucun basit anlatımıdır. Projelerin genelde tek bir amacı
vardır. Projenin amacı iyi tanımlanmadığında amaca yönelik hedefler ve
faaliyetleri tanımlamada sorunlarla karşılaşılabilir. Hedefler, tanımlanan
amaca hizmet etmelidir. Hedefler birden fazla olabilir. Hedeflere
ulaşılıp ulaşılmadığını belirleyebilmek için ölçülebilir hedefler
belirlenmelidir. Proje çalışmaları sırasında izlenecek yol, yapılacak
deney ve gözlemler, veri toplama araçları, istatistiksel
değerlendirmeler, grafik çizimleri ve hesaplamalar yöntemi belirleyen
unsurlardır. Tüm bu aşamalar açık ve net bir biçimde açıklanmalıdır.
Proje çalışmaları sırasında gerçekleştirilecek faaliyetler adım
adım tanımlanmalı ve her bir faaliyet için beklenen sonuçlar ortaya
konulmalıdır.
10. 4. Projenin yürütülmesi:
Proje belirlenen amaç, hedefler, yöntemler,
uygulama adımları ve takvim doğrultusunda hazırlanır.
5. Değerlendirme ve Rapor Yazımı:
Bu aşamada, proje süresince belli aralıklarla ve
proje sona erdikten sonra proje sonuçlarının ve etkisinin
değerlendirmesi yapılır.
Daha önce yapılan çalışmalarla karşılaştırılarak
çalışmanın amacına ne ölçüde ulaşıldığı belirtilir.
Raporda proje çalışmalarında elde edilen sonuçlar
yazılır, Bu bölüm projenin en önemli kısmıdır. Bulgular,
yazılı ve görsel araçlarla ifade edilir.
12. · Projeler yaratıcı, bilimsel, uygulanabilir, yarar sağlamaya
dönük, açık ve anlaşılır olmalıdır.
· Projelerde, problemin tanımı, amacı, hedefleri ve
faaliyetleri arasında anlamlı ilişki kurulmalıdır.
· Projeler sürdürülebilir olmalıdır.
· Projeler, proje hazırlayanların kendi özgün eseri olmalı ve
daha önce herhangi bir yarışmaya katılmamış olmalıdır.
· Projeler, alanına yeni, özgün ve estetik bir bakış açısı
getirmelidir.
· Proje sonucunda, proje amaç ve hedeflerine ulaşıldığı
bilimsel olarak gösterilmelidir.
· Proje çalışmaları toplumsal yarar sağlamaya dönük
olmalıdır.
13. Hazırlanan projelerde başarılı olmada şu esaslar dikkate
alınır:
Projeyi hazırlayan kişilerin sunumu, proje konusunun
orijinalliği, proje metninin düzenli hazırlanması, uygulanabilirliği,
ekonomik oluşu ve bilimsellik başarılı olma açısından çok önemlidir.
Yapılan proje hakkında bir proje raporu hazırlanır. Bu rapor
proje hakkında bilgi vermeli ve benzer projelere ışık tutmalıdır. Rapor
bilimsel bir kaynak olduğundan doğruluk temel esastır.
14. Bir proje raporu şu kısımlardan oluşur.
a) Projenin amacı: Projenin bir amacı olmalıdır. Kısaca projeyi niçin yaptığımız
yazılır.
b) Giriş: Bu kısımda çalıştığınız konuyla ilgili daha önce yapılmış çalışmalar
araştırılır. Sonuçları çıkarılır ve incelenir. Metotları tespit edilir. Bir tür literatür
özeti çıkarılıp proje konusu tanıtılır. İyi bir giriş projeye, bilimsellik ve ilgi
kazandırır. Bu yüzden giriş için iyi araştırma yapmak ve sağlam kaynaklar
kullanmak gerekir.
c) Materyal ve Metot: Proje çalışmasının nasıl yapıldığı hangi tekniklerin
kullanıldığı, hangi araç ve gereçlerin kullanıldığı bu kısımda belirtilmelidir.
Çünkü projede materyal seçimi ve kullanılan teknik bilimselliğin bir ifadesidir.
d) Sonuç ve tartışma: Çalışma sonunda elde edilen sonuçlar düzenli bir şekilde
toplanmalıdır. Özellikle, grafikler, tablolar, şekiller ve resimler kullanmak
verilerin açıkça ifade edilmesi için çok önemlidir. Sonuçların çıkma sebepleri
ve bu sonuçların daha önce yapılan çalışmalarla karşılaştırılması yapılmalıdır.
Bunun nedenleri açıkça ifade edilmelidir. Sonuç kısmında projenin yorumu da
yapılmalı ve yeni projelere ışık tutması sağlanmalıdır.
15. e) Kaynakça: Projenin bilimsellik kazanmasında ve doğruluğunda
kullanılan kaynakların belirtilmesi temel esaslardandır. Bunlar
belirtilirken literatür verme kuralına uygun olarak yazılmalıdır.
f) Teşekkür: Bu kısımda çalışmalar esnasında yardımcı olan kişi,
kurum veya kurumlara teşekkür edilmelidir.
g) Proje özeti: Proje bittikten sonra, yarışmalara göndermek amacı
ile bir proje özeti hazırlanır. Bu, projeyi tanıtan kısa bir bilgidir.
Bunda projenin adı, kısaca amacı ve hedefi belirtilmelidir. Proje özeti
120 kelimeyi geçmemelidir. Proje özeti gönderildikten sonra eğer
kabul görürse, bu durumda projenin tam bir metni ile yarışmaya
gidilir.
