2. Үйлдлийн системийн тухай
• Техник хангамж хангамж удирдаж түүний
боломжийг хэрэглэгчид дээд хэмжээгээр
ашиглах боломж олгодог програмыг (үйлдлийн
систем) гэж нэрлэдэг.
• Үйлдлийн систем (Operating system, OS)
харилцан уялдаатай системийн програмуудын
цогц юм. Өөрөөр хэлбэл хэрэгчлэгч компьютер
хоѐрыг хооронд нь холбож, компьютерийн үйл
ажиллагааг удирдаж, мэдээллийг зохион
байгуулж байдаг үндсэн суурь систем юм.
3. • Компьютерийн түүхэнд хамгийн том
үйлдлийн систем үйлдвэрлэгч болох
Microsoft-н хамгийн анх 1982 онд DOS
үйлдлийн системээс хойш олон төрлийн
үйлдлийн
систем
гаргаж, XP, Vista, Windows 7 гэх мэт.
5. Microsoft Windows XP
• Microsoft Windows XP нь компьютер
хэрхэн ажиллах үйлдлийн зааврын багц
ба техник хангамжуудын ажиллагааг
хянадаг компьютерийн програм хангамж
юм.
6. Давуу тал:
• Microsoft Windows-ийн бусад үйлдлийн системээс
ялгарах хамгийн чухал давуу тал нь түүний
“Хэрэглэхэд хялбар” байдал нь юм. Түүнийг
ашиглахад ямар нэгэн системийн нарийн мэдлэг
шаардагддаггүй.
• Бусад техник төхөөрөмжүүдтэй хамгийн сайн
зохицох чадвартай.
• Бусад үйлдлийн системтэй харьцуулбал маш хямд.
• Жил болгон сайжруулагдсан хувилбар нь гарч
байдаг.
7. Сул тал:
• Сул тал нь түүний хамгаалалтын
(security) асуудал юм. Хэрэв сүлжээнд
чухал өгөгдлийг холбон ашиглах болбол
Windows-ийг
ашиглах
нь
огт
тохиромжгүй.
8. Windows системийн үндсэн
объектууд
• Цонх: Цонх бол Windows-ийн мэдээллийг
харуулах үндсэн арга юм. Цонхны дотор нь
текст, зураг, файлууд гэх мэт ямар ч төрлийн
мэдээлэл байж болно.
• Хулгана: Хулганыг ашиглан Windows-ийн
объектуудтай харьцдаг.
• Курсор: Курсор нь товчоор тухайн хүний
анхаарал хаана байна тэнд явж байдаг
заалтуур юм. Чухам хаана байгаагаас
хамааран янз бүрийн дүрслэлтэй харагддаг.
9. Windows системийн үндсэн
объектууд
• Task bar: Windows –ийн бас нэг
гайхалтай
онцлог
нь
түүний
програмуудын
хооронд
шилжих
бололцоог олгодог Task bar юм.
• Цэс: цэс нь тодорхой нэг үйлдлээр гарч
ирдэг бөгөөд дотроо нэг төрлийн
мэдээллүүдийг
багцлан
хадгалсан
байдаг. Хэрэв цэс байгаагүйсэн бол
дэлгэцэн дэр учиргүй олон товч icon-ны
овоо босох байсан.
11. • Desktop- үндсэн дэлгэц
• Icon- тухайн файл байгааг илтэгсэн
дүрс зураг
• ShortCut- тухайн файлтай холбосон
зам
• Recycle Bin- Хогын сав гэж нэрлэгдэх
устагсан файлыг түр хадгалах сав
12. Taskbar-ийг хэрэглэх
• WINDOWS үйлдлийн системийн нэг онцлог нь хэд хэдэн
програмуудыг зэрэг ажиллуулан тэдгээрийн хооронд шилжих
замаар ажиллах боломжтой байдаг. Жишээ нь WORDPAD
програмыг ашиглан текст бичиж байхдаа түр хугацаанд тооны
машинаар тоо бодох, тоглоом тоглох зэргээр өөр програмыг зэрэг
ашиглах боломжтой.
• Програмуудыг ажиллуулахад TASKBAR дээр тухайн програмын
нэр бүхий товчлуур үүсэх ба эдгээр үүссэн товчлууруудыг
ашиглан програмуудын хооронд шилжиж болдог талаар өмнөх
дасгал дээр үзсэн. Иймд TASKBAR-ийг дараах зорилгоор
ашиглана.
– Хичнээн програм ажиллуулж байгаад хяналт тавих
– Олон програм зэрэг ажиллуулсан тохиолдолд тэдгээрийн
хооронд шилжихэд тус тус ашиглана.
13. Taskbar-ийг хэрэглэх
• Анхлан сурч байгаа хүмүүст нэг програмыг олон
дахин ажиллуулах, нэгэнт ажиллуулсан програмыг
дахин шинээр ажиллуулах зэрэг алдааг байнга
гаргадаг.
Энэ
тохиолдолд
ажиллуулсан
бүх
програмууд нь шуурхай санах ойг хуваан ашиглах тул
компьютерийн
хурд
мэдэгдэхүйц
хэмжээгээр
багасдаг. Иймээс хэчнээн програм ажиллуулаад
байгаагаа
Taskbar-ийн
тусламжтайгаар
хянаж, шаардлагагүй олон дахин ажиллуулсан
програмуудыг CLOSE товчлуурыг нь ашиглан хааж
байх хэрэгтэй.
14. Стандарт start menu-гийн бүтэц
• Turn
of
-Компьютерийг
унтраах буюу унтраахад
бэлэн болгоно.
