1. Anova para o Día das Letras Galegas 2013
A lingua non é unha peza da alma nin un accesorio superfluo en tempos de crise.
Non é un adorno nin só unha marca de identidade. A lingua é algo moito máis grande. É
un instrumento de vida e, por tanto, de intervención e relación social. É un ser vivo que se
desenvolve entre nós, con nós e en nós, que expresa e crea a realidade en que existimos.
A lingua dálle sentido ao tempo.
A lingua é unha patria, pero non unha patria esencial, inmutable, allea á
intervención humana; é a patria que constrúe a cidadanía republicana, o tapiz no que se
tece o desexo colectivo de liberdade, irmandade, fraternidade e xustiza social. Por iso, os
ataques contra a lingua, e máis se a lingua sofre adversidade, son violencia contra a
liberdade e contra a cidadanía do común.
No Día das Letras Galegas, a lingua tamén é símbolo. Porque nunha nación
subalterna e prohibida a lingua asume representacións que en condicións normais non lle
corresponderían. Por iso, cando falamos de normalización, proxectamos devolver a lingua
á súa dimensión social e liberala do peso de certas representacións simbólicas.
As políticas lingüísticas dos últimos trinta anos foron un fracaso, non lograron
sequera iniciar a inversión das tendencias de substitución. Tampouco o pretenderon. O
marco xurídico político nacido da Restauración monárquica que dá orixe á Constitución
Española de 1978 non é suficiente. A legalidade vixente é un teito que cómpre atravesar.
Non nos permite exercer os nosos dereitos como usuarios normais dunha lingua normal.
Precisamos novas políticas normalizadoras que transcendan o marco legal e así o
impugnen. A política lingüística dos gobernos de Núñez Feijóo, radicalmente agresiva
contra a lingua, obríganos a resistir na protección de vellas conquistas, mais esa fixación
na defensa de políticas anteriores é tamén un evidente éxito do discurso negacionista e
unificador. Por iso nos cómpre dar un paso adiante e tomar a iniciativa social que supere
as restricións legais e institucionais. É o compromiso de Anova nun día de celebración
cívica e reivindicación. As institucións terán os seus ritmos e a elas lles esixiremos en
cada momento políticas de defensa dos nosos dereitos lingüísticos, que reforcen a
lealdade na transición da lingua de pais e nais a fillos e fillas, que abran ámbitos de uso
para todos, que interveñan nos espazos sociais dos que a lingua foi desaloxada ou aos
que aínda non accedeu. E cumprirán iniciativas de base que estendan de feito, colectiva e
invasivamente, a galeguización, que se adianten á intervención institucional, que cubran

2. as súas deficiencias, que a forcen coa potencia dos feitos.
A lingua galega é unha lingua viva. Eis a nosa capacidade colectiva para producir
comunicación de toda clase: privada, social, cultural, artística, literaria, etc. Non
acudiremos, por tanto, a discursos de derrota. A posesión da lingua galega é
extraordinariamente enriquecedora. Non o é, todo o contrario, a renuncia a ela, aos seus
usos, á súa aprendizaxe, á transmisión, a que os fillos e fillas a dominen e poidan usala
en calquera actividade. Competencia plena en lingua galega e posibilidade de usala en
calquera actividade humana e social. Velaí unha idea de normalización. Normalización é
democratización, un proceso que implica a cidadanía do común, suxeito de dereitos sobre
a lingua, sobre os seus usos, sobre as súas formas, sobre a súa necesidade de extensión
social. Porque a lingua é de todos e de todas. Mesmo de quen non a falando, enténdea,
escríbea, lea, recibe mensaxes, participa con ela en actos comunicativos.
Os dereitos non se solicitan nin se conceden; conquístanse. Tamén os lingüísticos.
Ese é o labor normalizador que nos reclama. A conquista do dereito a vivirmos a
totalidade das nosas vidas na nosa lingua. Sen necesidade de emigración forzosa a
outras linguas nin a outros territorios. No Día das Letras Galegas deste 2013, expresamos
a nosa intención de conquistar ese dereito a sermos usuarios dunha lingua viva, rica, con
longa e brillante tradición cultural, con abertas e infindas posibilidades expresivas,
comunicativas, artísticas, cunha gran capacidade creativa. A lingua que nos constitúe e
coa que configuramos o mundo. A lingua galega.
Como a soñou e a viviu Roberto Vidal Bolaño.
Galicia, 17 de maio de 2013, Día das Letras Galegas
Ano de Rosalía de Castro e Roberto Vidal Bolaño