17. Belirli bir projenin hedef ve amaçlarına ulaşıp
bitirilmesi için kaynakların planlanması, organize edilmesi,
tedarik edilmesi ve yönetilmesi disiplinidir.
Projeler belirli özgün hedef ve amaçlara ulaşmak
amaçlı uygulanır. Genellikle faydalı bir değişim getirmek ya
da değer katmak için uygulanır. Projelerin esneklik payı ile
birlikte belirli başlangıç ve bitiş tarihi vardır. Projelerin geçici
olması; onları kalıcı, sürekli tekrarlanan, üretim ve servis
amaçlı her zamanki işletme operasyonlarından farklı yapar.
Pratikte, bu iki tür sistemin yönetimi oldukça farklıdır ve
farklı teknik beceriler gerektirmektedir.
Proje yönetiminde gösterilen temel çaba, proje hedef ve
amaçlarına ulaşmaya çalışırken önceden belirlenmiş
proje kısıtlarının da dışına çıkmamaktadır. Tipik proje kısıtları
kapsam, zaman ve bütçedir.
18. Proje yönetimi beş aşamadan oluşur: Proje fikrinin
belirlenmesi ve analiz edilmesi, projenin tasarlanması,
projenin finansmanı, projenin uygulanması, projenin izleme
ve değerlendirilmesi. Her aşama kendi içinde farklılık
gösterse de tüm aşamaların üç ortak noktası vardır.
Her aşamada karar alma mekanizmaları ve süreçler
tanımlanmaktadır.
► Her aşama kendi içinde sürdürülebilir ve ileriye
dönüktür, yani, bir sonraki aşamaya geçilmesi için
öncekiaşamada öngörülen sonuçların sağlanmış
olması gerekmektedir.
► Her aşamadaprojenin tamamlanmasıylaelde edilen
sonuç ve deneyimlerin yeni proje ve programların
oluşmasına katkı sağlaması için sürdürülebilir olması
gerekmektedir.
19.
20. 1- Proje Fikrinin Belirlenmesi ve Analiz Edilmesi
Bu aşamada proje fikrinin belirlenmesi için temel problemin ne
olduğu, sonuç olarak neyin amaçlandığı ve genel olarak hangi faaliyetlerle
sonuca ulaşılacağı ifade edilmelidir. Bu nedenle, temel sonuçlara ulaşmak
için ulusal ve sektörel analizler yapılır, problemler tanımlanır, fırsatlar ve
kısıtlar belirlenir.
Örneğin, kalkınmanın sağlanmasına yönelik projelerde sosyal ve
ekonomik veriler toplanırken, ekonomik alanda gelişmenin amaçlandığı
projelerde sektörel öncelikler, pazarın yapısı ve kuruluşun ihtiyaçları
analiz edilir, böylelikle genel amaç belirlenir.
Bu safhada yine projenin hedef kitlesine, paydaşlara ve yararlanıcılara
yönelik analizler yapılır ve paydaşların karşılaştığı sorunlar tanımlanır.
Ayrıca bir proje veya eylemin tanımlanması için daha fazla neye
ihtiyaç duyulduğuna, özel fikirlerin araştırılmasına, seçilmesine ve
tanımlamasına yönelik sektörel ve tematik ön fizibilite çalışmaları da
yapılabilir.
21. 2-Projenin Tasarlanması
Proje fikirleri operasyonel planlar ya da programlar için
geliştirilebilir duruma getirilir. Faydalanıcılar ve paydaşlar proje fikrinin
temel özelliklerini ve önceliklerini detaylandırır, projenin
uygulanabilirliği ve sürdürülebilirliği değerlendirilir. Bu
değerlendirmenin temelinde, projenin tutarlılığının, bütünselliğinin ve
işlevselliğinin değerlendirilmesi ile proje teklifinin hazırlanması ve
bütçenin planlaması vardır.
3-Projenin Finansmanı
Proje sahibi faaliyetlerin gerçekleştirilmesi ve projenin istenilen
amaca ulaşması için maddi kaynağa ihtiyaç duyar. Proje teklifini
hazırlayan başvuru sahibi fon sağlayıcı kuruluşlara başvurur. Proje
teklifi ilgili fon sağlayıcı kuruluş tarafından değerlendirilir, finans
desteği sağlanıp sağlanmayacağına karar verilir. Fon sağlayıcı kuruluş
projenin finansmanı için gerekli yasal belgeleri de başvuru esnasında
başvuru sahibinden talep eder.
22. 4-Projenin Uygulanması
Projenin uygulanmaya başlandığı ve uygulama süreçlerinin
yönetildiği aşamadır. Uygulama sürecinde projenin amacına ulaşmasını
sağlayacak bir takım değişiklikler yapılabilir fakat bu değişiklikler projeyi
genel amacından saptıracak önemli değişiklikler içeremez. Uygulama
sürecinde her aşama izlenir ve tekrar tekrar gözden geçirilir.
5-Projenin İzleme ve Değerlendirilmesi
Proje uygulanırken ve sonrasında elde edilen sonuçlar fon sağlayan
kuruluş tarafından izlenir, proje sonuçlarına yönelik tüm veriler toplanır,
etki değerlendirmesi yapılır. Projenin etkililiği, etkinliği ve sürdürülebilirliği
bu aşamada belirlenir. Ayrıca, bu aşamada projenin yeni program ve
projeler için altyapı oluşturması, onlara katkı sağlaması beklenir.
Proje döngüsü formülasyonu projenin içeriğine ve başvuru sahibine
göre farklılık gösterebilir. Bu farklılık genel itibari ile döngü başlıklarının
farklı adlandırılmasından kaynaklanmaktadır.