• Restart
-Компьютерийг
унтраагаад шинээр дахин
ажиллуулна
• Stand by -Компьютерийг түр
амралтын горимд оруулна.
• Log
of
-Хэрэглэгчийг
солиход
энэ
командыг
ашиглана.
15. • Run -Програмыг дуудан ажиллуулна. Ингэж програмыг
ажиллуулахдаа тухайн програмыг ажиллуулахын тулд ямар
дискийн төхөөрөмж дээрх ямар нэр, өргөтгөлтэй файлыг
ажиллуулахыг зааж өгөх шаардлагатай.
• Help and support -WINDOWS үйлдлийн системийг хэрхэн
ашиглах болон командуудын тайлбарын талаар англи хэл дээрх
гарын авлага.
• Search -Компьютерээс файл болон фолдер хайхад ашиглана.
• Control panel -Компьютерийн бүх тохиргоог хийнэ. Дэлгэцийн
харагдах хэлбэр, шинээр програм суулгах, устгах, шинэ
төхөөрөмж суулгах, модем суулгах, сүлжээний тохируулгуудыг
хийх г.м тохируулгуудыг хийнэ.
16. • Printers and faxes -Шинээр принтер. факс суулгах, принтерийн
цаас, DPI-г сонгох г.м тохируулгыг хийнэ.
• Taskbar … taskbar болон start menu-тэй холбоотой, тэдгээрийн
харагдах хэлбэр, бүтэц, байршил зэргийг тохируулахад
хэрэглэнэ.
• My Document – Хэрэглэгчийн мэдээллээ хадгалах стандарт
хавтас
• My Recent Documents -Хамгийн сүүлд ажилласан файлуудын
бүртгэлийг үзүүлнэ. Хэрэв энд нээх ажлын файлын нэр байвал
эндээс шууд нээж болно. Энэ нь зөвхөн хамгийн сүүлд нээсэн
файлуудын бүртгэлийг хөтөлдөг учраас энэ нь байнга
өөрчлөгдөж байдаг. Мөн компьютерт байгаа бүх файлын нэрс
энд хадгалагдахгүй, харин хамгийн сүүлд нээсэн файлуудын л
бүртгэл харагддаг гэдгийг санах хэрэгтэй.
17. • My network Places- хэрэглэгчийн сүлжээнд хандах
• My computer- Төхөөрөмжүүдэд хандах боломжийг
олгоно.
• All Programs-Компьютерт суулгагдсан програмуудын
жагсаалтыг үзүүлнэ.
• Pin to start menu- сонгосон командыг start menu-ийн
pin хэсэгт байрлуулах
• Remove from this list сонгосон командыг start menuаас арилгах
• Sort By Name- командуудыг нэрсийн дарааллаар
эрэмбэлэх
18. Хулгана ашиглах
• Хулгана ашиглан дараах таван үйлдлийг хийнэ.
Хулганыг аваачих- Тухайн заасан дэлгэцийн хэсэгт
хулганы заагчийг байрлуулах
Left Click- хулганы заагчийг дэлгэцийн заагдсан хэсэгт
аваачаад хулганы зүүн товчлуурыг нэг удаа дарах
Double Click- дэлгэцийн заагдсан хэсэгт хулганы
заагчийг аваачаад хулганы зүүн товчлуурыг 2 удаа
түргэн дарах. Энэ үйлдлийг гүйцэтгэхдээ хулганы
товчлуурыг дарах хоѐр даралтын хоорондох хугацааг
аль болох түргэн гүйцэтгэх хэрэгтэй. Эс тэгвэл энэ
үйлдлийг хулганаар дарах үйлдлийг хоѐр удаа гүйцэтгэж
байна гэж ойлгоно.
19. Хулгана ашиглах
• Drag- дэлгэцийн заагдсан хэсэгт
хулганы заагчийг аваачаад хулганы
зүүн товчлуурыг дарж дараастай
чигээр нь хөдөлгөх замаар тухайн
зүйлийг чирж хөдөлгөнө.
• RightClick- тухайн заагдсан зүйл
дээр хулганы заагчийг аваачаад
хулганы баруун товчлуурыг дарна.
Энэ үед уг зүйлтэй холбоотой төрөл
бүрийн командуудын цэсийг гаргаж
үзүүлнэ.
20. Програмуудын хооронд шилжих
• WINDOWS үйлдлийн системээс програмыг
ажиллуулахад тухайн програмын нэр бүхий
товчлуур TASKBAR дээр үүсдэг. Эдгээр
товчлууруудыг хулганаар дарах замаар
програмуудын хооронд шилжиж болно.
•
• Мөн ALT+TAB товчлууруудыг хослуулан
хэрэглэх замаар програмуудын хооронд
шилжиж болно.
22. Цонхтой ажиллах
• Цонхны
баруун
дээд
булангийн
MAXIMAZE,
MINIMAZE,
CLOSE
товчлууруудын
тусламжтайгаар цонхыг удирдана.
CLOSE товчлуур нь цонхыг хаана.
MINIMAZE товчлуур нь цонхыг хамгийн жижиг хэлбэр болох
TASKBAR дээрх товчлуур хэлбэрт оруулна.
MAXIMAZE товчлуур нь MAXIMAZE ба RESTORE гэсэн
хоѐр хувилбартай. Хэрэв энэ товчлуур MAXIMAZE хэлбэрт
байвал тухайн цонхыг дэлгэцэнд боломжит хэмжээгээр нь
томруулна. Хэрэв энэ товчлуур RESTORE хэлбэрт байвал
цонхыг томруулахаас өмнө ямар хэмжээтэй байсан тэр
хэмжээнд нь буцаан аваачна.
